“5: Aoao,” Mauaina o le Malosi i le Alii: Faafoisia Faalelagona (2020)
“5: Aoao,” Mauaina o le Malosi i le Alii: Faafoisia Faalelagona
Aoao—Taimi Aofai: 60 Minute
Faitau:
O le atuatuvale e aafia ai o tatou olaga uma i se auala se tasi po o se isi. O le talanoaga i le asō atonu e faigata mo oe po o isi ona mafaufau i ai ma talanoaina. Matou te uunaia tagata uma ina ia agaalofa pe a iloiloina lenei mataupu. Afai e te lagona le lofituina, aua e te faatuai ona fesili atu mo se malologa.
1. O Le Eseesega i le va o le Faanoanoa ma le Atuatuvale
Faitau:
O le faanoanoa ma le atuatuvale ua faamatalaina o lagona o le faanoanoa, lē fiafia, ma le faavauvau, ma o se vaega masani o lo tatou aafiaga iinei i le lalolagi. O le faanoanoa ma le atuatuvale e mafai ona oo mai e ala i faigata e mafua mai i le teenaina, sootaga faaleogalua, lē fiafia, ma isi tiga. E faigata, ae o ni elemene tāua, i lo tatou tuputupu ae. Na aoao mai Elder Bruce C. Hafen, o le finagalo o le Tama Faalelagi mo i tatou ia maua ni aafiaga tiga i o tatou olaga ina ia mafai ai ona tatou maua atoatoa le olioli (tagai “A Willingness to Learn from Pain,” Ensign, Oct. 1983, 64, 66).
O le faaletonu ogaoga o le atuatuvale, po o le ogaoga o le atuatuvale, e eseese. O se vaega po o se tulaga faalelagona e aafia ai o tatou mafaufauga, lagona, vaaiga, ma amioga. Sa talanoaina e Elder Jeffrey R. Holland le eseesega i le va o le faanoanoa masani ma le atuatuvale ma le faaletonu matuia o le atuatuvale: “Pe a ou tautala e uiga i lenei mea, ou te le o talanoa atu i aso leaga o le lauulu, aso e faagata ai lafoga, po o isi taimi faalotovaivai ua tatou maua uma. O le a popole pe atuatuvale tagata uma mai lea taimi i lea taimi. … O loo ou talanoa e uiga i se mea e sili atu ona matuia, e uiga i se puapuaga matuia lea e matuai faatapulaaina le gafatia o se tagata ona galue atoatoa” (“Peiseai o se Ipu ua Nutililii,” Liahona, Nov. 2013, 40).
O faaletonu ogaoga o le atuatuvale e mafai ona tupu e aunoa ma se faamalamalamaga manino mo lona mafuaaga, pe e mafai foi ona mafua mai i ni tali lē lelei i mea tiga na tutupu. Pe a tatou oo i le ogaoga o le atuatuvale, e masani ona tatou lē toe lagonaina se mea po o le leai foi o ni o tatou lagona. Atonu e i ai ni o tatou lagona o le maasiasi, tuuaia o oe lava, po o le inoino ia i tatou lava, o ia mea uma e ono faalavelave i le auala tatou te galulue ai i aso uma. O le ogaoga o le atuatuvale e faalavelave foi i lo tatou tomai e taulimaina lelei ai luitau a o tulai mai.
E lē gata i lea, a o tatou faitau i la tatou fonotaga mulimuli, o le faanoanoa ma le atuatuvale e mafai ona aafia ai foi lo tatou tomai e lagona pe malamalama ai i uunaiga a le Agaga. (Tagai Reyna I. Aburto, “I Mala i Manū, Iesu, Afio Mai!” Liahona, Nov. 2019, 57–60).
Talanoa:
E faapefea ona ese le faanoanoa ma le atuatuvale?
Maimoa:
“Peiseai o se Ipu ua Nutililii,” o loo maua i le https://churchofjesuschrist.org/study/video/self-reliance-videos [1:38].
2. O Mea Moni e Mafai Ona Taitai Atu ai i Luitau Faalelagona
Faitau:
O le nofouta i le mafuaaga ua tatou maua ai nei lagona e mafai ona fesoasoani ia i tatou ia agaalofa atili ia i tatou lava ma isi. O lagona e pei o le faanoanoa po o le atuatuvale e mafai ona mafua mai i ni nai mea, e aofia ai le tele o mea moni o loo i lalo:
O Mea Moni e Mafai Ona Taitai Atu ai i Luitau Faalelagona
Natura Moni—O mea moni faaletino ma o tatou tino |
|
---|---|
Faalemafaufau—Mea na tutupu faalelagona |
|
Faalemafaufau—Fegalegaleaiga faaagafesootai ma isi, fatuina o lagona malolosi |
|
Faaleagaga—O mea faigata e tutupu e tofotofoina ai lo tatou faatuatua |
|
Talanoa:
E mafai faapefea e le iloaina po o fea e o mai ai lagona faigata ona fesoasoani ia i tatou ia agaalofa atili ai ia i tatou lava ma isi?
3. Āuga o Le Faaletonu Tele o le Atuatuvale
Faitau:
O āuga nei e mafai ona avea ma faailoga o le faaletonu matuia o le atuatuvale po o le atuatuvale faafomai. O le toatele o tagata o le a oo i nei āuga i nisi taimi i o latou olaga atoa, ae afai e te oo i ni āuga se tele mo se taimi umi, atonu o lona uiga o loo ua e oo i ni faafitauli loloto atu. Afai e faaauau pea le tolu pe sili atu o nei āuga i le āluga o se vaitaimi, faatapulaa ai lou tomai e galue ai, pe faigata ona solaese e ui lava i taumafaiga faaletagata lava ia ma faaleaiga, e tatau ona e sailia se fesoasoani faapolofesa.
Faailoga o le Atuatuvale
|
Talanoa:
E mafai faapefea e le nofouta i āuga o le atuatuvale ona fesoasoani ia i tatou a o tatou faafoisia atili faalelagona? E mafai faapefea ona fesoasoani ia i tatou e lagolago ai isi?
Faitau:
*Afai e i ai ia te oe po o isi ni mafaufauga o le oti po o le pule i le ola, saili vave se fesoasoani faapolofesa e ala i le alu i le potu e sili ona lata ane mo faalavelave faafuasei i le falemai ma aapa atu i le aiga, se uo, po o se epikopo po o se isi taitai o le Ekalesia. O mafaufauga e pule i le ola e tatau lava ona manatu mamafa i ai i taimi uma.
Tagai suicide.ChurchofJesusChrist.org po o mentalhealth.ChurchofJesusChrist.org mo laina fesoasoani ma punaoa.
Soo se tasi i Amerika i Matu e mafai ona valaau le National Suicide Prevention Line i le 1-800-273-8255.
4. Auala e Maua ai le Fesoasoani
Faitau:
Na aoao mai Sister Reyna I. Aburto: “E pei o soo se vaega o le tino, e aafia foi le faiai i faama’i, mafatiaga ma vailaau ua lē paleni. Pe a mafatia o tatou mafaufau, e tatau ona tatou saili atu i le fesoasoani mai le Atua, mai ia i latou o loo siomia i tatou, ma mai tagata tomai faapitoa o le soifua maloloina ma fomai faalemafaufau…”
“O se mea masani le lagona o le faanoanoa po o le popole mo sina taimi. O le faanoanoa ma le atuatuvale o lagona masani ia o le tagata soifua. Peitai, afai tatou te faanoanoa pea ma afai e poloka e o tatou tiga lo tatou tomai e lagona ai le alofa o lo tatou Tama Faalelagi ma Lona Alo ma le faatosinaga a le Agaga Paia, atonu la o loo tatou mafatia mai le atuatuvale, popole, po o se isi tulaga faalelagona” (“I Mala, i Manu, Iesu, Afio Mai!” Liahona, Nov. 2019, 58.
5. Faavauvau
Faitau:
E toetoe lava o tagata uma o le a oo i le faavauvau i se taimi o o latou olaga, pe mafua ona o le maliu o se tasi e pele po o se isi lava po o se suiga tele foi o le olaga e pei o le leai o se galuega po o se mafutaga. Ona o le talalelei, o a tatou feagaiga, ma le malamalama o le a tatou toe vaai i ē e pele ia i tatou, atonu tatou te lagonaina e lē tatau ona tatou tauivi ma le faavauvau. Ae peitai, e lē o le tulaga lea. E oo lava i le Faaola na tutulu ina ua maliu Lasalo, auā sa alofa o Ia ia te ia (tagai Ioane 11:35–36). Na aoao mai Peresitene Russell M. Nelson: “O le faavauvau o se tasi lea o faailoaga loloto o le alofa mamā. O se tali masani i le atoatoa e tusa ai ma le poloaiga paia: ‘Ia outou nonofo faatasi i le alofa, ia outou fetagisi ai i le toesea o i latou o e e oti’ [Mataupu Faavae ma Feagaiga 42:45]” (“Faitotoa o le Oti,” Liahona, Iulai 1992, 20).
O le a eseese le faavauvau o tagata uma ma i se isi taimi e ese ai. A o faavauvau, o le toatele o tagata e oo i lagona o loo lisi atu i lalo, e ui e leai se faatulagaga patino po o se taimi e oo i ai.
-
Faafitiga: E lē mafai ona matou talitonu ua tupu lenei mea. Atonu tatou te oo i le faateia po o le faafoliga pe galo o loo tupu lenei mea mo se taimi.
-
Ita: Atonu tatou te lagonaina le ita ia i tatou lava, o e pele ia i tatou, ma e oo lava i le Atua. O le ita o se faailoaga lea o le tāua ua tatou tuuina i luga o mea ua leiloloa.
-
Finauga: Atonu tatou te manatu o loo tatou i ai i se miti leaga ma taumafai e finau ma le Atua ia toe suia ni mea. E mafai ona tatou fesili “ae faapefea pe afai”, e pei o le “Ae faapefea pe a ou alu i le malumalu i vaiaso uma?” ina ia maua ai se taunuuga patino.
-
Faanoanoa: Tatou te oo i le faanoanoa tele i sē o tatou ua toesea. O lenei faanoanoa e mafai ona mamana ma lofituina, ae e lē faapea o se atuatuvalega faafomai. O se vaega masani o le faagasologa o le faavauvau.
-
Taliaina: O le taliaina o le taliaina lea ua tupu le maliu. E lē faapea ua tatou fiafia i le toesea o se tasi po ua tatou faalataina le manatuaina o mea ua toesea. Ua na ona tatou taliaina lava o le mea moni ua tupu i le toesea o se tasi ina ia mafai ona amata ona tatou toe agai i luma.
Talanoa:
E mafai faapefea e le malamalama i lagona masani o le faavauvau ona fesoasoani ia i tatou?
Faitau:
E faavauvau eseese tagata uma. O nisi atonu e faigata ona momoe ma aai. O isi atonu e mananao e faatasi ma tagata, ae o isi atonu e mananao ina ia tuuatoatasi. O nisi atonu e lagonaina ni lagona oooo, ae o isi atonu e lē lagonaina. O nisi atonu e vave faavauvau, ma o isi atonu e umi se taimi. E leai se auala sao e faavauvau ai.
O fautuaga nei e mafai ona fesoasoani ia te oe e malamalama atili ai ma taulimaina le faavauvau pe faatagaina oe e fesoasoani i isi o loo faavauvau:
-
Tuu atu ia te oe lava se faatagaga e lagona ai, tagi, ma iloa soo se mea atonu e te lagonaina pe lē o lagonaina foi e avea o se vaega o le faagasologa.
-
Tausi lelei oe lava. Taumafa maloloina, ia lava le moe, ma taumafai e faamalositino.
-
Faailoa lagona o loo ia te oe, ma faailoa atu o ni lagona masani ma maloloina.
-
Faatulaga ni faamoemoega moni e uiga i le telē o le taimi e te ono manaomia, ma fai se laa e tasi i le taimi.
-
Ia iloa o lagona o le fiafia, olioli, ma le filemu e lē o se lē faamaoni i le manatuaina o mea ua aveesea.
-
Faailoa atu ou mafaufauga ma lagona e ala i le tusitusi e uiga i lou toesea faapea foi ma lou faamoemoe mo le lumanai.
-
Afai e lofituina oe i nei lagona, mafaufau e saili se fesoasoani mai se tagata tomai faapitoa.
Faitau:
E te lē tau faavauvau na o oe ma e mafai ona liliu atu i isi i ou taimi o mafatiaga. E mafai ona e maua le lagolago mai aiga, uo, taitai o le Ekalesia, ma, o le mea sili ona tāua, o le Faaola.
Na aoao mai Sister Sharon Eubank e uiga i le ala e mafai ona fesoasoani ai le Faaola ia i tatou: “Pe a lofituina i tatou i faalavelave, pe a tiga tele le olaga ua lē mafai ai ona tatou mānava, pe a fasia i tatou e pei o le tagata i le ala i Ieriko ma ua tuua a talioti, e afio mai Iesu ma liligi le suauu i o tatou manu’a, sii ma le alofa i tatou i luga, avatu i tatou i se faletalimalo, ma tausi i tatou [tagai Luka 10:30–35]. Ia i tatou o loo faanoanoa, ua Ia fetalai mai, ‘O le a ou … faamamaina avega ua tuu i o outou tau’au, e oo ia te outou tou te le lagonaina i latou i luga o o outou tua, … ina ia mafai ona outou iloa ma le mautinoa o A’u, o le Alii le Atua, e asiasi atu i o’u tagata i o latou puapuaga’ [Mosaea 24:14]. E faamalolo e Keriso manua” “O Keriso: O Le Malamalama e Susulu i le Pogisa,” Liahona, Me 2019, 75.
A o tatou oo i le faavauvau, e mafai ona tatou lagonaina le lē gafatiaina, ma atonu tatou te lagonaina se manao e faaesea i tatou lava mai isi tagata. Peitai, ia manatua e mafai ona tatou maua le lagolago e ala mai i isi.
Maimoa:
“O Le Alofa Togiola o Keriso e Faamalolo ai Loto Faavauvau,” o loo maua i le https://churchofjesuschrist.org/study/video/self-reliance-videos [3:22].
Talanoa:
O le a se mea e mafai ona tatou aoao ai mai le tala i le vitiō e uiga i le galue e ala i le faavauvau?
6. Auala e Ofo Atu ai le Fesoasoani
Faitau:
Atonu e te iloa se tasi ua maliu sē e pele ia te ia, o loo feagai ma se taimi faigata, pe ua maua foi i le atuatuvale po o se isi mai. E mafai ona faigata ona iloa se tala e fai atu po o se mea e fai ia i latou. Atonu e te lagonaina le maasiasi po o le lē toafimalie i le faaalia o lagona po o le latalata atu i se tasi o loo faaalia ni ona lagona. I le koluma i le itu agavale o loo i lalo o loo i ai nisi o faataitaiga o fasifuaitau e itiiti le aogā atonu na e faalogo o faaaoga e tagata pe a taumafai e fesoasoani i se tasi o loo faavauvau. I le koluma taumatau o loo i ai ni fasifuaitau aogā e mafai ona e faaaogaina.
Laitiiti le Fesoasoani |
Tele le Fesoasoani |
---|---|
Laitiiti le Fesoasoani
| Tele le Fesoasoani
|
Faitau:
O tagata taitoatasi e tulaga ese ma o le a eseese foi o latou manaoga. E tusa lava pe e te fai atua mea sao uma, ae atonu o loo lagona pea e le isi tagata le lē fiafia. O le tiga ma le lē fiafia o se vaega masani o le faanoanoa po o le atuatuvale. O lau galuega sili ona tāua o le faailoa atu, faalogo, ma ofo atu le alofa ma le agalelei.
Motugaafa:
Iloilo ia vaega o “Punaoa” i le faaiuga o lenei mataupu mo se lisi o punaoa mo le taulimaina o luitau eseese o le olaga.
Talanoa:
E mafai faapefea ona e fesoasoani i se tasi o loo tauivi faalelagona?