Kapitulo 25

Ang Kahalangdon sa Atong Calling

Niadtong Oktubre 30, 1869, lima kaadlaw human sa panagtigum uban sa halangdong konseho, si Elias Harrison ug si William Godbe mimantala og mga pamahayag diha sa Utah Magazine gihimakak sa mga pasangil ang apostasiya batok kanila. Ilang giakusahan ang mga lider sa Simbahan og pagpanglupig ug mireklamo nga ang mga Santos dili gawasnon sa paghunahuna o paglihok sa ilang kaugalingon. Nakumbinser nga ang mga espiritu nakig-istorya ngadto kanila sa séances, ang duruha ka lalaki mituo nga sila gitawag sa pagreporma sa Simbahan. Ug sila determinado sa pagmantala sa ilang magasin ug sa pagpang-agni sa mga Santos ngadto sa ilang kawsa.

“Naggikan sa atong mga walog sa kabukiran adunay bandila nga ituboy nga nahisulat ang mas halapad nga pagtuo, usa ka mas halangdon nga Pagka-Kristiyano, usa ka mas putli nga pagtuo nga sukad nakita sa yuta,” misaad si Elias.¹

Bisan og siya mipasidaan sa mga Santos batok sa pagbasa sa Utah Magazine, si Brigham Young wala mohimo og paningkamot sa pagsira niini.² Atol sa iyang dul-an upat ka dekada diha sa Simbahan, nakita niya ang mga kalihokan sa mga oposisyon nga molabay lang nga walay malungtaron nga kalampusan. Samtang si Elias ug William nakigbatok kaniya, mibiya siya sa Siyudad sa Salt Lake aron maglibut sa mga pinuy-anan sa Utah ug sa mga Walog sa Sanpete.

Samtang mibyahe sa habagatan, si Brigham nakakita og mga lungsod nga nagmalambuon diin sa una mga gagmay ra nga mga kota ug mga adobe nga balay. Ang ubang mga Santos nagpadagan og mga gagmayng buhatan ug mga pabrika aron sa paggama og pagkaon. Bisan og walay lungsod nga hingpit nga makabarug sa kaugalingon, dunay pipila ka mga tindahan nga kooperatiba ang nangabli na.³

Sa higayon nga mobisita si Brigham og usa ka pamuy-anan, ipagawas sa mga Santos ang ilang labing maayo alang kaniya, usahay magkumbira og dako. Midawat siya niining mga pagkaon nga madagayaon, apan pilion niya ang mas simple nga pagkaon nga dili kaayo kuti ang pagkabuhat gikan niadtong kinsa nag-andam niini. Sa nahaunang mga tuig, samtang nakigpangaon uban sa mga Santos diha sa iyang misyon sa England, si Brigham nagkaon gamit ra gayud ang usa ka yano nga tasa ug usa ka kurta, gigamit sa paghiwa nga pan diha sa plato. Singko minutos lang ang gikinahanglan aron mahuman og kaon, naghatag sa mga Santos og dugang nga oras sa pagkig-istoryahanay.

Samtang nagbiyahe siya agi sa habatang bahin sa Utah, bisan pa man, nakabantay si Brigham nga daghang babaye ang wala nakatambong sa mga panagtigum sa Simbahan tungod kay nagkapuliki sila sa pagpangandam o pagpanglimpyo human sa makuti nga mga pagkaon.⁴ Naguol usab siya kaayo nga daghang adunahan nga kalalakin-an ug kababayen-an diha sa Simbahan nga nag-anam ang pagkamaluho sa pagpakabuhi, usahay bugti sa ilang espiritwal nga kahimtang. Gusto ni Brigham nga ang tanang mga Santos, lakip sa iyang kaugalingon, sa pagdaginot, o himoong simple ang ilang pagpakabuhi.

“Ang tinapulan nga pamatasan, ang maluho nga pag-usik-usik sa kalalakin-an, mga salawayon sa atong kumunidad,” namahayag siya.

Diha sa Tulunghaan sa mga Propeta, si Brigham mitambag sa kalalakin-an nga dili mosunod sa mga urog sa kalibutan apan ugmaron ang ilang kaugalingon nga stilo nga gitabas gikan sa panapton nga gihimo diha sa teritoryo. Sa ubang panahon, iyang giawhag ang kababayen-an nga likayan ang pagpang-adorno sa mga sinina gamit ang mahalon nga mga materyal gikan sa silangang mga estado ug mogamit hinoon sa panapton nga gihimo diha sa teritoryo. Alang niya, ang kaluho kanunayng makapasiugda og panag-indigay tali sa mga Santos ug mokuha og panahon sa ilang espirituhanon nga paglambo. Mibati siya nga timailhan kini sa pagkakalibutanon, dili mohaum sa panagtambayayong nga diwa.⁵

Kini nga kabalaka anaa pa gihapon sa hunahuna ni Brigham sa dihang ang iyang pundok miabut sa Gunnison, usa ka lungsod sa habagatang bahin sa Walog sa Sanpete. Didto nakaistorya niya si Mary Isabella Horne, usa ka residente sa Siyudad sa Salt Lake kinsa miduaw sa iyang anak nga lalaki diha sa lungsod. Si Mary Isabella naila tungod sa kadeterminado ug kamatinud-anon nga lider sa kababayen-an nga Santos sa Ulahing mga Adlaw. Sama ni Brigham, namiyembro siya sa Simbahan sukad pa sa mga 1830 ug milahutay sa iyang daghang pagsulay tungod ug alang sa ebanghelyo. Karon presidente siya sa Fourteenth Ward sa Relief Society sa Siyudad sa Salt Lake.⁶

“Sister Horne, mohatag ko nimo og usa ka misyon, nga pagasugdan kon makabalik na ka sa imong panimalay—ang misyon mao ang pagtudlo og pagdaginot sa mga asawa ug mga anak nga mga babaye sa Israel,” miingon si Brigham. “Dili husto nga mogahin sila og dako kaayong panahon sa pagpangandam sa ilang pagkaon ug pagpang-adorno sa ilang mga lawas, ug mapasagdan ang ilang espirituhanon nga edukasyon.”

Si Mary Isabella nagduhaduha sa pagdawat sa responsibilidad. Ang pagtudlo og pagdaginot nagpasabut nga awhagon ang kababayen-an sa pagpasayon sa ilang buhat ug sumbanan sa pagpakabuhi. Apan ang kababayen-an sa kanunay makakaplag sa katuyoan, katagbawan, ug bili diha sa pag-andam og pagkaon ug diha sa paghimo og mga panapton alang sa ilang kaugalingon ug sa ilang mga pamilya. Pinaagi sa paghagit kanila sa pagpasayon sa ilang buhat, si Mary Isabella maghangyo kanila sa pag-usab kon unsaon nila sa pagtan-aw ang ilang kaugalingon ug ang ilang mga kontribusyon ngadto sa kumunidad.⁷

Giaghat siya ni Brigham sa pagdawat sa misyon, hinoon, nagtuo nga kini makahatag sa kababayen-an og dugang nga oportunidad sa paglambo sa espirituhanong paagi. “Tawaga ang mga sister sa Relief Society sa pagpundok ug hangyoa sila nga sugdan na ang pag-usab sa pagkaon ug sa pagpahimutang sa panimalay,” miingon siya. “Nanghinaut ko nga matabangan kami nga mahimong katilingban kansang mga sakop mouyon sa pagbaton og usa ka gaan, maayo nga pamahaw sa buntag, alang sa ilang kaugalingon ug sa ilang mga anak, nga dili na kinahanglan magluto og lain-laing matang sa pagkaon.”

Bisan og dili gihapon sigurado kon unsaon sa pagtuman sa maong misyon, si Mary Isabella midawat sa tawag.⁸

---

Sa samang mga panahon, si James Crockett mibiyahe ngadto sa Kirtland, Ohio, uban sa iyang ig-agaw nga si William Homer. Si James dili miyembro sa Santos sa Ulahing mga Adlaw, apan si William bag-o lang nahuman og usa ka misyon didto sa Uropa ug nagplano sa pagbisita sa kanhi dapit nga pundokanan sa mga Santos sa wala pa namalik ngadto sa panimalay sa Utah. Ang Kirtland wala kaabut og usa ka gatos ka milya gikan sa panimalay ni James, ug ang manag-agaw mihukom nga magkuyog og biyahe.

Sa Kirtland, gusto ni William nga mobisita ni Martin Harris, usa sa Tulo ka mga Saksi sa Basahon ni Mormon, kinsa karon nagtrabaho isip boluntaryo nga tig-atiman sa templo sa Kirtland. Ang anak nga lalaki ni Martin naminyo sa igsoon ni William, ug si William nanghinaut sa pag-agni sa tigulang nga mohiusa uban sa iyang pamilya didto sa Teritoryo sa Utah.

Ang relasyon ni Martin ngadto sa Simbahan makaguol. Human sa pagkahugno sa Kirtland Safety Society kapin na sa traynta ka tuig, si Martin nakigbatok kang Joseph Smith ug miuban sa usa ka grupo sa kanhi mga Santos sa Ulahing mga Adlaw ngadto sa lain. Sa dihang ang iyang asawa, si Caroline, milalin uban sa ilang mga anak ngadto sa Utah niadtong mga 1850, mibalibad siya sa pagkuyog kanila.

Pag-abut didto sa Kirtland, si James ug si William mibisita kang Martin didto sa iyang gamayng balay. Gamay siya, daut nga dili maayo ang panamit, piyahok og nawong ug ang iyang tinan-awan masuk-anon. Si William mipaila sa iyang kaugalingon isip usa ka misyonaryo gikan sa Utah ug ang bayaw sa anak nga lalaki ni Martin.

“Ikaw ba usa sa Brighamite nga mga ‘Mormon,’?” Mibagulbol si Martin.⁹

Misulay si William sa pagbalita ni Martin mahitungod sa iyang pamilya didto sa Utah, apan ang tigulang ingon og wala nakadungog kaniya. Hinoon, miingon siya, “Gusto mo nga makakita sa templo, dili ba?”

“Kon mahimo makakita mi,” miingon si William.

Mikuha si Martin sa usa ka yawe ug gikuyogan si James ug William ngadto sa templo. Ang gawas sa gambalay anaa sa maayong kondisyon. Ang semento sa bongbong sa gawas lig-on gihapon, ug ang gambalay adunay bag-ong atop ug pipila ka bag-ong mga bintana. Sa sulod, hinoon, nakita ni James nga nangahup-ak na ang mga semento sa kisame ug sa mga bongbong, ug ang uban sa mga dapat nga kahoy duna nay lama ug kadaut.

Gisuhid ang mga kwarto, mipamatuod si Martin sa sagrado nga mga panghitabo nga mitumaw sulod sa templo. Apan gikapoy na siya pagkataud-taud, ug mihunong sila aron mamahulay.

“Mituo ka pa ba nga ang Basahon ni Mormon tinuod ug nga si Joseph Smith usa ka propeta?” Pangutana ni William kang Martin.

Ang tigulang ingon og mikalit og kalagsik. “Nakakita ko sa mga palid. “Nakakita ko sa anghel. Nakadungog ko sa tingog sa Dios,” pamahayag niya, nagpitik ang kasinsero ug kabug-os ang iyang tingog. “Mas baling kaduhaduhaan nako ang akong kaugalingong pagkabuhi kay sa magduhaduha sa balaang katinuod sa Basahon ni Mormon o sa balaang tawag ni Joseph Smith.”

Ang pagpamatuod mipainit diha sa kwarto. Bisan og miabut siya sa Kirtland nga usa ka dili tumutuo, si James nalipay sa unsay iyang nadungog. Sa usa ka higayon, si Martin ingon og nausab gikan sa ngil-ad og batasan nga tigulang ngadto sa usa ka tawo nga halangdon ang pagtuo, dinasig sa Dios ug tinugahan sa kahibalo.

Nangutana si William ni Martin kon giunsa niya sa pagdala ang ingon ka gamhanan nga pagpamatuod human siya mibiya sa Simbahan.

“Wala gayud ako mobiya sa Simbahan,” matud ni Martin. “Ang Simbahan mibiya kanako.”

“Dili ka ba ganahan nga makita pag-usab ang imong pamilya?” Pangutana ni William. “Ikalipay gyud og dako ni Presidente Young ang paghatag og paagi sa pagdala kanimo ngadto sa Utah.”

Mibiaybiay si Martin. “Dili siya mobuhat og bisan unsang butang nga husto.”

“Padalhi siya og mensahe pinaagi nako,” matud ni William.

Gihunahuna ni William ang tanyag. “Bisitaha si Brigham Young,” miingon siya. “Sultihi siya nga gusto ko mobisita sa Utah, sa akong pamilya, sa akong mga anak. Ganahan ko nga makadawat og tabang gikan sa Simbahan, apan dili ko gusto og personal nga pabor.”

Miuyon si William sa paghatud sa mensahe, ug si Martin nanamilit sa iyang mga bisita. Samtang nanggawas ang manag-agaw, si James mibutang sa iyang mga kamot sa mga abaga ni William ug mitan-aw kaniya diritso sa mata.

“Sa akong kahiladman adunay nagsulti kanako nga ang tigulang nagsulti sa kamatuoran,” miingon siya. “Nakahibalo ko nga ang Basahon ni Mormon tinuod.”¹⁰

---

Samtang si William Homer mibalik ngadto sa Teritoryo sa Utah dala ang mensahe ni Martin, ang mga magbabalaod sa Washington, DC, nagsugyot og bag-ong mga balaod sa pagpalig-on sa 1862 Morrill Anti-Bigamy Act. Niadtong Disyembre 1869, si Senador Aaron Cragin misugyot og usa ka bill nga, lakip sa ubang mga butang, mohikaw sa mga Santos sa ilang mga katungod sa usa ka husay pinaagi sa hurado sa mga kaso nga dinaghan nga asawa. Sa ulahing bahin nianang bulana, si Representante Shelby Cullom mipaila og usa ka balaod nga mopamulta, mopriso, ug mohikaw sa pagkalungsuranon ngadto sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw kinsa mobuhat og dinaghan nga kaminyoon.¹¹

Niadtong Enero 6, 1870, tulo ka adlaw human ang usa ka kopya sa Balaod ni Cullom miabut sa Teritoryo sa Utah, si Sarah Kimball ug ang kababayen-an sa Relief Society sa Fifteenth Ward sa Siyudad sa Salt Lake nagkatigum didto sa ikaduhang andana sa hawanan sa Relief Society aron magplano og usa ka protesta batok sa gisugyot nga balaodnon. Mituo sila nga ang mga balaod batok sa dinaghan nga asawa nakalapas sa relihiyuso nga kagawasan, nakasupak sa ilang mga baruganan, ug nagtinguha sa pagpakaulaw sa mga Santos.

“Kita dili mahimong takus sa mga ngalan nga atong gidala ug sa dugo nga naglatay sa atong kaugatan,” matud pa niya, “kon magpabilin lang ta nga magpakahilom samtang ang maong makadaut nga balaod anaa na sa atubangan sa Balay.”¹²

Ang kababayen-an misulat og mga resolusyon sa paggamit sa ilang moral nga impluwensya sa pagsanta sa mga balaod. Gipadayag nila ang ilang kasuko batok sa kalalakin-an kinsa mipaila sa balaodnon ngadto sa Kongreso ug mihukom sa pagpitisyon sa gobernador sa Utah alang sa katungod sa kababayen-an sa pagbotar diha sa teritoryo. Mihukom usab sila sa pagpadala og duha ka babaye nga representante ngadto sa Washington, DC, aron moimpluwensya alang sa mga Santos.

Usa ka oras diha sa panagtigum, si Eliza Snow miabut sa hawanan aron sa paghatag sa iyang pagsuporta. Mituo siya nga utang kabubut-on kini sa mga sakop sa Relief Society ug sa ilang mga pamilya aron sa pagpanalipod sa Simbahan ug sa ilang pagpakabuhi. Sa kasagaran, ang mga kritiko sa Simbahan migamit og popular nga pamantalaan, politikanhong karikatyur, mga nobela, ug mga pakigpulong aron sa paghulagway sa mga kababayen-an sa Simbahan isip kabus, dinaug-daog nga mga biktima sa dinaghan nga kaminyoon. “Kinahanglan mobarug kita diha sa kahalangdon sa atong calling ug mosulti para sa atong kaugalingon,” misulti siya sa mga kababayen-an.¹³

Ang panahon tugnaw ug daghang snow sa misunod nga mga semana, apan kapin sa tulo ka liboan ka mga babaye misagubang sa panahon niadtong Enero 13 aron magpundok diha sa daan na adobe nga tabernakulo didto sa Siyudad sa Salt Lake alang sa “Panagtigum tungod sa Tumang Kasuko” sa pagprotesta sa mga Balaodnon nilang Cragin ug Cullom. Si Sarah Kimball midumala sa panagtigum. Gawas sa pipila ka mga tigbalita, walay mga lalaki nga mitambong.

Human nasugdan ang panagtigum, si Sarah mibarug sa pulpito. Bisan og ang kababayen-an sa tibuok nasud kanunayng nakapamulong sa publiko kabahin sa politikanhong mga isyu, ilabina sa katungod sa kabakayen-an sa pagpili ug pag-wagtang sa pagpangulipon, kontrobersyal pa gihapon ang pagbuhat niining butanga. Apan si Sarah determinado sa paghatag og tingog sa mga babaye nga Santos sa Ulahing mga adlaw diha sa publiko. “Nakalapas ba kami sa bisan unsang balaod sa Estados Unidos?” namulong siya ngadto sa pundok.

“Wala!” ang kababayen-an misinggit sa pagtubag.

“Nan nganong ania man kita dinhi karon?” pangutana ni Sarah. “Giabug kita gikan sa usa ka dapit ngadto sa laing dapit, ug ngano? Tungod lang sa pagtuo ug sa pagbuhat sa tambag sa Dios sumala sa nakasaad diha sa ebanghelyo sa langit.”¹⁴

Usa ka komite sa pipila ka mga presidente sa Relief Society—lakip ni Mary Isabella Horne, Rachel Grant, ug Margaret Smoot—mipresentar og pamahayag sa protesta batok sa mga balaod sa dinaghan nga asawa. “Kami nagkahiusa sa paggamit sa matag moral nga gahum ug sa matag katungod nga among napanunod isip mga anak nga babaye sa Amerikanong lungsuranon,” pamahayag nila, “aron malikayan ang pagpasar sa maong balaodnon, nasayud nga kini dili malikayan nga makahatag og pagpakaulaw sa among republikanhon nga gobyerno pinaagi sa pagguba sa kagawasan ug mga kinabuhi sa labing maunungon ug malinawon nga mga lungsuranon niini.”¹⁵

Ang ubang kababayen-an kusganong namulong diha sa panagtigum. Si Amanda Smith mihulagway kon giunsa sa pagpatay ang iyang bana ug anak nga lalaki ug ang laing anak nga lalaki gisamaran atol sa masaker sa Hawn’s Mill tulo na ka dekada ang milabay. “Atong barugan ang kamatuoran kon kita mamatay tungod niini!” misinggit siya samtang naghugyaw diha sa tabernakulo.

Si Phebe Woodruff mikondinar sa Estados Unidos tungod sa paghikaw sa relihiyosong kagawasan ngadto sa mga Santos. “Kon ang mga magmamando sa atong nasud mobuhat sa sukwahi sa diwa ug sa sulat sa atong mahimayaong Konstitusyon aron sa paghikaw sa atong mga propeta, apostoles, ug mga elder sa pagkalungsuranon ug pagbilanggo kanila tungod sa pagtuman niining balaod, pamahayag nila, “himoa nga ilang itugot kanamo kining among katapusan nga hangyo, nga padak-an ang ilang mga bilanggoan aron mapaigo ang ilang mga asawa, tungod kay kon asa sila moadto tua usab kami.”

Si Eliza Snow ang katapusan nga namulong. “Ang akong tinguha mao nga kita unta isip mga inahan ug mga igsoong babaye sa Israel manalipod sa kamatuoran ug pagkamatarung ug mopaluyo niadtong kinsa mosangyaw kanato,” matud pa niya. “Magpalagsik pa kita aron sa paglambo sa atong mga hunahuna ug pag-ugmad sa atong kusog sa moral nga kinaiya nga dili malabwan sa bisan asang dapit sa yuta.”¹⁶

---

Sa mga adlaw nga misunod, ang mga pamantalaan sa tibuok nasud mimantala sa kompletong mga taho sa Panagtigum tungod sa Tumang Kasuko.¹⁷ Pagkahuman niana, ang Deseret News mitaho sa mga pakigpulong nga gihimo sa ubang mga panagtigum tungod sa tumang kasuko didto sa mga pinuy-anan sa tibuok teritoryo. Sukad ang mga Balaod ni Cragin ug Cullom miila sa dinaghan nga kaminyoon isip usa ka matang sa pagpangulipon, daghang kababayen-an kinsa namulong niining mga tigum gipahimug-atan ang ilang katungod sa pagminyo sa lalaki nga ilang gusto.¹⁸

Diha sa mga panagtigum sa lehislatura sa teritoryo, sa kasamtangan, si Joseph F. Smith ug ang ubang mga sakop sa House of Representative sa Utah mikonsiderar sa pangutana sa kababayen-an kabahin sa katungod sa mga babaye sa pagbotar diha sa teritoryo.¹⁹ Ang Estados Unidos anaa sa proseso sa paghatag og katungod sa pagbotar ngadto sa tanang lalaki nga lungsuranon, lakip ang kanhi naulipon nga kalalakin-an. Apan sa tibuok nasud, ang Teritoryo sa Wyoming lang ang nagtugot sa mga babaye sa pagbotar, bisan pa man sa nagtubo nga nasudnong kalihokan sa paghatag og katungod sa pagbotar sa tanang lungsuranon lapas sa edad nga baynte-uno.²⁰

Sa nag-unang pipila ka bulan , ang ubang mga magbabalaod sa Estados Unidos misugyot sa paghatag og katungod sa pagbotar ngadto sa mga kababayen-an sa Utah, sa ilang pagtuo nga sila mobotar sa pagsupak sa dinaghan nga kaminyoon. Daghang mga Santos diha sa teritoryo, lalaki ug babaye, ang misuporta sa katungod sa kababayen-an sa pagpili, sa kababayen-an, apan, tungod gayud kay sila misalig nga kini mopalig-on sa abilidad sa mga Santos sa paghimo sa mga balaod nga mapatunhay ang relihiyoso nga kagawasan diha sa ilang kaugalingong kumunidad.²¹

Niadtong Enero 29, 1870, mitambong si Joseph og usa ka tigum sa Tulunghaan sa mga Propeta sa Siyudad sa Salt Lake diin si Orson Pratt, iyang isig ka apostol ug usa ka nag-unang lider diha sa lehislatura sa teritoryo, mipadangat sa iyang tingog sa pagsuporta sa katungod sa kababayen-an sa pagpili sa kababayen-an. Ang lehislatura nahiusa sa pagbotar sa pagpasar sa balaod pila ka adlaw ang milabay. Dayon si Joseph mipadala og usa ka opisyal nga kopya sa balaod ngadto sa akting gobernador, kinsa mipirma niini nga mahimong balaod.²²

Samtang usa ka bag-ong balaod nga naghatag og katungod sa kababayen-an sa pagbotar maoy hinungdan alang sa pagsaulog, nakahatag kini og diyutay nga alibyo sa mga kabalaka sa mga Santos mahitungod sa mga balaod batok sa dinaghan nga asawa nga ubos sa pagrepaso didto sa Washington, diin ang Kongreso mahimong mopasar niini bisan og ang mga botante sa Utah mosuporta niini o dili.²³

Ang nakadugang niining kabalaka mao ang nagkadako nga oposisyon ngadto sa Simbahan gikan sa sulod sa teritoryo. Ang mga ig-agaw ni Joseph nga sila si Alexander ug David mibiya sa Utah sa nag-unang pipila ka bulan, ang ilang misyon minus ra og kalampusan kaysa ilang gilauman.²⁴ Apan si William Godbe ug si Elias Harrison bag-uhay lang miorganisar sa ilang mga sumusunod sa “Simbahan sa Zion” ug miproklamar sa ilang kaugalingon nga mao ang tigpasiugda sa “Bag-ong Kalihokan” aron sa pag-usab sa Simbahan ug sa pagkapari.²⁵ Gisugdan usab nila ang usa ka bag-ong pamantalaan, ang Mormon Tribune, ug nakig-alayon sa mga magpapatigayon diha sa siyudad aron maporma ang “Liberal Party” aron pakigbatokan ang politikanhong pagdominar sa mga Santos diha sa teritoryo.²⁶

Taliwala niining pagsukol, si Joseph ug ang ubang mga apostoles mipadayon sa pagpaluyo sa pagpangulo ni Brigham Young. “Kon ang Dios adunay bisan unsang pagpadayag nga ihatag ngadto sa tawo,” mipamatuod si Wilford Woodruff ngadto sa Tulunghaan sa mga Propeta, “siya dili mohatag niini ngari kanako, dili usab ngadto ni Billy Godbe, apan kini moabut pinaagi ni Presidente Young. Siya mamulong pinaagi sa Iyang tigpamaba.”²⁷

Pipila ka mga kalalakin-an miundang sa ilang pagkasakop diha sa tulunghaan aron moapil sa Bag-ong Kalihokan. Ug ang uban, lakip niadtong sa makausa lig-on nga misyonaryo si T. B. H. Stenhouse, misugod sa pagduha-duha.²⁸

Niadtong Marso 23, ang House of Representative sa Estados Unidos mipasar sa Balaod ni Cullom ug mipadala niini ngadto sa Senado aron maaprobaran. Paglabay sa tulo ka adlaw, human naalarma sa mga balita nga miabut sa Siyudad sa Salt Lake, pipila sa mga kalalakin-an sa Tulunghaan sa mga Propeta nahadlok nga ang kasungian tali sa Estados Unidos hapit na mahitabo.

Si George Q. Cannon miawhag kanila nga magmainampingon. “Ang diwa sa pagpakig-away ingon og sayon ra kon dunay mga kahimtang nga motumaw,” miingon siya. “Magpabilin lang kita nga magpakahilom ug dili amongon ang atong kaugalingon sa dili maalamon nga pagtabi.”

Si Daniel Wells, usa ka magtatambag sa Unang Kapangulohan, mituo nga maalamon ang mangandam sa hilom nga paagi alang sa usa ka away. Apan naghunahuna siya og maayo kon ang mga Santos wala ba magdala niining oposisyon diha sa ilang kaugalingon gumikan sa kapakyas sa pagsunod sa mga baruganan sa kooperasyon. “Unsa man kadaghan gani niining tulunghaan nga karong panahuna nakigbinayloay ug nagpaluyo sa atong mga kaaway dinhi sa siyudad, imbis mopaluyo sa mga sulugoon sa Dios diha sa ilang mga tambag?” pangutana niya. “Maghinulsol kita ug magbuhat og mas maayo.”²⁹

Si Joseph F. Smith mipalanog niining mga pulong diha sa usa ka sulat ngadto sa iyang igsoon nga si Martha Ann. “Wala koy problema sa akong hunahuna kon dili pa sa katinuod nga ako dili motuo isip usa ka katawhan nga kita nagpakabuhi nga duol sa Dios kutob sa atong mahimo,” siya misulat. “Mahimong ang Ginoo nag-andam og usa ka hampak alang kanato kabahin niining hitabo.”³⁰

---

Sa dihang si Mary Isabella Horne mibalik sa Siyudad sa Salt Lake, iyang giagni si Eliza Snow ug Margaret Smoot sa pagtabang niya sa bag-ong misyon sa pagpasayon sa kinabuhi. Midapit siya og daghang mga presidente sa Relief Society ngadto sa iyang panimalay ug mihangyo nilang Eliza ug Margaret sa pakigtambayayong uban kang Sarah Kimball sa pagsulat og mga sumbanan nga mga baruganan alang sa Ladies’ Cooperative Retrenchment Society. Sumala sa sugo, magmugna sila og katilingban aron motabang sa kababayen-an sa Simbahan sa pagpasayon sa mga pagkaon ug mga urog, nga agi og balos makahatag og dugang nga panahon nga matutukan ang espiritwal ug intelektwal nga paglambo.

Si Mary Isabella mituo nga ang pagpasayon sa kinabuhi makapahimutang sa tanang kababayen-an diha sa patas nga kahimtang sa katilingban sa tibuok Simbahan. Ang pipila sa kababayen-an magpanuko sa pagpakighigala sa ilang mas adunahan nga mga silingan, mobati og kaulaw nga sila dili makadalit og lamian nga pagkaon. Si Mary Isabella gusto nga ang kababayen-an mobati nga gawasnon nga makigdait ug makat-on sa usag usa. Mituo siya nga bisan unsang lamesa nga mahimong sukaran og maayong pagkaon dalaygon, bisan unsa pa ka yano kining tan-awon.³¹

Samtang nakagamut na ang pagpasimple diha sa kababayen-an sa Simbahan, ang katorse anyos nga anak ni Brigham Young nga si Susie Young nakamatngon nga ang mga asawa sa iyang amahan mas yano na ang sinul-uban ug nag-andam og pagkaon nga dili kaayo kuti. Apan siya ug ang iyang mga igsoon ganahan nga mag-sul-ob og mga sinena nga dunay mga pinalit sa tindahan nga mga ribbon, mga butones, bows ug lasa.³²

Usa ka gabii niadtong Mayo 1870, human sa pag-ampo sa pamilya, ang iyang amahan namulong ngadto sa pipila niya ka mga anak nga babaye diha sa Lion House mahitungod sa pagpasimple sa panag-uban. “Gusto ko nga inyong isul-ob ang inyong kaugalingong mga urog (fashion),” miingon si Brigham. “Hununga ang tanang dili maayo ug walay pulos, ug pagpalambo sa tanan nga maayo ug matahum. Pagmalipayon, pagpakabuhi sa ingon nga kamo mahimong tinud-anay nga malipayon niining kinabuhia ug sa kinabuhi nga moabut.”³³

Sa mga adlaw nga misunod, si Eliza misugo sa batan-ong mga babaye sa mga baruganan sa pagpasayon sa kinabuhi ug mihangyo kanila sa pagtang-tang sa wala kinahanglana nga adorno gikan sa ilang mga senina. Ang resulta nga ang tanan dunay istelo. Sa dapit nga tinangtangan og ribon ug mga laso karon mga marka sa wala mapughaw nga panapton. Kon ang pagpasayon sa kinabuhi tuyo nga makapahimo nilang lahi tan-awon gikan sa tanan sa kalibutan, kadto nagmalampuson.³⁴

Sa gihapon, si Susie ug ang iyang igsoon nakasabut nga ang pagpasayon sa kinabuhi, sama sa kooperasyon, angayng makahatag sa mga Santos og bag-ong sumbahan sa pagpakabuhi, nakatabang kini nila nga dili mabalaka sa mga urog aron sila mahimong gawasnon sa pagsunod sa mga sugo sa tibuok nilang mga kasingkasing.³⁵

Human sa pipila ka adlaw nga panagtigum uban sa ilang amahan, ang pipila sa mga igsoon ni Susie miorganisar sa First Young Ladies’ Department sa Ladies Cooperative Retchenchment Association. Naghangop sa batan-ong minyo nga kababayen-an ug sa mga babaye nga wala pa naminyo, mihukom sila nga magmaligdong sa sinul-oban, mosuporta ug mopaluyo sa usag usa diha sa maayong buhat, ug mahimong maayong ehemplo sa kalibutan. Si Ella Empey, usa sa naminyo na nga mga igsoong babaye ni Susie, napili isip presidente, ug si Susie gipresentar sa sunod adlaw isip ang kinatibuk-an nga tigbalita alang sa katilingban.³⁶

“Tungod kay ang Simbahan ni Jesukristo gipahisama sa usa ka siyudad nga nahimutang sa ibabaw sa bungtod aron mahimong banwag nga suga ngadto sa tanang kanasuran,” mihukom sila, “atoa ang katungdanan sa pagpakita og mga ehemplo alang sa uban, imbis magtinguha nga musunod kanila.”³⁷

1. Harrison, “Appeal to the People,” 406–8; tan-awa usab sa Harrison ug Godbe, “Manifesto,” 470–73. Kinutlo gi-edit aron maklaro; “from out our” sa orihinal giusab ngadto sa “from out of our.” Hisgutanan: Godbeites

2. “To the Latter-day Saints,” Deseret Evening News, Okt. 26, 1869, [2].

3. “Programme of President B. Young’s Trip to the Settlements South to Gunnison,” 1869, Journals, Minutes, and Itineraries, 1844–77, Brigham Young Office Files, CHL; Reports for Utah County and Sanpete County, in Utah Territory Legislative Assembly, House Historical Committee Files, CHL.

4. “Remarks,” Deseret News, Nob. 24, 1869, [8]; Gates, History of the Young Ladies’ Mutual Improvement Association, 8–9, 30–31; Tan-awa usab sa Ladies’ Cooperative Retrenchment Meeting, Minutes, Peb. 19, 1870, sa Derr ug uban pa, First Fifty Years of Relief Society, 344–45.

5. Brigham Young, Discourse, Mar. 27, 1868 (ikaduhang sermon); Brigham Young, Discourse, Abr. 6, 1868, Church History Department Pitman Shorthand Transcriptions, CHL; tan-awa usab sa, pananglitan, “Remarks,” Deseret News, Abr. 29, 1868, [3]; “Remarks,” Deseret News, Mayo 13, 1868, [6]–[7]; “Discourse,” Deseret News, Okt. 21, 1868, [2]–[3]; “Remarks,” Deseret News, Okt. 13, 1869, [14]; ug “Remarks,” Mayo 6, 1870, Deseret News, Hunyo 1, 1870, [7]. Ang Kinutlo gi-edit aron maklaro; ang orihinal nga tinubdan adunay “Ang tinapulan nga kinaiya ang maluho nga kalalakin-an salawayon diha sa kumunidad.”

6. “Remarks,” Deseret News, Nob. 24, 1869, [8]; Gates, History of the Young Ladies’ Mutual Improvement Association, 30–31, 41–44; Mary Isabella Horne Address, sa Report of Relief Society Jubilee, Mar. 17, 1892, sa Derr ug uban pa, First Fifty Years of Relief Society, 613–15.

7. Gates, History of the Young Ladies’ Mutual Improvement Association, 31; Webster ug Wheeler, Diksyonaryo sa Ininglis nga Pinulongan, 364; Mary Isabella Horne Address, sa Report of Relief Society Jubilee, Mar. 17, 1892, sa Derr ug uban pa, First Fifty Years of Relief Society, 616; “Table Retrenchment,” Deseret News, Peb. 23, 1870, [12].

8. Gates, History of the Young Ladies’ Mutual Improvement Association, 30–31; “Remarks,” Deseret News, Nob. 24, 1869, [8]; Mary Isabella Horne Address, in Report of Relief Society Jubilee, Mar. 17, 1892, sa Derr ug uban pa, First Fifty Years of Relief Society, 616. Katapusang kapayahag [sentence] sa kinutlo gi-edit aron maklaro; ang orihinal nga tinubdan adunay “Ako siyang gisultihan nga gusto ko nga matukod ang usa ka katilingban kansang mga sakop magkauyon sa pagbaton og usa ka kahayag, maayong pamahaw sa buntag, alang sa ilang kaugalingon ug sa mga bata, nga dili na magluto og matang sa pagkaon nga minus sa kwarenta ka minutos.” Hilisgutan: Retrenchment

9. Homer, “Passing of Martin Harris,” 468–69; Martin Harris Jr. to Brigham Young, Ene. 11, 1870, Brigham Young Office Files, CHL; Black ug Porter, Martin Harris, 278–80, 284–85, 287–89, 320–41, 377–79, 385–88, 408–9; tan-awa usab sa Saints, volume 1, mga kapitulo 7 ug 25.

10. Homer, “Passing of Martin Harris,” 469–71; “Kirtland, Ohio,” Deseret News, Ago. 24, 1870, [5]. Hilisgutan: Witnesses of the Book of Mormon; Kirtland Temple

11. Derr ug uban pa, First Fifty Years of Relief Society, 243, 305, 312; A Bill to Provide for the Execution of the Law against the Crime of Polygamy in the Territory of Utah, and for Other Purposes, S. 286, 41st Cong., 2nd Sess. (1869); A Bill in Aid of the Execution of the Laws in the Territory of Utah, and for Other Purposes, H.R. 696, 41st Cong., 2nd Sess. (1869); tan-awa usab sa “A Bill,” Deseret Evening News, Ene. 4, 1870, [2]. Hilisgutan: Antipolygamy Legislation

12. Historical Department, Office Journal, Ene. 3, 1870; Minutes of “Ladies Mass Meeting,” Ene. 6, 1870, sa Derr ug uban pa, First Fifty Years of Relief Society, 305–10; tan-awa usab sa Sarah M. Kimball, “Address Delivered at the Laying of the Cornerstone of the Storehouse,” in Fifteenth Ward, Relief Society Minutes and Records, volume 1, Nob. 12, 1868.

13. Minutes of “Ladies Mass Meeting,” Ene. 6, 1870, sa Derr ug uban pa, First Fifty Years of Relief Society, 307–10; Givens, Viper on the Hearth, mga kapitulo 6 ug 7; Bunker and Bitton, Mormon Graphic Image, 16–26.

14. Minutes of “Great Indignation Meeting,” Ene. 13, 1870, sa Derr ug uban pa, First Fifty Years of Relief Society, 311, 313, 332; Maughan, Autobiography, volume 2, Ene. 13 ug Peb. 1, 1870; Campbell, Man Cannot Speak for Her, 4–5, 9–12; Ulrich, House Full of Females, xi–xii; tan-awa usab sa “Polygamy,” New York Herald, Ene. 23, 1870, 4.

15. Minutes of “Great Indignation Meeting,” Ene. 13, 1870, sa Derr ug uban pa, First Fifty Years of Relief Society, 313, 318–19.

16. Minutes of “Great Indignation Meeting,” Ene. 13, 1870, sa Derr uban pa, First Fifty Years of Relief Society, 313–32; tan-awa usab sa Saints, volume 1, kapitulo 30. Hilisgutan: Amanda Barnes Smith; Eliza R. Snow

17. Tan-awa sa Ulrich, House Full of Females, xii.

18. “Indignation Meetings in the Settlements,” Deseret News, Peb. 2, 1870, 1; “Indignation Meetings,” Deseret News, Peb. 9, 1870, 12; “Ladies’ Mass Meetings,” Deseret News, Mar. 9, 1870, 1; Maughan, Autobiography, volume 2, Ene. 13 ug 30, 1870; tan-awa usab sa Phipps, “Marriage and Redemption,” 451–64.

19. Minutes of “Ladies Mass Meeting,” Ene. 6, 1870, sa Derr ug uban pa, First Fifty Years of Relief Society, 308; House Record of Attendance, 1870; House Minutes, Ika-19 Sess., Ene. 27–Peb. 10, 1870, Utah Territory Legislative Assembly Papers, CHL; Joseph F. Smith, Journal, Ene. 27 ug Peb. 9, 1870; tan-awa usab sa Women Suffrage Act, 1870, Utah Territory Legislative Assembly Papers, CHL.

20. Resolusyon nga nagsugyot og usa ka Pag-amendar sa Konstitusyon sa Estados Unidos [Peb. 27, 1869], Statutes at Large [1869], 40th Cong., 3rd Sess., Res. 14, 346; Gordon, “Liberty of Self-Degradation,” 285; Nelson, Fourteenth Amendment, 55–58, 87, 98–99, 136–38.

21. “New Plan,” and “Female Suffrage in Utah,” Deseret News, Mar. 24, 1869, [6]; Bill to Discourage Polygamy in Utah, H.R. Doc. Nu. 64, 41st Cong., 1st Sess. (1869); Tullidge, History of Salt Lake City, 435; tan-awa usab sa Alexander, “Experiment in Progressive Legislation,” 21, 24–27.

22. School of the Prophets Salt Lake City Records, Ene. 29, 1870; Joseph F. Smith, Journal, Ene. 29 ug Peb. 10, 1870; “Nineteenth Annual Session of the Legislature,” Deseret News, Ene. 12, 1870, [8]; Introduction to “Female Suffrage in Utah,” Peb. 8, 1870; Eliza R. Snow and others to Stephen A. Mann, Peb. 19, 1870, sa Derr and others, First Fifty Years of Relief Society, 333–34, 350–52. Hilisgutan: Women’s Suffrage

23. Tan-awa sa Historical Department, Office Journal, Ene. 3, 1870; ug Tullidge, History of Salt Lake City, 467.

24. “Gikuha gikan ni Elder David H. Smith’s Journal,” True Latter Day Saints’ Herald, Ene. 1, 1870, 9–11; Smith, “Biography of Alexander Hale Smith,” 505; Avery, From Mission to Madness, 111–13. Hilisgutan: Godbeites

25. Tullidge, “Oracles Speak,” 523; “New Movement,” 531; Harrison and Godbe, “Manifesto,” 471–72; Walker, “Commencement of the Godbeite Protest,” 233–34, 243–44.

26. Godbe and Harrison, “Prospectus,” 474–75; Baskin, Reminiscences of Early Utah, 23–27; Walker, Wayward Saints, 221–29.

27. Joseph F. Smith, Journal, Ene. 1 ug 15, 1870; School of the Prophets Salt Lake City Records, Ene. 21–22 ug Abr. 23, 1870.

28. Joseph F. Smith, Journal, Ene. 16 ug 29, 1870; School of the Prophets Salt Lake City Records, Ene. 22 ug 29, 1870; Mar. 26, 1870.

29. Congressional Globe, 41st Cong., 2nd Sess., Mar. 23, 1870, 2180–81; “Action by the House on the Cullom Bill,” Deseret Evening News, Mar. 24, 1870, [2]; School of the Prophets Salt Lake City Records, Mar. 26, 1870. Kinutlo ni Daniel Wells gi-edit aron maklaro; “mga konseho ” sa orihinal giilisan og “tambag,” ug pulong nga “uban” gidugang.

30. Joseph F. Smith to Martha Ann Smith Harris, Mar. 29, 1870, Carole C. King Collection, CHL.

31. Gates, History of the Young Ladies’ Mutual Improvement Association, 31; Ladies’ Cooperative Retrenchment Meeting, Minutes, Peb. 10, 1870; Mary Isabella Horne Address, in Report of Relief Society Jubilee, Mar. 17, 1892, sa Derr ug uban pa, First Fifty Years of Relief Society, 338–42, 616. Hilisgutan: Retrenchment

32. Tan-awa sa Gates, History of the Young Ladies’ Mutual Improvement Association, 9–11.

33. Historical Department, Office Journal, May 25, 1870, 71; Dougall, “Reminiscences,” 594; Gates, “Historical Sketch of the Y. L. M. I. A,” 231–32.

34. Dougall, “Reminiscences,” 594–95; tan-awa usab sa Gates, History of the Young Ladies’ Mutual Improvement Association, 10–11.

35. Ladies Cooperative Retrenchment Association Minutes, Mayo 28, 1870, Zina D. Young Papers, Zina Card Brown Family Collection, CHL; tan-awa usab sa Young Ladies’ Department of the Ladies’ Cooperative Retrenchment Association, Resolutions, May 27, 1870, sa Derr ug uban pa, First Fifty Years of Relief Society, 353–57.

36. Young Ladies’ Department of the Ladies’ Cooperative Retrenchment Association, Resolutions, Mayo 27, 1870, sa Derr ug uban pa, First Fifty Years of Relief Society, 353–57; Ladies Cooperative Retrenchment Association Minutes, Mayo 28, 1870, Zina D. Young Papers, Zina Card Brown Family Collection, CHL.

37. Young Ladies’ Department of the Ladies’ Cooperative Retrenchment Association, Resolutions, May 27, 1870, sa Derr ug uban pa, First Fifty Years of Relief Society, 355. Hilisgutan: Young Women Organizations