“Barongaan Baika a Kangaanga inanon te Reitaki,” Riaona, Tianuare 2023.
Barongaan Baika a Kangaanga inanon te Reitaki
Kataakin te utu e kona n tokanikai te aba iaoia ngkana ti tauraoi n ukora ana buoka te Uea ni bitaki ao n rikirake.
Kamataata n te tamnei iroun Ale+Ale
Barongaan taian kakaewenako inanon ara reitaki n ara utu e kona ni kataira nakon are ti konaa n ara namakin. Ngkai te tia rabakau ngai, I noori waaki aika a riaon te kananokawaki n urua te nano. Ma I noori naba kakabwaia inanon maiuia naake a kaitarai kataaki n aia utu man ukoran ana ibuobuoki te Uea ni katamaroa aroia n reitaki, karikirakea aia tangira ao matataia, ao ni uaia ni mwakuri iaon karaoan bitaki aika kakawaki. Man ana buoka te Uea, a kunei kakorakorakiia n rikirake rinanon aia kangaanga.
Te waaki n reitaki n ai aron Kristo e kona ni uota te tangira ao te atatai
Tom ao Joan (a bitaki araia) a uaia ni bua kainabaia. Kainaban Tom e mate man te kaentia, ao kainaban Joan, ibukin te aroaro ae kareke, e nako ibukin ana reitaki tabeua. Tom ao Joan a kaitibo n tain aia maungatabu naake a tuai ni iein ao a kariaria nakon te mare.
Ngaiia n tatabeman iai oin natiia, n te ririki aika 15 ao iaana riki. A bane n tia aia utu n nanako ni kamangang n te tai ae mwaiti, ao Tom ao Joan a kona n noora te kangaanga ae e na riki ngkana e bootaki aia utu. A roko ni karaoa te marooro ibukin buokaia ibukin iango tabeua bwa a na kanga n reitaki n te kawai ae tamaroa ni barongaa aroia ae boou inanon maiuia.
I anga iango bwa a na rinanon ana rongorongo Beretitenti M. Russell Balard, Bonomwi n te Kooram n Abotoro n te Tengaun ma Uoman iaon te marooro ni kauntira n te utu. “Ataei a rangi ni kainnanoia kaaro aika a tauraoi ni kakauongo nakoia, e reirei, ao te marooro n utu e kona ni katauraoa te tai ngkana kaain te utu a kona n reiakina ao n ataia ao n tangiria i bon irouia.”1
Ibukin aia marooro ni kauntira n te utu, a baireia bwa a na irii waaki aikai:
-
Ataa te kangaanga.
-
Uaia ni marooro n aron katokana.
-
Rinea te babaire.
-
Karaoa nanona.
-
Tirobaea nakoraoin te babaire n te wiiki are imwiina ao manga katamaroa te babaire ngkana e riai.
Irarikin te uaia ni marooro ni kauntira n te utu, a reiakinna Tom ao Joan bwa ngkana e a rangi ni matoatoa te reitaki, e na riai ni kainanoaki n reiakinaki bwa e na kanga ni katamaroaki naba te reitaki temanna nakon temanna.
Tom ao Joan a reiakin kawai tabeua are a buokiia ni karikirakea aroia ni kakarabakau imarenaia ao aia reitaki ma natiia.
-
A uaia ni bootaki kaaro ni kakaei katokan kangaanga ma natiia.
-
Ngkana temanna te teei iai ana kangaanga ni katiaan tabena, temanna te karo e na kabanea ana tai ma ngaiia, maroroakina kanoan te bong anne ngkai a mwakuri ni katiaa te beku.
-
A kabanea te tai ni katoa wiiki ni kamatoaa riki aia reitaki ma ataei n tatabemaniia.
-
A kateia mai imwaaina bwa a na anaa te tai ni kararoaia man te bwai ae riki ngkana te “namakin n te iango” e a rootaki (tatakarua) ao aikoa kona ni “iango raoi,” n aia iango (marooro).
-
Ngkana e reke ae e na iai te kaiangatoa imarenan te karo ao te ataei, te karo, ngkana e namakinna bwa e na karaoia, e na mwaawa ao ni manga okiria imwina n uaia ni maroroakina te kawai ae boou ni katokana.
Ngkai te utu a karaoa aia kabanea n tamaroa n rinanon kakaewenako ni waakin aia reitaki n te onimaki, n te kawai ae tamaroa—ao ni marooro ni kaoti nako kakaewenakoia ao ni mwakuri iaoia—Tom ao Joan a norii rikirake aika a kakawaki irouia natiia ao i bon irouia naba.
Te mataata ao te tangira a uotiira ni kaniira
Ngkana a ikawairake ataei, n taainako a aki karaoi rinerine ake ti tangiria bwa a na karaoi. Ti na kanga ni mwakurii waaki ae aekan akanne? Ti na kanga ni kateimatoaa ke ni kakorakoraa ara reitaki bwa ti aonga ni kona n reitinako n anga te boutoka, n riki bwa kakairi aika a tamaroa inanon maiuia?
Terry ao Bruce a kawarai n au aobiti tabeua te tai imwiin Terry ao natiia te mwaane, Seth, a kauntaeka iaon te tareboon. E a maan n raroa nako Seth ibukin te reirei inanon tenua te ririki. Iai aorakina ae kakaiaki ao e tuai kamwawaaki man ana tararua te taokita. Ibukin aorakina, e tuai beku n te mition. Aki ataia Terry ao Bruce bwa e uara ana koaua ke tao e bon nanako naba n taromauri. A raraoma bwa Jolyn, raon Seth te aine, e aki botau ma are a kantaningaia n aron te kairoro ni maiun Seth. Kaaro aikai aki onimakina te kawai are e rinanona ngkai.
N ara tai ni marooro bwa tera ae a kona ni karaoia, ti maroroakina te kaikonaki iaon te tiibu are e bua. Te tia kawakin tiibu tao e bon kakauongo nakon tangitangi te tibu te tei imwaain ae e kunea, tangiria, ao ni uotia rikaaki nakon te nanai (taraa Ruka 15:6). A nooria Terry ao Bruce bwa aki kona ni bita Seth, ma a baireia bwa a na kataia n ongoraa irouna, n tangiria, ao ni kaoia nakon te mweenga. Aki kona n rinea kainabana ke kawain maiuna ibukina, ma a kona ni kauringnga n ana tangira aia utu ibukina ao ibukin te euangkerio.
Terry e tareboniia Seth ao e kabwara bure ibukin aia kauntaeka. E ongora irouna ngke e taekinna bwa e rangi ni maamaa ngkai e aki nako ni mitinare. E iango bwa e na kangaa ni marooro ni kareke tangira ma te ataeinnaine ae kaain te aro. A kaoa Seth ao Jolyn nakon mweengaia n tain motirawan te reirei.
A roko Seth ao Jolyn. Mwanen Seth a rabwatiia ni kauoman. Kaaro aikai a tangiria ngkai e aoki Seth ao a tuangnga anne. A reitaki Terry ao Bruce n tainako ma Seth. E tekiti Terry n angiin te tai n te wiiki. A reitaki te utu ni marooro n te witeo ni katoa Tabati. E kabanea ana tai taman Seth n nako ni golf ao n akawa ma ngaia. E waeremwe n riki, ma e a moana n rinako Seth inanon te utu. N tokina, e baireia Seth bwa kawain Jolyn bon tiaki ibukina. Rimwii e a mare ma te aine ae tamaroa are e bon bwabetitoia.
Terry ao Bruce a kunea aia tiibu te teei are e bua man te ongoraa, te tangira ao kaoakina n oki nakon te nanai.
Te uaia ni mwakuri iaon te bitaki e kona ni kakorakoraa te reitaki ao ni kabura ieta te rikirake
Marie ao kainabana, David, a maan ni mare inanon ririki aika mwaiti ao a rangi ni karineaki n aia komiunite. Ma n te bong teuana e kunea Marie, n aki ataaki iroun David, bwa iai rekerekena n rereitaki ma te aine temanna.
E kawarai Marie n au aobiti, ma te namakin n un, nano rawawata, ao n nanokawaki. Inanon maikeikena ni karakina ana karaki, e ataia ae e riai ni tuanga David aron ana namakin ma tiaki n te kawai n un, bwa e aonga ni mena te Tamnei irouia.
Imwiin te tataromwaaka ni katauraoi, e tuanga David ae e tangiria ma e rangi ni uruaki nanona n reiakina aron ana reitaki ma te aine temanna. A riai ni kaitibo ma te bitiobi ao ni iangoa te bwai ae e na riki n aia mare. E aki tangiria David ni kabuaa kainabana ke ana utu. Man ana buoka te bitiobi, e a moana te waaki n rairannano.
E ataia Marie bwa iai te bwai ae a riai ni karaoia n tatabemaniia ni karekea te kamaoaki ngkai taanga ngaiia. Marie e tuanga David bwa e na tiku moa n aia auti ana karo n te tai ae uarereke ngkai e kataia ni barongaa ana namakin. E kabanea te tai n te tembora, ni butiia te Uea ibukin te buoka. E tiku inanon kamarurungana, ni kakorakoran arona n reitaki ao n reiakinna ni katei tiana aika a riai.
Ngaiia uoman, Marie ao David:
-
A wareki booki aika tabu n te bong koraki.
-
A tataro.
-
A tibwai baika a riki n te bong koraki.
-
Iai aia bong ni marooro teuana n te wiiki.
A reitaki ni kaoti nanoia ni kokoaua. Marie e taekina are n ana iango, ao e ongora David. A moanna ni tataetae imarenaia n aron are a kakaraoia ngke a moan mare.
E ribotinna Marie bwa tiaki ti David ae e bitaki; bon ngaia naba. E namakinna bwa e a korakora riki ao n rangi n onimakinna i bon irouna. E reitinako n rairannano David ao e a oki nakon mweengana.
Ni karina te Uea inanon maiuia ni katoa bong e uota te onimakinaki ae korakora ao te tangira nakon aia reitaki. A uaia n namakinna bwa te kekeiaki n tokanikai iaon te kakaewenako ni irianaki ma ana buoka te Uea e a tia ni kakorakoraia.
Ana taeka Kristo e na kairiira
Ngkai ti kakaea aron angan te reitaki ae kangaanga n te utu, ti riai n uringnga n tekateka ni marooro ma te Uea. N taai tabetai E na tuangiira bwa teraa ae ti na karaoia. N tabetai ti kona n rinerine. “E aki riai bwa N na tuangko bwaai ni kabane ” (Reirei ao Berita aika Tabu 58:26). Ma iai taai tabetai ngkana ti riai n oki rikaaki nakon te Uea. Ngkana ti katuka iroura te taratara ae akea tokina, kaubwain te maiu ae akea tokina a na riki bwa ara bwai, “ao bwaai ni kabane a na kaai ni mwakuri ibukin ae raoiroi [ibukira]” (Reirei ao Berita aika Tabu 90:24).