Leren – maximale tijd: 60 minuten

1. Woede begrijpen

Lezen:

Iedereen wordt weleens kwaad. Er zijn talloze redenen om je boos voelen. We kunnen boze gevoelens niet altijd beheersen en we kunnen ons makkelijk in onze woede gerechtvaardigd voelen. We kunnen ons zelfs tijdelijk beter voelen nadat we onze woede op een agressieve manier hebben geuit. Maar door onze woede te uiten, voelen we ons op termijn niet beter, en het kan resulteren in gespannen relaties, lichamelijke ziekte, financieel verlies, en geestelijk en zelfs lichamelijk letsel voor onszelf en anderen.

De Heiland heeft de Nephieten geleerd: ‘Er zal geen woordenstrijd onder u zijn. […] Want voorwaar, voorwaar, Ik zeg u, hij die de geest van twisten heeft, is niet van Mij, maar van de duivel, die de vader van twisten is, en hij hitst het hart van de mensen op om in toorn te twisten, de een met de ander. Zie, dat is niet mijn leer om het hart van de mensen tot toorn op te hitsen, de een tegen de ander; dit is daarentegen mijn leer: dat zulke dingen moeten worden weggedaan’ (3 Nephi 11:29–30).

Nadenken:

Denk aan een moment waarop u boos was. Vul dan het schema hieronder in.

Situatie	Hoe reageerde ik?	Wat was het resultaat?
Situatie Voorbeeld Ik kocht nieuwe schoenen voor mijn zoon. Hij liet ze vannacht buiten liggen en toen werden ze gestolen.	Hoe reageerde ik? Ik werd boos op mijn zoon, en schreeuwde tegen hem dat het onverantwoordelijk was om zijn schoenen buiten te laten liggen.	Wat was het resultaat? Mijn zoon was bang van me en wilde niet met me praten. Hij was dolblij met zijn schoenen en voelt zich nu nog schuldiger over zijn fout.

Bespreken:

Hoe zouden we door het beheersen van onze woede meer op Jezus Christus kunnen gaan lijken?

2. Beseffen hoe woede escaleert

Lezen:

Als we onszelf toestaan om aan boze gedachten vast te houden, reageert ons lichaam ook. Lichamelijke reacties in ons lichaam verhogen onze ‘emotionele temperatuur’. Bepaalde gedragingen kunnen onze woede versterken. Daarom is het belangrijk om te leren hoe we kunnen afkoelen.

Bespreken:

Wat heeft u nog meer geholpen om af te koelen?

3. De emoties achter woede begrijpen

Lezen:

Leer de verschillende emoties onder uw woede zodat u die kunt beheersen. Het is vaak makkelijker om boos te zijn dan om uw echte, onderliggende gevoelens onder ogen te zien. Hieronder volgt een lijst onderliggende emoties en ervaringen die tot boosheid in u kunnen leiden.

Onderliggende emoties en gevoelens				Onderliggende emoties en gevoelens				Onderliggende emoties en gevoelens				Onderliggende emoties en gevoelens
Onderliggende emoties en gevoelens Wrokkig Teleurgesteld Beschaamd Wanhopig Schuldig Overstelpt	Onderliggende emoties en gevoelens Gegeneerd Gefrustreerd Minderwaardig Verdrietig Ongevoelig Diepbedroefd Bang	Onderliggende emoties en gevoelens Bezorgd Bezorgd Bedreigd Nerveus Afgewezen Gerechtigd Gekwetst	Onderliggende emoties en gevoelens Beledigd Slachtoffer Eenzaam Onrecht Hongerig Vermoeid Onvervulde verwachtingen

Activiteit (5 minuten)

Stap 1: Lees als groep de volgende scenario’s en merk op hoe het herkennen van onderliggende emoties woede kan verminderen.

Stap 2: Bedenk zelfstandig een situatie waarin u boos zou kunnen zijn. Schrijf de situatie en een reactie die woede kan ‘aanwakkeren’ in het schema hieronder. Bepaal dan wat de onderliggende emoties zijn en noteer een reactie die woede kan ‘afkoelen’.

Situatie	Reacties die woede ‘aanwakkeren’	Onderliggende emotie(s) en ervaring(en)	Reacties die woede ‘afkoelen’
Situatie Voorbeeld U rijdt van het werk naar huis. Het was een lange dag en het is druk op de baan. U bent aan de late kant voor een afspraak. Een andere bestuurder veroorzaakt bijna een ongeluk en maakt een beledigend gebaar.	Reacties die woede ‘aanwakkeren’ Schreeuwen Op gekwetste gevoelens broeden Denken: Hoe durft hij te denken dat dit mijn schuld is! Waarom laten ze zulke kerels toe op de weg?	Onderliggende emotie(s) en ervaring(en) Stress Onrecht Vermoeidheid Angst	Reacties die woede ‘afkoelen’ Luisteren naar rustige muziek of u richten op uw ademhaling om uzelf eraan te herinneren: ik kan het erger maken of het loslaten. Ik weet niet waarom hij zo rijdt. Ik moet rustig blijven en hem het voordeel van de twijfel geven. Denken: als ik overstuur achter het stuur zit, kan ik een ongeluk krijgen.
Situatie Voorbeeld U hebt tegen uw zoon gezegd dat hij zijn kamer moest opruimen voordat hij met zijn vrienden ging spelen, maar hij heeft dat genegeerd en is met zijn vrienden gaan spelen.	Reacties die woede ‘aanwakkeren’ Denken: dit kind luistert nooit naar mij! Opvoeden is maar niks. Wat ik ook doe, ik dring niet tot mijn kind door.	Onderliggende emotie(s) en ervaring(en) Onvervulde verwachtingen Teleurstelling Schuld Gekwetstheid	Reacties die woede ‘afkoelen’ Denken: hij is nog jong en aan het leren waarom het belangrijk is om een nette kamer te hebben en naar je ouders te luisteren. Misschien kan ik hem duidelijk maken waarom we goed voor onze spullen zorgen. Ik zal rustig met hem bespreken hoe je dat kunt doen.

Bespreken:

Hoe kan gebed ons helpen om af te koelen?

4. Ervoor kiezen om op andere manieren op woede te reageren

Lezen:

Het is belangrijk om het verband tussen woede en keuzevrijheid te begrijpen. Bij gebeurtenissen in ons leven voelen we misschien woede, maar we kunnen kiezen hoe we op dat gevoel reageren: we kunnen boos worden of liefdevol, vriendelijk en mild zijn.

Ouderling Lynn G. Robbins heeft een situatie beschreven waarin een getalenteerde jonge sportman voor een bepaald team werd geselecteerd. Tijdens de eerste training liet de coach de jonge man tegen een andere speler spelen terwijl het team toekeek. ‘Toen hij een makkelijke worp miste, werd hij boos, stampvoette en klaagde hij. De coach ging naar hem toe en zei: “Als je nog eens zoiets uithaalt, speel je nooit in mijn team.” De daarop volgende drie jaar verloor hij zijn zelfbeheersing nooit meer. Jaren later, toen hij over het incident nadacht, besefte hij dat de coach hem die dag een levensveranderend beginsel had geleerd: woede kan beheerst worden.’ (‘Agency and Anger’, Ensign, mei 1998, 80.)

Bespreken:

Wanneer besluit u om niet boos te reageren?

Activiteit (2 minuten)

Als u zich ervan bewust wordt dat u boos bent, kan dat u helpen om uw boosheid te beheersen. Neem met een gesprekspartner Mijn woedebewustwordingsoefening (verderop in dit hoofdstuk) kort door. Vul die oefening de komende week in om u meer bewust te worden van de situaties waarin u boos wordt.

Lezen:

Een manier om te reageren, is met humor. Ouderling Jeffrey R. Holland heeft gezegd: ‘Jezus [beleefde] bijzondere vreugde en genoegen aan kinderen en zei dat wij allemaal meer als zij moeten zijn: onschuldig en rein, opgewekt en blij, liefdevol en vergevensgezind.’ (‘This Do in Remembrance of Me’, Ensign, november 1995, 68–69.) Als u om uzelf kunt lachen of het grappige van een situatie kunt inzien, kunt u beter met de onverwachte frustraties en teleurstellingen van het leven omgaan. Positieve humor kan uw houding, relaties en gezondheid verbeteren. Zulke humor is niet beledigend en brengt mensen niet in verlegenheid. Zoals in Spreuken staat: ‘Een blij hart bevordert de genezing’ (Spreuken 17:22). Hoewel het niet gepast is om voortdurend te lachen, zou het voor de meeste mensen goed zijn om wat vaker te lachen.

Bespreken:

Hoe kan gepaste humor ons helpen om onze woede te beheersen?

5. Als discipel van Jezus Christus met woede omgaan

Lezen:

Als uw levenswijze in overeenstemming met Jezus Christus is, is het makkelijker om gemoedsrust te hebben in plaats van boos te worden. De ‘machtige verandering’ van hart (Alma 5:14) die ontstaat als we in overeenstemming met Jezus Christus’ leringen leven, kan ertoe leiden dat u anderen wilt vergeven, ‘voortdurend goed [wilt] doen’ (Mosiah 5:2) en ‘de Heere [wilt] verwachten’ (Psalmen 37:9). De Heilige Geest zal u vervullen met ‘liefde, blijdschap, vrede, geduld, vriendelijkheid, goedheid, geloof, zachtmoedigheid [en] zelfbeheersing’ (Galaten 5:22–23).

Bekijken:

‘Forgiveness: My Burden Was Made Light’ [Vergiffenis: mijn last werd licht gemaakt] op srs.ChurchofJesusChrist.org/videos [8:24].

Bespreken:

Hoe worden wij gezegend als we ons tot de Heiland wenden om onze woede te beheersen?

Lezen:

Woede kan leiden tot gewelddadig of kwetsend gedrag. Huiselijk geweld is iets anders dan een klein meningsverschil. Niemand hoeft grof gedrag of mishandeling te verdragen. Zie abuse.ChurchofJesusChrist.org voor crisishulplijnen [Engels] en andere hulpbronnen.

Als u slachtoffer van huiselijk geweld bent, zoek dan onmiddellijk hulp. Neem ook contact op met bevoegde instanties. De kerk duldt geen enkele vorm van misbruik of mishandeling. President Gordon B. Hinckley heeft gezegd, ‘Wij veroordelen enkele vorm van misbruik of mishandeling ten stelligste. Wij keuren lichamelijk, seksueel, verbaal of emotioneel misbruik van een partner of kinderen af.’ (‘What Are People Asking about Us?’, Ensign, november 1998, 72.) Of u nu een slachtoffer of dader bent, zoek dan meteen hulp als u in een web van misbruik of mishandeling verstrikt bent. Uw bisschop of andere kerkleiders kunnen u helpen met uw genezing.

Mijn woedebewustwordingsoefening

Beschrijf enkele situaties waar u kwaad van wordt. (Bijvoorbeeld een conflict met uw partner of vriend[in], financiële kwesties of rommel in huis.)
Beschrijf de redenering of gedachten die uw woede aanwakkeren. (Bijvoorbeeld: ze denken alleen aan zichzelf. Of: mijn vriend is erg onverantwoordelijk.)
Beschrijf de gevoelens achter de woede. (Bijvoorbeeld: u voelt een gebrek aan respect, u voelt zich gebruikt of genegeerd.)
Beschrijf de lichamelijke reacties die u waarneemt en die tekens zijn dat u boos wordt. (Bijvoorbeeld: zweet in uw handpalmen, snellere hartslag, u bent gespannen of geërgerd.)
Beschrijf hoe u zich in woede uit, waaronder uw slechtste gedrag. (Bijvoorbeeld: schreeuwen, deuren dichtsmijten, of slaan.)
Beschrijf een vaardigheid die uw woede afkoelt. (Bijvoorbeeld: tot tien tellen of een ademhalingsoefening.)
Beschrijf hoe u gaat reageren als u nog eens boos wordt.