Na iTukutuku, na Kena iBalebale, kei ira na Lewevuqa
Ena loma ni kosakosa kei na taqiri ni dramu sega ni mudu ni noda gauna oqo, me da saga me da raici Karisito ena loma ni noda bula, noda vakabauta, kei na noda veiqaravi.
Taciqu kei na ganequ oqo o Sammy Ho Ching, yabaki vitu, sara koniferedi raraba tiko ena retioyaloyalo mai nona vale ena Epereli sa oti.
Ni sa yaco mai na gauna me tokoni o Peresitedi Nelson kei ira na vo ni Vakaitutu Raraba, osooso tiko na ligai Sammy ni taura tiko nona tavaya. Mani cakava o koya na ka vinaka duadua e tarava.
E vakaraitaka o Sammy na ibalebale vou ni laveliga ena yavamu.
Ni kidavaki mai ki na koniferedi vakayabaki oqo ni Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai. Meu tekivuna na veivosaki nikua ena ibalebale ni soqoni vakavulaono oqo, au kauta mai vei keda na iyaloyalo ni itukutuku nei Luke ena Veiyalayalati Vou:1
“Ia ni sa torovi Jeriko ko koya, sa dua na tamata mataboko sa tiko ena bati ni sala me kerekere:
“… ia ni sa rogoca era sa lewevuqa sa lako tu, sa taroga ko koya na kena ibalebale.
“… A ra sa tukuna vua ni sa lako tu ko Jisu na kai Nasareci.
“A sa kaci ko koya, ka kaya, I Jisu na kai Nasareci, ni lomani au mai.”
Era kidacala ena nona doudou, era tovolea na lewevuqa mera vaka tiko lo taka na turaga oya, ia “sa kaci vakalevu cake ga o koya,” era kaya. Me isau ni nona cikecike, a kau mai vei Jisu, o koya a qai rogoca na nona vakatakekere ni vakabauta me rai ni matana ka vakabulai koya.2
E dau lauti au na italanoa lailai matata oqo ena veigauna kece au wilika kina. E rawa ni da vakila na nona lomaleqa na tamata oqo. E voleka sara ni da rogoca nona kaila tiko me rogoci koya na iVakabula. Eda dredre ena nona sega ni vinakata me vagalui—io, ena nona yaloqaqa me vakalevutaka na domona ni ra kaya kece tiko vua na tamata kece me vakalailaitaka. Oqo, vakataki koya, e dua na italanoa kamica ni vakabauta yaloqaqa. Ia me vaka na ivolanikalou kecega, na levu ni noda wilika, na levu ni noda kune ka kina.
E dua na vakasama a lauti au na nona vakayagataki ira vinaka na tamata yalokauwai era wavoliti koya na turaga oqo. Na ibalebale bibi ni italanoa oqo e vakatau toka vei ira e vica na marama kei na turaga tawakilai ena gauna era tarogi kina vei ira na nodra itokani, “Na cava na ibalebale ni yavavala qo?” a tiko na raivotu, kevaka mo na raica na Karisito me baleta na inaki ni vakasausa; A kena iBalebale o Koya e loloma. E dua na lesoni vei keda kece e koto ena veivosaki oqo. Ena veika ni vakabauta kei na yalodina, ena veivuke kevaka e vagolei na taro vei ira e tu vei ira eso! “E rawa beka vua na mataboko me tubera na mataboko?” A taroga ena dua na gauna o Jisu. “[Ke vakakina,] erau na sega beka ni lutu ruarua ki na ikeli?”3
Na mataqali sasaga ni vakabauta kei na yalodina vaka oqo e noda inaki ena koniferedi vaqo, ena nomuni mai duavata kei keimami nikua o ni na kila ni vaqaqara oqo e dua na sasaga rabailevu. Ni vakararai wavokiti kemuni mada. Eke ena lomanibai oqo ko ni raica na veimataqali matavuvale ni ra lako mai na veiyasana kecega. Era veimokomoko na veitokani makawa ena sota rekitaki, sa vakadre tiko e dua na matasere vakasakiti, ka ra kaila tiko mai na dauveivakacacani ena nodra itutu. O ira na daukaulotu ena veisiga taumada era vaqara nodra itokani ena gauna oya, o ira se qai lesu mai na kaulotu vaqara itokani vou sara ga (ni taura rawa kena ibalebale!). Kei na itaba? Vukei keda kina o lomalagi! Na liga kecega e tu kina na talevoni, sa veisau noda inaki mai “na lewenilotu kecega e daukaulotu” ki na “lewenilotu kecega e dauveitaba.” Ena loma ni mauwe taleitaki oqo, ena donu kevaka e taroga e dua, “Na cava na kena ibalebale?”
Me vaka na noda italanoa mai na Veiyalayalati Vou, era na kila o ira era vakalougatataki ena rai ni mata, ni veika kece e kauta mai na ivalavala tudei ni koniferedi oqo, ena lailai se sega na kena ibalebale vakavo kevaka eda raici Jisu ena veika kece oqo. Me da rawata na raivotu eda vakasaqara tiko, na veivakabulai e yalataka o Koya, na veika bibi eda dau vakila ni tiko eke, me da kakua ni kauwai ena mamauwe—se vakacava tu na kena marautaki—ka vakota noda rai Vua. Nodra masu o ira yadua era vosa, nodra vakanuinui o ira kece era lagasere, nodra vakarokoroko na vulagi kece—e kedra inaki kece me sureti na yalona o Koya e nona na Lotu qo—na Karisito bula, na Lami ni Kalou, na Tui ni Sautu.
Ia e sega ni da qai mai kunei Koya ga ena vale ni koniferedi. Ni wilika ena imatai ni gauna e dua na gone na iVola i Momani ka taleitaka na yaloqaqa nei Abinadai se na nodra tayabe na cauravou yaloqaqa lewe 2,000, eda na vakuria yani kina vakamalua ni o Jisu na ulu ni itukutuku ena ivola uasivi oqo, e vaka e dua na ivakatakilakila levu ena kena veidraunipepa yadua ka semati ira na veitalanoa ni vakabauta era tu kina.
Vakakina, ni dua na itokani e vulica tiko me baleta noda vakabauta, e rawa ni vakadrukai ena veika duatani kei na malanivosa vulagi ni noda lotu—na ka eda sega ni kania, na veika ni bula rawati koya, nodra ilakolako na ivuvu, kei na vunikau ni matavuvale vakompiuta, kei na veivalenilotu ni iteki sega ni tukuni rawa na kena iwiliwili ka ra namaka yani eso me ra lai kana leweni bulumakau tavu vaka rauta na kena malumu. O koya, ni ra raica ka rogoca na noda itokani e vuqa na ka vovou, me da dusi baleta na veika vovou oqori ka vagolea nodra vakasama ki na kena ibalebale, ki na uto ni kosipeli tawamudu—na nodrau loloma na iTubutubu Vakalomalagi, nona iloloma veivakaduavatataki na Gonetagane vakalou, na veituberi veivakacegui ni Yalo Tabu, na vakalesui mai ni veika dina kece oqo kei na vuqa tale.
Ni dua e lako ena imatai ni gauna ki na valetabu, ena kurabui ena veika na lako curuma. Na noda itavi me da raica ni ra sega ni vagolei tani ena ivakatakarakara tabu na veicakacaka vakatakilai, na isulu ni soqoni kei na iyaloyalo ia me dusimaki ira vua na iVakabula, o koya eda laki qarava e kea. Na valetabu na Nona vale, ka dodonu me na bibi duadua o Koya ena noda vakasama kei na yaloda—me curuseseta tu na lomada na ivunau vakaturaga kei Karisito me vaka ga na kena curuseseta na veicakacaka vakalotu ni valetabu—mai na gauna eda wilika kina na ceuceu ena mata ni katuba levu ki na iotioti ni gauna eda tiko kina ena loma ni vale oya. Ena loma ni veika kece eda sotava, me da raica, mai na veika kece tale, na ibalebale kei Jisu ena loma ni valetabu.
Vakasamataka mada na levu ni veika doudou kei na ka vovou e kacivaki ena Lotu ena vica ga na vula oqo. Ni da veiqaravi kivua edua, se vakasavasavataka noda kila na noda Siga ni Vakacecegu, se ciqoma e dua na parokaramu vou baleti ira na lalai kei na itabagone eda na calata na inaki dina ni veisau vakatakilai mai oqo kevaka eda raica ni ra duidui, ka tikina sega ni veiwekani ka sega ni ra sasaga duavata me vukea noda tarai cake vakaukauwa ena Uluvatu ni noda Vakabulai.4 Sai koya dina oya na inaki nei Peresitedi Russell M. Nelson ena noda vakayagataka na yaca vakatakilai mai ni Lotu.5 Kevaka e rawa ni itakele ni noda sokalou ko Jisu—na Yacana, Nona ivunau, Nona ivakaraitaki, Nona itutu vakalou, eda sa vaqaqacotaka tiko na dina a vakavulica o Alama: “Ena yaco vakaidina e vuqa na veika; ka raica, e dua ga na ka sa uasivi duadua vei ira kece oqo— … ni bula na Dauveivueti ena lako mai ena kedra maliwa na nona tamata.”6
E kama vakaveigasau ena vanua e tikora o Josefa Simici ena ika 19 ni senijiuri na veiqati ni veimatalotu Vakarisito.7 Ia ena veilecayaki era vakavuna, era sa vakalatia tiko kina na italatala ni veimatalotu oqo na iVakabula e vaqara tiko vagumatua na gonetagane o Josefa. Ni vorata tiko na ka e vakatoka me “butobuto kei na veilecayaki,”8 a lako me tiko taudua ena loma ni dua na veikau, na vanua a raica ka rogoca kina e dua na ivakadinadina lagilagi cake baleta na kena bibi na iVakabula ki na kosipeli mai na veika kecega eda sa cavuta oti eke. Ena dua na isolisoli ni rai sega ni vakasamataki rawa ka sega ni namaki, a raica ena raivotu o Josefa na Tamana Vakalomalagi, na Kalou cecere ni vuravura kecega, kei Jisu Karisito, na Luvena Dauabau Ga sa uasivi sara. A qai biuta na Tamana na ivakaraitaki eda vakacaucautaka tiko ena mataka oqo: A dusi Jisu, ka kaya, “Oqo na Noqu Gone ni Toko. Mo Rogoci Koya!”9 Rogoci Koya !8E sega tale ni dua na ivakamacala ni kena ivakatakilakila vakalou o Jisu, na kena bibi cecere ena ituvatuva ni veivakabulai, kei na Kena ituvaki ena mata ni Kalou e rawa ni sivia na vitu na vosa a cavuti oya.
Na mauwe kei na veilecayaki? O ira na lewevuqa kei na veiqati? E sinai tu na noda vuravura ena veika oqori. Dina sara, o ira na dau vakatitiqa kei ira na yalodina era se qatia voli ga na raivotu oqo kei na veika kece au sa cavuta oti nikua. Kevaka o se segata tiko me makare nomu raica ka raica na kena ibalebale ena loma ni vuqa na vakasama, au dusi iko vua na Jisu vata ga, ka cavuta na ivakadinadina vakaiapositolo ni veika a sotava o Josefa Simici, ka a yaco rauta ni 1,800 na yabaki mai na gauna a rai tale kina na noda itokani ena sala makawa mai Jeriko. Au vakadinadinataka vata kei na rua oqo kei na vuqa tale ena veitabagauna ni irairai kei na rorogo taleitaki duadua ena bula oqo sai koya sega walega na nona tasivi ko Jisu10 ia na Nona lako mai vei keda, mai cegu e yasada ka mai tiko vata kei keda.11
Ganequ kei na taciqu, ena kosakosa sega ni mudu rawa ni veika ni bula ena gauna oqo, me da saga me da raici Karisito ena loma ni noda bula, noda vakabauta, kei na noda veiqaravi. Oqori na kena ibalebale dina. Kevaka e dua na siga sa vakaiyalayala ga na noda rai, se sa lailai mai na noda yalodei, se vakatovolei ka vakasavasavataki noda vakabauta—ni na yaco vakaidina—me da kaci vakadomoilevu cake, “I Jisu na luvei Tevita, ni lomani au mai.”12 Au yalataka ena inuinui vakaiapositolo kei na yalodina vakaparofita ni na rogoci iko ko Koya ka na kaya, ena dua ga na gauna oqo se malua, “Mo rai rawa: sa vakabulai iko na nomu vakabauta.”13 Veikidavaki ki na koniferedi raraba. Ena yacai Jisu Karisito, emeni.