Pannakikadua iti Dios
Ipakaammo ti naisubli nga ebanghelio ni Jesucristo ti prinsipio a napnuan iti panagkadua iti babai ken lalaki, iti man mortal a panagbiag ken iti kinaagnanayon.
Iti las-ud dagiti umuna a sumagmamano a bulan ti panagasawami, imbaga ti ay-ayatek nga asawak ti tarigagayna nga agadal iti musika. Kas pammagustok kenkuana, nangisaganaak iti naimpusuan a sorpresa para iti ay-ayatek. Napanak iti paggatangan ti musical instrument ket gimmatangak iti piano nga iregalok. Sigagagarak a nangipisok iti resibo ti ginatangko iti kahon nga adda napintas a lasona ket intedko daytoy kenkuana, a mangnamnama iti panagyaman kenkuana para iti napalaus iti panagayatna ken manangasikaso nga asawana.
Idi linuktanna ti bassit a kahon ken nakitanan ti linaonna, napnuan ayat a kinitanak ket kinuna, “O, patpatgek, nagsayaatkan! Ngem damagek man kenka: regalo kadi daytoy wenno utang?” Kalpasan ti panagsaritami maipapan iti sorpresa, inkeddengmi nga ikansel ti ginatangmi. Agbibiagkami laeng iti limitado a badyet, kas kadagiti adu a kabarbaro a nagkallaysa. Nakatulong ti padas kaniak a mangbigbig iti pateg ti prinsipio a napnuan iti panagkadua ken no kasano a makatulong ti pannakausarna kadakami iti asawak nga agbalin a sangsangkamaysa iti puso ken panunot.1
Ipakaammo ti naisubli nga ebanghelio ni Jesucristo ti prinsipio a napnuan iti panagkadua iti babai ken lalaki, iti man mortal a panagbiag ken iti kinaagnanayon. Uray no addaan ti tunggal maysa kadagiti naipangruna a galad ken nadiosan a pagrebbengan, aramiden ti babai ken lalaki nga agpada ti adda pakainaiganna ken nasken nga akem iti plano ti kinaragsak ti Dios para kadagiti annakna.2 Nabatad daytoy manipud idi punganay idi impakdaar ti Apo a “saan a nasayaat nga agmaymaysa ti tao; gapuna, mangaramid [Isuna] iti kadua a para kenkuana.”3
Iti plano ti Apo, kabadangan ti maysa a “kadua” a makipagna ken ni Adan iti naan-anay a pannakikadua.4 Kinapudnona, maysa a nailangitan a bendision ni Eva iti biag ni Adan. Babaen iti nadiosan a kababalin ken naespirituan a galadna, pinareggetna ni Adan nga agubra a kaduana tapno maragpat ti plano ti kinaragsak ti Dios para iti sangkataw-an.5
Ibilangtayo ti dua a napateg a prinsipio a mangpatiker iti panagkadua iti lalaki ken babai. Ti umuna a prinsipio ket gpapada ti amin iti Dios.6 Segun iti doktrina ti ebanghelio, saan a rimbawan ti pagdumaan ti babai ken lalaki dagiti agnanayon a kari ti Dios kadagiti annakna a lallaki ken babbai. Awanen dagiti daddadakkel a posibilidad ti maysa para iti celestial a gloria ngem iti sabali iti kinaagnanayon.7 Mismo a ti Mannubot ti mangawis kadatayo amin nga annak ti Dios, “nga umasideg Kenkuana, a makiranud iti kinasayaatna, ket awan ti idaddadumana kadagiti umasideg enkuana.”8 Ngarud, iti daytoy a kontexto, agpapadatayo amin iti sanguananna.
No maawatan dagiti agassawa ket iramanda daytoy a prinsipio, saanda nga ibilang ti bagida kas presidente wenno bise-presidente iti pamiliada. Awan ti nangatngato wenno nababbaba iti relasion ti panagasawa, wenno awan ti magna nga umun-una wenno maud-udi. Agabayda a magna, a kas agpada a nadiosan nga annak ti Dios. Agbalinda a maymaysa iti panunot, tarigagay, ken panggep iti Nailangitan nga Amatayo ken ni Jesucristo,9 iti panangiturong ken panangiwanwan iti pamiliada.
Iti patas a panagkadua, “saan a sanikua ti ayat, no di ket pannakipaset, … paset ti pannakipagparsua nga isu ti awagtayo a kas tao.”10 “Iti pudno a pannakipagpaset, agtipon ti asawa a lalaki ken babai iti naballigian a panagmaymaysa ti agnanayon a panangituray ‘nga awan ti pannakapilit a wagas’ nga agayusto iti naespirituan a biag kadakuada ken iti an-annaboda iti ‘agnanayon nga awan inggana.’”11
Ti Nabalitokan a Bilin ti maikadua a prinsipio ti insuro ti Mangisalakan iti Sermon iti Bantay: “Ket no kasano ti kayatyo nga aramiden koma dagiti tao kadakayo, kasta met ti aramidenyo kadakuada.”12 Ipakita daytoy a prinsipio ti kinamanagtinnulong, panagkaykaysa, panagaramid iti naimbag ken panagpannuray iti maysa ken maysa, ken naibatay daytoy iti maikadua a naindaklan a bilin: “Ayatem ti kaarrubam a kas iti bagim.”13 Makitipon kadagiti sabali pay a Nakristianuan a galad kas iti naunday a panagitured, kinadungngo, kinapakumbaba, ken natarnaw nga ayat.
Tapno ad-adda a maawatan ti pannakaaramid daytoy a prinsipio, mabalin a kitaentayo ti sagrado ken agnanayon a begkes nga impasdek ti Dios iti umuna a nagannaktayo, da Adan ken Eva. Nagbalinda a maymaysa a lasag,14 a mangbukbukel iti dimension iti panagkaykaysa a nangitunda kadakuada nga agkuyog a magna nga addaan panagraem, panagyaman, ken panagayat, ket lipatenda ti bagbagida ken sarakenda ti kinaimbag ti tumunggal maysa iti panagdaliasatda iti kinaagnanayon.
Dagidiay a kababalin ti mabalintayo a ragpaten para iti naurnos a panagasawa ita a panawen. Babaen iti pannakailantip iti templo, sumrek ti babai ken lalaki iti nasantuan nga urnos ti panagkallaysa iti baro ken agnanayon a katulagan. Babaen iti daytoy nga alagaden iti priesthood, maikkanda iti agnanayon a bendision ken nadiosan a bileg a mangiturong kadagiti aramid iti pamiliada bayat ti panagbiagda maitunos kadagiti katulagan nga inaramidda. Manipud kadayta, dumur-asda nga addaan panagtinnulong ken pannakikadua iti Apo, nangnangruna kadagiti nadiosan a nakadutokanda a pagrebbengan a panangpatanor ken panangidaulo iti pamiliada.15 Ti panangpatanor ken panangidaulo ket agkakanaig ken agpapada a rebbengen a kayatna a sawen “obligasion dagiti amma ken inna nga agtinnulong iti tunggal maysa a kas agkadua nga agpada”16 ken agtinnulongda iti natimbeng a panangidaulo iti pagtaenganda.
“Ti mangpadakkel ket kaipapananna ti mangtaraon, mangisuro, ken mangsuporta” kadagiti miembro ti pamilia, babaen iti panangtulong kadakuada a “masursuruan kadagiti kinapudno ti ebanghelio ken mangpapigsa iti pammati iti Nailangitan nga Ama ken ni Jesucristo” iti aglawlaw nga addaan iti ayat. Ti kaipapanan ti panangidaulo ket “ti pagrebbengan a tumulong a mangiturong kadagiti miembro ti pamilia nga agsubli tapno makipagnaed iti sidong ti Dios. Maaramid daytoy babaen ti panagserbi ken panangisuro nga addaan iti kinadungngo, kinapakumbaba, ken natarnaw nga ayat.” Iramanna pay ti “panangidaulo kadagiti miembro ti pamilia iti kanayon a panagkararag, panagadal iti ebanghelio, ken dadduma pay nga aspeto ti panagdaydayaw. Agtinnulong dagiti nagannak nga agkaykaysa,” a mangsursurot iti pagwadan ni Jesucristo, “a mangipatungpal kadagitoy [dua a naindaklan] a pagrebbengan.”17
Napateg a tungpalen a ti panangituray iti pamilia ket surotenna ti pagtuladan ti patriarka, a maigidiat iti dadduma a panangidaulo iti priesthood iti Simbaan.18 Iraman ti pagtuladan iti patriarka nga adda sungsungbatan dagiti agassawa iti Dios iti pannakatungpal dagiti sagrado a pagrebbenganda iti pamilia. Agkasapulan iti pudno a pannakikadua—naannugot a panagtungpal iti tunggal prinsipio ti kinalinteg ken kaadda ti sungsungbatan—ken mangipaay iti gundaway iti panangpatanor iti aglawlaw nga addaan iti ayat ken panagtitinnulong.19 Dagitoy naipangruna a pagrebbengan ket saan a mangipasimudaag iti hirarkia ken saan a mangilaksid ti ania man a kita ti panagabuso wenno di umisu a panagituray.
Ti padas da Adan ken Eba, kalpasan a pimmanawda iti Minuyongan ti Eden, ket iladawanna ti napintas a konsepto iti panagpannuray ti nagannak iti panangpatanor ken panangidaulo iti pamiliada. Kas naisuro iti libro ti Moises, nagobrada a nangsukay iti daga ta babaen iti ling-et ti mugingda maipaayda ti pisikal a pagimbagan ti pamiliada;20 ken nangyegda kadagiti annak iti lubong;21 ket immawagda iti nagan ti Apo ket nangngegda ti timekna “manipud iti dalan nga agturong iti Minuyongan ti Eden”;22 ket inawatda dagiti bilin nga inted ti Apo kadakuada ken inkagumaanda a dua a tinungpal dagitoy.23 Kalpasanna “impakaammoda amin [dagitoy] a banag kadagiti annakda a lallaki ken babbai.24 ken “saan a nagsarday ti yaawagda iti Dios” a maibatay kadagiti kasapulanda.25
Patpatgek a kakabsatko, ti panagtaripato ken panagidaulo ket gundaway, saan laeng a limitasion. Addaan iti pagrebbengan ti maysa a tao iti maysa a banag ngem saan lang nga isuna ti mangar-aramid iti daytoy. No maawatan dagiti nadungngo a nagannak daytoy dua a dadakkel a pagrebbengan, ikagumaanda ti mangsalaknib ken mangaywan kadagiti pisikal ken emosional a pagimbagan dagiti annakda. Tulonganda pay ida a sanguen dagiti naespirituan a pagpeggadan iti panawentayo babaen iti panangpatanorda kadakuada kadagiti nasayaat a balikas ti Dios.
Numan pay suportaran dagiti agassawa ti tunggal maysa kadagiti nadiosan a naidutok a pagrebbenganda, “ti pannakabaldado, pannakatay, wenno dadduma pay a kasasaad ket mabalin nga agkasapulan iti indibidual a pannakaibagay.”26 No dadduma ti maysa nga asawa wenno ti sabali ket maaddaanto iti pagrebbengan a mangaramid iti agpada nga akem nga aggigiddan, temporario wenno permanente man.
Naam-ammok itay nabiit ti maysa a kabsat a babai ken kabsat a lalaki nga agbibiag iti kastoy a kasasaad. Kas agsolsolo a nagannak, tunggal maysa kadakuada, iti uneg ti pamiliada ken iti pannakikaduada iti Apo, inkeddengda nga ipaay ti biagda iti naespirituan ken temporal a panangtaripato kadagiti annakda. Saanda a nalipatan dagiti katulaganda iti templo nga inaramidda iti Apo ken dagiti agnanayon a kari iti laksid dagiti panagdiborsioda. Agpada a dinawatda ti tulong ti Apo iti amin a banag bayat ti panagkagumaanda nga agibtur kadagiti pakarigatanda ken magna iti dana ti katulagan. Nagtalekda nga ipaayto ti Apo dagiti kasapulanda, saan laeng nga iti daytoy a biag, ngem iti unos ti kinaagnanayon. Agpada a tinaripatoda dagiti annakda babaen iti panangisuroda iti kinadungngo, kinapakumbaba, ken natarnaw nga ayat uray no narigat dagiti kasasaada iti biag. Iti paggaammok, dagitoy dua nga agsolsolo a nagannak ket dida pabasolen ti Dios iti nakaay-ay-ay a napasaranda. Imbes ketdi, nagtultuloyda nga addaan iti naan-anay a kinalawag ti namnama ken panagtalek kadagiti bendision ti Apo nga insaganana kadakuada.27
Kakabsat, nangipasdek ti Mangisalakan iti naan-anay a pagwadan ti panagkaykaysa ken panagtutunos ti panggep ken doktrina iti Amatayo idiay Langit. Nagkararag nga agpaay kadagiti disipulona, a kunkunana, “Tapno isuda amin agmaymaysada koma: a kas met sika, Ama, kaniak, ket siak kenka, tapno agmaymaysada met koma kadata: … tapno agmaymaysada, a kas iti panagmaymaysata.”28
Kakabsat, ipanekneknekko a no intayo—kas babbai ken lallaki—agtrabaho a sangsangkamaysa iti pudno ken patas a pannakikadua, sagrapentayonto ti panagkaykaysa nga insuro ti Mangisalakan bayat ti panangpaitungpaltayo kadagiti nadiosan a pagrebbengan iti relasiontayo iti panagasawa. Ikarik kadakayo, iti nagan ni Cristo, a dagiti puso “agrereppengdanto iti panagkaykaysa ken ayat iti tunggal maysa,”29 masapulantayonto ti ad-adu pay a rag-o iti panagdaliasattayo iti agnanayon a biag, ken aglaplapusananto ti kabaelantayo nga agserbi iti tunggal maysa.30 Iburayko ti pammaneknekko kadagitoy a kinapudno iti nasantuan a nagan ti Mangisalakan a ni Jesucristo, amen.