Pedped in katak ko n̄an Je juon Bōnbōn Ewejepdik

N̄e ijjino bun̄tōn 4, eaorōk n̄an jeļā bwe ejjeļo̧k juon jekjek eo ejim̧we n̄an kōm̧m̧ane etale in. Juon etale ej juon lukkuun jerbal an juon make. Elōn̄ armej rej pere ak mijak in kajjieon̄ pukōt kilen ejaaje juon etale, ak jej rōjan̄ eok n̄an jinoe, men̄e baj jeje wōt juon laajrak in iien ko raar waļo̧k.

Jej aikuj in kappukot tōl eo an Irooj. E enaaj jipan̄ kōj m̧ool im iakwe ilo ad lale emeemļo̧kijeņ ko ad im en̄jake ko im tōl juon ad-etale make em̧ool. Jemaron̄ barāinwōt kōnono ippān ribōk eddo ro ad ak ro jet me emōj aer kōm̧m̧ane juon etale. Renaaj jipan̄ kōj jeļā wāween eo em̧m̧an tata n̄an wōnmaanļo̧k.

mejānkajjik eo an etale eo ej n̄an jipan̄ kōj kajim̧we men ko ippān Anij, ippād make, im ro jet. Etale eo ej letok n̄an kōj juon iien em̧m̧an n̄an kalimjeke mejānkajjik im mour kalimjeke mour ko ad. Ilo ad kōm̧m̧ane, jej loe jon̄n̄ok ko ilo wāween ko jekar uwaake n̄an mour in en̄jake ko ad. Erkein rej jet iaan pedped in katak ko repidodo me renaaj jipan̄ kōj jino etal ko ad.

A. Maanjabpopo n̄an Kōm̧m̧ane Etale ko Ad

Ilo ad jino etale ko ad, eaorōk n̄an wōnmaanļo̧k im jerbal ippān ribōk eddo ro ad. Ribōk eddo ro renaaj jipan̄ kōj jerbale bun̄tōn in eweejepdik. Kōmeļeļe eo jinoin me emakijkij an ribōk eddo ro kin letok ej n̄an jino aolepen juon men ilo etale eo kōn jar im kajitōk ippān Anij bwe en tōl kōj ilo m̧ool eo. Jemaron̄ lōke im̧we ko im ļōmņak ko me rej itok n̄an kōj.

Jar enaaj bareinwōt jipan̄ kōj dāpij kōjātdikdik ilo aolepen jerbal eo. Jej aolep jelmae ejjab jerbal eo eļap ippān ejja appan̄ in pen im m̧ool. Jej kam̧ool bwe jerbal in ej juon iaļ ejim̧we me ekar tōl tōk kōj n̄an juon jemdo̧o̧n eo em̧ool im eļap lan̄lōn̄ ie ippād make, ro jet, im Anij.

B. Je Etale ko Ad

Etale ko an mour ko ad renaaj kanooj weejepdik eļan̄n̄e jej jeiki. Jemaron̄ jibwe juon laajrak in jeje ilo peid, bar lale, im bar etal n̄ane n̄e emenin aikuj. Ļōmņak ko rejjan̄in je repidodo n̄an meļo̧kļok. Ilo ad je etale ko ad, jenaaj maron̄ in alikkar ļo̧k ad ļōmņak kōn iien ko raar waļok ilo mour ko ad im mije er kōn ejjeļo̧k kabōņōņō.

Elōn̄ iaad raar kōņaan je etale ko ad kōnke jej en̄jake jook ak mijak kōn ad je men ko jemaron̄e ak kōn juon bar an juon armej riiti ta eo jekar jeiki. Ijoke ro rej bōk ko̧naer ren jab kōtļo̧k an mijak kein kabōjrak er. Ad jipeeļ, grammar, kilen jeje, im kapeel ko ikijeen taip ejjab aorōk.

C. Kile Men ko Raorōk Raar Waļo̧k

Jej jeje kōn iien ko rej waļok ilo mour ko ad im raar make waļo̧k tok n̄an kōj. Ilo ad jerbale etale ko ad, jej mije ļok iien ko raar waļo̧k im ekkatak kake ļōmņak ko ad, en̄jake, im tōmak ko. Erkein ļōmņak ko, en̄jake ko, tōmak ko, me rej lukkuun rej kōm̧m̧an wūnin ad an̄ūrlep. Jej loe bwe n̄an lukkuun bōk kōmour im ājmour, jej aikuj in lale ad mijak, utiej bōro, lello̧taan, illu, kōņaan-make, im make būrom̧ōj.

Jekar en̄jake jet iien kijeļo̧k in kajieon̄ lale ta eo n̄an jeiki mokta. Jet kurup in armej rej karōke er ekkar n̄an rūttoon, iiō in jikuuļ, jikin jokwe, ak jemdo̧o̧n ko. Jet rej jino ejaak ļōmņak im wāween n̄an madmōd būrabōļōm̧. Jemaron̄ jab kemeemej aolep men ilo juon wōt iien. Jej aikuj wōnmaanļo̧k wōt in jar im kōtļok an Irooj bōktok men ko n̄an kakeememej kōj. N̄ej je juon etale im likūt im kobaiki etale ko ad ilo ad kemeemej en̄jake ko im jekjek ko rej waļo̧k.

Jej kile bwe jet iaan kakemejmej ko remaron̄ in ikūri im jab jim̧we kōnke kōn mwilaļ in an jelete in make-mo̧n im liaajlọḷ kake im maron̄ būki ilo kakeememej ko ad. Jet iaan kakemejmej ko relukkuun kametak im kajookok me jemaron̄ jab kōņaan kile im jeje. Jetōb enaaj tōl kōj ilo ad kajjieon̄ in jar im kapukōt uwaak jān ribōk eddo ro ad. Kein jipan̄ ko renaaj jipan̄ kōj kile m̧ool eo.

D. Lukkuun M̧ool ilo Etale eo Ad Make

Bun̄tōn eo tok juon ilo etal ko ad ej n̄an kōkm̧anm̧anļo̧k ad meļeļe mour ko ad mokta. Kōmeļeļeik ta eo ekar waļo̧k, elmen kar ad en̄jake, etke eaar waļo̧k, im wōn ro eaar jelete ej juon jerbal in make-kapukōte. Kōn juon jab mijak in m̧ool ilo ad make lale-kōj, jej kile m̧ool eo ad kōn mour ko mokta im ta meļeļein n̄an ilju im jekļaj eo. Mool ilo ad etale kōj make eaar jipan̄ kōj ukweļok, kapukōt jeorļo̧k bōd, im bōk eļapļo̧k kōmour.

Menin emaron̄ in men eo elukkuun in pen ilo jerbal in etale eo. Ekōmetak n̄an loe mōttan eo ad ilo jemdo̧o̧n ko rejjab jerbal im en̄jake ko rebōd. Akō ribōk eddo ro ad remaron̄ in jipan̄ kōj im dāpij kōj mije im m̧ool. Jemaron̄ in kakkōt im kile bwe jerbal in make-lelo ej eaorōk n̄an ad ājmour eo ad. Āinwōt Elder Bruce D. Porter ekar ba, “Lelo in an juon make ej juon en̄jake ilo jetōb emwilaļ, juon eo emaron̄e n̄an jabdewōt eo ej m̧ōņōņō in ekkatak. … Eļan̄n̄e mejānkajjik eo ej wōnmaanļo̧k ilo tiljek, [jenaaj] loe men eo eaorōk ilo jem̧ļok in iaļ eo” (“Searching Inward,” Ensign, Nob. 1971, 63, 65).

Jouj lale jekjōn taitōļ eo “Example 1—Question Format” n̄an waanjon̄ok in kajitōk ko n̄an jipan̄ tōl eok kōn juon m̧ool in lale-kōj.

E. Kemeeme Kijejeto ko Ad

Jej kile bwe juon etale eo emōj je em̧ool ej juon wōnmaanļok in jerbal ilo ājmour. Jej loe bwe jekar aikuj in bar loļo̧k etale k ad im kakobaba n̄an e. Jerbal in in ekar jipan̄ meļeļe eo ad im maron̄ eo n̄an dāpij ājmour im kar jipan̄ kōj ejaake jemdo̧o̧n ko rekāāl im kōkm̧anm̧anļok ilo ajmour.

Bun̄tōn 4. ej juon jerbal. Jemaron̄ kemeeme aolepen kijejeto ko ad ilo jeiki etale ko ad. Annan̄ eo ad make jej loe ilo ad jerbale bun̄tōn in emaron̄ im̧we kōj n̄an ukōt tōl eo an mour ko ad eļan̄n̄e jej leļo̧ke. Kōnke iakwe im jouj eo an an Rilo̧mo̧o̧r, jejjab aikuj in wōnmaanļo̧k ilo men ko jekar kōm̧m̧ani mokta. N̄e jej kūr ion Irooj n̄an tōl ilo ad ekatak kake mour ko ad, jenaaj itok n̄an jeļā en̄jake ko ad āinwōt ekkatak iien ko rem̧m̧an.

Jerbal in etal ko rej kakajoorļo̧k kōj n̄an ettā im kile mōjņo ko ad im n̄an kapukōt jipan̄ an Anij n̄an ukōt er n̄an kajoor. “Im eļan̄n̄e armej rej itok n̄an Eō Inaaj kwaļo̧k n̄an er aer m̧ōjņo̧. Ij leļo̧k n̄an armej m̧ōjņo̧ bwe ren maron̄ ettā bōro; im Aō jouj ebwe n̄an aolep armej ro rej kōttāik er Im̧āō; bwe eļan̄n̄e rej kōttāik er Im̧aō, im wōr aer tōmak ilo N̄a, innām Inaaj kōm̧m̧an mennin m̧ōjņo̧ ko ren erom kajoor n̄an er” (Ether 12:27).

F. Jemaron̄ Aikuj Jipan̄ ko Retijem̧ļo̧k

Jemaron̄ in bōk en̄jake ko reppen ak men ko raar waļo̧k tok n̄an kōj. Jet iaan men kein ekoba en̄jake in liaajlo̧ļ, kakkure, irre, ak metak ko rekaamijak an kōmālij. Ilo ad jeiki etale ko ad, kemeemej en̄jake kein reppen remaron̄ bar bōktok metak, mijak, im en̄jake ko rej ekkeijel tok ippen iien kein raar waļok im reļļap. Mour kake bar juon alen en̄jake kein rekemetak im en̄jake ko me remaron̄ kōm̧m̧an eļapļo̧k jorāān n̄an kōj ilo an ejjeļo̧k jipan̄ ekkar n̄an jipan̄. Jej aikuj kājeļo̧kjeņ ilo kappukōt jipan̄ eo etijemļo̧k jen juon therapist, rikapilōk, ak taktō n̄an meļeļe im bōke men kein an iien kein reļļap raar waļok. Ritimjemļo̧k ro remaron̄ jipan̄ kōj letok kōjeparok ilo jerbale liaajlo̧ļ ilo juon bun̄tōn ekkar. Eļan̄n̄e kwoj jab jeļā n̄e kwoj aikuj jipan̄ in, jouj im kōnono kōn menin ippān juon eo kwoj lōke. Kwomaron̄ bareinwōt ioon juon eo etijemļo̧k n̄an juon ekkatak im etale im ļōmņak kake elmakot eo aer.

Waanjon̄ok ko n̄an Jeiki juon Etale ilo Bun̄tōn 4

Elōn̄ ļamļam in jeraam̧m̧an ko n̄an ejaake juon etale ilo bun̄tōn 4. Ijoke, jekar ekkatak im loe bwe laajrakin men kein rej kōm̧m̧ane juon etale ekanooj weejepdik n̄an ājmour.

1. Anij—Kōm̧m̧ane juon etale ej juon jerbal epen, im jejjab maron̄ katōprake make ļok iaad. Jej aikuj jipan̄ eo an Anij. Jar ej juon mōttan eaorōk an jibadbad in. Ilo ad oktak n̄an Anij ilo jar, E enaaj kakajoorļo̧k kōj im kōm̧m̧ane jerbal in eaorōk.

2. Mo̧o̧l—etale ko rej kein bar lale mour ko ad im aikuj in koba men ko raar waļo̧k, jekjek ko raar waļok, im jemdo̧o̧n ko jej bar ba kōn jab kaeņōm̧m̧an ak jab pidodo. Jej aikuj in āinwōt m̧ool im dedeļok āinwōt maron̄. Jekar loe bwe ke ej ļapļo̧k ad kile im kwaļo̧k m̧ool im būki men ko reppen jen mour eo ad mokta, enaaj bar jerbal bun̄tōn 4.

3. Jeje—Jerbal eo an jeje ej letok n̄an kōj eļapļo̧k loļo̧kjeņ, elmakot, im alikkar. Jet iaan jekjek ko ad rej waļok rej kōm̧m̧an menin an apan̄ n̄an likūt etale ko ad ilo jeje. Men̄e ewōr ippād maron̄ ko reppen im jab errā ko, Irooj enaaj kōjeraam̧m̧an aolep ad kijejeto im likūti en̄jake ko ad reppen tata Ippān ilo jeje. Eļan̄n̄e kwoj appan̄ kōn jeje, kajitūkin ribōk eddo eo am̧ ak bar juon armej n̄an jipan̄

4. Ribōk eddo—Juon ribōk eddo aikuj juon armej eo me eaar jerbale bun̄tōn ko 12 im kar kadedeļo̧k etale eo an make. Ribōk eddo remaron̄ in lukkuun jipan̄ ilo tōl kōj ilo aolepen jerbal eo im likūt mour ko ad ilo elmakot. Eļan̄n̄e kwojjan̄in kar dedeļok, jej lukkuun kipel eok n̄an jino jerbal ippān juon ribōk eddo.

Ālkin ad kar jeiki etale ko ad, jej dāpij er im kōjerbale āinwōt juon kein jipan̄ n̄an bun̄tōn eo tok juon ilo ājmour. Etale ko ad rej jipan̄ kōj kakilen kadkadin mōjņo ko im kajoor ko ad ilo bun̄tōn 6 im 7, im armej ro ak jikin ko jekar ba ilo etale ko ad renaaj ro me jej aikuj in jeorļo̧k bōd ak kōm̧m̧an kajim̧we ko n̄an e ilo bun̄tōn 8 im 9. N̄e iien eo enej jejjet, jej maron̄ kakkure mōttan ko an etale ko ad me epād ie en̄jake ko rebōd ak en̄jake in illu, bwebwenato ko in jerawiwi ko an juon make, im jabdewōt ta ko raar raorōk me jej jab aikuj in jeere ippān ro jet. Kakure jeje kein emaron̄ juon kakkōļļe in ad ukweļo̧k im juon wāween ekajoor n̄an jab bar mije mour eo mokta an bar juon.

Āinwōt kar kōnono kake moktaļo̧k, elōn̄ wāween ko n̄an jeiki juon etale. Itulaļ ej jilu waanjon̄ok ko: Elōn̄ wāween ko jet n̄an jeiki juon etale me ejjab elaajrak ijin. Waanjon̄ok kein renaaj jipan̄ kōj jinoe. Jekdo̧o̧n ta jipadpad ak kakobaba in jipadpad ko jej kōjerbale, aorōk eo an menin ej bwe jen kōtļok an Anij kwaļo̧k n̄an wāween an kalimjek kōj ilo kajojo jekjek ko rej waļo̧k. Eļan̄n̄e jej kōm̧m̧ane, Anij enaaj letok n̄an kōj eļapļo̧k kajoor im kōjātdikdik ilo jerbal in.

Elmen ad ijjino? Jet armej rej jerbal ilo kōlaajrake mour ko aer ekkar n̄an rūttoon, iiō in jikuuļ, jikin jokwe, ak jemdo̧o̧n ko. Jet rej jino ejaak ļōmņak im wāween n̄an madmōd būrabōļōm̧. Jeban keememej aolep men ilo juon wōt iien, kōnmenin jej aikuj in wōnmaanļo̧k in jar im kōtļo̧k bwe Irooj en bōktok men ko n̄an ad kakeememej. Jej maron̄ iienotemjej kakobaba n̄an etale ko ad ilo ad kemeemej jekjek ko raar waļok im en̄jake ko.

• Waanjon̄ok 1—Jekjek in Kajjitōk Rāpeḷtan in ej kōjerbal kajitōk ko n̄an idajon̄jon̄ e jorāān ko rej waļo̧k ilo iien ko. Ejipan̄ kōj ļōmņak kake kajjojo jekjek.

• Waanjon̄ok 2—Jekjek in Worksheet Rāpeḷtan in ej jipan̄ kōj jaat im ejaake im karōke armej ro ak jikin ko jekar kajorāāne. Menin ejipan̄ kōj kakilen kadkadin mōjņo ko ad im letok meļeļe ko raorōk n̄an bun̄tōn ko rej itok.

• Waanjon̄ok 3—Jekjek in Jōn̄ōļ Juon jipadpad in jeje bwebwenato emaron̄ jipan̄ kōj kōkm̧anm̧anļo̧k ad meļeļe mour ko ad. Ej barāinwōt letok n̄an kōj iien eo em̧m̧an n̄an ekkatak im jerbale meļeļe ko an mour ko ad.

Waanjon̄ok 1—Jekjek in Kajjitōk

Ilo ad bar lale mour ko ad, appan̄ eo mokta ej n̄an kakilen mour ko ad mokta im jekjek ko kiiō me rej kōm̧m̧an ad jab jokane. Lukkuun m̧ool, jej kajjieon̄ in kalimjek kadkadin mōjņo ko ad make im kakilen armej ro jej aikuj in jeorļo̧k aer bōd ak ro me jej aikuj kōm̧m̧an kajim̧we ko. Laajrakin waanjon̄ok ej kōjerbal kajitōk ko n̄an jipan̄ kōj kōm̧m̧ane juon make-idajon̄jon̄. Kajjitōk kein rej jipan̄ kōj kakilen armej ro raorōk, jekjek ko rej waļo̧k, jikin ko, ak iien idin̄ ko. Rej jipan̄ kōj kōmeļeļeik ta eaar waļok, elmen ad kar en̄jake, etke ekar waļok, im wōn eo ejelete. Jej kwaļo̧k juon peij n̄an kajojo armej ak jekjek ko me rej waļo̧k. Kajojo peij, jej jeje ad make uwaak n̄an kajitōk ko. Jej kajjieon̄ in kōjeparok uwaak iumin 15 naan ko—rekadu im rebwe.

Laajrakin waanjon̄ok in ej jerbal n̄an iien iddin̄, juon iddin̄ in mij an juon jejtōr edikļo̧k.

Kajjitōk ko Imaan tata

1. Ta eo eaar waļo̧k? Je juon kōmeļeļe jidikdik kōn jekjek eo eaar waļok.

   Jejtōr eo aō edikļo̧k ekar jako ilo juon jorrāān in itaak an wa.

2. Etke menin ej kabņōņōik eō?

   Menin eaar juon men eo enana me ekar waļok n̄an n̄a.

3. Elmen an iddin̄ in kar jelet n̄a im jemdo̧o̧n ko aō (ilo jāān, ilo en̄jake, ilo ānbwin)? Etke iddin̄ in ekar tin kakinejnej eō?

   Ikar jepelļo̧k jān ro jet. Pād wōt ilo Aō jab koņ. Iaar jino kōjerbal arko̧o̧ļ n̄an kadikļo̧k metak eo, im kar eddodo ļok. Ijjab kōņaan wōnmaanļok wōt kōn jeļāļo̧kijeņ eo aō. Ijjab kōņaan jijjet turin jabdewōt armej. Ij mijak in pād ilo juon jemdo̧o̧n.

4. Ta kar en̄jake ko aō imaan tata ke ekar waļo̧k? Ta en̄jake ko Iaar būki wōt ilo iddin̄ in?

   Ikar ilbōk im kar metak ke menin ekar waļo̧k. Ikar illu ippān Anij. Pād wōt im en̄jake aō ikinejnej.

5. Erreilikļo̧k, ta jet iaan kadkadin mōjņo ko aō me kar leļo̧ke n̄an jekjek in eaar waļo̧k? (Jej aikuj in tiljek im jar n̄an kapukōt jipan̄ an Anij n̄an ettā bōro im jelmae m̧ool eo, men̄e menin emaron̄ in kōmetak)

   • Ikar ke jab m̧ool? Wōn eo iaar riab e?

     Eļaptata iaar riab n̄an n̄a make. Ikar ņa ruōn Anij im baam̧le eo aō kōn aō make jab maron̄ tōmak ilo Jisōs Kraist.

   • Iaar ke mijak?

     Aeet, Iaar jab maron̄ meļeļe etke Jemedwōj Ilan̄ ekar jab kōjeparok lio̧. Eļan̄n̄e juon men enana emaron̄ kar waļo̧k ilo juon iien, emaron̄ ke bar waļo̧k tokālik.

   • Iaar ke ello̧taan?

     Aeet, eļaptata n̄an Anij ak bareinwōt n̄an ļeo pāleen im rittōr eo an wa eo me ekar dipej e lio̧. Iļak lale ejjab em̧m̧an bwe lieo en kar mij.

   • Ta menin kam̧ool eo kōn utiej bōro me Ikar loe ilo mour eo aō? Ij ke loe kōkkaļļe in make-mo̧n, make-kowānōk, ak make-būrom̧ōj ilo m̧wil ko ad im kōm̧m̧an ko ad?

     Iaar ļōmņak mour eo aō en kar m̧ōņōņō iienotemjej. Ikar jab ļōmņak bwe men ko renana ren kar waļo̧k tok n̄an n̄a im baam̧le eo aō. Ij lukkuun en̄jake būrom̧ōj ippa make.

6. Kōm̧m̧an ko aō raar ke kajorāān ak nana aer jelet jabdewōt armej? Eļan̄n̄e āindein, wōn ro kōm̧m̧an ko aō raar kametak er?

   Kōm̧m̧an ko aō raar ke kametak ro jet ilo baam̧le eo aō, einwōt būratōr eo-nej jeiū. Iaar jab maron̄ ko̧n ilo en̄jake ko aō im kar kwaļok illu n̄an baam̧le eo aō. Iaar jab jeorļo̧k an rittōr eo juon bōd. Illu eo aō n̄an Anij ekar lukkuun kōmetak eō

7. Ta eo ikar kōm̧m̧ane bwe in kabwijer jekjek eo eaar waļo̧k? Ta kōm̧m̧an ko ikar būki ak joļo̧ke n̄an bōke ta eo Iaar kōņaan?

   Iaar ke bar etal jene ak kar luuki ro jet. Iaar ke bar lukkuun illu im abṇōṇō im mūtōn ajri. Iaar baj jab kōņaan bwe menin en m̧ool. Iaar kōņaan rool ilo iien eo. Iaar kōņaan bwe Anij en kar bar kōrool e tok bwe en mour. Ij kijon̄ kajitūkin ro jinō im jema n̄an jar kake lio̧ bwe en bar rool tok. Ļōmņak eo aō eaar lukkuun jab meļeļe!

8. Elmen aō kōm̧m̧an bwe in einwōt juon eaar mij n̄an mo̧ne ro jet (n̄an waanjon̄ok, aikuj bwe ren ron̄jake, tūriaṃokake, im āindein maan waj)? Ikar ke kōņaan bwe in jim̧we? Ikar ke en̄jake jab kautiej ak jab kile?

   Ikar ke jo̧ļo̧k abṇōṇō im mūtōn ajri, kattoļo̧k eō make, im makoko in kōnono ippān juon rikapileklek in būrom̧ōj. Imaron̄ kar loe en̄jake ko im metak ko aō make. Ikar lukkuun kōņaan bwe juon bar armej en kaeņōm̧m̧an menotemjej n̄an n̄a.

9. Menin eaar ke aō jerbal? An wōn en̄jake ko ikar kōjekdo̧o̧n e ilo ļōmņak wōt kōn n̄a make?

   Ekar aō jerbal. Liin eaar aō jejtōr, im iaar en̄jake eļap metak. Ijoke, iaar jab bōjrak jen aō ļōmņake metak eo ro jet raar en̄jake—ro jinō im jema, būratōr im jejtōr ro aō, ro jera, ļeo pāleen.

10. Iaar ke makoko in bōk jipan̄ jān Anij im ro jet?

    Aeet, Iaar illu ippān Anij, kōnmenin Iaar jab jar. Ijjab kōņaan n̄an jabdewōt ak kōtļo̧k bwe in kaeņōm̧m̧an eō make.

Waanjon̄ok 2—Jekjek in Worksheet

Bar juon wāween n̄an kōm̧m̧ane juon etale ej n̄an kanne jaat eo ilaļ. Mokta, kanne kaļan eo jinoin ilo tuanmiin̄, innem eo kein karuo, kajilu, kemen, im etal wōt. Kanne jaat in emaron̄ kowaļo̧k jon̄n̄ak ko jej aikuj in kapukōte ilo etal ko ad. Jej ļōmņak kōn bōdan̄ ko rejim̧we me jej aikuji n̄an ejaake ak emaron̄ wōr ippād, iienotemjej kemeemej bwe Irooj emaron̄ ukōt mōjņo̧ ko ad bwe ren erom̧ kajoor (lale Ether 12:27). Jej bōk iien n̄an riit im lin̄n̄ūri kapilek eo an Irooj.

Armej, jikin, jekjek eo waļo̧k, iddin̄, ak katak kōn aō kin bōk en̄jake ko rebōd.

Ta eo eaar waļok im makūtkūt rōt eo Iaar bōke? Letok juon kōmeļeļe ekadu kōn iien eo. Ļōmņak in kōlaajrakin aitem ko jen mour eo aō jān lōn̄ n̄an laļ, bōlen ilo kakobaba in 5 n̄an 10 iiō.

Jelet

Etke iddin̄ in armej, jikin, jekjek eo waļo̧k, ak katak rej kabōņōņōik eō? Ekar ke jelet en̄jake eo aō, ānbwin, ak jāān? Ekar ke jelet jemdo̧o̧n ko aō, aorōk eo an juon armej, ak kōņaan ko n̄an ilju im jekļaj?

En̄jake ko

Ta kar en̄jake ko aō ilo iien eo? Ta en̄jake ko Iaar būki wōt? Iaar ke ajļo̧k kōn mōttan eo aō ilo būrabōļōm̧ eo ak lello̧taan n̄ae juon armej, jikin , jekjek eo eaar waļo̧k, iddin̄, ak katak?

Kadkadin mōjņo̧ ko

Ta menin kam̧ool eo kōn utiej bōro me ikar loe ilo mour eo aō? Ij ke loe kakkōļļe in make mo̧n, make kowānōk, ak make būrom̧ōj ilo m̧wil ko ad im kōm̧m̧an ko ad? Mijak rōt ko-relļap me kar letok ilo jekjek in me eaar waļok ak iddin̄ ak n̄an en̄jake ko aō kōn armej in, jikin in, ak katak eo?

Jeorļo̧k bōd im kōm̧m̧ane kajim̧we ko

Wōn eo ij aikuj in jeorļo̧k an bōd? N̄an wōn eo ij aikuj kōm̧m̧ane kajim̧we ko? Kemeemej in kobaik eta make n̄an column in.

Bōdan̄ ko rem̧m̧an

Ke kar kōm̧m̧ane etal eo aō, Iaar ke mije wōt elmakot ko reppen ilo mour eo aō. Mekarta, Ij aikuj bariānwōt ļōmņak kōn kajoor ko aō im bōdan̄ ko rejim̧we. Ta kadkad ko aō rekajoor? Kadkadin kajoor rōt ko ij aikuj in ejaake? Mije wōt kajoor ko rejim̧we emaron̄ in kakemeemej n̄a kōn aorōk eo aō indeeo eban jorāān im ekwojarjar.

0 n̄an 10 iiō

Armej, jikin, jekjek eo eaar waļok, iddin̄, ak katak (Ta ekar waļo̧k? Wōn eaar jorāān? im etal wōt)	Jelet (en̄jake, ānbwin, jāān; jemdo̧o̧n ko, aorōk an-juon make, ak kōņaan ko)	En̄jake ko (lello̧taan, mijak, ajļo̧k, jorāān, im wōnmaanļo̧k wōt)	Kadkadin mōjņo̧ ko (aorōk an-juon make, kowānōk-make, make-būrom̧ōj, make-mo̧n, im wōnmaanļo̧k wōt)	Jeorļo̧k bōd im kōm̧m̧ane kajim̧we ko (Etke ij aikuj in jeorļo̧k bōd im kōm̧m̧ane kajim̧we ko n̄an?)	Bōdan̄ ko rejim̧we (iakwe em̧ool, ettā bōro, peran, tōmak ilo Jisōs Kraist, im wōnmaanļo̧k wōt)	Bōdan̄ rōt ko ij aikuj in ejaake?
Armej, jikin, jekjek eo eaar waļok, iddin̄, ak katak (Ta ekar waļo̧k? Wōn eaar jorāān? im etal wōt) Sam, juon ļaddik ilo jikuuļ, ekar kōm̧m̧an kōjjak kōn n̄a im kar kūr eō kōn elōn̄ āt ko.	Jelet (en̄jake, ānbwin, jāān; jemdo̧o̧n ko, aorōk an-juon make, ak kōņaan ko) Menin ekar jelet wāween aō en̄jake kōn n̄a make im jemdo̧o̧n ko aō ippān ro jera. Iaar kōņaan bwe in peran, ijoke iaar jab.	En̄jake ko (lello̧taan, mijak, ajļo̧k, jorāān, im wōnmaanļo̧k wōt) Iaar mijak, im Iaar bareinwōt jook kōn wāween aō kar mijak. Ikōņaan bwe in kar ubrare ļeo.	Kadkadin mōjņo̧ ko (aorōk an-juon make, kowānōk-make, make-būrom̧ōj, make-mo̧n, im wōnmaanļo̧k wōt) make būrom̧ōj, make kowānōk	Jeorļo̧k bōd im kōm̧m̧ane kajim̧we ko (Etke ij aikuj in jeorļo̧k bōd im kōm̧m̧ane kajim̧we ko n̄an?) Ij aikuj in jeorļo̧k an Sam bōd. Ilju im jekļaj, Ikōņaan bwe in juon armej eo me e meanwōd im bareinwōt m̧ool.	Bōdan̄ ko rejim̧we (iakwe em̧ool, ettā bōro, peran, tōmak ilo Jisōs Kraist, im wōnmaanļo̧k wōt) N̄aij juon armej em̧m̧an. Ij loe aolep men rem̧m̧an ippān ro jet.	Bōdan̄ rōt ko ij aikuj in ejaake? Jeorļo̧k bōd, peran
Armej, jikin, jekjek eo eaar waļok, iddin̄, ak katak (Ta ekar waļo̧k? Wōn eaar jorāān? im etal wōt) Iaar kōm̧m̧ane juon kabbije ilo makūtkūt eo an Būraimere. Iaar kōņaan bōke n̄an m̧weeo im kwaļo̧ke n̄an Mam̧a im Baba, ak ij m̧ōn̄ā jidik ilo aō etetal. Āliktata, iaar kan̄ aolepen.	Jelet (en̄jake, ānbwin, jāān; jemdo̧o̧n ko, aorōk an-juon make, ak kōņaan ko) Menin ekar jelete aō en̄jake kōn aorōkū make. Ikōņaan kar jeere tōprak eo aō ippān ro jinō im jema, ak iaar jab tōprak.	En̄jake ko (lello̧taan, mijak, ajļo̧k, jorāān, im wōnmaanļo̧k wōt) Ke ij ro̧o̧l n̄an kapijuknen iaar ajļo̧ke ta eo iaar kōm̧m̧ane ebōd. Ikar en̄jake jook, tebu, im mōjņo. Ikar en̄jake bwe juon rilikjab.	Kadkadin mōjņo̧ ko (aorōk an-juon make, kowānōk-make, make-būrom̧ōj, make-mo̧n, im wōnmaanļo̧k wōt) utiej bōro, make-būrom̧ōj, būrooklep, jaje make-kabwijere	Jeorļo̧k bōd im kōm̧m̧ane kajim̧we ko (Etke ij aikuj in jeorļo̧k bōd im kōm̧m̧ane kajim̧we ko n̄an?) n̄a	Bōdan̄ ko rejim̧we (iakwe em̧ool, ettā bōro, peran, tōmak ilo Jisōs Kraist, im wōnmaanļo̧k wōt) Ikōņaan kōm̧m̧ane men eo ejim̧we. Ij ļōmņak ewor juon bōro em̧m̧an ippa.	Bōdan̄ rōt ko ij aikuj in ejaake? ettā bōro, tōmak ilo Jisōs Kraist, make-kabwijer m̧ōn̄ā

10 n̄an 20 iiō

Armej, jikin, jekjek eo eaar waļok, iddin̄, ak katak (Ta ekar waļo̧k? Wōn eaar jorāān? im etal wōt)	Jelet (en̄jake, ānbwin, jāān; jemdo̧o̧n ko, aorōk an-juon make, ak kōņaan ko)	En̄jake ko (ello̧taan, mijak, ajļo̧k, jorāān, im wōnmaanļo̧k wōt)	En̄jake ko (make-kōņaan, jab m̧ool, make-kowānōk, make-būrom̧ōj, make-mo̧n, im wōnmaanļo̧k wōt)	Jeorļo̧k bōd im kōm̧m̧ane kajim̧we ko (Wōn ij aikuj in jeorļo̧k bōd im kōm̧m̧ane kajim̧we ko n̄an?)	Bōdan̄ ko rejim̧we (iakwe em̧ool, ettā bōro, peran, tōmak ilo Jisōs Kraist, im wōnmaanļo̧k wōt)	Bōdan̄ rōt ko ij aikuj in ejaake?
Armej, jikin, jekjek eo eaar waļok, iddin̄, ak katak (Ta ekar waļo̧k? Wōn eaar jorāān? im etal wōt) Iaar loe bwe lepā ilo tōrein ajri ko ilo jikuuļ kar menin kōm̧m̧an kōjjak. Ke ikar kajjitōk ippān m̧am̧a kōn menin, liin eaar illu im kar jiron̄ tok n̄a bwe jab bar kōm̧m̧ane menin im jab bar kōnono kake.	Jelet (en̄jake, ānbwin, jāān; jemdo̧o̧n ko, aorōk an-juon make, ak kōņaan ko) Ikar aitwerōk kake ilowaa kōnke emman en̄jake ijoke ekar kabōņōņōik aō en̄jake. N̄e ij pād im jepooļ jen ro jera ilo m̧ōnjar eo, Ij en̄jake aō make wōt appan̄ kōn menin jen ke ejjeļo̧k en eaar kōnono kake menin.	En̄jake ko (ello̧taan, mijak, ajļo̧k, jorāān, im wōnmaanļo̧k wōt) Ikar en̄jake jook, joļok aō kōnono ippen m̧am̧a, make ļo̧k iaaō, jab m̧ool, im ettoonon.	En̄jake ko (make-kōņaan, jab m̧ool, make-kowānōk, make-būrom̧ōj, make-mo̧n, im wōnmaanļo̧k wōt) make kōņaan, jab m̧ool, jab erreo, jaje make-kabwijere	Jeorļo̧k bōd im kōm̧m̧ane kajim̧we ko (Wōn ij aikuj in jeorļo̧k bōd im kōm̧m̧ane kajim̧we ko n̄an?) n̄a, jinō	Bōdan̄ ko rejim̧we (iakwe em̧ool, ettā bōro, peran, tōmak ilo Jisōs Kraist, im wōnmaanļo̧k wōt) Ij ļōmņak eaar em̧m̧an turin meja. Ikōņaan bwe in em̧m̧an.	Bōdan̄ rōt ko ij aikuj in ejaake? m̧ōņōņō in peļļok n̄an ro jet, m̧ool, erreo, ukwelo̧k
Armej, jikin, jekjek eo eaar waļok, iddin̄, ak katak (Ta ekar waļo̧k? Wōn eaar jorāān? im etal wōt) Ilo allōn̄ ko 14, aolep iien ij koot jāān jān jikin nien jāān eo ak kar kōjerbal m̧weiuk ko ilo jab kōļļāiki ilo ijo iaar jerbal ie.	Jelet (en̄jake, ānbwin, jāān; jemdo̧o̧n ko, aorōk an-juon make, ak kōņaan ko) Iiienotemjej iaar ikum̧kum̧ n̄e ij pād iturin mānija eo aō. Ij kiiō en̄jake bōd kōn menin ijoke jab jeļā ewi wāween kajim̧we jen ke ejjan̄n kar bar wōr.	En̄jake ko (ello̧taan, mijak, ajļo̧k, jorāān, im wōnmaanļo̧k wōt) mijak, arōk, make-tōlarōke/onaake	En̄jake ko (make-kōņaan, jab m̧ool, make-kowānōk, make-būrom̧ōj, make-mo̧n, im wōnmaanļo̧k wōt) jab m̧ool, make-kōņaan, make-mo̧n	Jeorļo̧k bōd im kōm̧m̧ane kajim̧we ko (Wōn ij aikuj in jeorļo̧k bōd im kōm̧m̧ane kajim̧we ko n̄an?) Jikin eo ijo me iaar jerbal ie, mānija eo aō	Bōdan̄ ko rejim̧we (iakwe em̧ool, ettā bōro, peran, tōmak ilo Jisōs Kraist, im wōnmaanļo̧k wōt) N̄aij juon rijerbal eo eniknik.	Bōdan̄ rōt ko ij aikuj in ejaake? m̧ool, bōk eddo

20 n̄an 30 iiō

Armej, jikin, jekjek eo eaar waļok, iddin̄, ak katak (Ta ekar waļo̧k? Wōn eaar jorāān? im etal wōt)	Jelet (en̄jake, ānbwin, jāān; jemdo̧o̧n ko, aorōk an-juon make, ak kōņaan ko)	En̄jake ko (lello̧taan, mijak, ajļo̧k, jorāān, im wōnmaanļo̧k wōt)	En̄jake ko (make-kōņaan, jab m̧ool, make-kowānōk, make-būrom̧ōj, make-mo̧n, im wōnmaanļo̧k wōt)	Jeorļo̧k bōd im kōm̧m̧ane kajim̧we ko (Wōn ij aikuj in jeorļo̧k bōd im kōm̧m̧ane kajim̧we ko n̄an?)	Bōdan̄ ko rejim̧we (iakwe em̧ool, ettā bōro, peran, tōmak ilo Jisōs Kraist, im wōnmaanļo̧k wōt)	Bōdan̄ rōt ko ij aikuj in ejaake?
Armej, jikin, jekjek eo eaar waļok, iddin̄, ak katak (Ta ekar waļo̧k? Wōn eaar jorāān? im etal wōt) Iaar kadek ilo juon pade im kar ruj tok ippān armej eo ij kab jeļā kajjien.	Jelet (en̄jake, ānbwin, jāān; jemdo̧o̧n ko, aorōk an-juon make, ak kōņaan ko) Menin ekar jelete aō en̄jake in jokane, kōjeparok, im aorōk eo aō-make. Iaar kōņaan mare ilo tampeļ eo, ijoke ekar jab maron̄ kōm̧m̧an.	En̄jake ko (lello̧taan, mijak, ajļo̧k, jorāān, im wōnmaanļo̧k wōt) Iaar en̄jake ettoonon, pere, im atajinemjen. Ilukkuun kōņaan bwe ren kar jab etal n̄an pade eo. Etke menin ej eaar waļo̧k n̄an eō?	En̄jake ko (make-kōņaan, jab m̧ool, make-kowānōk, make-būrom̧ōj, make-mo̧n, im wōnmaanļo̧k wōt) jab lōke, dike eō make im ro-naetāer jera, make-būrom̧ōj	Jeorļo̧k bōd im kōm̧m̧ane kajim̧we ko (Wōn ij aikuj in jeorļo̧k bōd im kōm̧m̧ane kajim̧we ko n̄an?) n̄a, ro jera	Bōdan̄ ko rejim̧we (iakwe em̧ool, ettā bōro, peran, tōmak ilo Jisōs Kraist, im wōnmaanļo̧k wōt) N̄aij juon armej meanwōd. Ikōņaan etal wōt jān menin. Iaar niknik jerbal n̄an ejaake taļōn ko aō.	Bōdan̄ rōt ko ij aikuj in ejaake? jeļāļo̧kijeņ, bōk eddo, pokake, likūt Anij moktata, mour erreo.
Armej, jikin, jekjek eo eaar waļok, iddin̄, ak katak (Ta ekar waļo̧k? Wōn eaar jorāān? im etal wōt) Jejtōr eo aō edikļo̧k ekar jako ilo juon jorrāān in itaak an wa. Ikar en̄jake in epaake ļeo pāleen im ajri ro, ijoke eaar ļein ekar joļo̧k an kōnono ippān baam̧le eo am.	Jelet (en̄jake, ānbwin, jāān; jemdo̧o̧n ko, aorōk an-juon make, ak kōņaan ko) Menin ekar juon liaajlo̧ļ eļap ilo mour eo aō. Iaar jab ko̧n ilo ānbwin im ilo en̄jake. Jem̧jerā eo aō ippān eo ippān jejtōr eo aō edikļok im baam̧le eo an lio̧ eaar jako.	En̄jake ko (lello̧taan, mijak, ajļo̧k, jorāān, im wōnmaanļo̧k wōt) N̄a ij lukkuun in inepata kōn iien eo. Ijeļā bwe arko̧o̧ļ ejjab jipan̄ jekjek eo eaar waļok, ak ej bōkļo̧k ilo jiddik iien.	En̄jake ko (make-kōņaan, jab m̧ool, make-kowānōk, make-būrom̧ōj, make-mo̧n, im wōnmaanļo̧k wōt) ikūmkūm, mijak, jab mōņōņō kōn juon men, make-tōlarōke/onaake	Jeorļo̧k bōd im kōm̧m̧ane kajim̧we ko (Wōn ij aikuj in jeorļo̧k bōd im kōm̧m̧ane kajim̧we ko n̄an?) Anij, n̄a, ļeo pāleen jejtōr eo aō, armej ro Iaar kajorāān er kōn aō idaak.	Bōdan̄ ko rejim̧we (iakwe em̧ool, ettā bōro, peran, tōmak ilo Jisōs Kraist, im wōnmaanļo̧k wōt) N̄aij juon rijikuuļ eo em̧m̧an im juon rijerbal eo eniknik. Ij iakwe armej ro im kijon̄ aetele ro jet ilo jikin jerbal.	Bōdan̄ rōt ko ij aikuj in ejaake? tōmak ilo Jisōs Kraist, kōjātdikdik, jeļālo̧kijeņ

30 n̄an 60 iiō

Armej, jikin, jekjek eo eaar waļok, iddin̄, ak katak (Ta ekar waļo̧k? Wōn eaar jorāān? im etal wōt)	Jelet (en̄jake, ānbwin, jāān; jemdo̧o̧n ko, aorōk an-juon make, ak kōņaan ko)	En̄jake ko (ello̧taan, mijak, ajļo̧k, jorāān, im wōnmaanļo̧k wōt)	En̄jake ko (make-kōņaan, jab m̧ool, make-kowānōk, make-būrom̧ōj, make-mo̧n, im wōnmaanļo̧k wōt)	Jeorļo̧k bōd im kōm̧m̧ane kajim̧we ko (Wōn ij aikuj in jeorļo̧k bōd im kōm̧m̧ane kajim̧we ko n̄an?)	Bōdan̄ ko rejim̧we (iakwe em̧ool, ettā bōro, peran, tōmak ilo Jisōs Kraist, im wōnmaanļo̧k wōt)	Bōdan̄ rōt ko ij aikuj in ejaake?
Armej, jikin, jekjek eo eaar waļok, iddin̄, ak katak (Ta ekar waļo̧k? Wōn eaar jorāān? im etal wōt) Iaar lello̧taane ļeo ippān lio̧ nejū. E eaar aikuj jāān aolep iien, ejeļo̧k an jerbal. Ejaje kea. Ij mijak e an ļeo kōm̧m̧an an leddik eo nejū jab m̧ōņōņō.	Jelet (en̄jake, ānbwin, jāān; jemdo̧o̧n ko, aorōk an-juon make, ak kōņaan ko) Ij inepata kōn jāān ko. N̄e ij bōk en̄jake ko renana kake ļein , menin ejelet jemdo̧o̧n eo aō ippen leddik eo nejū.	En̄jake ko (ello̧taan, mijak, ajļo̧k, jorāān, im wōnmaanļo̧k wōt) Ekar rup būruwō Ikar en̄jake ello̧taan, im ikar illu ippa make kōn aō lukkuun ello̧taan. Ikar en̄jake keņaak im jab maron̄ ļōmņake jabdewōt uwaak em̧m̧an.	En̄jake ko (make-kōņaan, jab m̧ool, make-kowānōk, make-būrom̧ōj, make-mo̧n, im wōnmaanļo̧k wōt) make-kowānōk, make-būrom̧ōj, utiej bōro, lello̧taan	Jeorļo̧k bōd im kōm̧m̧ane kajim̧we ko (Wōn ij aikuj in jeorļo̧k bōd im kōm̧m̧ane kajim̧we ko n̄an?) ļeo ippān lio̧-nejū, leddik eo nejū, ļeo pāleeō	Bōdan̄ ko rejim̧we (iakwe em̧ool, ettā bōro, peran, tōmak ilo Jisōs Kraist, im wōnmaanļo̧k wōt) Ekkā aō lukkuun jouj. Ij niknik jerbal ilo m̧weeo im ilo kabun̄ eo.	Bōdan̄ rōt ko ij aikuj in ejaake? iakwe em̧ool, jeorļok bōd, bōk revelesōn ko an juon make
Armej, jikin, jekjek eo eaar waļok, iddin̄, ak katak (Ta ekar waļo̧k? Wōn eaar jorāān? im etal wōt) Ļeo pāleeō ej kōnono kōn jepelļo̧k ak jepel. Ijeļā bwe ikar jab weepen, ijoke ejjab aolep iien n̄a eo ij kōm̧m̧an būrabōļōm̧ ko.	Jelet (en̄jake, ānbwin, jāān; jemdo̧o̧n ko, aorōk an-juon make, ak kōņaan ko) Jemdo̧o̧n ko aō raar nana. Aorōk eo aō-make kar jelete bareinwōt āinwōt jāān ko aō im en̄jake in ko̧n.	En̄jake ko (ello̧taan, mijak, ajļo̧k, jorāān, im wōnmaanļo̧k wōt) Iaar lukkuun mijak. Ta eo eļan̄n̄e iaar jab loe ajri ro? Ijjab jeļā ewi wāween aō maron̄ mour in jepel.	En̄jake ko (make-kōņaan, jab m̧ool, make-kowānōk, make-būrom̧ōj, make-mo̧n, im wōnmaanļo̧k wōt) mijak, make-būrom̧ōj, lello̧taan, ikūmkūm	Jeorļo̧k bōd im kōm̧m̧ane kajim̧we ko (Wōn ij aikuj in jeorļo̧k bōd im kōm̧m̧ane kajim̧we ko n̄an?) n̄a, ļeo pāleeō, ajri ro	Bōdan̄ ko rejim̧we (iakwe em̧ool, ettā bōro, peran, tōmak ilo Jisōs Kraist, im wōnmaanļo̧k wōt) Iaar lukkuun niknik kajjieon̄ n̄an oktak. Iaar bareinwōt etal im bōk kapilek.	Bōdan̄ rōt ko ij aikuj in ejaake? iakwe em̧ool, iakwe, im kōļapļo̧k lōke ilo Anij

Waanjon̄ok 3—Jekjek in Jōnōļ

Jeje emaron̄ juon kein jerbal ekajoor n̄an meļele im bōk kōmour. Jar im tiljek ilo jeje bwebwenato mokta ak ālkin etale ko ad emaron̄ in lukkuun jipan̄. Ilo ad bar lale mour ko ad, jej jino jeje kōn jekjek ko raar waļo̧k me jekar kowaļo̧ki im ewi wāween ad en̄jake. Ejjeļo̧k juon jon̄ak n̄an jeje kōn jekjek ko raar waļo̧k. Jekar jibwe lōn̄tak juon pen, kōppeļok kōn jar, im jino jeje. Jeje jabdewōt ta eo kwoj en̄jake! Ilo ad ļōmņak kōn mour ko ad ilo kōjerbal jeje bwebwenato, jej reilo̧k n̄an armej ro, jikin ko, jekjek ko raar waļo̧k, idin̄ ko, ak katak ko me jekar būki en̄jake ko rebōd kake. Jej jeje kōn ewi wāween an en̄jake ko ad im en̄jake ko jelete, im jej kajjieon̄ in meļeļe kadkadin mōjņo̧ rōt ko im ta kajoor ko jej maron̄ kōņaan ejaaki. Jekar bareinwōt jar n̄an jeļā wōn eo jej aikuj in jeorļo̧k an bōd im wōn jej aikuj in kōm̧m̧ane kajim̧we ko. Errein rej jet iaan waanjon̄ok ko in kadeļo̧n̄e jeje bwebwenato:

• Ikar kemeemej en̄jake ko aō ilo tōrein ajri ko aō. Ij kemeemej ajri eo—Ij maron̄ kemeemej etan—ijoke ļein eaar kilep ļo̧k jen n̄a, im ļein eaar lukkuun nana. E kajoor ān̄inn̄in eō nin̄nin̄ im bareinwōt āt ko renana. Iaar aikuj in ettōr jān jikuuļ jon̄an wōt aō maron̄ aolep raan. Ij bwilōn̄ bwe eļan̄n̄e iaar jino en̄jake bwe ejeļo̧k mōtta im bwe iban bareinwōt maron̄ kōm̧m̧an mōttā. Idike n̄e ij ko jen būrabōļōm̧ ko . Idike mijak, ak ejjab em̧m̧an bwe jet armej reinea ren lāj. Iaar kajjieon̄ in jemjerā. Ij lōmņak aō en̄jake aō make būrom̧ōj. Ijjab maron̄ meļeļe etke armej rejjab em̧m̧an tok n̄a. N̄aij juon armej eo em̧m̧an.

• Iaar juon ajri eo etōbōb. N̄aij juon eo etebu wōt, ak epen bwe in bōjrak jen aō m̧ōn̄ā juon men eo ikōņaan. Men̄e ikar pād ilo Būraimere, Ijjan̄in bōk jiddik m̧ōn̄ā im jeere ippen baam̧le eo aō. Menin eaar kōm̧m̧an aō en̄jake juon menin likjab. Ikar iienotemjej jook kōn aō m̧ōn̄ā im kōn aō eddo. Jet armej remaron̄ m̧ōn̄ā jabdewōt jikin rej kōņaan, im ejjab jelet eddo eo aer. Menin ekar kōm̧m̧an menin aō lukkuun illu!

• Ewōr juon aō būrabōļōm̧ in ļōn̄. Ejjab lukkuun aō bōd bwe in bōke juon iien eppen kōn men eo. Iaar loe bwe lepā ilo tōrein ajri ko ilo jikuuļ kar menin kōm̧m̧an kōjjak. Ke ikar kajjitōk ippān m̧am̧a kōn menin, liin eaar illu im kar jiron̄ tok n̄a bwe jab bar kōm̧m̧ane menin im jab bar kōnono kake. Ak ta eo n̄e juon bisop enej kar intōrpiu ippa tokālik? Ij aikuj ke ba n̄an e?

• Ikar en̄jake jook kōn ta eo eaar waļok ilo m̧weeo ikōtaan ro jinō im jema me men eo de eo wōt eaar kōm̧m̧an aō en̄jake em̧m̧anļo̧k eaar kōbaatat. Ikar loe jet jika im raar kaeņōm̧m̧an eō kar jipan̄ kōn ewi nana in aō kar en̄jake in itok limo. Ewōr aō make mour ittiņo ke ij jerkak ilo bon̄ im jab maron̄ kiki. Iaar ļōmņak in joļok jabdewōt iien, ak iaar lukkuun jab maron̄. Mokta eaar maat jika ippa me ikar loe, im ikar aikuj in ko̧o̧t jāān n̄an bōk elōn̄ ļo̧k. Iaar ko̧o̧te men ko jen ijo iaar jerbal ie. Ikar lukuun ikūmkūm bwe n̄e iaar maron̄ po, jen juon wōt iaam armej in baam̧le eo aō ak juon eo enana, jen būliij mān ro. Idike jab m̧ool, ak ikar aikuji kabaatat make ļo̧k iaaō—juon men n̄an baj n̄a. Ij lōmņak aō en̄jake aō make būrom̧ōj.

• Bar juon iien kekemejmej eaar waļo̧k ke Ikar pād ilo kaļļej. Iaar kōņaan einwōt armej ro ilo ruum eo aō, ijoke ikar jab bōk karuwainene jen elōn̄ pade ko. Ij kemeemej bon̄ōn eo ikar etal n̄an juon pade ijo eaar obrak kōn arko̧o̧ļ “Etke eban?” Ikar ļōmņak. Iaar kōņaan bwe in mōttan jarlepju eo. Ikar kōņaan limo jiddik. Ijjab kemeemej ta eo eaar waļok tokālik, ijoke ke ij ruj tok, Iaar pād ippen juon armej Ijjab lukkuun jeļā kajjien. Men ko raar etal im nana n̄an lukkuun nana. Etke ikar jab maron̄ kakkije jiddik? Ejjeļo̧k men en ekar em̧m̧an ippa.

• Eaar einwōt jemļo̧k in laļ in tōre eo jekar bōk ņuuj ko me jejtōr eo jatu ekar mij. Liin eaar etetal ilo iaļ eo im juon ekar ettōr ioon. Baam̧le eo aō eaar lukkuun in jepeepļo̧k, im jet iaad wōj raar emakūt eļapļo̧k jen mokta. Ļeo pāleeō eaar illu im bwe ekar ba ejjamin bar kōtļo̧k an ajri ro kōnono ippem tokālik. Ļeo eaar ba baam̧le e aō eaar kōm̧m̧an jorāān ilo mour ko aer.

• Ajri ro nejū raar einwōt bōktok iminene in an baam̧le. Leddik eo nejū ekar m̧areik juon eo ejaje wiin. Rekar jab bwe jāān ipāer, im n̄an m̧ool, Ijjab maron̄ kabwe n̄an jipan̄ er bareinwōt. Etke eaar jab bōk juon jerbal innem dāpiji? N̄aij lukkuun illu. Ikar kōņaan bwe in juon mama ak baba eo em̧m̧an n̄an leddik e nejū, ijoke eaar būrabōļōm̧ jāāņ kar kōm̧m̧an būrabōļōm̧ ikōtaad wōj. Iaar kōņaan bwe in maron̄ bōk ļeo pāleen lio̧, ak ikar jab maron̄. Joļo̧k aō bōd.

• Jabōt ej aikuj in juon raan em̧m̧an an baam̧le, ejimwe ke? Ikar jab jeļā ke menin enaaj kar waļo̧k. Ļeo pāleeō eaar jiron̄ eō jota bwe jej aikuj jiddik iien ettoļo̧k, āinwōt juon jepeļo̧k. Ta? Ijjab tōmak menin. Aeet, Ijjab wānōk, ak ejjeļo̧k juon. Jitōnbōro Anij, ta eo imaron̄ kōm̧m̧ane?

• Ikar ekōnono n̄an ribōk eddo eo aō kōn ļōmņak in bōk etale mour eo aō Ribōk eddo eo aō eaar ba bwe ewōr juon jon̄n̄ak n̄an en̄jake ko ikar būki im bwe ewōr jet men ko ij aikuj in kōnono ippen bisop eo aō kaki. Ilo aō kar bar riiti bok in jeje bwebwenato eo aō, ij loe bwe ikar en̄jake aō būromōj ippa make. Jet men ko renana raar waļo̧k n̄an n̄a, em̧ool, ak n̄aij jino loe bwe n̄e ij leļo̧k eō n̄an Iroj, E emaron̄ bōkļo̧ jet iaan metak ko aō Ijjab aikuj in kōjerbal wōt an̄ūrlep eo aō. Ejjeļo̧k ippa kajoor n̄an joļo̧ke, ak Irooj ewōr an kajoor.

• Jeje ko rekwojarjar im naan ko an rikanaan ro rej jino in alikkar ļo̧k n̄an kiiō. Ij loe wāween aer jerbal n̄an mour eo aō. Eļap aō lukkuun jeļā kōn kadkadin mōjņo̧ ko me raar ittino n̄an n̄a. Jet iien ij bwilōn̄ eļan̄n̄e rej nana ļo̧k kōnke ij loe er aer alikkar ļo̧k. Ijeļā ij aikuj in wōnmaanļo̧k wōt kōn bun̄tōn ko tok jet innem bwe in maron̄ lukkuun ājmour.