Paghigugmaay: Ang Bag-ong Tugon sa Kinabuhi sa Pamilya

Ni Mark D. Ellison

Associate Professor sa Ancient Scripture, Unibersidad sa Brigham Young

Ang pagsabot sa panimalay sa Bag-ong Tugon makatabang kanato sa pagpalig-on sa “panimalay sa Dios” karon.

Ang pamilya nagporma og importante nga talan-awon [backdrop] sa Bag-ong Tugon. Ang pagsimba sa Kristiyano gipalambo sulod sa usa ka panimalay (Greek oikos o oikia, “balay” o “panimalay,” nagpasabot sa pisikal nga estraktura ug sa mga nagpuyo niini).¹ Ang mga Kristiyano naggamit og mga kalarawan sa pamilya ug mga termino aron sa paghulagway sa ilang kaugalingon—mga tumutuo nga “mga igsoong lalaki” ug “mga igsoong babaye,” ug ang Simbahan mao ang panimalay sa Dios (oikos theou) o pamilya sa Dios (tan-awa sa 1 Timoteo 3:15; 5:1–2).

Daghang mga kalihokan sa sayo nga Simbahan ug mga pagtulon-an sa Bag-ong Tugon nakasentro libot sa panimalay. Ang pagsabot sa kinabuhi sa pamilya diha sa Bag-ong Tugon makatabang kanato sa pagpalig-on sa mga indibidwal, mga magtiayon, ug mga pamilya ug nag-awhag og pagka-inklusibo sa tanang nagkalainlaing mga miyembro sa ulahing adlaw nga “panimalay sa Dios.”

Ang Panimalay sa Bag-ong Tugon

Ang karaang Mediterranean nga mga panimalay tipikal nga naglangkob og dili lang mga ginikanan ug mga anak apan usab mga parente sa pamilya sama sa mga ig-agaw, edaran nga mga parente, o ang edaran nga mga igsoon sa mga ginikanan ug ilang mga asawa o mga bana. Ang mga pamilya sa mga balangay sa taga-Galilea naglakip niini nga mga parente, kinsa nagpuyo ug nagtinabangay sa trabaho (tan-awa sa Marcos 10:29). Ang dato nga mga pamilya sa tibuok kalibotan sa Roma naglakip sa ubang pinakaon nga sakop sa pamilya sama sa mga empleyado, mga ulipon, gawasnon na nga mga ulipon, ug mga kliyente.

Mga Kausaban nga gihimo sa mga Kristiyano sa mga Lagda sa Tipikal nga Pamilya

Daghang mga libro sa Bag-ong Tugon nagpresentar og mga instruksiyon ngadto sa mga miyembro sa sayo nga Kristiyano nga mga panimalay (tan-awa sa Mga Taga-Colosas 3:18–4:1, 1 Pedro 2:13–3:12; Mga Taga-Efeso 5:21–6:9; 1 Timoteo 2:8–15; 5:1–22; 6:1–10; Tito 2:1–10). Kini nga mga “lagda sa panimalay,” ingon sa gitawag sa mga eskolar kanila, susama sa mga tudling sa literatura sa Greek ug Hellenistic Jewish nga nagpauswag og sosyal nga kalig-on pinaagi sa pagdayeg sa hinlo, maayong pagkahan-ay nga mga panimalay diin ang mga sakop sa pamilya nagbuhat sa ilang mga tahas nga sunod sa kultura nga may maayong relasyon sa usag usa.

Kining mga tudling sa Bag-ong Tugon nagtudlo sa tradisyonal nga mga hiyas sa panahon nga nagtuboy sa anaa na nga sosyal nga mga estraktura, ingon sa tambag nga mag-agad sa mga magmamando, paglikay sa mga lalis, ug pagmatinahuron ngadto sa tanan (tan-awa sa 1 Pedro 2:17; 1 Timoteo 2:1–2; Tito 3:1–2).

Bisan pa man, ang mga lagda sa Bag-ong Tugon nga panimalay nagtanyag usab og pipila ka mahinungdanon nga mga kausaban. Sama pananglit, ilang gihatagan og gibug-aton ang pagtahod sa usag usa ug pag-usab sa mga relasyon nga maglakip sa Dios:

Ang mga anak kinahanglang mosunod sa ilang mga ginikanan diha sa Ginoo (tan-awa sa Mga Taga-Efeso 6:1–3; Mga Taga-Colosas 3:20).
Ang mga amahan dili pasuk-on ang ilang mga anak kondili imatuto hinoon diha sa pagdisiplina ug pag-instruksiyon sa Ginoo (Mga Taga-Efeso 6:4; Mga Taga-Colosas 3:21).
Ang mga bana dili magtratar sa usa ka asawa sa binagis nga paagi apan magmahunahunaon kaniya, tahoron siya, ug higugmaon siya sama sa paghigugma ni Kristo sa Simbahan ug mihatag sa Iyang kaugalingon alang niini (tan-awa sa Mga Taga-Efeso 5:25–33; Mga Taga-Colosas 3:19; 1 Pedro 3:7).
Ang instruksiyon sa Mga Taga-Efeso 5:22 alang sa mga asawa nga mosumiter ngadto sa ilang kaugalingon ngadto sa ilang mga bana ingon ngadto sa Ginoo makita lamang human sa nahauna nga pamahayag diha sa Mga Taga-Efeso 5:21 nga ang tanan nga mga sakop sa panimalay—mga bana ug mga asawa—kinahanglan nga “tungod kang Kristo [m]agtinahoray kamo” (Mga Taga-Efeso 5:21, New Revised Standard Version).² Sama sa gitambag ni Pablo, “Pagpaubos hinuon kamo ug isipa kanunay nga ang uban mas maayo kay kaninyo” (Mga Taga-Filipos 2:3, New Standard Revised Version).

Atong makita ang laing kausaban nga Kristiyano sa paagi nga ang naandan nga ubos nga mga sakop sa matag pares—mga asawa, mga anak, ug mga ulipon³—gitawag og una “isip mga tawo sa ilang kaugalingon nga katungod nga natugahan uban sa dignidad,” nagpakita nga sila “usab adunay mahinungdanong tahas nga buhatonon.”⁴

Ug ang tambag ngadto sa mga asawa diha sa 1 Pedro 3:1–6 sukwahi gayod ngadto sa karaan nga kustombre nga ang asawa kinahanglan nga mahadlok sa iyang bana ug modawat sa pagsimba sa iyang dios-dios. Hinoon, ang hugot nga pagtuo sa tumutuo nga babaye mahimong makabuntog sa iyang walay pagtuo nga bana.

Bisan og ang karaang mga panimalay mga patriyarkal ug herarkiyal sumala sa mga kustombre niadtong panahona, kini nga mga kausaban nag-aghat sa Kristiyano nga mga panimalay ngadto sa mas dakong pagkasama ug respeto alang sa matag indibiduwal nagpahinumdom kanila sa “paghigugmaay” (Juan 13:34) sama sa gibuhat sa Manluluwas.

Tan-aw ngadto ni Jesukristo

Ang mga instruksiyon sa Bag-ong Tugon ngadto sa mga pamilya nagtudlo sa mga baroganan nga nagpanalangin sa bisan kinsa nga pamilya o mga indibidwal nga naningkamot nga mamahimong mga tinun-an ni Jesukristo sa karon nga kalibotan. Ang sentro nga leksiyon sa una ug karon mao ang pagtan-aw ngadto ni Jesukristo ug pagsunod sa Iyang ehemplo sa walay paghunahuna sa kaugalingon, manggihatagon nga pagserbisyo sa tanan natong mga relasyon (tan-awa sa Mga Taga-Filipos 2:3–11). Sama sa gipahinumdom kanato ni Elder Dieter F. Uchtdorf sa Korum sa Napulog Duha ka Apostoles, “Ang gugma mao ang mahulagwayon nga kinaiya sa usa ka disipulo ni Kristo.”⁵