Maysa a Balangkas ti Bukod a Paltiing

Ni Elder Dale G. Renlund

Ti Korum dagiti Sangapulo-ket-dua nga Apostol

Nasken a maawatantayo ti balangkas a pagtignayan ti Espiritu Santo. No agtignaytayo iti balangkas, maibukbok ti Espiritu Santo ti nakaskasdaaw a pannakaawat.

Kas iti adu kadakayo, dakkel a naimpluensiaannak ni Elder Dieter F. Uchtdorf iti panaglabas dagiti tawen. Ilawlawag dayta, uray iti maysa a paset, no ania ti isaritak.¹ Ngarud, dispensarenna koma …

Agpatayab dagiti nasanay a piloto ti eroplano iti kapasidad ti eroplanoda ken surotenda ti direksion dagiti air traffic controller maipapan ti panangusar iti runway ken dalan ti panagtayab. Iti simple a pannao, agtignay dagiti piloto iti maysa a balangkas. Uray kasano ti kinalaingda, babaen laeng ti panagtayabda iti daytoy a balangkas a sitatalged a mairuar dagiti piloto ti adu a potensial ti eroplano a mangibanag kadagiti namilagruan a panggepna.

Iti umasping a wagas, umawattayo iti bukod a paltiing iti maysa a balangkas. Kalpasan ti panagbuniag, maikkantayo iti nadaeg ngem praktikal a sagut, ti sagut ti Espiritu Santo.² No ikarigatantayo nga agyan iti dana ti katulagan,³ ti “Espiritu Santo … [a] mangipakita [kadatayo] amin a banag nga aramiden[tayo].”⁴ No ditayo sigurado wenno di natalged, mabalintayo ti agpatulong iti Dios.⁵ Saanen a nalawlawag ngem ti kari ti Mangisalakan: “Agdawatkayo, ket maitedto kadakayo; … ta tunggal maysa nga agdawat ket umawat.”⁶ Iti tulong ti Espiritu Santo mabaliwantayo ti nadiosan a kinataotayo iti agnanayon a pagtungpalantayo.⁷

Makaparegta ti kari ti bukod a paltiing babaen ti Espiritu Santo, maipada unay iti eroplano nga agtaytayab. Ket kas kadagiti piloto ti eroplano, nasken a maawatantayo ti balangkas a pagtignayan ti Espiritu Santo a mangted iti bukod a paltiing. No agtignaytayo iti balangkas, maibukbok ti Espiritu Santo ti nakaskasdaaw a pannakaawat, direksion, ken liwliwa. Iti ruar dayta a balangkas, kasano man ti kinalaingtayo, maallilaw ken matnag ken mapuorantayo.

Buklen dagiti nasantuan a kasuratan ti umuna nga elemento daytoy a balangkas para iti bukod a paltiing.⁸ Ti panagpennek iti balikas ni Cristo, kas masarakan iti nasantuan a kasuratan, mangtignay iti bukod a paltiing. Kinuna ni Robert D. Hales: “No kayattayo a kasarita iti Dios, agkararagtayo. Ket no kayattayo a kasaonatayo, sukisokentayo dagiti nasantuan a kasuratan.”⁹

Isuronatayo dagiti nasantuan a kasuratan no kasano nga umawattayo iti bukod a paltiing.¹⁰ Dawatentayo ti umno ken naimbag¹¹ a saan ket a maisuppiat iti pagayatan ti Dios.¹² Ditay “agkiddaw iti biddut,” iti di umisu a motibo a mangitandudo iti adiendatayo wenno mangtungpal iti pagragsakantayo.¹³ Kangrunaan ti amin, dawatentayo iti Nailangitan nga Ama iti nagan ni Jesucristo,¹⁴ a mamati a maawattayo.¹⁵

Maikadua nga elemento ti balangkas ket umawattayo iti bukod a paltiing laeng iti uneg ti sakuptayo, saan nga iti uneg ti prerogatibo ti dadduma. Iti sabali a pannao, agtayab ken agdissokami iti naituding a runway mi. Naadal ti pateg dagiti nasayaat a runway iti nasapa a paset ti pakasaritaan ti Pannakaisubli. Ni Hiram Page, maysa iti Walo a Saksi iti Libro ni Mormon, ti nagkuna nga umaw-awat iti paltiing para iti intero a Simbaan. Adda dagiti miembro a naallilaw ken di umisu a naimpluensiaan.

Kas sungbat, impalgak ti Apo, “awan ti asino man a matudinganto nga umawat kadagiti bilin ken paltiing iti daytoy a simbaan malaksid iti katulongak a ni Joseph Smith., … agingga a mangtudingak … iti sabali.”¹⁶ Dagiti doktrina, bilin, ken paltiing para iti Simbaan ti prerogatibo ti sibibiag a propeta, nga umawat kadagitoy manipud ken ni Apo Jesucristo.¹⁷ Dayta ti umno a runway ti propeta.

Adu a tawen ti naglabas, nakaawatak iti tawag iti telepono iti maysa a tao a naaresto gapu iti panaglabsingna. Imbagana kaniak a naipalgak kenkuana a naikali ti nayon a nasantuan a kasuratan iti sirok ti maysa a pasdek a pinadasna a serken. Kinunana nga apaman a nagun-odna ti nayon a nasantuan a kasuratan, ammona nga awatenna ti sagut ti patarus, mangyeg iti baro a nasantuan a kasuratan, ken mangsukog iti doktrina ken direksion ti Simbaan. Imbagak kenkuana a nagbiddut, ket impakaasina nga agkararagak maipanggep iti dayta. Imbagak kenkuana a diak kayat nga aramiden. Nagbalin a berbal nga abusado ket inggibusna ti tawag iti telepono.¹⁸

Diak nasken nga ikararagan daytoy a kiddaw gapu iti maysa a simple ngem nauneg a rason: ti laeng propeta ti umawat iti paltiing para iti Simbaan. Daytoy ket “maisuppiat iti ekonomia ti Dios”¹⁹ para iti dadduma nga umawat iti kasta a paltiing, a kukua iti runway ti propeta.

Bukod a paltiing ti umisu a matagikua dagiti tao. Makaawatkayo iti paltiing, kas pagarigan, no sadino ti pagnaedan, ania a dana ti karera a suroten, wenno asino ti pakikallaysaan.²⁰ Maisuro dagiti lider ti Simbaan ti doktrina ken mangibinglay iti naparegta a balakad, ngem adda kadakayo ti pagrebbengan kadagitoy a pangngeddeng. Dayta ti paltiing nga awatenyo; dayta ti runway-yo.

Ti maikatlo nga elemento ti balangkas ket maitunosto ti bukod a paltiing kadagiti bilin ti Dios ken katulagan nga inaramidtayo Kenkuana. Ibilangmo ti maysa a kararag a kastoy: “Nailangitan nga Ama, makauma dagiti serbisio ti Simbaan. Makapagdayawak kadi Kenka iti Sabbath iti kabambantayan wenno igid ti baybay? Makapagpambarak kadi a mapan iti Simbaan ken makiraman iti sakramento ngem adda latta dagiti naikari a bendision iti panangngilin iti aldaw ti Sabbath?”²¹ Kas sungbat iti kasta a kararag, makanamnamatayo iti sungbat ti Dios: “Anakko, impalgakkon ti pagayatak maipapan iti aldaw ti Sabbath.”

No agkiddawtayo iti paltiing maipapan iti dayta nga inteden ti Dios a nalawag a direksion, luktantayo ti bagitayo iti di umisu a panangipatarus iti riknatayo ken pannakangngeg iti kayattayo a mangngeg. Imbaga kaniak ti maysa a lalaki ti panagkarigatanna a mangpatalinaed iti pinansial a kasasaad ti pamilia. Napanunotna ti agtakaw iti pondo kas solusion, inkararaganna, ket nariknana a nakaawat iti apirmatibo a paltiing nga aramidenna dayta. Ammok a naallilaw isuna gapu ta nagsapul iti paltiing a maikontra iti bilin ti Dios. Imballaag ni Propeta Joseph Smith, “Awan ti dakdakkel a pannakadangran dagiti annak ti tao ngem ti kaadda ti impluensia ti palso nga espiritu, no ipagarupda nga addaanda iti Espiritu ti Dios.”²²

Adda dagiti mangitudo a sinalungasing ni Nephi ti maysa a bilin idi pinatayna ni Laban. Nupay kasta, daytoy nga eksepsion di manglaksid iti annuroten—ti annuroten a maitunosto ti bukod a paltiing kadagiti bilin ti Dios. Awan ti simple a panangilawlawag iti daytoy nga episode a makapnek, ngem palubosandak nga itampokko dagiti sumagmamano nga aspeto. Di nangrugi ti episode iti panagdamag ni Nephi no mabalinna a patayen ni Laban. Maysa a banag a dina kayat nga aramiden. Ti panangpapatay ken Laban saan a para iti bukod a pagimbagan ni Nephi no di ket tapno mangted iti nasantuan a kasuratan iti maysa a masanguanan a nasion ken dagiti natulagan a tao. Ket sigurado ni Nephi a paltiing dayta—kinapudnona, iti daytoy a kaso, daytoy ti bilin ti Dios.²³

Ti maikapat nga elemento ti balangkas ket ti panangbigbig no ania ti impalgaken ti Dios kenka a mismo, idinto a nakasaganaka iti nayon pay a paltiingna. No sinungbatan ti Dios ti maysa a saludsod ket di nagbaliw ti kasasaad, apay a namnamaentayo a sabali ti sungbat? Naipasango ni Joseph Smith iti daytoy a narikut a situasion idi 1828. Naipatarus ti umuna a paset ti Libro ni Mormon idi nagkiddaw ni Martin Harris, maysa a benefactor ken immuna nga eskriba, iti pammalubos ni Joseph a mangyawid kadagiti naipatarus a panid a mangipakita kadagitoy iti asawana. Gapu ta agduadua iti aramidenna, nagkararag ni Joseph iti pannarabay. Imbaga ti Apo kenkuana a dina payawid ken Martin dagiti panid.

Pinagkiddaw manen ni Martin ni Joseph iti Dios. Inaramid ni Joseph dayta, saan a nakaskasdaaw, a kasta met laeng ti sungbat. Ngem impakaasi ni Martin ken Joseph nga agkiddaw iti maikatlo a gundaway, ket inaramid ni Joseph. Daytoy a gundaway di nagsao ti Dios iti saan. Ketdi, kasla kinuna ti Dios, “Joseph, ammom no ania ti riknak iti daytoy, ngem adda karbengam nga agpili.” Nabang-aran iti pananglapped, inkeddeng ni Joseph a palugodanna ni Martin a mangyawid iti 116 a panid ti manuskrito ket ipakitana ida iti mano a miembro ti pamilia. Napukaw dagiti naipatarus a panid ket pulos a di nasarakan. Nakaro a tinubngar ti Apo ni Joseph.²⁴

Naadal ni Joseph, kas insuro ni propeta Jacob iti Libro ni Mormon: Saanyo a gamden a bagbagaan ti Apo, ngem umawatkayo iti pammagbaga manipud kenkuana. Gapu ta … mamagbaga iti kinasirib.”²⁵ Imballaag ni Jacob a mapasamak dagiti nakalkaldaang a banag no agkiddawtayo iti banag a di nasken. Impadtona a sapulento dagiti tao iti Jerusalem “dagiti banag a dida maawatan,” kumitada “iti labes ti marka,” ken maliwayanda ti Mangisalakan ti lubong.²⁶ Nagbasolda gapu ta kiniddawda dagiti banag a saan koma ken dida maawatan.

No nakaawattayo iti bukod a paltiing para iti kasasaadtayo ket saan a nagbaliw dagiti kasasaad, sinungbatanen ti Dios ti saludsodtayo.²⁷ Kas pagarigan, maulit-ulit a dumawattayo no dadduma iti pammatalged a napakawantayo. No nagbabawitayo, napnotayon iti rag-o ken talna ti konsiensia, ken nakaawat iti pannakapakawan ti basbasoltayo, ditay nasken ti agkiddaw manen no di ket makapagtalek iti sungbat nga inteden ti Dios.²⁸

Uray no agtalektayo iti immun-una a sungbat ti Dios, nasken nga agbalintayo a silulukat iti nayon a bukod a paltiing. Ngamin, manmano ti pagtungpalan ti biag ti madanon babaen ti di agsarday a panagtayab. Nasken a bigbigentayo a maawat ti bukod a paltiing iti “tunggal binatog” ken “tunggal annuroten,”²⁹ dayta naipalgak a direksion mabalin ken masansan a manayonan.³⁰

Agsisinnukot ken agtitinnulong dagiti elemento ti balangkas para iti bukod a paltiing. Ngem iti uneg dayta a balangkas, mabalin ken ipalgakto ti Espiritu Santo ti amin a kasapulantayo a dumur-as ken agtuloy nga agbiag iti dana ti katulagan. Mabendisionantayo iti bileg ni Jesucristo nga agbalin a kas iti kayat ti Nailangitan nga Ama a pagbalinantayo. Awisenkayo nga agtalek a mangidawat iti bukod a paltiing para iti bagiyo, a maawatan no ania ti impalgak ti Dios, a maitunos iti nasantuan a kasuratan ken dagiti bilin nga intedna babaen kadagiti nadutokan a propetana, ken iti uneg ti bukodmo a sakup ken karbengam nga agpili. Ammok a ti Espiritu Santo maipakitana kadakayo amin a banag a nasken nga aramidenyo³¹ Iti nagan ni Jesucristo, amen.

Dagiti Nagadawan

1. Kanayon ken epektibo a nagusar ni Elder Dieter F. Uchtdorf kadagiti analohia a mainaig iti eroplano tapno mangisuro kadagiti napateg a pagbatayan ti ebanghelio. Kas pagarigan, nabiit pay nga insilpona dagiti checklist dagiti piloto sakbay ti panagtayabda iti panangisuro a kas iti Mangisalakan iti “A Teacher’s Checklist” ([broadcast for teachers, Hunio 12, 2022], broadcasts.ChurchofJesusChrist.org.

2. Ti Espiritu Santo ti maikatlo a kameng ti Kinadios, masansan a maawagan a kas ti Espiritu wenno Espiritu ti Dios, ken agaramid kadagiti napateg nga akem iti plano ti pannakaisalakan. Paneknekanna ti Ama ken ti Anak, ipalgakna ti kinapudno ti amin a banag, pasantuenna dagidiay nagbabawi ken nabuniagan, ken isu ti Espiritu Santo ti Kari (kitaen ti Panangiwanwan ti Nasantuan a Kasuratan, “Espiritu Santo,” scriptures.ChurchofJesusChrist.org).

3. Kitaen iti 2 Nephi 31:19 –21; Mosiah 4:8. Awan ti sabali a wagas “a pakaisalakanantayo iti pagarian ti Dios.” Ti panagtarigagay iti sabali saanto a mangpataud iti alternatibo a dana.

4. 2 Nephi 32:5; kitaen met iti Doktrina ken Katulagan 84:43–44.

5. Kitaen iti 2 Nephi 32:4; Russell M. Nelson,“Revelation for the Church, Revelation for Our Lives,” Liahona, Mayo 2018, 95.

6. Mateo 7:7–8.

7. Kitaen iti “The Family: A Proclamation to the World”; “Young Women Theme”; General Handbook: Serving in The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints, 27.0; 27.2, ChurchofJesusChrist.org.

8. Kitaen iti 2 Nephi 32:3.

9. Robert D. Hales, “Holy Scriptures: The Power of God unto Our Salvation,” Liahona, Nob. 2006, 26–27.

10. Isuro dagiti nasantuan a kasuratan a naalumamay ken natalna ti timek ti Espiritu Santo, kas iti arasaas—saan a napigsa wenno naariwawa; simple, naulimek, ken nalawag dayta; mabalin a mangtubtubngar ken mangpuor dayta; apektaranna agpadpada ti panunot ken puso; mangyeg dayta iti talna, rag-o, ken namnama —saan a buteng, danag, ken panagdanag; awisennatayo nga agaramid iti naimbag—saan a dakes; ket makalawlawag ken naimas dayta—saan a makalimed. Kitaen iti 1 Ar-ari 19:11–12; Omni 1:25; Alma 32:28; Helaman 5:30–33; 3 Nephi 11:3; Moroni 7:16–17; Doktrina ken Katulagan 6:22–24; 8:2–3; 9:8–9; 11:12–14; 85:6; Boyd K. Packer, “The Candle of the Lord,” Ensign, Ene. 1983, 51–56; Russell M. Nelson, “Hear Him,” Liahona, Mayo 2020, 88–92; Russell M. Nelson, “Embrace the Future with Faith,” Liahona, Nob. 2020, 73–76; Russell M. Nelson, “Revelation for the Church, Revelation for Our Lives,” 93–96.

11. Kitaen iti 3 Nephi 18:20; Moroni 7:26; Doktrina ken Katulagan 88:64–65.

12. Kitaen iti Helaman 10:5; Doktrina ken Katulagan 46:30.

13. Santiago 4:3; kitaen met iti James 4:3, New International Version; 2 Nephi 4:35; Doktrina ken Katulagan 8:10; 46:7; 88:64–65.

14. Kitaen iti Doktrina ken Katulagan 88:64–65; Pangiwanwan iti Nasantuan a Kasuratan, “Prayer,” scriptures.ChurchofJesusChrist.org.

15. Kitaen iti 3 Nephi 18:20; Moroni 7:26.

16. Doktrina ken Katulagan 28:2, 7.

17. Kitaen iti Doktrina ken Katulagan 21:4–5.

18. Pagimbaganna, naaramid dagiti urnos tapno maawatna ti tulong ken pannakaagas a talaga a kasapulanna.

19. Teachings of Presidents of the Church: Joseph Smith (2007), 197.

20. Kitaen iti Thomas S. Monson, “Whom Shall I Marry?,” New Era, Okt. 2004, 4.

21. Kitaen iti Doktrina Ken Katulagan 59:9–16.

22. Joseph Smith, iti Times and Seasons, Abr. 1, 1842, 744, josephsmithpapers.org.

23. Masansan nga aramiden ti Apo ti mangsukat, mangbalbaliw, wenno mangaramid kadagiti eksepsion kadagiti naipalgak a bilinna, ngem dagitoy ti naaramid babaen ti napadtuan a paltiing ket saan a bukod a paltiing. Aggapu dagitinapadtuan a paltiing babaen iti nainkalintegan a dinutokan a propeta ti Dios segun iti sirib ken pannakaawat ti Dios. Dagitoy nga eksepsion iramanna ti paltiing ti Apo kada Moises ken Josue a mangpapatay kadagiti agnanaed iti daga ti Canaan iti laksid ti bilinna a “Dikayo mapapatay” (Exodo 20:13). Ti Apo, babaen ti propetana, mabalin ken aturennanto dagiti bilinna para kadagiti panggepna. Saantayo a nawaya, nupay kasta, babaen ti bukodna a paltiing a mangbalbaliw wenno mangilaksid kadagiti naipasdek a bilin nga impalgak ti Dios iti Simbaanna babaen ti propeta.

    Kitaen iti 1 Nephi 4:12–18; para iti naan-anay a panaglilinnawag, kitaen ti Joseph Spencer, 1st Nephi: A Brief Theological Introduction (2020), 66–80.

24. Para iti naan-anay a salaysay ti 116 a panid ti manuskrito, kitaen iti Saints: The Story of the Church of Jesus Christ in the Latter Days, vol. 1, The Standard of Truth, 1815–1846 (2018), 44–53; kitaen met iti Doktrina ken Katulagan 3:5–15; 10:1–5.

25. Jacob 4:10.

26. Kitaen iti Jacob 4:14–16.

27. Insuro ni Joseph Smith, “Saantayo pulos a dumawat iti Dios iti naisangsangayan a paltiing ngem iti laeng pasamak nga awan pay ti naawat nga immuna a paltiing a maitutop para iti dayta a kasasaad” (iti History, 1838–1856 [Manuscript History of the Church], volume A-1, 286–87, josephsmithpapers.org).

28. Kitaen iti Mosiah 4:3. No agtultuloytayo a makarikna iti pannakabasol ken panagbabawi kalpasan ti napasnek ken inggagara a panagbabawi, kadawyan a gapu dayta iti kinakurang ti pammati ken ni Jesucristo ken iti kabaelanna a naan-anay a mamakawan ken mangagas kadatayo. No dadduma patientayo a ti pammakawan ket agpaay kadagiti dadduma ngem saan a naan-anay nga agaplikar kadatayo. Dayta ket kinakurang ti pammati no ania ti maibanag ti Mangisalakan gapu iti awan patinggana a Pannubbotna.

29. Kitaen iti Isaias 28:10; 2 Nephi 28:30; David A. Bednar, “Line upon Line, Precept upon Precept,” New Era, Sept. 2010, 3–7.

30. Ngem no saannakayo nga inikkan ti Dios iti paltiing, itultuloymo ti agdawat. Insuro ni Elder Richard G. Scott: “Mangrugikayo nga addaan panagtalek. … No agbibiagkayo a sililinteg ken agtigtignaykayo nga addaan iti panagtalek, saanto nga ipalubos ti Dios a makaadayokayo unay nga awan ti pammallaag a parikna no nakaaramidkayo iti biddut a pangngeddeng” (“Using the Supernal Gift of Prayer,” Liahona, Mayo 2007, 10).

31. Kitaen iti 2 Nephi 32:5.