2018
Maʻu ʻe he Ngaahi Ako ʻi Vavaʻú ha Nāunau Fale Ako
August 2018


Ongoongo Fakalotofonuá

Maʻu ʻe he Ngaahi Ako ʻi Vavaʻú ha Nāunau Fale Ako

Ne maʻu ʻe ha ongo ʻapiako lautohi puleʻanga ʻe ua ʻi Vavaʻu ha nāunau fale ako mo ha nāunau ako ne foaki ʻe he Tafaʻaki Tokoni ʻa e Siasí mo e Naunau Fale maʻá e Ngaahi Akó.

Naʻe foaki e ngaahi tokoní ki he Lautohi Puleʻanga ʻo Fangatongo ʻi Neiafú mo e Lautohi Puleʻanga ʻi Pangaimotú.

Ko ha polokalama fakafiefia ia ki Vavaʻu.  Naʻe fakahaaʻi ʻe he motú kotoa ʻenau houngaʻiá ʻaki ha ngaahi hiva mo ha ngaahi faiva tukufakaholo.

Naʻe foaki ʻe he ongo taki ʻo e Siasí, Lutoviko Saipaʻia mo Siale M. ʻEliesa ʻa e ngaahi meʻaʻofá ki he Supavaisa Pule ʻo e Ngaahi Ako Fakapuleʻangá, ko Sekonaia Tuʻipulotu pea naʻá ne fakamālō foki ai ki he Siasí.

“ʻOku ou fie fakamālō ki he Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní he ngaahi meʻaʻofa fakaʻofoʻofa kuo mou foaki he ʻaho ní. Ko e meʻa ʻeni ʻoku mau fuʻu fie maʻu ʻi homau ngaahi loki akó he taimi ní.  ʻOku ou ʻilo ʻe toe lelei ange ʻemau akó koeʻuhí kuo mau maʻu ʻeni ha ngaahi sea malu mo maʻa mo ha ngaahi tesi feʻunga ʻi he ngaahi loki akó.”

Naʻe lea e Minisitā ʻo e Potungāue Moʻuí, Sōsaia Maʻu Piukala, ki he fānau ne fakataha maí ʻo pehē, “ʻE lava ke ke aʻusia ha faʻahinga taumuʻa pē ʻokú ke fie maʻu, ʻoua naʻa tuku ke talaatu ʻe ha taha he ʻikai te ke lava. ʻOkú ke fie hoko ko ha toketā? ʻOkú ke fie hoko ko ha mēmipa ʻo e Falealeá? Ko aú mei Pangimotu pea naʻá ku ako ʻi he ʻapiako ko ʻení. Te ke lava ʻo aʻusia ha faʻahinga taumuʻa pē ʻokú ke fie maʻu ʻi he kahaʻú.”

Ne tokolahi mo ha kau fakaafe fakalangilangi kehe ne kau ʻi he polokalama foaki ko ʻení.

Ne pehē ʻe Sione Tokamaʻata, ko e Tokotaha Fokotuʻutuʻu Fakaʻēlia ʻo e ngaahi ako lautohi puleʻanga ʻo Vavaʻú ʻo pehē, “ʻOku mau houngaʻia ʻaupito hoʻomou tokoní mo e ʻofá. ʻOku mau fakatauange ʻe hokohoko atu hono faitāpuekina kimoutolu mo e Siasi LDS koeʻuhí ko e ngāue maʻongoʻonga mo e ngaahi meʻaʻofa ko ʻeni kuo mou foaki mai he ʻaho ní.”

Naʻe folau atu e Tokoni Palēmia mālōloó, Sāmiu K. Vaipulu, ki Vavaʻu ke kau he polokalama foakí. “ʻOku ou ʻilo ʻoku fiefia lahi e Puleakó, kōmiti PTA, fānau akó mo e mātuʻá. ʻOku ou fakatauange … ʻe hokohoko atu ʻetau ngāue fetākinima ʻi hono langa hake e ngaahi ako ʻi Neiafú pea mo Vavaʻu.”