Ngaahi Peesi Fakalotofonuá
Kalasi ki he Ngaahi Meʻa Fakapaʻanga Fakatāutahá mo e Fakafalala pē Kiate Kitá
ʻI he taimi ne kamata toʻo ai ʻe Nōpote Hingano e kalasi ki he ngaahi meʻa fakapaʻanga fakatāutahá mo e fakafalala pē kiate kitá, naʻá ne maʻu ha ʻamanaki lelei ke fakatupulekina e tuʻunga malava ʻa hono fāmilí ke patiseti mo fakahū ha paʻanga talifakí. Naʻe taʻeʻamanekina kiate ia ʻene holo ʻaki ha kilo ʻe 20 pea mo fakatupulaki hono vā fetuʻutaki mo hono uaifí.
Naʻá ne pehē, “ʻOku ʻikai ko ha polokalama noaʻia ʻeni, ko ha founga ia ʻo e moʻuí. Ko e founga ia ʻoku finangalo hotau ʻEikí ke tau moʻui fakatatau ki aí, pea ʻe ʻaonga ia ʻo mahulu ange ʻi hoʻo patisetí pē.”
Hili ha fakakaukau lahi ʻa Nēpote ʻi heʻene hoko ko e aleaʻanga māʻolunga ʻokú ne tokangaʻi ʻa e moʻui fakafalala pē kiate kitá, naʻe faifai peá ne kau atu ki ha kalasi fekauʻaki mo e ngaahi meʻa fakapaʻanga fakatāutahá pea naʻe makehe kiate ia he taimi pē ko iá.
Naʻá ne pehē, “Ne u ʻilo ne fuʻu fie maʻu ia homau fāmilí, ne mau moʻui pē fakatatau moe angamahení.”
ʻI hono poupouʻi ʻa Nepote ʻe he loto holi ke hoko ko ha faʻifaʻitakiʻanga ʻi hono uiuiʻí pea ʻi hono ʻapí, naʻá ne moʻui ʻaki leva mo hono uaifi ko Masiná e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e kalasí, ʻo kamata ʻaki e ‘Muimuiʻi e Ngaahi Fakamolé.’ Naʻe mahulu hake hono ngaahi leleí ʻi he meʻa ne na ʻamanaki ki aí.
Naʻe pehē ʻe Masina, “Ko e lahi taha ʻema ngaahi fakamolé, naʻe ʻalu ia ʻi he meʻakai taʻe moʻui leleí mo e ngaahi falekaí. “ʻOku ʻikai ko ha fuʻu meʻa lahi ʻa e paʻanga ʻe 15 ki ha foʻi pisá, ka ʻoku tātānaki pē ʻo lahi ʻi he uiké. ʻI heʻete sio ki ai ʻi ha laʻipepá naʻe fakaʻohovale ʻaupito ia.”
Naʻe feʻunga ʻa Nepote mo ha kilo ʻe 160 ʻi he taimi naʻá ne kamata toʻo ai e kalasí. Kuó ne holo ʻaki ʻeni ha kilo ʻe 20 mei hono holoki pē e ngaahi fakamole ʻi he meʻakai taʻe moʻui leleí.
ʻI he kau ki ai mo e ngaahi fakalakalaka fakatuʻasino mo fakapaʻangá, naʻe ongoʻi ʻe he fāmili Hinganó ha tupulaki ʻi honau ivi fakalaumālié ʻi heʻenau ʻilo, ko e hala ki he moʻui fakafalala pē kiate kitá, ko ha hala fakalaumālie ia.
“Naʻe tokoniʻi au ʻe he ngaahi lēsoni Ko Hoku Fakavaʻé ke u ʻilo fakalaumālie, ʻe ola lelei e [kalasi] ko ʻení kapau te ma maʻu ha tui mo falala ki ai.”
ʻI hono ngāueʻi ʻe he ongomātuʻá ʻa e tui ne fie maʻu ke fakahoko ʻaki e ngaahi meʻa ne na ako lolotonga e ngaahi kalasí, ne na ongoʻi hono fakamālohia hona vā fetuʻutaki mo e ʻEikí, kae pehē ki hona vā fetuʻutaki mo e niʻihi kehé.
Naʻe pehē ʻe Nepote, “Naʻe kau ʻi he polokalamá ʻema ako ke hoko ko ha ‘Ongo Hoa Ngāué’” “Te ma fevakaiʻi ʻaki kimaua pē mo ‘muimuiʻi’ ʻema ngaahi fakamolé mo e meʻa fakapaʻangá. Kuó ma ongoʻi ʻeni ko ha Ongo Hoa Ngāue Taʻengata kimaua. ʻOku ʻikai ngata pē ʻi heʻema vakaiʻi e ngaahi meʻa fakapaʻangá ka ki he ngaahi meʻa kotoa pē ʻi he moʻuí. Kuó ne tokonia kimaua ke ma vāofi ange ko ha ongomātuʻa koeʻuhí ʻoku lahi ange ʻema fetuʻutakí.”
ʻI hono moʻui ʻaki ʻe he fāmili Hinganó e ngaahi tefitoʻi moʻoni mei he kalasi ki he ngaahi meʻa fakaepaʻanga fakatāutahá, kuo lavaʻi ʻe he ongomātuʻá mo ʻena fānau ʻe toko nimá ʻo fakahū ha paʻanga talifaki feʻunga mo ha māhina ʻe taha, kae pehē ki ha paʻanga feʻunga ki ha ʻaho mālōlō fakafāmili taʻe fie maʻu ke fai ha nō.
Naʻe pehē ʻe Nepote, “Ko ha meʻa foʻou ʻeni kiate kimaua.” “Kuo teʻeki ke ma fakahū ha paʻanga lahi peheni kimuʻa pea naʻe ʻikai tupu mei ha hiki vāhenga pe ko ha ngāue ʻe taha, naʻe tupu ia mei hono moʻui ʻaki pē e ngaahi tefitoʻi moʻoni mei he kalasí.”
Naʻe taimi tonu foki ʻa e kalasí, koeʻuhí ne toki mālōlō atu pē e tangataʻeiki ʻa Nepoté hili ia ha taimi siʻi mei hono fakakakato ʻe Nepote e kalasí. ʻI heʻetau haʻu mei ha fāmili he ʻOtu Motu Pasifikí, ko ha meʻa fakamafasia ia ke fakahoko ha meʻafakaʻeiki lahi pea mo e kotoa ʻo e ngaahi fakamole ko iá. Ka ʻi hono fakaʻaongaʻi e ngaahi tefitoʻi moʻoni ne ako ʻi he kalasí, ne na malava ai ke levaʻi e ngaahi fie maʻu fakafāmilí mo fakahoko e ngaahi fakamole ʻo e meʻafakaʻeikí ʻo fakatatau mo ʻena patisetí.
ʻOku poupouʻi ʻe he fāimili Hinganó ha taha pē ʻoku fie maʻu tokoni ke ne toʻo ʻa e kalasí. Naʻe pehē ʻe Masina, “ʻE fie maʻu ke mo fakatou poupou ki ai kae lava ke ngāue, ka ʻoku fuʻu lelei ʻaupito. ʻOku ʻikai fakangatangata pē ʻa e kalasí ni kiate kinautolu ʻoku fie maʻu tokoni ʻi heʻenau ngaahi meʻa fakapaʻanga fakatāutahá, ʻoku maʻá e tokotaha kotoa pē ia.”