Tusi Lesona ma le Taimi o Fetufaaiga a le Peraimeri
Lesona 20: Ou Te Faafetai Ona E Mafai Ona Ou Sogisogi Ma Tofo


Lesona 20

Ou Te Faafetai Ona E Mafai Ona Ou Sogisogi Ma Tofo

Faamoemoega

Ia fesoasoani i tamaiti taitoatasi ia maua le agaga faafetai mo lagona o le sogisogi ma le tofo.

Sauniuniga

  1. Ia suesue ma le agaga tatalo le Esoto 16:11–15 ma le Mataupu Faavae ma Feagaiga e 59:18–19.

  2. O Mea e faaaogaina:

    1. O se Tusi Paia ma se kopi o le Mataupu Faavae ma Feagaiga.

    2. O sina meaai itiiti e manaia lona manogi ia tofu le tamaitiiti ma sina mea e pei o se fualaau aina, falaoa, masi keke, po o se fasi saga. Ia tuu na mea i totonu o le taga pepa. Ia faafesootai matua o tamaiti taitoatasi ina ia mautinoa o le a le afaina tamaiti e tusa ma ia meaai ua saunia.

    3. O ni nai mea inu po o meaai itiiti e faaonaona e pei o le sua o le tipolo, mea oona e pei o le masima, ma se mea suamalie e pei o le suka ina ia tofo i ai tamaiti. Ia faafesootai matua o tamaiti taitoatasi ina ia mautinoa o le a le afaina tamaiti pe a tofo i ia mea ua saunia.

    4. Ata 1-35, Faaputuputuina o le Manai.

  3. Ia faia sauniuniga e talafeagai ai mo so o se Gaoioiga e Faamauoa Ai e te manao e faaaoga.

Faaaliga i le Faiaoga: Ia mataalia i lagona o so o se tamaitiiti o lo o i ai i lau vasega, e i ai mea faaletonu o latou tino. Ia tulimatai atu i mea e mafai e o latou tino ona fai, ae le o mea e le mafai ona latou fai.

Gaoioiga E Aoao Ai

Tofi se tamaitiiti e faia le tatalo amata.

Gaoioiga E Faatosina Mai Ai:

Fai atu i tamaiti e moeiini uma o latou mata. Tuu atu i tamaiti taitoatasi e sogisogi ai i meaai o lo o i ai i totonu o le taga pepa, ma mate po o a ia meaai. A o moeiini o latou mata, tufa atu ia i latou ia meaai e ai. Fai atu i tamaiti e pupula o latou mata, ma faaali pe tau atu foi ia i latou mea sa latou ‘aina.

Gaoioiga E Faatosina Mai Ai:

  • O le a le manogi o lea meaai?

  • O le a le tofo na maua mai i ia meaai?

Tau atu i tamaiti, e mafai lava ona latou ‘aina meaai ma fiafia i ai e aunoa ma le vaai i ai. Ua mafai e i latou ona fai lea mea aua ua faamanuiaina i latou i lagona, o le sogisogi ma le tofo.

Ua i ai o tatou isu ina ia mafai ona sogisogi ai.

  • E faapefea ona tatou lagona le manogi o mea?

Ia talanoaina faatasi ma tamaiti nisi o mea na latou sogisogi ma lagona lo latou manogi i le faagasologa o le vaiaso, e pei o le faavelaina o meaai, ea fou ina ua mavae le timu, po o fugalaau. Tau atu i tamaiti e tatau ona tatou faafetai atu i le Tama Faalelagi mo lo tatou lagona o le sogisogi.

  • O a mea tou te mananao e sogisogi i ai?

Gaoioiga

Fesoasoani i tamaiti i le faatinoina o le gaoioiga o lo o i lalo.

E I Ai Lo’u Isu

E i ai lo’u isu (faasino atu le isu.)

E nofo i le va o o’u mata (tuu lima e lua i alafau),

I le ogatotonu lava,

I le tulaga e sili ona manaia (faaaoga le lima tusi e tusi ai se lio faale-mafaufau faataamilo i le isu).

E mafai e lo’u isu ona sogisogi (sogisogi).

E mafai e lo’u isu ona lagona le manogi (ia manava tele i totonu i le isu ona toe faasau lea i fafo o le savili).

Ou te faafetai i le Tama Faalelagi (piilima).

Ona e auauna lelei lo’u isu ma faamaoni.

Ua I Ai Ia I Tatou Le Laulaufaiva e Mafai Ai Ona Tatou Tofo.

Faamalamalama atu, ua faamanuiaina i tatou e le Tama Faalelagi i se laulaufaiva, ina ia mafai ai ona tatou tofo i meaai. Tuu atu i tamaiti e tofo i mea e faaonaona, atoa ma mea suamalie pe afai latou te mananao i ai.

  • O le fea mea e faaonaona?

  • O le fea mea e oona?

  • O le fea mea e suamalie?

  • O le a le mea e sili ona outou fiafia e tofo i ai?

Ia faaali atu le kopi o le Mataupu Faavae ma Feagaiga (po o le itulau muamua o le Mataupu Faavae ma Feagaiga mai le tusi e tolu tusitusiga paia e i ai.) Ia faamatala atu, o lo o ta’u mai ia i tatou i totonu o lenei tusi paia, o mea e lelei le manogi ma lelei le tofo, o mea na e tatau ona tatou faaaogaina mo meaai ma fiafia i ai (Tagai i le MFF 59:18–19).

Tala

Tala Faaali le ata 1-35, Faaputuputuina o le Manai. Faamatala le tala i le manai, e pei ona i ai i le Esoto 16:11–15, 31.

Tala

  • O le a le manogi po o le tofo o le manai? (tagai i le Esoto 16:31.)

  • Ua outou tofo ea i le mea e tau o le meli?

  • O le a lona tofo?

Faamatala atu, e tele mea o lo o i ai e le tatau ona tofo i ai, o nisi o vine, mea e fufulu ai mea, vailaau o lo o i ai i atigifagu po o apa e leai ni igoa o tusia ai, po o vailaau ma fualaau mai le falemai, vagana ua faatagaina ai i latou e o latou matua. E mafai ona oo ai ia i tatou le mai pe afai tatou te pai i nei mea. Ia faamamafa atu le taua o le fesili muamua i se tagata matua a o lei tofo pe ‘aina e tamaiti so o se mea latou te maua.

Molimau

Ia faailoa atu lou agaga faafetai mo le isu e sogisogi ai i mea ma le laulaufaiva e tofo ai i mea. Faamanatu atu i tamaiti e faafetai i le Tama Faalelagi mo o latou lagona o le sogisogi ma le tofo.

O Isi Gaoioiga E Faamauoa Ai

Filifili nisi o nei gaoioiga e faaaoga i le taimi o le lesona.

  1. Ia aumai nisi o mea e i ai lo latou manogi lelei ma le malosi e pei o le fasimoli, se fugalaau, ma se tipolo, ma nisi o mea e leai se manogi, e pei o se pepa ma se meataalo. Tuu atu i tamaiti e filifili mai mea e mafai ona latou lagona le manogi pe a sogisogi i ai. Tuu atu i tamaiti taitoatasi e auauai ane e moeiini mata, sogisogi i se tasi o ia mea, ma mate po o le a lea mea. Ia tofu lava le tamaitiiti ma le avanoa e fai ai lea gaoioiga.

  2. Tuu atu i tamaiti e matamata i o latou laulaufaiva i le fa’aata. Faamatala atu, o lo o i ai i o tatou laulaufaiva tamai pupu e fesoasoani ia i tatou i le tofoina o mea e suamalie, faasualua, ma le oona foi e pei o le masima. Tuu atu i tamaiti e tofo i le suavai. Faamatala atu i tamaiti, e mafai foi ona fesoasoani o tatou laulaufaiva ia i tatou i le faailoa mai po o ia mea e susu pe malulu foi.

  3. Tuu atu i tamaiti taitoatasi e tusi se ata o le meaai e sili ona ia fiafia i ai. Tuu atu i tamaiti e faailoa ane a latou ata, ma faamatala mai a latou meaai e sili ona fiafia i ai.

  4. Ia faailoa atu ni nai mea e tali foliga tutusa ae eseese o latou tofo e pei o le masima ma le suka, po o le falaoamata ma le masoa. Ia tuu atu ni vaega itiiti o nei mea e tofo i ai tamaiti. Tuu atu lea i tamaiti e faailoa ane le tofo o ia mea taitasi. Ia talanoaina le tulaga e ono mafai ona foliga tutusa ai nisi o mea ae eseese o latou tofo. (Ia faafesootai matua o tamaiti ina ia mautinoa ai o le a le afaina tamaiti i nei mea na e aumai i le vasega.)

  5. Usu le pese: “Mo Le Ola Maloloina Ma Le Malosi” (Tusi Pese a Tamaiti ).

Gaoioiga Faaopoopo Mo Tamaiti Laiti

  1. Ia tusi le ata o se mea lapotopoto faalaumiumi i le laupapa po o se pepa foi. Ia faamatala atu, o lenei mea lapotopoto faalaumiumi, o se ata o ni foliga o se tagata.

    • O le a le mea e le o i ai i le ata?

      A o tau mai e tamaiti mata, taliga, isu, ma le gutu, ia faapea ona tusia na mea i le ata. Ona toe faamanatu lea o mea e fai e nei vaega taitasi. Faailoa atu lou agaga faafetai i le Tama Faalelagi mo lou tino.

  2. Ia tusi i lou gutu ma faapea atu, “O lo’u gutu lenei.” Ona fesili atu lea, “E mafai ona outou faaali mai ia te a’u o outou gutu?” (fesoasoani i tamaiti e faasino mai o latou lava gutu). Ia faaauau ona fai lea gaoioiga mo mata, isu, taliga, lima, ma vae. Ona tusi lea i vaega taitasi o le tino e aunoa ma le ta’uina o le igoa, ae tuu atu i tamaiti latou te tauina mai. Afai e mafai e tamaiti ona ta’u mai igoa o ia vaega uma o le tino, ona mafai foi lea ona e fai atu e tau mai igoa o nisi o vaega o le tino e le iloa lelei e tamaiti, e pei o le tulilima, tulivae, tapulima, ma tapuvae.

  3. Ia faatūtū i luga tamaiti ma fai mai le fuaiupu o lo o i lalo, ma fai taga e pei ona ta’uina mai e upu:

    Tago i mata,

    Tago i le isu,

    Tago i taliga,

    Tago i tamatamaivae,

    Faaloloa ou lima.

    I luga lava,

    Faamaualuga atu

    Agai i le lagi.

    Tuu ou lima

    I luga o lou ulu,

    Nofo filemu i lalo,

    I lou nofoaga.

Lolomi