Daytoy nga Aldaw

Ni Elder Ronald A. Rasband

Ti Korum dagiti Sangapulo-ket-dua nga Apostol

Ar-aramiden ti sibibiag a propetatayo ti pasetna a layusen ti intero a lubong iti Libro ni Mormon. Nasken a surotentayo ti panangidaulona.

Patpatgek a kakabsatko, iti Libro ni Mormon, naulit-ulit a nausar ti sasao a “daytoy nga aldaw”¹ tapno mangawis iti atension a mangbalakad, mangikari, ken mangisuro. Iti maudi a panagsarita ni Ari Benjamin, imbalakadna kadagiti tao, “Dumngegkayo koma kaniak; … ket luktanyo dagiti lapayagyo tapno makangngegkayo, ken ti puspusoyo tapno maawatanyo, ken ti kapanunotanyo tapno maluktan ti imatangyo iti kinadatdatlag ti Dios.”² Umasping daytoy iti sapasap a komperensia. Umaytayo tapno dumngeg iti balakad iti “daytoy nga aldaw,” tapno agbalintayo “a napudno iti amin a kanito”³ iti Apo ken iti ebangheliona. Ti napateg kaniak iti “daytoy nga aldaw” ket ti kinapateg ti panangpabaro iti panagkumittayo iti Libro ni Mormon, nga inawagan ni Joseph Smith a “ti kalintegan a libro ditoy daga.”⁴

Iggemko ita ti maysa a kopia ti Libro ni Mormon. Daytoy ti kopiak ti nagkauna a 1970 edision, ken napateg daytoy kaniak. Uray no daanen ti langana, awanen ti sabali pay a libro a napatpateg iti biag ken pammaneknekko ngem iti daytoy. Babaen ti panangbasak kadaytoy nagun-odko ti pammaneknekko iti Espiritu a ni Jesucristo ti Anak ti Dios,⁵ nga Isu ti Mangisalakanko,⁶ a dagitoy a nasantuan a kasuratan ti sao ti Dios,⁷ ken naisubli ti ebanghelio.⁸ Napateg kaniak dagitoy a kinapudno. Kas ti imbaga ti propeta Nephi, “Naragsak ti kaunggak kadagiti aramid ti Apo.”⁹

Manipud kannigid nga agpakannawan: Elder Ronald A. Rasband, agtutubo a misionario; President Harold Wilkinson, presidente iti Eastern States Mission; ken Elder Marion D. Hanks, General Authority Seventy.

Daytoy ti pakasaritaanna. Kas agtutubo a misionario, impapusok ti balakad ni Elder Marion D. Hanks, a nagbisita kadakami iti Eastern States Mission. Isu ti sigud a presidente ti British Mission, ket dua kadagiti misionariona ti adda ditoy sango ita: dagiti patpatgek a Kakabsat a da Elder Jeffrey R. Holland ken Elder Quentin L. Cook.¹⁰ Kas kadagiti misonariona iti England, inawisnakami a basaen ti saan a namarkaan a kopia ti Libro ni Mormon uray mamindua laeng a daras. Inawatko ti awisna. Iti umuna a panangbasak, markaak wenno ugedak ti amin a maiturong wenno mangpaneknek ken ni Jesucristo. Inusarko ti nalabaga a lapis, ket adu ti naugedak a binatog. Iti maikadua a gundaway, imbaga ni Elder Hanks nga i-highlight dagiti prinsipio ken doktrina ti ebanghelio, ket iti daytoy a gundaway inusarko ti asul a pangmarkak iti nasantuan a kasuratan. Namindua a binasak ti Libro ni Mormon, a kas naisingasing, ket iti namindua pay a daras, inusarko ti amarilio ken nangisit iti panangmarkak kadagiti binatog a napateg kaniak.¹¹ Kas makitayo, adu dagiti naisuratko.

Ngem ad-adu pay ti napatpateg iti panagbasak ngem iti panagmarkak lang iti nasantuan a kasuratan. Iti tunggal daras a panangbasak ti Libro ni Mormon, manipud iti rugi agingga iti ngudo, napnoak iti dakkel a panagayat iti Apo. Nariknak ti nairamut a pammaneknek iti kinapudno dagiti pannursurona ken kasano nga agaplikarda iti “daytoy nga aldaw.” Daytoy a libro ket maitutop iti paulona a, “Mainayon a Pammaneknek ken ni Jesucristo.”¹² Iti dayta a panagadal ken nagun-od a naespirituan a pammaneknek, nagbalinak a misionario ti Libro ni Mormon ken disipulo ni Jesucristo.¹³

“Iti daytoy nga aldaw,” maysa kadagiti kangrunaan a Misionario ti Libro ni Mormon ket ni Presidente Russell M. Nelson. Idi kabarbaro a naawagan a kas Apostol, napan nangisuro isuna idiay Accra, Ghana.¹⁴ Dimmar-ay dagiti dignitario, agraman ti ari ti tribu ti Afrika, a kinasaritana babaen ti maysa nga agipatpatarus. Maysa a napasnek nga estudiante iti Biblia ti ari, ken ipatpategna ti Apo. Kalpasan ti panagsarita ni Presidente Nelson, immasideg ti ari kenkuana ket dinamagna iti perpekto nga Ingles, “Siasinokayo?” Inlawlawag ni Presidente Nelson a maysa isuna a naordenan nga Apostol ni Jesucristo.¹⁵ Ti sumaruno a sinaludsod ti ari ket “Ania ti maisurom kaniak maipapan ken ni Jesucristo?”¹⁶

Innala ni Presidente Nelson ti Libro ni Mormon ket inukradna iti 3 Nephi 11. Binasa da Presidente Nelson ken ti ari ti sermon ti Mangisalakan kadagiti Nephite: “Adtoy, siak ni Jesucristo a pinaneknekan dagiti propeta nga umayto ditoy lubong. … Siak ti silaw ken ti biag ti lubong.”¹⁷

Indatag ni Presidente Nelson ti kopia ti Libro ni Mormon, ket kinuna ti ari, “Mabalin a diamante wenno rubi ti itedmo koma kaniak, ngem awanen ti napatpateg pay kaniak ngem daytoy kanayonan a pannakaammo maipapan iti Apo a ni Jesucristo.”¹⁸

Saan lang a maymaysa daytoy a pasamak no kasano nga imburay ti patpatgentayo a propeta ti Libro ni Mormon. Nangted isuna kadagiti kopia ti Libro ni Mormon iti ginasut a tattao, a kanayon a mangiburburay iti pammaneknekna ken ni Jesucristo. No makitaripnong ni Presidente Nelson kadagiti bisita, presidente, ari. pangulo ti maysa a pagilian, lider kadagiti negosio ken organisasion ken dagiti nagduduma a pammati, iti man kuartel ti Simbaan wenno iti bukodda a lugar, idatagna a siraraem daytoy a libro a naipalgak a nasantuan a kasuratan. Adu a banag ti mabalin nga isagutna kadakuada kas iti maikabil iti lamisaan wenno iti kabinet a pakalaglagipan iti panagbisitana. Imbes ketdi, no ania ti kapapatgan kenkuana isu ti itedna, napatpateg ngem dagiti rubi ken diamante kas inladawan ti ari ti tribu.

“Addaan dagiti kinapudno ti Libro ni Mormon,” kinuna ni Presidente Nelson, “iti bileg a mangagas, mangliwliwa, mangisubli, mangtulong, mangpatibker, manglinglingay, ken mangparagsak kadagiti kararua.”¹⁹ Nakitak no kasano nga iggaman dagiti nakaawat kadagitoy a kopia ti Libro ni Mormon manipud iti propeta ti Diostayo. Awanen ti nain-indaklan pay a sagut.

Itay nabiit lang nagbisita ti first lady ti The Gambia iti opisinana ket sipapakumbaba nga inyawatna ti Libro ni Mormon kenkuana. Saan a nagsardeng isuna idiay. Inukradna dagiti panid tapno basaenda, tapno mangisuro ken agpaneknek ken ni Jesucristo, iti Pannubbotna ken iti panagayatna iti amin nga annakna—iti sadino man.

Ar-aramiden ti sibibiag a propetatayo ti pasetna a layusen ti intero a lubong iti Libro ni Mormon.²⁰ Ngem dina malukatan nga agmaymaysa ti floodgates. Nasken a surotentayo ti panangidaulona.

Gapu ta naparegtaak iti ehemplona, ar-aramidek a sipapakumbaba ken sipapasnek nga ibingbinglay ti Libro ni Mormon.

Itay nabiit naibaonak nga agserbi iti Mozambique. Agrigrigat dagiti tao iti daytoy napintas a pagilian gapu iti kinapanglaw, nakapuy a salun-at, kinaawan panggedan, bagyo, ken nariribuk a politika. Naaddaanak iti gundaway a nakiuman iti presidente ti pagilian, ni Filipe Nyusi. Pinatganmi ti kiddawna, inkararagak isuna ken ti pagilianna; imbagak a mangibangbangonkami iti templo ni Jesucristo²¹ iti pagilianna. Iti maudi a paset ti panagbisitami, indatagko ti maysa a kopia ti Libro ni Mormon kenkuana iti pagsasaona a Portuguese. Bayat ti panagyamanna iti panangawatna iti libro, impaneknekko ti namnama ken kari kadagiti taona, a masarakan kadagiti sao ti Apo kadagiti panidna.²²

Iti sabali a gundaway, nagbisitakami ken ti asawak a ni Melanie ken ni Ari Letsie III ken ti asawana iti pagtaenganda iti Lesotho.²³ Para kadakami, ti kangrunaan iti panagbisitami ket ti panangidatagmi kadakuada iti kopia ti Libro ni Mormon ken kalpasaanna ti panangiburayko iti pammaneknekko. No malagipko dayta a padas ken dadduma pay, maysa a bersikulo iti scripture ti malagipko: “Ipakdaar dagiti nalupoy ken nanumo ti pakabuklan ti ebangheliok agingga kadagiti suli ti lubong, ken kadagiti ari ken agturay.”²⁴

Naibinglayko ti Libro ni Mormon iti Ambasador iti United Nations idiay Geneva, ni Indra Mani Pandey²⁵; ken ni His Holiness Patriarch Bartholomew²⁶ iti Eastern Orthodox Church; ken iti adu a dadduma pay. Nariknak ti Espiritu ti Apo bayat ti panangiyawatko kadakuada daytoy “pagbatayan ti pammatitayo”²⁷ ket imburayko ti pammaneknekko ken ni Jesucristo, ti bato a panuli ti pammatitayo.²⁸

Ita, kakabsat, saan a nasken a mapankayo iti Mozambique wenno India wenno makitaripnong kadagiti ari ken agturay tapno itedyo iti maysa a tao daytoy a libro dagiti sagrado a pannursuro ken karkari. Awisenkayo iti daytoy nga aldaw, nga itedyo ti Libro ni Mormon kadagiti gagayem ken pamiliayo, katrabahuanyo, ti soccer coach-yo, wenno ti tao nga aglaklako iti tiendaanyo. Masapulda ti sao ti Dios a masarakan iti daytoy a libro. Masapulda dagiti sungbat kadagiti saludsod iti inaldaw a panagbiag ken ti agnanayon a biag. Masapul a maammuanda ti dana ti katulagan a naisagana kadakuada ken ti manayon a panagayat ti Apo kadakuada. Addada amin ditoy Libro ni Mormon.

No itedyo kadakuada ti Libro ni Mormon, luklukatanyo dagiti panunot ken pusoda iti sao ti Dios. Saan a nasken a bitbitenyo ti naimprenta a kopia ti libro. Nalaka la nga ibinglayyo daytoy manipud iti mobile phone-yo manipud iti scripture section iti Gospel Library app.²⁹

Panunotenyo dagiti mabalin a maparaburan gapu iti ebanghelio, ket kalpasanna mangipatulodkayo kadakuada iti kopia ti Libro ni Mormon iti teleponoyo. Laglagipenyo nga iraman ti pammaneknekyo ken no kasano a pinaraburan daytoy a libro ti biagyo.

Patpatgek a gagayyemko, kas maysa nga Apostol ti Apo, awisenkayo a surotenyo ti ipatpategtayo a propeta a ni Presidente Nelson, iti pananglayus iti daga iti Libro ni Mormon. Kasapulan la unay; masapul nga agtignaytayo itan. Ikarik a makipagpasetkayo iti “kaindaklanan nga aramid iti lubong,” ti pannakaummong ti Israel,³⁰ bayat ti naparegta a panangsapulyo kadagiti “mailiklik laeng iti kinapudno gapu ta dida ammo ti pangsapulanda.”³¹ Masapulda ti pammaneknek ken panangsaksiyo no kasano a binalbaliwan daytoy a libro ti panagbiagyo ken nagbalin a naas-asidegkayon iti Dios, iti kappiana,³² ken iti “damdamag iti naindaklan a rag-o.”³³

Paneknekak a babaen ti nadiosan a plano, naisagana ti Libro ni Mormon iti nagkauna nga America a dumtengto a mangipakdaar iti sao ti Apo, tapno maiyasideg dagiti kararua ken ni Apo Jesucristo ken iti naisubli nga ebangheliona iti “daytoy nga aldaw.” Iti nagan ni Jesucristo, amen.

Dagiti Nagadawan

1. Kitaen iti Jacob 2:2–3; Mosiah 2:14, 30; 5:7; Alma 7:15; ken adu a dadduma pay a bersikulo iti Libro ni Mormon.

2. Mosiah 2:9.

3. Alma 53:20.

4. Teachings of Presidents of the Church: Joseph Smith (2007), 64. Ti palawag nga inted ni Joseph Smith idi Nobiembre 28, 1841, bayat ti pannakiinnumanna kadagiti Sangapulo-ket-dua nga Apostol: “Imbagak kadagiti kakabsat a ti Libro ni Mormon ti kalintegan a libro ditoy daga ket isu ti pagbatayan ti pammatitayo, ket as-asideg ti tao iti Dios babaen ti panangsurotna kadagiti linaonna, ngem iti sabali a libro.” Ti kangrunaan a reperensia ti “kalintegan” ket maigapu iti paltiing a naawat bayat ti pannakaipatarusna ken ti doktrina a naisuro a mangipasdek a nasaysayaat ngem iti ania man a libro kadagiti “nalawag ken napateg” a kinapudno ti ebanghelio (kitaen iti 1 Nephi 13:40).

5. Kitaen iti “Ti Sibibiag a Cristo: Ti Pammaneknek Dagiti Apostolmaysa a Pakdaar ti Umuna a Panguluen ken Korum dagiti Sangapulo-ket-dua nga Apostol, Enero 1, 2000: “Iburaymi ti pammaneknekmi, kas siuumno a naordenan nga Apostol—a ni Jesus ti Sibibiag a Cristo, ti imortal nga Anak ti Dios. Isu ti naindaklan nga Ari Emannuel, nga agtakder ita iti makanawan nga ima ti Amana. Isu ti silaw, ti biag, ken ti namnama ti lubong. Ti dalanna isu ti dana nga agturong iti kinaragsak iti daytoy a biag ken agnanayon a biag iti umay a lubong. Pagyamanan ti Dios para iti awan kapadana a sagut ti nadiosan nga Anakna” (ChurchofJesusChrist.org).

6. Kitaen iti Isaias 49:26; 1 Nephi 21:26; 22:12; Doktrina ken Katulagan 66:1.

7. Masarakan ti sao ti Dios kadagiti nasantuan a kasuratan. Kas pagarigan, iti Libro ni Mormon, nagsaludsod da Laman ken Lemuel, “Ania ti kaipapanan ti landok a pagkaptan?” tuktukoyenna daytoy ti tagtagainep ni Lehi. Insungbat ni Nephi, “Isu ti balikas ti Dios; ket asino man a mangipangag iti balikas ti Dios, ken kumpet a naimbag itoy, saandanto a maungaw; wenno dinto ida rimbawan dagiti sulisog ken dagiti naranggas a pana dagiti kabusor tapno mabulsek, a mangiturong kadakuada iti pannakadadael” (1 Nephi 15:23–24).

8. Kitaen iti “Ti Pannakaisubli ti Pakabuklan ti Ebanghelio ni Jesucristo: Maysa a Waragawag iti Lubong para iti Maika-200 a Tawen a Waragawag iti Lubong,” a pakairamanan ti sumaganad: “Ipakdaarmi a ti Ti Simbaan ni Jesucristo dagiti Santo iti Ud-udina nga Aldaw, a nabuangay idi Abril 6, 1830, ti naisubli a Simbaan ni Cristo iti Baro a Tulag. Sititibker a nakabatay daytoy a Simbaan iti naan-anay a biag ti kangrunaan a panulina a bato, a ni Jesucristo, ken iti awan patinggana a Pannubbot ken literal a Panagungarna. Nangawag manen ni Jesucristo kadagiti Apostol ken nangted kadakuada iti turay ti priesthood. Awisennatayo amin nga umasideg Kenkuana ken iti Simbaanna, tapno umawat iti Espiritu Santo, dagiti ordinansa ti pannakaisalakan, ken tapno manggun-od iti napaut a rag-o. … Siraragsak nga ipakdaarmi a dumurdur-asen ti naikari a Pannakaisubli babaen ti agtultuloy a paltiing. Ti daga saanton a kas iti sigud, agsipud ta ti Dios “pagkaykaysaennanto dagiti amin a bambanag ken ni Cristo’ (Taga-Efeso 1:10)” (ChurchofJesusChrist.org).

9. 2 Nephi 4:16.

10. Kitaen iti Quentin L. Cook, “Be Not Weary in Well-Doing” (Brigham Young University devotional, Ago. 24, 2020), speeches.byu.edu; Eliza Smith-Driggs, “This Week on Social: How to Develop a Love for the Lord, Yourself and Others,” Church News, Hulio 17, 2020, thechurchnews.com.

11. Maikatlo a panangbasa, amarilio: geology wenno geography; maikapat a panangbasa, nangisit: storyline ti Libro ni Mormon.

12. “Mainayon a Pammaneknek ken ni Jesucristo” ket nainayon a kas subtitulo iti amin nga edision ti Libro ni Mormon. Binalbaliwan dagiti lider ti Simbaan tapno mangiyunay-unay pay ti panggep ti libro kas naisurat iti panid ti paulo: “Kasta met iti pannakaguyugoy dagiti Hudio ken Gentil a ni Jesus isu ti Cristo, ti Agnanayon a Dios, a mangiparparangarang iti bagina kadagiti amin a pagilian.”

13. Ti panagbalin a disipulo ni Jesucristo ket panangiparangarang ti panagayattayo Kenkuana. Nabuniagan dagiti disipulo; siaayatda a mangawat iti nagan ni Jesucristo; ikagumaanda a suroten Isuna babaen ti panangawatda kadagiti galadna kas inladawan ni Apostol Pedro: “Aramatenyo ti amin a kinaregtayo ket iti pammatiyo inayonyo ti kinasingpet; ket iti kinasingpet, ti kinasirib; ket iti sirib inayonyo ti panagparbeng; ket iti panagparbeng, ti anus; ket iti anus, ti panagbuteng iti Dios: ket iti panagbuteng iti Dios, ti ayat a nainkakabsatan; ket iti ayat iti nainkakabsatan ti ayat kadagiti isu-amin” (2 Pedro 1:5–7; kitaen met iti Preach My Gospel: A Guide to Missionary Service [2019], 121–32).

14. Ni Presidente Russell M. Nelson, maysa a nalatak iti intero a lubong a kas doktor ti puso sakbay ti pannakaawagna iti Korum ti Sangapulo-ket-dua nga Apostol idi 1984, nangted iti maysa a lektura iti medikal a pagadalan iti Accra, Ghana, idi 1986 maipapan iti pakasaritaan iti operasion iti puso. Kalpasanna ininterbyu isuna ti media, inlawlawagna a napan isuna idiay kas maysa a katulongan ti Dios tapno tumulong kadagiti tao nga agbalin a nasaysayaat nga umili, mangpatibker kadagiti pamilia, manggun-od iti pudno a kinaragsak ken rumang-ayda iti daga.” Nagsubli isuna iti Accra, Ghana, idi Nobiembre 16, 2001, para iti groundbreaking ti Accra Ghana Temple (kitaen iti “Ground Broken for First Temple in West Africa,” Church News, Nob. 24, 2001, thechurchnews.com).

15. Kitaen iti Sapasap a Handbook: Panagserbi iti Ti Simbaan ni Jesucristo dagiti Santo iti Ud-udina nga Aldaw, 5.1.1.1: “Iti panawentayo, awagan ti Apo dagiti lallaki babaen iti Presidente ti Simbaan tapno maordenanda kas Apostol ken agserbida iti Korum dagiti Sangapulo-ket-dua nga Apostol (kitaen iti Doktrina ken Katulagan 18:26–28)” (ChurchofJesusChrist.org).

16. Kitaen iti Russell M. Nelson, “The Book of Mormon: What Would Your Life Be Like Without It?,” Liahona, Nob. 2017, 60.

17. 3 Nephi 11:10–11.

18. Russell M. Nelson, “The Book of Mormon: What Would Your Life Be Like Without It?,” 61.

19. Russell M. Nelson, “The Book of Mormon: What Would Your Life Be Like Without It?,” 62.

20. Kitaen iti Moises 7:62.

21. Inwaragawag ni Presidente Russell M. Nelson ti Beira Mozambique Temple idi April 4, 2021. Nasurok a kagudua a milion a tattao ti agnanaed iti Beira, nga adda iti kosta ti Indian Ocean.

22. Dagiti ehemplo iti namnama ken karkari a masarakan iti Libro ni Mormon iramanna dagiti sumaganad 2 Nephi 31:20; Jacob 4:4–6; Alma 13:28–29; 22:16; 34:41; Ether 12:32; Moroni 7:41; 8:26.

23. Nakitaripnong da Elder ken Sister Rasband iti royal family idi Pebrero 10, 2020, idi adda annongenna iti Africa ti pannakadedikar ti Durban South Africa Temple.

24. Doktrina ken Katulagan 1:23.

25. Nakitaripnong ni Elder Rasband ken ni Ambassador Indra Mani Pandey, Permanent Representative ti India iti United Nations ken Dadduma pay nga International nga Organisasion iti Geneva, bayat ti panangannongna iti Interfaith Forum iti Bologna, Italy, idi Septiembre 17, 2021.

26. Nakiuman ni Elder Rasband ken ni His All Holiness Ecumenical Patriarch Bartholomew ti Eastern Orthodox Church bayat ti panangannongna iti Interfaith Forum iti Bologna, Italy, idi Septiembre 13, 2021.

27. Teachings: Joseph Smith, 64. Ti maysa a panuli a bato ket atiddog a sukog ti mason a maipan iti korona ti arko, tapno agdedekket dagiti dadduma a pedaso. Inladawan ni Propeta Joseph ti Libro ni Mormon kas “pagbatayan ti pammatitayo” gapu iti kinapateg iti panangkaykaysana ti Simbaan babaen kadagiti pagbatayan ken ordinansa. Agserbi ti Libro ni Mormon kas “pagbatayan” para iti biag dagiti miembro, a mangtulong kadakuada nga agtalinaed a natibker iti dana ti katulagan.

28. Kitaen iti Taga Efeso 2:19–20 Ni Jesucristo ti kangrunaan a panuli iti Simbaan, a naipanagan kenkuana. Kas iti pannakaipan ti panuli a bato iti templo ket simbolo ti kangrunaan a bato a mangporma iti suli ti pundasion ti balay ti Dios, ni Jesucristo ti kangrunaan a panulina a bato iti pammati ken pannakaisalakantayo. Impaayna ti biagna tapno agbiagtayo, awanen ti makapada Kenkuana iti pigsa, panggep wenno panagayatna.

29. Mabalinyo nga iburay daytoy manipud iti mobile phoneyo. Maysa a wagas ket ti panangusar iti Gospel Libarary app, mapan iti koleksion ti “Nasantuan a kasuratan” , ken i-tap ti “Share Now” iti ngato. Wenno manipud iti Libro ni Mormon app, i-tap-yo ti “Share” icon, ket maipakita ti digital code nga alisto lang nga i-scan ti maysa a gayyem iti phone-na.

30. Russell M. Nelson, “Hope of Israel” (worldwide youth devotional, Hunio 3, 2018), HopeofIsrael.ChurchofJesusChrist.org. “Idi Hunio 3, 2018, ni President Russell M. Nelson ken ti asawana a ni Wendy W. Nelson, inawisda dagiti agtutubo nga ‘agpailista iti youth battalion ti Apo’ ken makipagpaset iti ‘kadakkelan a karit, kangrunaan a panggep, ken katatan-okan nga aramid iti lubong.’ Ket ania ti kadakkelan a karit? Ti pannakaummong ti Israel” (Charlotte Larcabal, “A Call to Enlist and Gather Israel,” New Era, Mar. 2019, 24).

31. Doktrina ken Katulagan 123:12.

32. Kitaen iti 2 Nephi 4:27; Mosiah 4:3; 15:18; Alma 46:12.

33. 1 Nephi 13:37.