Mataupu 24
O Manatunatuga i le Misiona a Iesu Keriso
“Tatou te faalagolago uma lava ia Iesu Keriso, i lona afio mai i le lalolagi e tatala le auala lea e mafai ai ona faamausali le filemu, fiafia, ma le faaeaga.”
Mai le Soifuaga o Lorenzo Snow
Ia Oketopa 1872, sa tofia ai e Peresitene Polika Iaga lona Fesoasoani Muamua, o Peresitene Siaosi A. Samita, ina ia malaga atu i nisi o vaega o Europa ma Sasae Tutotonu. I se tusi ia Peresitene Samita, sa faapea atu ai Peresitene Iaga ma lona Fesoasoani Lua, o Peresitene Daniel H. Wells, “Ma te mananao e te tagai totoa i avanoa o i ai i le taimi nei, pe atonu o le a matala mai, mo le faaulufaleina atu o le talalelei i atunuu eseese o le a e asia.” O le malaga sa tatau ona faamaeaina i le Nuu Paia, lea o le a “faapaia ma faamanuia ai le laueleele mo le Alii” e Peresitene Samita. Sa tusia e Peresitene Iaga ma Wells faapea, “Ma te tatalo ina ia puipuia oe ina ia e malaga i le filemu ma le saogalemu, ina ia faamanuiaina tele oe i upu o le poto ma lelei lou saunoa atu i au talatalanoaga uma e faatatau i le Talalelei Paia, ia tuu ese le manatu faapito, ma totoina fatu o le amiotonu i tagata.”1 Sa aveina e Peresitene Samita se vaega toaitiiti o le Au Paia o Aso e Gata Ai faatasi ma ia, e aofia ai Elder Lorenzo Snow, o le sa avea ma sui o le Korama a Aposetolo e Toasefululua. O le tuafafine o Elder Snow o Eliza R. Snow, o le sa avea ma peresitene aoao o le Aualofa i lena taimi, sa avea foi ma se tasi o le aumalaga.
A o malaga Elder Snow, sa masani ona ia tusia tusi e faamatala ai le laufanua, o fale, ma aganuu ma tulaga o tagata. Ae, ina ua latou asia ma ana soa nofoaga i le Nuu Paia, sa suia le lagona o ana tusi. Sa liliu atu ona manatu i le Alo o le Atua, o le sa asia na lava nofoaga i seneturi ua mavae. Mo se faataitaiga, sa ia tusia e uiga i se mea na tupu ia Fepuari 1873, ina ua latalata atu le aumalaga i le aai o Ierusalema:
“O le malaga e tasi le itula lona umi … o le a matou taunuu atu ai i Ierusalema. Ua matou aea se mapuepue, ma tepataulai atu i le ‘Aai Paia,’ o Ierusalema. I le mamao ese ai i le itu taumatau o le Mauga o Siona, le aai o Tavita. I lo matou itu tauagavale, o lena mauga maualuga matagofie, ua foliga mai ua tuufua, o le Mauga o Olive, lea sa avea ma nofoaga sa fiafia lo tatou Faaola e asiasi i ai, ma le nofoaga mulimuli sa tu ai ona aao, a o le’i afio a’e i le afioaga o Lona Tama. O nei nofoaga o le talafaasolopito matagofie, faatasi ma mea uma na tutupu ai, e musuia ai manatu ma mafaufauga e faagaeetia loto ma paia. Ioe, o Ierusalema lena! O iina sa soifua ai ae ma aoao atu ai Iesu, ma sa faasatauroina ai, lea sa Ia alaga ai faapea ‘Ua maea,’ ma punou ifo ai lona ao ma ua maliu! Ua matou faifai lemu ma mafaufau loloto a o faataamilo atu la matou malaga i lalo o le mauga, … seia matou taunuu i le aai.”2
Ina ua maea le asiasiga i le Vaitafe o Ioritana, sa tusia e Elder Snow: “A o matou feinu i lona suavai suamalie ma malu, ma mulumulu i lona alia paia, o o matou manatu ma manatunatuga sa toe foi atu i aso o le tamaitiiti, ina ua matou masani e faitau Tusitusiga Paia, i le faamatalaina o mea taua na tutupu i lenei nofoaga—o le ala o le Aiga o Isaraelu, ina ua matutu, a o tauave e ositaulaga i luga o o latou tauau le atolaau paia, ma savavali atu i totonu o le vaitafe; o le vaeluaina o le vai e Elia, ina ua ia pasia le laueleele matutu ma ua aveina a’e i le lagi mai le laueleele tuufua i le isi itu e ala i se asiosio; ma Elaia, ina ua ia toe foi mai, ma aveina a’e le ofu tele o Elia na pau mai, ma taia a’i le vai, ma faapea ana upu, ‘O ifea ea le Alii le Atua o Elia?’ ona faapena lea ona atutolu o taimi na vaeluaina ai le Ioritana. Peitai, e i ai se isi mea na tupu e sili atu ona fiafia i ai e o faatasi ma lenei nofoaga—o le papatisoga o lo tatou Faaola, lea ua faatatau i ai lenei mau—‘O ona po ia na sau ai Ioane le papatiso, ua talai atu i le vao o Iutaia, ona maliu atu ai lea o Iesu mai Kalilaia i Ioritana ia papatisoina ai e ia;’ [tagai i le Mataio 3] ma sa matou i ai iina, pe na latalata i le nofoaga tonu lea na tutupu ai nei mea le mafaagaloina, i le tu ai i le auvai, i le vaai atu i lalo i le vanu vaiti, ma taeele ai i le alia lava e tasi lea e molimau ma le filemu i nei mea musuia na tutupu.”3 [Tagai i le fautuaga 1 i le itulau 305.]
Aoaoga a Lorenzo Snow
Na afio mai Iesu Keriso i le lalolagi e faia le finagalo o le Tama, ma saunia le ala mo lo tatou filemu, fiafia, ma le faaeaga.
O lenei talalelei sa tuuina i vaitaimi eseese i le lalolagi. Sa silafia e Perofeta. Sa latou malamalama lelei ma manino, o Iesu o le tamai mamoe na fasia talu ona faavaeina le lalolagi [tagai Faaaliga 13:8; Mose 7:47], ma i le taimi e tatau ai, o le a Ia faaalia mai o ia lava i le fanauga a tagata, faapea o le a Ia maliu mo a latou agasala, ma ia faasatauroina ina ia mafai ona atoatoa ai le ata o le faaolataga.4
A o taoto Iesu i le fale povi, o se tama meamea, na te le’i silafiaina i lena taimi, o Ia o le Alo o le Atua, ma sa Ia fausiaina le lalolagi. Ina ua tuuina atu le poloaiga a Herota, sa Ia le iloaina ma se na tulaga; sa le’i i ai ia te Ia le mana e faaolaina ai Ia lava; ma sa tatau ia [Iosefa ma Maria] ona aveina o Ia ma [sosola] atu i Aikupito ina ia faasaoina ai o Ia mai aafiaga o lena poloaiga. … Sa Ia tuputupu a’e e avea ma tagata matua, ma, i le taimi o Lona faagasologa, sa faaalia ia te Ia po o ai o Ia, ma po o le a le faamoemoega na Ia afio mai ai i le lalolagi. O le mamalu ma le mana sa Ia umiaina, ae le’i afio mai o Ia i le lalolagi, sa faailoa atu ia te Ia.5
O Iesu, a o femaliuai ai i le lalolagi, i le faataunuuina o Lana misiona, sa tauina atu i tagata na te le’i faatinoina vavega na Ia faia i o latou luma, e ala i Lona lava mana, pe ala i sona lava poto; ae sa i ai o Ia iina, ina ia faataunuu le finagalo o Lona Tama. Sa le’i sau o Ia e saili le viiga o tagata, ma le mamalu o tagata; ae ia saili le mamalu ma le viiga o Lona Tama na auina mai o Ia. Sa ia faapea mai, “Ua ou sau i le suafa o lo’u Tama, ae e le’i talia a’u e outou, afai e sau se tasi i lona lava igoa, ona talia lava lea o ia e outou.” [Ioane 5:43.]
O lenei, le tulaga ese o Lana misiona, ma lena e ese mai ai i isi misiona, o le: sa le’i afio mai o Ia e saili le viiga ma le mamalu o tagata, ae ia saili le mamalu ma le viiga o Lona Tama, ma ia faataunuuina le galuega a Lona Tama, o le na auina mai o Ia. I totonu o lenei mea moni ua taatia ai tulaga lilo o Lona manuia, ma i totonu o lenei mea moni ua taatia ai le mea lilo i le manuia o tagata taitasi uma, o e galulue i luga o le mataupu faavae lava lea e tasi.6
O Iesu Keriso le Alo o le Atua, sa i ai i se tasi taimi, i se tulaga na manaomia ai Lana taumafaiga maualuga, ina ia mafai ai ona faataunuuina le mea sa manaomia mo le faaolataga o le faitau miliona o fanau a le Atua. Sa manaomia ai le taumafaiga aupito sili ona maualuga ma le naunautaiga lea e ao ona faatinoina ae le’i mafai e le Alo o le Atua ona pasi atu ai i le tulaga faigata, le osigataulaga lea sa tatau ai.7
O Iesu, le Alo o le Atua, sa auina mai i le lalolagi ina ia mafai ai e oe ma a’u ona maua nei faamanuiaga uiga ese. Sa tatau ona Ia faia se osigataulaga sili. Sa manaomia ai le mana uma sa ia te Ia, ma le faatuatua uma sa mafai ona Ia talosagaina mai mo Ia e faataunuu ai le mea na finagalo ai le Tama mai ia te Ia. … Sa le’i toilalo lava o Ia, e ui sa matua matuitui le suega lea na Ia afu toto ai. … Atonu ai sa matua le mafaamatalaina Ona lagona. Ua tauina mai ia i tatou e Ia lava, e pei ona outou maua o faamauina i le vaega 19 o le tusi o Mataupu Faavae ma Feagaiga, faapea o Ona mafatiaga sa sili ona tele, na iu ina oo ai ia te Ia “le gatete ona o le tiga, ma tafe toto ai i pu afu uma, ma mafatia ai i le tino atoa ma le agaga: ma manao ai ia Ou lē inuina le ipu oona, ma ma’e’e’e.” Peitai, sa faaauau ona Ia faapea ifo ia te Ia lava, “Lo’u Tama e, aua nei faia lo’u loto, a’o Lou finagalo.” [Tagai i le MF&F 19: 15–19.]8
Tatou te faalagolago uma lava ia Iesu Keriso, i lona afio mai i le lalolagi e tatala le ala lea o le a mafai ona faamautuina ai le filemu, fiafia ma le faaeaga. Ma, ana Ia le faaumaina lenei galuega, o le a le mafai lava ona maua nei faamanuiaga ma avanoa, ia ua faamaonia mai ia i tatou e le talalelei, e ala i le puluvaga o Iesu Keriso, aua ua uma ona Ia faia le galuega manaomia. …
… E ui lava ua Ia ositaulagaina Ia lava, ma faia Lana vaega o le fuafuaga mo le faaolataga o tagata, peitai, sei vagana ua galulue tagata ia maua lena tuufaatasiga i le va o Ia ma i latou, o le a le mafai lava ona faataunuuina lo latou faaolataga.9
Ua tatou malamalama lelei lava, a o afio ai Iesu Keriso iinei i se tino, ma sa Ia mauaina lena tino, ma o lea ua afio nei i se tulaga faamamaluina, ua faapea foi ona tatou faamoemoe mo lea foi faamanuiaga e tasi, lea faaeaga e tasi, ma le mamalu e tasi.10 [Tagai i fautuaga 2 ma le 3 i itulau 305.]
Sa asiasi mai Iesu Keriso i le lalolagi i aso e gata ai, e faaali mai upumoni faalelagi mo lo tatou faaolataga.
O lena Tagata, sa afio i le lagi, o le sa pule ai iina a’o le’i faia le lalolagi, o le sa fausiaina le lalolagi, ma o lē, i le meritiana o taimi, sa afio mai e faaatoatoaina ma faaolaina lena mea na Ia fausiaina, ua faaali mai o ia i tagata i lenei vaitaimi.11
Matou te molimau atu i le lalolagi atoa ua matou iloa, e ala i faaaliga paia, e oo lava i faaaliga o le Agaga Paia, o Iesu o le Keriso, le Alo o le Atua soifua, ma sa Ia faaalia o Ia lava ia Iosefa Samita, i la le tino e pei ona sa Ia faia i ona aposetolo anamua, ina ua mavae lona toetu mai le tuugamau, ma sa Ia faailoa atu ia te ia upu moni faalelagi, ia e mafai ona faaolaina ai le tagata soifua.12
E toalua alii sa vaai ia te Ia i totonu o le Malumalusa o Katelani. … Sa faaali atu le Alo o le Atua ia te i laua, o Ia o lē sa fasia e tagata Iutaia, ma sa la fai mai, “Sa aveesea le veli mai o ma’ua mafaufau, ma sa tatalaina mata o o ma’ua malamalama, ma sa ma vaai i le Alii o tu mai i luga o le si’ofatafata o le pulelaa, i o ma’ua luma.” … Ma o lalo ifo o Ona vae sa i ai se mea sa faia sa teuteuina i le auro mao’i. O ona fofoga sa susulu e sili atu i lo le pupula o le la. O lona siufofoga sa pei o le leo o le tafe-taalili o vai tetele. O le siufofoga lava o Ieova ua fetalai mai, “O A’u o lē muamua ma lē mulimuli. O A’u o lē ola. O A’u o lē na fasia. O A’u o lo oulua fautua i le Tama. Faauta, ua faamagaloina a oulua agasala. Ua mama oulua i o’u luma; o lea, ina faaea ia o oulua ulu ma olioli. Ua oulua fausia lenei fale i Lo’u igoa. Ua Ou talia lenei fale, ma o le a ou liligi atu Lo’u Agaga i luga o i latou o e tausi A’u poloaiga, ma o le a lē faatagaina lava lenei fale paia ina ia faaleagaina.” [Tagai MF&F 110:1–8.] O le siufofoga lenei o le tagata lava lea na teenaina e Iutaia, ma sa vaaia o Ia iina. O lea, ua ou iloa ai o nei mea ua moni, faapei ona moni o le Atua. Peitai, o malo o le lalolagi ua latou lē iloaina, faapea o Iesu, le Alo o le Atua, ua afio mai ma faaali mai i tagata, ma faaofuina i latou i le pule e talai ai le talalelei ma folafola atu le Agaga Paia ia i latou uma o e o le a talitonu ma usitaia nei aoaoga faavae, ma o le a latou maua se malamalamaaga faapea o nei aoaoga faavae ua moni.13 [Tagai i le fautuaga 4 i le itulau 305.]
O le Faaola, o le a toe afio mai, ma e tatau ona tatou saunia i tatou lava mo Lona afio mai.
Ua ia i matou se molimau e uiga ia Keriso, faapea o le a Ia afio mai i le lalolagi e nofotupu ai.14
O le a afio mai lava Iesu, ma faaali mai ia i tatou, faapei ona sa Ia faaali atu i le taimi sa i ai o Ia i le lalolagi faatasi ma Iutaia, ma o le Ia aai ma feinu faatasi ma i tatou, ma talanoa mai ia i tatou, ma faamalamalama mea lilo o le malo, ma ta’u mai ia i tatou mea ia e le faatagaina ona tautala i ai i le taimi nei.15
A faapea o e i luga o se nofoaafi o loo alu, afai o le a e nofo lelei ma tumau i lou nofoa, o lena nofoaafi o le a aveina atu oe i le mea ua e manao e te alu atu i ai; ae, afai e te laa ese mai le nofoaafi, o le a i ai oe i se tulaga matautia, ma atonu o le a umi lava se taimi e faatali ai le isi nofoaafi. E faapena mo i tatou—afai o tatou ola sa’o, faia la tatou galuega, o le a sologa lelei mea uma mo le faataunuuina o la tatou sini, ma afai o tatou tausia a tatou feagaiga, ua tatou faia le galuega a le Atua ma faataunuuina Ona faamoemoega, ma o le a tatou saunia mo le taimi o le a toe afio mai ai le Alo o le Atua ma maua le mamalu ma le viiga, ma o le a faaee atu i luga o i latou uma, o e ua faamaonia lo latou faamaoni, faamanuiaga uma o loo latou mafaufauina, ma sili atu lava i le faitau afe. …
… Ou te fai atu i le Au Paia o Aso e Gata Ai, afai o i ai se isi o outou o tautulemomoe, faitau fetalaiga a le Faaola na fetalai ai, a o i ai o Ia i luga o le fogaeleele e tusa ma taupou e toasefulu, o le toalima o i latou sa popoto, ma sa ave a latou suauu i a latou lamepa, ma ina ua sau le Faatoafaiava, e na o le afa o i latou sa saunia e o atu e faafetaiai o Ia [tagai i leMataio 25:1–13; MF&F 45:56–59]. Ia aua nei faapena i tatou le Au Paia o Aso e Gata Ai. Tatou taumafai ia faamaoni i feagaiga faavavau ua tatou osia, ma ia faamaoni i le Atua. Ia faamanuia e le Atua le Au Paia o Aso e Gata Ai, ma liligi atu Lona Agaga i o outou luga. Tau ina ia outou faamaoni i lo outou Atua, faamaoni i o outou aiga, ma pulea outou lava i le poto i mea uma, ma galue mo le manuia o le malo o le Atua, ma ia aua nei avea i tatou ma taupou valelea, ae ia agavaa e avea ma i latou o e o le a faapaleina e avea ma tupu ma masiofo, ma nofotupu i le faavavau atoa.16 [Tagai i fautuaga 5 ma le 6 i le itulau 305.]
Fautuaga mo Suesuega ma le Aoaoina Atu
Mafaufau i manatu nei, a o e suesueina le mataupu, pe a o e sauni e aoao atu. Mo nisi fesoasoaniga, tagai i itulau v–vii.
-
Mafaufau loloto i upu a Peresitene Snow e uiga i mea na tutupu ia te ia i le Nuu Paia (itulau 299). Aisea e te manatu ai o ona manatu ma mafaufauga sa faasolo ina “faagaeetia loto ma paia” ina ua i ai o ia iina? O a auala e mafai ai ona tatou atiina ae lagona tutusa e uiga i le Faaola, e tusa lava pe tatou te lē asiasi atu i le Nuu Paia?
-
Suesue le vaega o loo amata i le itulau 300, ma manatunatu i mea ua faia e Iesu Keriso mo oe. A o e mafaufau loloto i le finagalo o le Faaola e “saili le mamalu ma le viiga o Lona Tama,” mafaufau e uiga i mea e manaomia ona e faia e mulimuli ai i le finagalo o le Atua.
-
I le itulau 300, ua faasoa mai ai e Peresitene Snow le “mea lilo i le manuia.” E faapefea ona galue lenei mea lilo mo i tatou?
-
Faitau le vaega o loo amata i le itulau 302. E faapefea e lau molimau ia Iesu Keriso ona uunaia ai lou olaga? Mafaufau loloto i auala eseese e mafai ai ona faia la tatou vaega e faasoa atu le molimau ia Iesu Keriso i le lalolagi. Mo le faataitaiga, o le a se mea e mafai ona tatou faia e faasoa atu ai la tatou molimau i o tatou auaiga? ia i latou tatou te auauna atu i ai o ni faiaoga o aiga po o faiaoga asiasi? i o tatou tuaoi? i tagata tatou te feiloai i ai mai lea aso i lea aso?
-
O a auala e mafai ai ona tatou saunia i tatou lava mo le Afio Mai Faalua o Iesu Keriso? (Mo nisi o faataitaiga, tagai i itulau 303–4.) E faapefea ona tatou fesoasoani i isi ia saunia?
-
O a auala ua uunaia ai e aoaoga a Peresitene Snow lau molimau ia Iesu Keriso? Vaai mo auala e faasoa atu ai lau molimau i ou auaiga ma isi.
Mau Talafeagai: Luka 12:31–48; 2 Korinito 8:9; 2 Nifae 2:7–8; 25:23, 26; Alema 7:11–13; MF&F 35:2; Iosefa Samita—Talafaasolopito 1:17