Buluta na Noda Yaragi ni Vakaduiduile
Meda sa qai buluta—vakatitobu sara na veitiki ni veisaqasaqa kei na Kalou ena noda bula ka vakaisosomitaka ena yalo sa lomasoli kei na vakasama sa tu vakarau.
E vola na iVola i Momani ni rauta toka e 90 na yabaki me qai sucu na Karisito, eratou sa tekivuna na luvei Mosaia na Tui na veivakalotutaki me 14 na yabaki vei ira na Leimanaiti. E vuqa na sasaga e sega ni rawati e caka ena loma ni vica na itabatamata me kauti ira na Leimanaiti mera vakabauta na ivunau i Karisito. Ia, na gauna oqo, ena cakamana ni Yalo Tabu, e udolu na Leimanaiti era sa saumaki mai ka yaco mera sa tisaipeli i Jisu Karisito.
Eda wilika, “Ia me vaka ga ni sa bula dina tiko na Turaga, ka lewelevu talega era sa vakabauta, se me vaka sa levu era sa kila na dina, ena nodratou ivunau ko Amoni kei ira na wekana, me vaka na yalo ni vakatakila kei na parofisai, kei na kaukauwa ni Kalou ka sa cakacaka mana vei ira—io, au sa kaya vei kemuni, me vaka ni sa bula na Turaga, ka lewelevu vei ira na Leimanaiti era sa vakabauta na nodra ivunau, ka saumaki vua na Turaga, era sa sega ni lutu tani tale.”
E usutu bibi ni nodra saumaki mai vagumatua o ira na tamata oqo e tukuni tiko ena tikina e tarava: “A sa yaco me ra tamata ivalavala dodonu, era sa biuta tani na nodra iyaragi ni vakaduiduile, era sa sega ni vorata tale na Kalou, se dua tale vei ira na wekadra.”
Ni tukuni tiko na “iyaragi ni vakaduiduile” o ya ni sa ka vakayago ka vakaibalebale. E tukuna tiko na nodra seleiwau kei na iyaragi tale eso ia sa vakakina na nodra talaidredre vua na Kalou kei na Nona ivakaro.
Na nodra tui na Leimanaiti ka saumaki mai e kaya vakaoqo: “Ia oqo raica, oi kemuni na wekaqu, ni sai koya oqo na ka e da rawa ni vakayacora meda veivutunitaka na noda ivalavala ca kei na laba eda a dau kitaka, ka laiva na Kalou me kauta tani mai yaloda, ni oya ga na ka e rawa ni da kitaka oya meda veivutuni ena mata ni Kalou me rawa ni kauta tani ko koya na noda dukadukali
Raica na vosa ni tui—na nodra veivutuni vakaidina a sega walega ni vakavuna me vosoti na nodra ivalavala ca, ia na Kalou sa kauta tani talega na duka ni nodra ivalavala ca vakakina na gagadre mera ivalavala ca mai na yalodra. O ni kila, ni rawa mera lesu tale ki na nodra bula mera saqata tale na Kalou, era sa qai buluta na nodra iseleiwau. Nira buluta na nodra iyaragi dina, ena yalo veisau, era buluta talega na nodra gagadre mera ivalavala ca.
Eda na tarogi keda beka na cava meda cakava meda muria kina na ivakarau oqo, meda “biuta tani na [noda] iyaragi ni vakaduiduile” na mataqali cava ga, ka meda sa “saumaki vua na Turaga” ka yaco na duka ni ca kei na gagadre ni caka cala me kau tani mai na yaloda ka da sega tale ni lutu yani.
Na vakaduiduile e rawa nio cakava se yaco vei iko. Na ivakaraitaki vinaka ni vakaduiduile ena yalodina oya o Lusefa, ni saqata ena vuravura taumada na ituvatuva veivakabulai nei Tamada ka vakauqeti ira tale eso mera saqata talega, “ia, mai na siga ko ya, sa lewe vuqa sa muri koya.” E sega ni dredre meda kila na revurevu ni nona vakaduiduile ena noda dui gauna.
O iratou na tawakilikili dausaqata-na Karisito ena iVola i Momani—o Seremi, Neori, kei Korio—sa ivakavuvuli vinaka sara ga ni saqata tiko na Kalou. E rau nanuma vakaidina sara o Neori kei Korio ni sega na ivalavala ca, koya gona, e sega ni gadrevi na veivutuni, ka sega dina na iVakabula. “Era rawaka na tamata ena bula oqo me vaka na nodra dui lewa matau; na tamata yadudua me vaka na nona kaukauwa, na veika kece e [cakava] na tamata e sega ni cala vaka kina.” O ira na saqata-na Karisito era cati ira na veiliutaki vakalotu, ka vakatoka na cakacaka vakalotu kei na veiyalayalati me cakacaka “ka ra virikotora na bete ena gauna makawa, mera rawata kina vakatawadodonu na kaukauwa kei na dodonu.”
E dua na ivakaraitaki ni vakaduiduile ena yalodina ni siga edaidai e tini ena marau o ya na italanoa kei William W. Phelps. A lewena na Lotu o Phelps ena 1831 ka a lesi me dautabaivola ni Lotu. A vakadikeva ka tabaka e vica na ivola taumada ni Lotu, vola e so na serenilotu, ka veiqaravi vaka-vunivola nei Josefa Simici. A ka ni rarawa, a laki saqata na Lotu kei na Parofita, ka yaco sara me soli itukutuku lasu baleti Josefa Simici ena vale ni veilewai e Missouri, ka vakavuna me laki tikovesu kina na Parofita e kea.
E muri, a qai volavola o Phelps vei Josefa me kere veivosoti. “Au kila na kequ ituvaki, ko sa kila, ka sa kila na Kalou, au vinakata meu vakabulai kevaka era na vukei au na noqu itokani.”
A sauma na Parofita ka kaya: “Sa dina sara ni keimami sa rarawa sara ena vuku ni nomu itovo. Ia, sa gunuvi oti na bilo, na lewa nei Tamada Vakalomalagi sa mai yaco, ia keimami se bula tiko ga. Lako mai, taciqu vinaka, ni sa mai sivi na ivalu, eda veitokani mai liu eda sa veitokani tale.”
Ena veivutuni dina sara, a buluta o William Phelps na nona “ïyaragi ni vakaduiduile,” ka ciqomi vakataucoko tale ena lotu, ka sega tale ni lutu tani.
E rairai na ituvaki ca sara ni saqata na Kalou, o ya mo vakamumuri tu ga—ka tawakauwai kina Nona lewa ena noda bula. E vuqa era na sega ni via vakaduiduile sara era na rawa ni saqata na lewa kei na vosa ni Kalou ena nodra muria ga na nodra dui salatu ka tawakauwai kina veidusimaki vakalou. Au nanuma na sere rogolevu ena veiyabaki sa oti nei Frank Sinatra ena iotioti ni qaqana, “Ena noqu sala ga.” E dina ena bula oqo e levu sara na galala ni digidigi yadua kei na lewa vakatamata, ia me baleta na veika ni veivakabulai kei na bula tawamudu, na noda sere itoko e dodonu me “Ena Nona sala ga na Kalou,” baleta ni ka dina sa sega tale ni dua na sala.
Taura mada, me vaka, na ivakaraitaki ni iVakabula me baleta na papitaiso. A soli Koya me papitaiso me ivakaraitaki ni nona yalodina vei Tamana me sabolo tiko vei keda.
“E vakaraitaka vei ira na luve ni tamata ni vakayalomalumalumutaki koya vua na Tamada ena bula vakayago oqo, ka vakadinadinataka vua na Tamada ni na talairawarawa vua ka muria na nona ivakaro.
“Ka sa kaya vei ira na luve ni tamata: Mo muri au. Ia, oi kemudou na wekaqu lomani, sa rawa li meda muri Jisu kevaka eda sega ni vinakata meda muria na nona ivakaro na Tamada?”
E sega na “noqu sala” kevaka meda na muria na ivakaraitaki ni Karisito. Na sasaga mo kunea e dua tale na sala sa vaka na tawayaga ni cakacaka ena Vale Cecere e Pepeli ka sega ni ciqoma na Karisito kei na Nona veivakabulai.
Na iseleiwau kei na iyaragi tale eso era buluta na Leimanaiti saumaki mai era sa iyaragi ni vakaduiduile baleta na sala era vakayagataka kina. Na veiyaragi vata oqo sa tu e ligadra na luvena, sa vakayagataki me taqomaka na vuvale kei na bula galala, era sa sega dina ni iyaragi ni vakaduiduile vua na Kalou. Sa dina talega oqo baleta na iyaragi vakaoqo ena ligadra na Nifaiti: “Era sega ni vala tiko mera rawata kina na itutu vakatui se na kaukauwa ni vakatulewa ia era valataka tiko na nodra itikotiko kei na nodra galala, na watidra kei na luvedra, kei na veika kece era taukena, io, na taqomaki ni ivakarau ni nodra dau qaravi Kalou kei na nodra lotu.”
Ena sala vata oqo, e tiko na veika ena noda bula era rairai tu vakai ira se vinaka taumada ia era vakayagataki ena sala cala sa yaco mera “iyaragi ni vakaduiduile.” Na noda vosa, me ivakaraitaki, e rawa ni veilaveti se veitabaki sobu. E kaya kina o Jemesa:
“Ia ka sa sega na tamata sa vakamanoataka rawa na yame, a ka ca sa sega ni tarovi rawa, sa sinai ena ka gaga e dauveivakamatei.
“Eda vakavinavinaka vua na Turaga ko Tamada; eda sa rukaki ira talega kina na tamata, era sa buli me tautauvata kei na Kalou.
“Sa vu mai na gusu e duabau ga na vakavinavinaka kei na veirukaki. Oi kemudou na wekaqu, e sega ni dodonu me vakakina na veika oqo.”
Sa sinai tu na ivakavuvuli raraba kei na vakasama ni tamata yadua nikua e caka ena yalo ni veivakacacani kei na yaloca. E levu sara na veivosaki e vakasisila kei na vosa dukadukali, ena kedra maliwa sara mada ga na itabagone. Na mataqali vosa vakaoqo era sa “ïyaragi ni vakaduiduile” vua na Kalou, sa “sinai ena ka gaga.”
Raica mada e dua tale na ivakaraitaki ni dua na ka e vinaka ia e rawa ni vuki me saqata na veidusimaki vakalou—na rawaka ni dua na tamata. Sa rawa me dua e kune marau ena nona cakacaka, vuli, se veiqaravi, kei keda kece eda na kune vinaka ena nodra dina kei na taledi eso ena vuqa na buturara ni sasaga era sa rawata ka tauyavutaka.
Ia, se rawa tikoga ni dinati na cakacaka sa na yaco me usutu cecere ni nona bula e dua. Sa qai yaco na veika tale eso me ikarua ni ka, oka kina na nona vinakata na iVakabula na nona gauna kei na taledi e dua na tamata. Kina tagane kei na yalewa talega, na dodonu ni madigi me vakamau, luluqa me duabau ka vakacerecerea na watina, luluqa me susuga na luvena, se nakita me vakadaroya nona ilesilesi kalougata me vakaluveni me baleta duadua ga na nona toso cake ena cakacaka ni sa rawa me moica na rawa-ka cecere oqo me vakaduiduile kina.
E dua tale na ivakaraitaki o ya na keda ituvaki vakayago E vakananumi keda o Paula o ya meda sa vakalagilagia ga na Kalou ena yagoda kei na yaloda, ni yagoda oqo sa vale ni Yalo Tabu, “o koya dou sa rawata mai vua na Kalou, ia dou sa sega ni nomudou.” Koya gona, sa dodonu sara na noda gagadre meda vakayagataka na gauna baleta na yagoda ena vinaka duadua. E vica vei keda ena yacova na ulu ni rawa-ka eda sa raica oti toka ena sasaga ni dauqito ena Olympic kei na Paralympic, ka so vei keda sa curuma tiko na revurevu ni yabaki ni bula, e vakatoka o Peresitedi M. Russell Ballard me “na ivakadei sa lulutu mai.”
Ia, au vakabauta ni sa yalovinaka na noda Dauveibuli nida cakava noda vinaka taucoko meda karona na Nona isolisoli totoka o ya na yagoda. Ena rawa ni vakaraitaki ni vakaduiduile me tikici laivi se vakacalai na yago, se vakacacani, se nona luluqa e dua me saga me tiko bulabula. Ena gauna vata ga, na tiko wale kei na vakabibitaki ni nona ituvaki vakayago e dua, kena irairai, se isulusulu ena rawa me vakaduiduile talega ena sala vakatani, ena muataka me sokalou ki na isolisoli ni Kalou ka sega vua na Kalou.
Ena itinitini, ni da buluta na noda iyaragi ni vakaduiduile e saqata na Kalou e kena ibalebale ga nida soli keda kina veivakauqeti ni Yalo Tabu, biuta tani na tamata vakayago, ka meda sa “yalododonu ena vuku ni veisorovaki i Karisito na Turaga.” Kena ibalebale meda vakaliuca na imatai ni ivakaro ena noda bula. Kena ibalebale mo vakatara me liu na Kalou. Kevaka meda lomana na Kalou ka gumatua meda qaravi Koya ena yaloda taucoko, vakasama, kei na kaukauwa me vatudei noda na lewa na ka kecega ka cakava na noda dui vakatulewa, eda na buluta rawa na noda iyaragi ni vakaduiduile. Mai na loloma soliwale i Karisito, na Kalou ena vosota na noda ca kei na vakaduiduile e liu ka na kauta laivi na duka ni ivalavala ca oqori kei na vakaduiduile mai na yaloda. Ni toso na gauna, ena kauta laivi talega o Koya na gagadre ni ca mai yaloda, me vaka a cakava vei ira na Leimanaiti makawa sa saumaki vou. Ni oti qo, oi keda talega eda “sa [na] sega ni lutu tani tale.”
Nida buluta na noda iyaragi ni vakaduiduile e mua ki na reki cecere. Kivei ira kece sa saumaki mai vua na Turaga, eda “seretaka [na sere ni] veisereki ni loloma.” Na Tamada Vakalomalagi kei na Luvena, na noda Dauveivueti, erau vakadeitaka na Nodrau yalayala tawaveisau kina noda marau cecere duadua ena solibula kei na loloma titobu ka tudei. Eda sotava na Nodrau loloma e veisiga. E dina sara nida rawa ni sauma na noda loloma kei na noda yalodina. Meda sa qai buluta—vakatitobu sara—na tiki cava ga ni veisaqasaqa kei na Kalou ena noda bula ka vakaisosomitaka ena yalo sa lomasoli kei na vakasama sa tu vakarau. Ena yacai Jisu Karisito, emeni.