Liahona
ʻOku Hoko Moʻoni Nai ha Liliu ʻi he Tuʻu ʻi he Ngaahi Potu Toputapú?
Sune 2024


Fakaʻilekitulōnika Pē: Kakai Lalahi Kei Talavoú

ʻOku Hoko Moʻoni Nai ha Liliu ʻi he Tuʻu ʻi he Ngaahi Potu Toputapú?

He ʻikai hoko ʻeku tuʻu ʻi ha feituʻu taʻe-māʻoniʻoní ko ha palopalema kapau naʻe ʻikai ke u fai ha meʻa taʻe-māʻoniʻoni … ko ia?

ʻĪmisi
ko ha finemui ʻoku tuʻu ʻo malimali

ʻI hoku taʻu hongofulu tupú, naʻe fakafeʻiloaki au mo hoku fāmilí ʻe hoku kaungāʻapí ki he Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní. Naʻe iku ʻo u papitaiso, pea kau mai mo ha niʻihi ʻo hoku ngaahi tokouá pea aʻu pē ki heʻeku ongomātuʻá. ʻOku ʻikai tokolahi ha kāingalotu ʻo e Siasí ʻi hoku feituʻu ʻi ʻInitiá, ko ia naʻe lelei ke maʻu ha fakavaʻe mālohi pehē ʻo e poupoú mei he ngaahi ʻofaʻanga ʻi ʻapí. Naʻa nau ʻai ke faingofua hono pukepuke ke mālohi ʻeku tuí.

Ka ʻi heʻeku foki ki ʻapi mei heʻeku ngāue fakafaifekaú, naʻá ku maʻu ha ngāue peá u hiki mei hoku fāmilí. Naʻá ku maʻu ha fale nofo totongi ʻi ha siteiti kehe, mo ha kaungā-loki ne kehe ʻaupito ʻenau tuʻunga moʻuí meiate au.

Naʻe kehe ʻaupito foki e tōʻonga moʻui hoku ngaahi kaungā-ngāué mei haʻakú. Naʻa nau faʻa fakataha ʻi he fakaʻosinga ʻo e uike kotoa ke inu mo fakafiefia, pea nau fakaafeʻi au ke u kau ki ai. ʻI he ʻikai ke u loto ke ʻi ha ʻātakai peheé, naʻá ku taʻe-tali maʻu pē ʻenau ngaahi fakaafé.

Ka ʻi he ʻosi ʻatu ʻa e ngaahi fakaʻosinga uike, ʻo ʻeku tangutu toko taha ʻi hoku fale nofo-totongí mo ʻā hake he Sāpate kotoa ke u ʻalu toko taha pē ki he lotú, naʻe kamata ke u ongoʻi loto-foʻi.

Ko e Ongoʻi Tuenoá

Neongo naʻá ku talaange ʻikai ʻi he ngaahi fakaafe kimuʻa ke u ʻalu mo hoku kaungā-ngāué, naʻá ku ongoʻi meheka—naʻe hangē naʻa nau fiefiá. Naʻá ku fakatokangaʻi hangē naʻe tokoni ʻa e ngaahi feohi fakakaungāmeʻa naʻa nau maʻu ʻi he taimi naʻa nau ō aí ke nau fakalakalaka ʻi heʻenau ngaahi ngāue maʻuʻanga moʻuí.

Naʻá ku ongoʻi hangē ko au ʻa e kaungā-ngāue fakalongolongo mo taʻeoli naʻe ʻikai ʻiloʻi ʻe ha tahá.

ʻI ha fakaʻosinga uike ʻe taha, naʻá ku foʻi ai he ongoʻi tuenoá. Ko ia naʻá ku pehē ai ke u ʻalu mo kinautolu ʻi haʻanau kole mai. Naʻá ku fakatonuhiaʻi ʻeku filí ʻaki ʻeku tomuʻa fakapapauʻi he ʻikai ke u ʻahiʻahiʻi ha faʻahinga kava mālohi.

Naʻá ku pehē loto pē, “Neongo kapau ʻoku ou ʻi ha feituʻu taʻemāʻoniʻoni, he ʻikai uesia au ʻe heʻeku ʻi aí kapau he ʻikai ke u fai ha meʻa ʻoku taʻe-māʻoniʻoni, ko ia?”

Fakaʻau ke Mamaʻo mei he ʻOtuá

ʻI he kamata pē ke u ʻalu mo hoku ngaahi kaungā-ngāue ko ʻení, naʻe kamata māmālie ke u liliu. Naʻá ku ʻalu ʻo fuoloa ʻi he ngaahi pō Tokonakí, ʻo iku ai ke u mohe he lotú ʻi he Sāpaté.

Neongo naʻe ʻikai ke u inu kava mālohi, ka naʻe ʻikai ke u tuʻu ai ʻi ha ngaahi potu toputapu. Fakaesinó, naʻá ku liʻaki lotu. Fakalaumālié, naʻe ʻikai ke u fakakaukau ki he ongoongoleleí pe tuku ha taimi maʻá e Tamai Hēvaní. Naʻá ku fetongi hoku falelotú ʻaki ʻa e ngaahi fakafiefiá. Naʻe ʻikai ke u fakaʻatā ha potu moʻó e Laumālié ʻi heʻeku moʻuí.

ʻI ha ʻaho ʻe taha, naʻá ku ʻā hake ai ʻo fakatokangaʻi ʻa e mamaʻo ʻo ʻeku ʻauhia mei he Tamai Hēvaní. Naʻá ku ongoʻi ʻo hangē kuo faifai pea mahino kiate au ʻa e kupuʻi lea “mamahi ʻoku taau mo e ʻOtuá” (2 Kolinitō 7:10). Naʻe fonu hoku ʻatamaí mo hoku lotó ʻi he mamahi.

“Ko e hā ʻoku ou faí?” Ko ʻeku fakakaukaú ia. “ʻOku ʻikai ko au ʻeni.”

Neongo ʻeku ʻalu ʻi he ngaahi fakaʻosinga uiké, ka naʻe ʻikai ke u ongoʻi fiefia.

Naʻá ku ʻiloʻi naʻe fiemaʻu ke u foki ki he hala totonú mo ʻeku tuí. Naʻe fiemaʻu ke u fakatomala.

Ko e Fili ke Tuʻu ʻi he Ngaahi Potu Toputapú

Naʻá ku faʻa fakakaukau ko e fakatomalá ko ha founga fakamamahi, faingataʻa, fonu ʻi he ongoʻi halaiá mo e fakamāʻiá. Ka ʻi he aʻusia ko ʻení, kuó u ako ai ko e fakatomalá ko e founga ia ki hono fakaʻatā ʻa Sīsū Kalaisi ke liliu hotau natulá mo tokoniʻi kitautolu ke tau hoko ko ha “kakai foʻou” (Mōsaia 27:26).

Ko hono aofangatukú, ko e fakakaukau kia Sīsū Kalaisi mo ʻEne Fakaleleí naʻá ne tokoniʻi au ke u manatuʻi ko hai moʻoni au, ngaahi fili ʻoku ou fie faí, mo e ngaahi ʻātakai ʻoku ou fie ʻi aí.

Naʻe kamata ke u lotu, ko ʻeku fuofua fakahokó ia hili ha ngaahi māhina lahi. Naʻe tuku leva ʻeku toe ʻalu mo hoku kaungā-ngāué. Naʻá ku foki ki he lotú. Naʻe lahi ange ʻeku lau e Tohi ʻa Molomoná.

ʻI heʻeku foki ko ia ki heʻeku tōʻonga moʻui fakalaumālié, naʻá ku ongoʻi ha nonga mo ha fakafiemālie foʻou. Naʻá ku maʻu ha fakamoʻoni, ko e taimi ʻoku kole ai ʻe he ʻOtuá ha feituʻu ʻi heʻeku moʻuí peá u foaki ia kiate Iá, te Ne tāpuakiʻi au. Te u lava ʻo fili ke tuʻu ʻi he ngaahi potu toputapú, pea kapau te u ʻi ha ʻātakai ʻoku faingataʻa ai ke u ongoʻi ʻa e Laumālié, te u lava ʻo pīkitai ki heʻeku ngaahi tuʻunga moʻuí mo e tuí pea falala ki he Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi ke maluʻi au (vakai, 2 Ngaahi Tuʻi 6:15–16).

Ko Sīsū Kalaisi ʻa e Talí

Naʻe fakahaaʻi mai ʻe he aʻusia ko ʻení ʻoku ʻi ai ha ivi mālohi, fakatauele ʻo e māmaní, pea ʻe faingofua pē ke tau tafia ai ʻo kapau he ʻikai ke tau fakaʻatā ha potu moʻó e Laumālié ʻi heʻetau moʻuí.

Kuo akoʻi ʻe Palesiteni Nalesoni: “Ko ʻetau taumuʻa taupotu taha ʻi he moʻuí ke teuteu ke feʻiloaki mo hotau Tupuʻangá. ʻOku tau fai ʻeni ʻaki haʻatau faifeinga fakaʻaho ke tatau ange mo hotau Fakamoʻui, ko Sīsū Kalaisí [vakai, 3 Nīfai 27:27]. Pea ʻoku tau fai ia ʻi heʻetau fakatomala fakaʻahó mo maʻu Hono mālohi faifakamaʻá, faifakamoʻuí, mo fakamālohiá. Pea te tau toki lava leva ke ongoʻi ha nonga mo ha fiefia tuʻuloa, naʻa mo e lolotonga ʻo e ngaahi taimi tukungatāmakí. Ko e tefitoʻi ʻuhinga ʻeni kuo kōlenga mai ai ʻe he ʻEikí ke tau tuʻu ʻi he ngaahi potu toputapú pea ‘ʻoua ʻe hiki mei ai’ [Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 87:8].”

Kimuʻá, naʻá ku fuʻu hohaʻa ki heʻeku ngāue maʻuʻanga moʻuí mo ʻeku taʻelatá. Ka ʻi he hili ʻeku mavahe mei he ongoongoleleí, naʻá ku fakatokangaʻi kapau te u muimui kia Sīsū Kalaisi, ʻe hokohoko atu ʻEne teuteu ha founga fakatuʻasino, fakasōsiale, fakalaumālie, mo fakapaʻanga maʻakú. ʻI he tupulaki ʻeku fengāueʻaki ki mo e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí, kuó u maʻu ai ha ngaahi founga foʻou ke feohi kae ʻikai fokotuʻu au ʻi ha ʻātakai ʻoku fakatuʻutāmaki fakalaumālié.

ʻOku ou ʻilo kuo ʻomi ʻe he Tamai Hēvaní ha founga maʻaku ʻo fakafou ʻia Sīsū Kalaisi pea ʻe fakafonu ʻeku moʻuí ʻaki ha ngaahi tāpuaki ʻi he hokohoko atu ʻeku muimui kiate Iá. ʻOku ou ongoʻi houngaʻia moʻoni koeʻuhí ko ha Fakamoʻui naʻe āfeitaulalo ke mamahi maʻaku koeʻuhí ke u lava ʻo fili ke toe muimui kiate Ia.

Naʻe fakamatalaʻi ʻe Palesiteni M. Lāsolo Pālati “ko e mahuʻinga tahá ke ʻi ai ha fengāueʻaki mo mo ʻetau Tamai Hēvaní mo Hono ʻAlo, ko e ʻEiki ko Sīsū Kalaisí. ʻOku mahuʻinga taha ʻa e fengāueʻaki ko ʻení he taimí mo pea ʻi ʻitāniti.” ʻOku ou ʻilo kapau te ke fakamālohia hoʻo fengāueʻaki mo Kinauá pea fakaʻatā ha potu lahi ange kiate Kinaua ʻi hoʻo moʻuí, te ke lava ʻo ongoʻi ha nonga lahi ange mo utu ʻa e ngaahi tāpuaki ʻo e ongoongolelei ʻo e Fakamoʻuí.

Paaki