Bun̄tōn 1: Kwaļo̧ke bwe kōj, make, je mōjņo̧ n̄an anjo ion an̄ūrlep ko ad im bwe mour ko ad emōj aer jino jorāān.

Katak eo Aorōk: M̧ool

Elōn̄ iaad raar jino aer an̄ūrlep jen kajnōt. Jet iaad wōj rekar jino in koba kōnke kōn juon aikuj in kwaļo̧k (einwōt juon uno eo kar kōmālim im leļo̧k) Elōn̄ iaad raar jino einwōt kajjieon̄ in joor jen metak. Elōn̄ iaad raar jino makūtkūt ko rej tōl ļo̧k n̄an m̧wilin an̄ūrlep ke jekar baj ajri wōt. Jekdo̧o̧n ta wūn ko ad im jekdo̧o̧n ta jekjek ko ad, jenaaj loe kio wōt bwe an̄ūrlep ej letok kakkije eļapļo̧k jen metak ilo ānbwin. Ej kemeraik inepata ak kamij en̄jake ko ad. Ej jipan̄ kōj joļo̧k ad būrabōļōm̧—ak tōmak ta eo kar ba ijoke tōmak in ejjab jim̧we. Jiddik iien jekar en̄jake an ejjeļo̧k mijak, inepata, ajimakeke, ebweer, ajļok, ak edodo. Ak kōnke mour in eobrak kōn jekjek ko rej kipel kain en̄jake kein, jej jerbal emakijkij ilo ejjeļo̧k bōbweer n̄an an̄ūrlep ko ad. An̄ūrlep ej juon iaan wāween ko jej kajjieon̄ in jerbale ippen aikuj ko en̄jake ko ad. Rilo̧mo̧o̧r Jisōs Kraist emeļeļe kōn apan̄ in. Rikanaan Spencer W. Kimball ekar ba, “Jisōs eaar loe jerawiwi einwōt ebōd ijoke eaar bareinwōt maron̄ loe jerawiwi an einwōt toor ļo̧k jen m̧wilaļ im aikuj ko jan̄in kar loi ilo mōttan eo an rijerawiwi” (“Jesus: The Perfect Leader,” Ensign, Aug. 1979, 5).

Ijoke, elōn̄ iaad raar likjab in kile ak kwaļo̧ke ad kar jerwaane maron̄ eo n̄an jumae im jitlok ipped make. Ilo tōre eo ad im jekar lukkuun jerata, elōn̄ iaad raar loe bwe ekar wōr ippād jejjo kālet ko. Āinwōt an kar Būreejtōn Russell M. Nelson kar kōmeļeļeiki: “An̄n̄ūrlep ej kadikļo̧k tokālik anemkwoj n̄an kālet. Kōnono kōn men ko an re baijin, juon emaron̄ jino mwijkōk jān ankilaan make” (“Addiction or Freedom,” Ensign, Nob. 1988, 7).

Jej kōņaan bōjrak ijoke ejeļo̧k kōjātdikdik. Obrak kōn mijak im bōbweer, elōn̄ iaad rekar bar ļōmņakin kajemļo̧k ad mour n̄e eaar ukooktak eo wōt. Ak jekar jeļā bwe eaar jab iaļ eo in Jemedwōj Ilan̄ ekar kōņaan bwe jen bōke.

Eaar pen n̄an kwaļo̧ke m̧wilin an̄ūrlep ko ad. Jekar kariab jekjek eo ad em̧ool im kar kajjieon̄ jum̧ae an itok kaje ko jen kālet ko ad ilo kadikļo̧k ak ņooje m̧wil ko ad. Jekar jab jeļā ke m̧oņe ro jet im kōj make, ekar kaļapļo̧k ad pād ilo m̧wilin an̄ūrlep ko. Ilo ad mōjņo ļo̧k an̄ūrlep ej ļapļo̧k, elōn̄ iaad raar loe ruwōn ippen baam̧le, ro jeran, ritōl ro an Kabun̄, im bareinwōt Anij. Jekar kaļapļo̧k ad make pād ilo m̧wilin ajimakeke, kōjenolo̧k kōj make jen ro jet—eļaptata Anij.

N̄e jej oktak n̄an riab im ittiņo, ļōmņakin jekpene kōj make ak ņa ruwōn ro jet, jej mōjņo ļo̧k ilo jetōb. Kōn kajojo makūtkūt in riab im ņooj an̄ūrlep ko ad, jej likwōj kōj make kōn “to epedan̄ūtn̄ūt [ko]” bwe tokālik nej jino einwōt m̧adm̧ad ko (2 Nipai 26:22). Innem enaj itok juon iien n̄e jekar jelmae m̧ool ilo juon wāween eo epen. Jejjab maron̄ bar ņooj an̄ūrlep ko ad ilo ad riab ak ba, “ejjab nana menin!”

Juon eo ejitōnbōro, juon taktō, ak juon ri ekajet, ak juon ritōl an m̧ōn jar eaar jiron̄ kōj m̧ool eo jejjab maron̄ kariab e: an̄ūrlep eo eaar kakkure mour ko ad. N̄e jej m̧ool in kalimjek mour eo ad etto, jej kwaļo̧k bwe ejjeļo̧k men en kar kajjieon̄ in jerbale kōn kōj make. Jej kile bwe an̄ūrlep emōj an jorāān. Jej jeļā ewi jon̄an an an̄ūrlep ko ad kar kakkure jemdo̧o̧n ko ad im kar joļo̧k en̄jake ko kōn aorōk eo ad. Ilo iien in, jej bōk bun̄tōn eo jinointata n̄an anemkwoj jen an̄ūrlep ko im ājmour jen kapukōt peran eo n̄an kwaļo̧k ke menin eļapļo̧k jen juon būrabōļōm̧ ak m̧wil enana.

Āliktata jekar kwaļo̧ke m̧ool eo bwe mour ko ad emōj aer jorāān im bwe jekar aikuj jipan̄ n̄an anjo ion an̄ūrlep ko ad. Jej kile bwe jemaron̄ jab kōmour kōj make im kwaļo̧ke jejjab maron̄ pād im jeļā ke jej kaminene an̄ūrlep eo ad ilo jabdewōt jekjek. Jekar jeļā bwe jekar aikuji jipan̄ jen Anij im ro jet n̄an m̧ool n̄an kōj make. Men eo ekabwilōn̄lōn̄ kake kōn m̧ool ej jeļā juraake im wujlepļo̧k ālkiktata jino ājmour.

Mool ej pedped eo n̄an aolep bun̄tōn ko jet im ej jipan̄ kōj jeļā aikuj ko ad n̄an Rilo̧mo̧o̧r eo. Būreejtōn Dieter F. Uchtdorf, mokta ilo Būreejtōnji eo Kein Kajuon, kar katakin: “Maron̄ in alikkar ad loe kōj make eaorōk n̄an eddekļo̧k eo ad ilo jetōb im emmanļo̧k eo. Eļan̄n̄e m̧ōjņo̧ ko im likjab ko ad rej pād wōt ilo ņojak ilo marok ko, innām kajoor in lo̧mo̧o̧r eo an Rilo̧mo̧o̧r ejjab maron̄ kōmour er im kōkajoor er [lale Ether 12:27]” (“Lord, Is It I?,” Liahona, Nov. 2014, 58).

N̄e jej kōtļo̧k kōj n̄an kōm̧m̧an ad kōņaan ilo an̄ūrlep ko ad, jej riab n̄an kōj make im ro jet, ijoke jejjab maron̄ m̧ool in riabe kōj make. Jekar āinwōt n̄e em̧m̧an ad pād, obrak kōn peran im jekpen ko. Ijoke juon jikin ijo ilowaa em̧wilaļ, jejeļā bwe kōtļo̧k kōj n̄an an̄ūrlep ko ad enaaj tōl ļo̧k n̄an eļapļo̧k būrom̧ōj. Meram an Kraist ej wōnmaanļo̧k in bar kakemeemej kōj. Kaarmejete m̧ool in ekamōkmōk, ekar juon kakkije n̄an kwaļo̧ke āliktata in ar kar bōk juon būrabōļōm̧ Āliktata, jekar kōtļo̧k juon peļļo̧k edik n̄an an kōjātdikdik bwe koņ. N̄e jej kāļet n̄an kwaļo̧k ke ewōr juon ad būrabōļōm̧ im jekar aikuj in kapukōt jipan̄, jekar leļo̧k bwe kōjātdikdik en juon jikin n̄an eddekļo̧k.

Bun̄tōn Jerbal ko

En̄in ej juon būrookraam̧ in jerbal. Ilo ad wōnmaanļo̧k in pedped ion ilo jokin mour kake bun̄tōn ko ilo kajjojo raan. Menin kar jeļā kake āinwōt “jerbale bun̄tōn ko.” Laajrakin jerbal kein rej jipan̄ kōj itok n̄an Kraist im bōk tōl im kajoor eo menin aikuj n̄an bōk bun̄tōn eo tok juon ilo ad ājmour.

Joļo̧k utiej bōro im kapukōt ettā bōro

Utiej bōro im m̧ool rejjab aikuj in koba ippen doon. Utiej bōro ej juon men eo me loe ak jjab m̧ool im juon men eaorōk an aolep an̄ūrlep. Utiej bōro ej in̄tōk e m̧ool eo kōn men ko einwōt rej, im raaar, im renaaj waļo̧k. Ej juon apan̄ eļap n̄an ājmour eo ad. Būreejtōn Ezra Taft Benson ekar ba:

“Utiej bōro eitok ilo wāween jiāe. Jej karo̧n̄ro̧n̄ ankilaad ņae ankilaan Anij. N̄e jej tōl utiej bōro eo ad ņae Anij, epād ilo jitōbōn ‘ankilaaō im jab ankilaan en kōm̧m̧an.’ …

“Ankilaad ilo jiāe ankilaan Anij ej kōtļo̧k an ikideelel ko, kwole, im itok limo ko rej etal n̄an jab maron̄ dāpiji.

Ri juwa rejjab bōk mālim eo an Anij ilo leļo̧k tōl n̄an mour ko aer. Rej karo̧n̄ro̧n̄ loḷọkjeṇ ko aer kōn m̧ool im jumae jeļāļo̧kjeņ eo eļap an Anij, maron̄ ko aer ņae kajoor in priesthood eo an Anij, tōprak ko aer ņae jerbal ko An rekajoor” (Katak ko an Būreejtōn ro an Kabun̄ in: Ezra Taft Benson [2014], 232).

Ilo juon bar meļeļe, jekar kālet n̄an eļļo̧k jen utiej bōro ko ad im m̧ool kōn an̄ūrlep eo ad. Ejjab pidodo n̄an ettā bōro, jerbal aolepen iiō ko in make-loļo̧kjeņ, im lukkuun kālet m̧ool, ijoke kajojo iien, ej erom̧ juon kōjeraam̧m̧an eļap.

Eaar juon oktak eļap n̄an kōj ke jekar āliktata eļļo̧k jen utiej bōro eo ad im erom̧ ettā bōro. Elōn̄ iaad wōj rekar jab kōttāik kōj make ak “ijjab kar kipel er n̄an kōttāik er.” (Alma 32:13). Juon wōt iaan wāween ko, kaje ko an an̄ūrlep ko ad rekar bōktok n̄an kōj, im jekar jerwaane men ko rekar aorōk ippād—m̧ōko im̧ōd, jikin jerbal ko ad, baam̧le ko ad, im bar anemkwoj eo ad. Jekar jerwaane lōke eo an baam̧le eo im ro jerad. Jeker jerwaane ad make-utiej im ad lōke n̄an jelmae appan̄ ko an mour in. Jekar tōpar jekjek ko ad renana tata jemaron̄ e, im ļōmņak bwe ettā bōro eaar waļo̧k jen metak, eaar jino in ad ājmour.

Ājmour jen an̄ūrlep ejjab pidodo, ebōk eļap jerbal. Ijoke jekar āliktata jeļā bwe wōneen eo jej kōļļāiki n̄an pād wōt ilo an̄ūrlep ko ad eaar ļap jen wōņāān ājmour. Ilo ad eļļo̧k jen utiej bōro, jekar poojak in jino iaļ eo ļo̧k n̄an anemkwoj jen an̄ūrlep.

Kwōn m̧ool im kōnono ippen juon armej

Juon makūtkūt eaorōk n̄an jipan̄ kōj m̧ool kōn an̄ūrlep ko ad ej n̄an kōnono ippen juon armej kake. Kōnke an̄ūrlep ko ad raar kōm̧m̧an menin ad kwaļo̧ke, kōmeļeļeik, im riab n̄an ro jet, ekoba kōj make, elōn̄ iaad rekapeel ilo m̧oņ. Loļo̧kjeņ in ej komaron̄ kōj n̄an pukōt an̄ūrlep ko ad, im epen bwe jen m̧ool in loe men ko. Ilo ad kadikļo̧k im kwaļo̧ke m̧wil eo ad, jej ļōmņak ebōd ad kabwijere. Mekarta, n̄e jej peļļo̧k im tōpare-bar juon armej, armej en emaron̄ jipan̄ kōj loe m̧ool eo im loe m̧oņ eo.

Armej eo jemaron̄ kōņaan kōnono ippen moktata ej Jemedwōj Ilan̄. Jemaron̄ jar im kajitūkin E bwe en jipan̄ kōj m̧ool, kalikkare ad loe men ko, im bōk peran eo n̄an bōke m̧ool eo. Innem jemaron̄ jar im ļōmņak kōn juon bar armej n̄an kōnono ippen, juon eo me emeļeļe kake gospel eo an Jisōs Kraist im iaļ eo n̄an ājmour. Kālet armej eo kwoj lōke. Emaron̄ juon eo pālele, jinen im jemān, uwaan baam̧le, ritōl an Kabun̄, jerad, mōttad rijerbal, taktō, ribōk eddo, mijenede ro, ak juon eo ej kōjeikiik ilo juon kweilo̧k in ājmour. Ālkin kālet juon armej, bun̄tōn eo tok juon ej kwaļo̧k ippāer wāween jej appan̄ kaki. Jej aikuj in jar kōn peran n̄an m̧ool ilo ad maron̄ e an̄ūrlep ko ad. (Lale pepa eo “Jipan̄ ilo Ājmour.”)

Pād ilo kweilo̧k ko

Kweilo̧k ko an ājmour rej kein jipan̄ ko rekajoor an kōjātdikdik im rie. Jekdo̧o̧n ia jej pād ie, jemaron̄ in pād ilo kweilo̧k ko ilo armej ak online. Kweilok kein rej juon jikin n̄an koba ippen ro jet rej kapukōt ājmour im ippen ro ededeļo̧k aer kar bōk iaļ in im rej kam̧oole an menin jerbal. Ilo kweilo̧k ko an ājmour, jej loe ro jet rejeļā būki bun̄tōn ko im kapukōt ājmour im ro me rej kōņaan jipan̄ kōj ilo iaļ in ad make. Kweilo̧k ko an ājmour rej juon jikin meļeļe, kōjātdikdik, im rie.

Ilo kweilo̧k kein, jej ekkatak pedped in katak ko an gospel me remaron̄ jipan̄ ukōt m̧wil. Būreejtōn Boyd K. Packer ekar kwaļo̧k “Ekkatak katak ko an ko̧jpeļ eo renaaj kōkm̧anm̧anļo̧k m̧wil emōkaj ļo̧k jān juon ekkatak in m̧wil eo enaaj kōkōm̧anm̧anļo̧k m̧wil. Ļōmņak ko me eļan̄n̄e juon armej ej mije wōt ak jiktok ippen makūtkūt ko rejjab itok limoer. En̄in wūnin ad lukkuun kipel ekkatak kōn katak ko an gospel eo” (“Little Children,” Ensign, Nob. 1986, 17). Kweilo̧k ko ejjeļo̧k wōņāāer im rennojak. Etal n̄an AddictionRecovery.ChurchofJesusChrist.org n̄an pukōt kweilo̧k eo epaake eok.

Ekkatak im Meļeļe

Ekkatak jeje ko rekwojarjar im ennaan ko an ritōl ro an Kabun̄ in ej jipan̄ kōj ilo ad ājmour. Ekkatak in ej kaļapļo̧k ad meleļe im jipan̄ kōj katak. Jej ekkatak laajrakin jeje ko rekwojarjar, ennaan ko, im kajitōk ko n̄an make jar im ekkatak, jeje, kōnono ilo kurup.

Ļōmņak eo kōn jeje emaron̄ in lukkuun, ijoke jeje ej juon kein jerbal ekajoor n̄an ājmour. Jeje ej letok n̄an kōj iien n̄an kōjekļo̧kjeņ, ej jipan̄ kōj ļōmņak, im ej jipan̄ kōj loe im meļeļe appan̄ ko, kōļmenļo̧kjeņ ko, im m̧wil ko ipeļaakin an̄ūrlep ko ad. N̄e jej jeje, jej bareinwōt bōk juon ļook in lōmņak ko ad. Ilo ad eddekļo̧k kōn bun̄tōn ko, jemaron̄ loe ad eddekļo̧k. Ilo tōrein, kwōn m̧ool ilo am̧ jeiki ļōmņak ko am̧, en̄jake, im kōņaan ko.

Kwoj ke reel kōn an ejjeļo̧k am̧ kajoor ion an̄ūrlep eo am̧?

“An̄ūrlep ewōr jon̄an an mwijkōk jen armej eo enaaj im kāānjeļ anemwkoj in kālet eo. Emaron̄ in kowadon̄ juon ian kajoor eo n̄an kālet” (Boyd K. Packer, “Revelation in a Changing World,” Ensign, Nov. 1989, 14).

• Ta jain ko me rej kwaļo̧k bwe ejjeļo̧k aō kajoor ion mwilin an̄ūrlep eo aō?

• Elmen an an̄ūrlep eo aō jelet eō?

• Ta menin ittiņo ko Ij ņooji jān ro jet?

• Ta eo iaar kōm̧m̧ane bwe in maron̄ pād ilo m̧wilin an̄ūrlep eo aō?

• Ta katak ko ak jon̄n̄ok ko Iaar kakure?

• Elmen bwe in kar reel kōn kālet kein?

Ko̧le im maro

“Em̧ōņōņō ro aolep rej kwōle im maro kōn wānōk: bwe renaaj obrak” (Matu 5:6).

“Im aō eaar ean̄den; im iaar bukwelōlō im̧aan aō Rikōm̧anm̧an, im iaar kūr n̄an e ilo jar ekajoor im akweļap n̄an jetōb eo aō; im aolepān raan eo iaar kūr n̄an e; aaet, im ke bon̄ōn eo eaar itok iaar kotak wōt ainikiō bwe en tōpar lan̄ ko” (Enos 1:4).

• Ilo jeje kein ruo rekwojarjar, jej loe bwe jetōb ko ad remaron̄ ko̧le. Emōj ke aō kar en̄jake an ejjeļo̧k kobban ilowaa, men̄e ijjab ko̧le ilo kanniek? Ta eo ej kōm̧m̧an bwe en ejjeļo̧k kobban?

• Elmen an ko̧le eo aō kōn men ko an Jetōb jipan̄ eō m̧ool?

M̧ool

“Jet remaron̄ kōņaan aorōkin kadkad eo emejaja āinwōt m̧ool bwe en juon katak eo iminene kake. Ak ij tōmak menin bwe emaron̄ in lukkuun jinoin gospel eo. Ilo an ejjeļo̧k m̧ool, mour ko ad … renaaj rup ilo elōn̄ mōttan ko rekajōjō im jorāān” (Gordon B. Hinckley, “We Believe in Being Honest,” Ensign, Oct. 1990, 2).

• Ta wāween ko iaar riab im kajjieon̄ in ņooj aō an̄ūrlep jen n̄a make im ro jet? Elmen an m̧wil in kar kōm̧m̧an “kajōjō im jorāān”?

Ettā Bōro

“Kōnke kar kipel kom̧ bwe kom̧in ettā kom̧in m̧ōņōņō; bwe juon armej jet iien, eļan̄n̄e kipel e bwe en ettā, ej pukot ukeļo̧k; im kiiō em̧ool, jabdewōt eo ej ukeļo̧k enaaj lo tūriam̧o kake; im e eo ej lo tūriam̧o kake im niknik n̄an jem̧ļo̧kin enaaj mour” (Alma 32:13).

• Ta jekjek ko rekar kipel eō bwe in ettā bōro im ukweļo̧k?

• Ta kōjātdikdik eo Alma eaar letoke n̄an eō? Elmen aō maron̄ loe ak bōk kōjātdikdik eo?

Kapooļe kōn mālijjon̄ ko

“Em̧ōj kapooļ eō kōn, kapo ko im jero̧wiwi ko epidodo aer jepooļ eō.

“Im n̄e ij kōņaan m̧ōņōņō, buruō ej kōrraat kōn jero̧wiwi ko aō; mekarta, ijeļā ilo wōn iaar lōke.

“Aō Anij Eaar aō an̄inwoļā; Eaar tōl eō ilubwiljin en̄taan ko aō ilo āne jem̧aden; im eaar oņaake eō ioon dān ko rekanooj m̧wilaļ.

“Eaar kobrak eō kōn iakwe eo An, em̧ool n̄an jako eo an ānbwinnū” (2 Nipai 4:18–21).

• Ke Nipai ekar en̄jake an mōjņo ļo̧k, wōn eo ekar likūt an lōke ippen?

• Ta eo imaron̄ kōm̧m̧ane bwe in likūt elōn̄ ļo̧k lōke ilo Irooj?

“Ijeļā bwe armej ejjeļo̧k tokjen.”

“Im ālikin men kein ekar ium̧win tōrean elōn̄ awa ko m̧okta jān an Moses kar bar bōk lukkuun kajoor eo an āinwōt n̄an armej; im eaar ba n̄an e make: Kiiō, kōn un in ijeļā bwe armej ejej tokjān, men eo me ijjamin kar kōtmāne” (Moses 1:10).

• Ilo wāween rōt ko ejjeļo̧k tokjen n̄a n̄e ij jab bōk jipan̄ eo an Anij?

• Ilo wāween rot ij lukkuun in aorōk?

• Elmen aō maron̄ kile ke aikuj in pedped ion Anij bwe en bōktok eō n̄an kwaļo̧k aō make “ejjeļo̧k” im erom̧ einwōt juon ajri? (Mosaia 4:5; bar lale Mosaia 3:19).