“Rawati kei na Vakatetei ni Veikauwaitaki,” Liaona, Sepi. 2023.
iTabagone Qase Cake
Rawati kei na Vakatetei ni Veikauwaitaki
Na nona ivakaraitaki uasivi na iVakabula e vakavulica vei keda na kaukauwa ni kena vakatetei na veikauwaitaki mera vakalougatataki kina na tani.
Na cava e yaco nio cokoti iratou vata edua na waqavuka lailai dua na tina ni gone vuturi kei na dua na gone tagane lailai cudrucudru? E dua na ituvaki rarawa sara. Mai na vica na iyatu i muri, au sarava na veika ka yaco tiko. E vaqo na kena ilakolako:
Gonetagane lailai: Au via kana!
Tinana: Daru raica mada na noqu bausi se cava e tiko kina.
Gonetagane lailai: Seeega!
Tinana: Ia o sega ni via kana?
Gonetagane lailai: Solia mai vei au oya!
Tinana: Solia vei iko na cava?
Gonetagane lailai: Oyaaaa!
Tinana: Daulomani, e sega ni rawa ni o taura na noqu itaube.
Gonetagane lailai: Au vinakata!
O sa na siqema rawa na vakasama. Ena loma ni 20 na miniti ka tarava, a vakayagataka o tinana e vica vata na ivadi me tovolea me vakamalumutaki koya: veivaqumi, veivagolei tani, vakalasalasa, kei na dua se rua na veivakarerei lalai. E a sega ni dua na ka e mana. “Oqo edua ga na vuka lekaleka,” au a vakananuma vei au. “Ena daumaka o koya.”
Ia sega ni daumaka o koya. A tubu cake na dredre a sotava tiko, ka tekivu me qusia na wai ni mata mai na tutu ni matana. E dina ga niu sega ni kilai koya, au a vakila noqu malele meu vukei koya. Vakasauri ga, au sa tekivu masulaki rau ruarua.
E sega nio au duadua ga na pasidia ka tarai ena veika a yaco. Na gauna sara ga sa laki tavutu kina na rarawa ni lomana, edua na pasidia a qai laki vukei koya yani. E a marama qase cake sara, ka a dabe toka ena idabedabe veibasai. A laurai vua na yalovinaka, a vuki yani vua na tina gone, cavuta vakamalua e vica na vosa ni veivakadeitaki, ka taura na ligana. Sai koya sara ga oya. Ka veirauti vakavinaka.
Rau a veitauriliga toka na marama erua oqo ena vo taucoko ni gauna ni vuka. E dina ga ni tomana tiko na gonetagane lailai na kaikaila ena kena kaukauwa, a kunei vei tinana na yalovakacegu. E dua na cakacaka mana.
Veikauwaitaki kei na Yalololoma: Rua na iTovo ni Bula Vakatisaipeli
Ena noda ivosavosa ni gauna oqo, na cakamana oqo e tiko na yacana: empathy se veikauwaitaki. Veikauwaitaki, e kena ibalebale, na nona mai vakila tiko edua na tamata na veika e sotava tiko edua tale ena nona vakasama, veika e vakila, se lako curuma tiko. Na Veikauwaitaki e vosa vou; ka o na sega ni kunea ena dua na vanua ena ivolanikalou. Ia o ira na daudikeva na vosa era raica ni veikauwaitaki erau veiwekani voleka sara kei na yalololoma. Me vaka ni yalololoma e vosa vakaivolanikalou, e kunei vakalevu tu kina.
Na veikauwaitaki sai koya na kena rawa ni vakilai na nona mosi edua tale, kei na yaloloma sai koya na cakacaka loloma ka vakayacori mai na ka a vakilai oya. O Jisu Karisito a vakaraitaka ruarua na veikauwaitaki kei na yalololoma ena Nona a veiqaravi, veivakalougatataki, veivakabulai, ka veisorovaki. Ni da tisaipeli i Karisito, e dodonu meda vulica meda vakila na veikauwaitaki ka vakatetea na yalololoma. Oqo era maliwai ira na veika e kilai tani kina na bula vakatisaipeli.
Ni vakayacora na veikauwaitaki na nona cakacaka cecere veivakurabuitaki, e vukei keda meda vakila ka qai yavala ena nona mosi, gagadre, rere, se rarawa edua tale na tamata. Ena kisi ni tina gone oqo, edua na marama qase cake ka rairai sa tini vakacaca na yabaki nona qaravi ira na gonelalai kei na makubuna, e rawa ni vakatetea na veivakacegui baleta ni sa curuma oti mai na dredre vata oqo o koya. Ena vuku ni veika sa sotava oti, e a rawa kina vua me veivakacegui.
Na cava e rawa kina vei Jisu Karisito me vakacegui keda? E vakavulica o Elder Neal A. Maxwell (1926–2004) ena Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua: “E kila o Jisu na sala me vukei keda kina ena loma ni noda rarawa kei na tauvimate baleta ni sa colata oti o Jisu na noda rarawa kei na tauvimate kecega [raica na Alama 7:11–12]. E kilai ira vakavinaka sara o Koya; o koya gona sa rawa kina vei Koya me na veikauwaitaki.”1
Rawati ni Veikauwaitaki ka Vukei Ira na Tani
Na veika dredre cava soti o sa curuma oti ka o sa “rawata” kina na kaukauwa mo kauwaitaki ira na tani ka vakatetea yani na yalololoma vei ira? O sa sotava oti beka na revurevu ni dravudravua, veivakacacani, lecaika, tauvimate, vakaweleweletaki, ivalavala ca, se dredre cava ga? Kevaka e vaka kina, o na rairai lamata mai na nomu vakararawataki me dua na tamata e yalomatua cake, kaukauwa, ka dau veikauwaitaki.
Me vakalekalekataki, o sa rawata mo dau veikauwaitaki. O sa vakarau tu mo vakayaco veisau ki na nodra bula o ira era vakararawataki. Mo tekivu e vei? E rua na noqu vakatutu:
iMatai, sasaga mo kila vakavinaka cake na nodra rarawa na tani. E ka ni rarawa, ni rawa nida tiko vata kei na dua e mosi tu ia eda lecava tu na nodra rarawa. Ena rawa vakacava meda dau kidava vakavinaka cake na ka? Na ivakaraitaki i Jisu Karisito e rawa ni vakavulici keda.
Ni oti Na Nona Tucaketale, ni a sikovi ira na Nifai o Jisu, a vakamacalataka o Koya na Nona ivunau ka vakavulica vei ira na Nona kosipeli. Ni cegu o Koya, a raici ira na tamata ka kaya, “Au kila ni ko ni sa malumalumu mai, ka sega ni tugana rawa ki lomamuni na noqu vosa kecega” (3 Nifai 17:2). A qai sureti ira o Jisu mera lako ivale, vakacegu, vakasamataka vakatitobu na Nona ivakavuvuli, ka lesu tale mai ena siga ka tarava ni ra sa cegu vinaka ka vakarau mera ciqoma e levu tale na ka (raica na 3 Nifai 17:3).
Sa mai cava eke na italanoa, donu? E se bera sara. A qai vakatitobutaki na rai nei Jisu ni vakadikeva na matadra o ira na muri Koya:
“Ka sa yaco ni sa cavuta oti na vosa oqo ko Jisu, sa vakararai yani vei ira na lewevuqa ka raica ni ra sa tagi ka raici koya vakamatua yani ka vaka era sa vakamasuti koya me tiko vata mada vakalailai tale kei ira.
“Ka sa kaya vei ira: Raica, sa vakasinaiti na lomaqu ena yalololoma vei kemuni” (3 Nifai 17:5–6). Ni raici ira vagumatua cake, a raici ira vakataucoko o Koya. Ka mani vakayavalati kina na Nona yalololoma vei ira.
Ena dua na vuravura lutu era sinai tu kina na tamata lutu, e sega ni gadrevi meda rai sara vakayawa ni bera ni da qai raica na wainimatadra na luvena na Tamada Vakalomalagi. Ia e dodonu me da rai. Me vaka na iVakabula, sa rawa nida digitaka meda raica na nodra gagadre na tamata me vaka nodra raica o ira. Ena gauna eda raica rawa kina, sa rawa nida veiqaravi.
O Elder Ulisses Soares ena Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua e dusia vakaoqo “nida segata vakaidina me da taurivaka e dua na itovo ni rai yalololoma ena noda ivakarau ni bula, me vaka a vakaraitaka na iVakabula, eda na yaco me da dauqaqarauni cake kina nodra gagadre na tamata. Ena tubu ni qaqarauni oqori, na yalo ni veikauwaitaki dina kei na loloma ena curuma noda ivalavala kece sara.”2
iKarua, solia na mataqali veivuke ka rawa vakatabakidua ga vei iko mo solia. Ni kila rawa o Jisu na nodra gagadre na Nifaiti e Vanuasautu, e a kacivi ira vakavoleka mai vei Koya. A qai vakabula na nodra tauvimate ka vakalougatataki ira na luvedra. A cakava ga o Koya na veika duadua ga e rawa ni cakava na iVakabula kei vuravura.
E rawa talega vei iko kei au medaru digitaka na veika eda kila kei na veika eda rawa ni cakava me sotavi kina na nodra gagadre na tani. Eda sega ni rawa ni walia na nodra leqa na tamata kecega, ia eda rawa ni vakamamadataka na nodra icolacola o ira eda kila vinaka na rarawa era lako curuma tiko. Ena sega beka ni rawa nida vakabula e dua na vukavuka, ia e rawa ni da vakacegui ira na tauvimate. Eda na sega beka ni rawa ni kauta tani e dua mai na bula dravudravua, ia eda rawa ni wasea na ivakavuvuli ni bula manini, wasea e dua na kakana, ka solia e dua na isolisoli ni lolo e levu cake. Eda na sega beka ni rawa ni vosota na ivalavala ca, ia sa rawa meda vosoti ira era cala vei keda.
Cakacakataki ni Veikauwaitaki
Na cava e yaco nio cokoti iratou vata edua na waqavuka lailai dua na tina ni gone vuturi kei na dua na gone tagane lailai cudrucudru? E dua na gauna mo vakaraitaka kina na veikauwaitaki kei na yalololoma.
A ro yani na neitou waqavuka ka sobu yani na tina ni gone, na kato-tuberi ena dua na ligana, kei na gonetagane lailai ena ligana kadua. A qai kilai ni tiko tale edua na waqavuka me na vuka kina ka sa voleka me calata. Au raica na nona taqaya ni yaco mai na nona kato. Au vakaraica kece na nona iyaya: qiqi, idabedabe ni motoka, kato, kato-tuberi, kato ni pikini. E gadreva o koya na veivuke. E gadrevi me cakacakataki na noqu veikauwataki ena noqu vakaraitaka na yalololoma.
Au sega ni waraka meu vakaveikilaitaki au yani, au a yatova yani na nona iyaya e vuqa ka kaya, “Au na tauri ira oqo. Tauri koya. Cici ki na nomu matamata. Au na muri iko yani.” A ciqoma ena vakavinavinaka, ka keirau cici yani ena rara ni waqavuka. Ni keirau torova yani na matamata, au raica e dua tale na marama ni vakamamasu tiko vua edua na dauveiqaravi e loma ni waqavuka me tei tarova tu mada vakalailai na waqavuka me vica ga na miniti. Keirau yaco yani ena cegu leka ia ena qaqa. Erau a veimokomoko ena tagi kei na reki kei na vakacegu na tina gone kei na marama oqo ni bera ni vodo yani.
Na cakacaka lailai oqo ni veiqaravi a sega ni veisautaka na vuravura, ia a vakalougatataka na nona bula e dua na luve ni Kalou ka a vakaleqai tu. Me vaka vukea na noqu itokani vou me toso yani kina nona icavacava vakayago, ka vukei au meu toso yani ki na noqu icavacava vakayalo. Na digitaki ni veikauwaitaki kei na yalololoma a vukei au meu vakataki Jisu Karisito vakalevu cake. Ka sa vakavuna oqo meu marau.
Se vanua cava ga eda tiko kina—e vanua ni cakacaka se e koronivuli, e valenilotu se e loma ni waqavuka—e rawa nida nona mata dauveikauwaitaki na iVakabula. O cei beka e vinakata na iVakabula mo na yalololoma kina nikua?