“Kevaka Dou sa Vakarau Tu Dou na Sega Sara ni Rere”
E rawa ni da bula me rawa kina ni da kerea vua na Turaga na Nona veitaqomaki kei na veituberi… . Ena sega ni rawa ni da namaka na Nona veivuke kevaka eda sega ni tu vakarau me da muria na Nona ivakaro.
Kemuni na taciqu ena matabete, se na vanua cava ga o ni tiko kina ena vuravura rabailevu oqo—sa yaco mo ni dua na isoqosoqo vakasakiti, na tagane uabula kei na cauravou ena matatamata kei na veimataqali, eda tiki kece ni matavuvale ni Kalou.
E vakamareqeti na Nona iloloma vei keda. Sa solia vei keda o Koya e dua na tiki ni Nona lewa vakalou, na matabete tawamudu, na kaukauwa e rawata kina na tucaketale mai na mate kei na bula tawamudu ni tamata. E muria ni na tarogi vakalevu vua sa soli vakalevu kina (raica Luke 12:48; V&V 82:3).
Au kila ni da sega ni tamata uasivi sara. Eda kila na sala e uasivi sara, ia eda sega ni dau ivalavala me vaka na ka eda kila. Ia au kila ni da sa tovolea vakalevu tiko. Eda sa tovolea tiko me da vaka na tamata e vinakata vei keda o Tamada. Oqori e dua na sasaga cecere, au vakacaucautaki kemuni kece o ni vinakata tiko mo ni yacova. Me vakalougatataki kemuni na Turaga ena nomuni segata mo ni ivakaraitaki vinaka ena veiyasa ni bula kece sara.
Ia, me vaka ni da sa kila kece tiko, era sa kune rarawa vakalevu sara ena veiyasana kei Amerika ena yasana ki na Toba (Gulf) mai na cagi kaukauwa kei na ualuvu. E vuqa sa kau tani vei ira na veika kece sara era taukena. Sa vakaitamera na vakacaca. Era sa vakaleqai e milioni. Sa tara na yalodra e vuqa na rere kei na lomaleqa. Sa yali e vuqa na bula.
Ena veika kece oqo, sa dua na ka na levu ni veivuke e soli tiko mai. Sa vakamalumalumutaki na yalo. Sa dolavi na veivale. Era taleitaka na dau veivakacacani me ra veitalanoataka na malumalumu e kune ena veimatalotu Vakarisito. O ira oqori e dodonu me ra raica na veika era cakava na veimatalotu ena gauna oqo. Era sa rawata e vuqa na veika vakasakiti sara na veimatalotu. E sega ni lailai vei ira oqori na noda Lotu. Na iwiliwili ni noda tagane era lako vakayawa sara, ka ra kauta voli na nodra iyaya ni cakacaka kei na valelaca kei na inuinui. Era sa solia na tagane matabete e udolu vakaudolu na auwa ni cakacaka ni veivakacokotaki. E rauta ni tolu ki na va na udolu ena dua na gauna. Era tiko kina eso ena bogi nikua. Eda na sega ni rawa ni vakavinavinakataki ira rawa. Ni yalovinaka ka kila na neimami vakavinavinaka, na neimami loloma, kei na neimami masu ena vukumuni.
E rua na noda Vitusagavulu ni iWasewase, o Baraca John Anderson, ka vakaitikotiko mai Florida, kei Baraca Stanley Ellis, ka vakaitikotiko mai Texas, erau liutaka tiko e vuqa na sasaga oqo. Ia erau na kena imatai me rau kaya ni dodonu me ra vakacaucautaki na iwiliwili levu ni tagane uabula kei na cauravou era a veivuke. E vuqa vei ira era daramaka na sote ka volai tu kina, “Liga ni Veivuke ni Momani.“ Era sa rawata na nodra iloloma kei na nodra vakarokoroko o ira era veivuke kina. Na nodra veivuke e sega ni vagolei walega vei ira na lewe ni Lotu era vakaleqai tu, ia vei ira talega e dua na iwiliwili levu ka sega ni kilai na nodra lotu.
Era sa muria na nodra ivalavala na Nifai me vaka e volai ena ivola i Alama:
“Era sa vukei ira na dravudravua, ko ira sa viakana se viagunu, kei ira sa tauvimate kei ira sa vakaloloma; era sa sega ni domona na iyau; ia era sa lomasoli ki na tamata kecega, na qase kei na gone, na bobula kei na itaukei, na tagane kei na yalewa, lewenilotu se sega; raica era sa vukea vakatautauvata na tamata kecega” (Alama 1:30).
Era sa sasaga vakaukauwa sara na marama kei na goneyalewa ena vuqa na iwasewase ni Lotu ena kena vakarautaki e udolu vakaudolu, na kato ni tiko bulabula. Sa vakarautaka na Lotu na iyaya, kakana, wai, kei na veivakacegui.
Eda sa cau ena umailavo lelevu ki na Kauveilatai Damudamu kei na itini tale eso. Eda sa solia na milioni mai na isolisoli ni lolo kei na veivuke raraba. Ki vei kemuni kece au kaya vinaka ena vukudra era a vukei ka vinaka talega ena vuku ni Lotu.
Ia oqo, au sega ni kaya, au tokaruataka tale vakabibi niu sega ni kaya se nanuma, ni veika sa yaco e itotogi mai vua na Turaga. Eda sega ni vinaka cake se ca sobu mai vei ira era vakaleqai. E vuqa vei ira na noda Yalododonu yalodina era okati kina. Niu sa kaya oqo, Au sega ni vakataratutu ena noqu kaya ni vuravura qase oqo e sega ni vulagi ki na veika dredre kei na leqa lelevu. O keda eda dau wilika ka vakabauta na ivolanikalou eda kila na ivakasala ni parofita me baleta na veileqa lelevu era sa yaco kei na kena e se bera mai.
E a yaco e dua na Waluvu levu ka robota na vuravura na wai, ia me vaka a tukuna ko Pita, “e lewe walu walega” sa vakabulai (1 Pita 3:20).
Kevaka e dua e vakatitiqataka tiko na veika rerevaki ena rawa ka na vakararawataki ira na tamata, me wilika na wase e 24 ni Maciu. E kaya eke na Turaga: “Ia dou na rogoca na ivalu kei na irogorogo ni ivalu… .
“Ni na veibolebolei na veivanua eso, kei na veimatanitu eso: ena yaco talega na dausiga kei na tavuki ni vanua, ena yasana e vuqa.
“Ia na ka kece oqo sa kena ivakatekivu ni ka rarawa… .
“Ka na ca vei ira era sa bukete kei ira era sa vakasucuma na gone ena gauna ko ya! …
“Ni na qai levu sara na rarawa, ka sega ni vakakina e liu mai na ivakatekivu kei vuravura ka yacova na gauna oqo, ka na sega sara talega e muri.
“Ia kevaka ena sega ni vakalekalekataki na gauna ko ya, ena sega na tamata me bula rawa: ia ena vukudra na digitaki ena vakalekalekataki na gauna ko ya” (Maciu 24:6–8, 19, 21–22).
Ena iVola i Momani eda wilika kina na veivakarusai e sega ni vakasamataki rawa ena Ra ni Vuravura ena gauna e mate kina e Jerusalemi na iVakabula. Au cavuta tale:
“Ia ena ikava ni siga ena imatai ni vula ena ikatolusagavulu kava ni yabaki, sa laba kina e dua na cagi kaukauwa sara ka sa qai bau kilai vakadua ena loma ni vanua taucoko.
“A sa liwa talega kina e dua na cava levu ka rerevaki; a sa yaco na kurukuru vakarerevaki ka sa yavalata na delai vuravura taucoko na kena kaukauwa me vaka e sa kavida rua kina.
“A sa tibi na livaliva vakarerevaki sara ka sa qai bau kilai vakadua ena loma ni vanua taucoko.
“A sa kama kina na koro ko Saraemala.
“Sa lutu dromu na koro ko Moronai ki na wasaliwa titobu ka ra luvu kece ko ira sa tiko kina.
“Ia sa tubu cake na qele ena koro ko Moronaia ka sa yaco me dua na ulunivanua levu na loma ni koro… .
“… Raica sa veisau sara na irairai ni vanua ena vuku ni cava kei na covulaca, na kurukuru kei na livaliva kei na yavavala ni vuravura taucoko;
“Era sa kakavorovoro na veigaunisala lelevu, ka sa vakacacani na gaunisala tautauvata; a sa sukusukura na veivanua yagoyago vinaka.
“Era sa lutu dromu e vuqa na veikoro lelevu ka dokai, ka vuqa tale era kama; e vuqa tale era sa bale ki na qele na kena veivale ena yavavala ni vanua, ka ra mate na tamata era tiko kina; a sa lala na veivanua” (3 Nifai 8:5–10, 12–14).
Sa na dua beka na ka vakadomobula o ya.
Na mate veitauvi, se na Mate Loaloa, ena ika tinikava ni senijiuri e kauta e milioni na bula. Eso tale na mate rerevaki, me vaka na mate ni ose, sa kauta mai na veivakararawataki kei na mate ena veisenijiuri.
Ena yabaki 79 ni sa sucu oti na Turaga e a vakarusai na koro levu ko Pompeii ena kena kacabote na ulunivanua ko Vesuvius.
A vakacacani ko Chicago ena dua na kama rerevaki. Sa kauta laivi eso na tiki Awai na ualoka. Na uneune mai San Francisco ena 1906 a vakarusa na koro ka kauta e rauta ni 3,000 na bula. Na cagilaba ka labati Galveston e Texas, ena 1900 a vakamatea e 8,000. Kei na kena e se qai oti walega oqo, me vaka ko ni sa kila tiko, na sunami vakarerevaki ena Ceva-i-cake kei Esia, ka yali kina e udolu vakaudolu na bula.
Sa veivakasalataki dina na vosa e kunei ena ika 88 ni Wase ni Vunau kei na Veiyalayalati me baleta na veika dredre e dodonu me yaco ni oti na nodra ivakadinadina na qase. E kaya kina na Turaga:
“Ia ni sa oti na nomudou vunau, sa na qai yaco na tavuki ni vanua; raica sa vutugu ko vuravura; a ra sa bale sobu na tamata ki na qele ka sega ni tucake rawa.
“Ia ena qai rogo mai na domo ni kurukuru ka tibi na liva; io ena liwa na cava, ia ena vadugu na ua mai takali ka tubu me ulabaleta na kena iyalayala.
“Raica ena yavavala na ka kecega; io ena malumalumu na yalodra na tamata kecega ni sa kani ira na rere” (V&V 88:89–91).
Sa taleitaki dina na ivakamacala ni sunami kei na cagilaba ena vosa ni ivakatakila oqo, ka kaya, “Ia ena vadugu na ua mai takali ka tubu me ulabaleta na kena iyalayala.”
Na ivalavala sega ni vakatamata ni tamata ki na tamata, ka sa vakaraitaki ena veilecalecavi ni gauna sa oti kei na gauna oqo sa dau kauta mai, ka se vakavuna tikoga oqo na veivakararawataki e sega ni vakamacalataki rawa. Ena iwase ni vanua o Darfur e Sudan, e udolu vakaudolu era sa mate ka sivia na milioni sa sega tu oqo na nodra vale.
Na veika kece eda a sotava ena gauna e liu a sa tukuni oti. Kau vakabauta ni se bera na ivakataotioti. Me vaka ga na veika dredre ni veigauna sa oti, au vakabauta ni da na namaka me na levu cake mai muri. Na cava eda na cakava?
E dua a kaya ni a sega ni tau tiko na uca ena gauna e tekivu taya kina na nona waqa ko Noa. Ia a taya ga, qai tau mai na uca.
Sa kaya oti na Turaga, “Kevaka dou sa vakarau vakavinaka tu, dou na sega sara ni rere” (V&V 38:30).
Na vakavakarau taumada sa tu talega ena Vunau kei na Veiyalayalati, ka kaya vakaoqo,
“Ia mo dou tudei ena vanua tabu ka kakua ni yavalati rawa, me yacova na siga sa lako mai kina na Turaga” (V&V 87:8).
Eda lagata na sere:
When the earth begins to tremble,
Bid our fearful thoughts be still;
When thy judgments spread destruction,
Keep us safe on Zion’s hill.
(Guide Us, O Thou Great Jehovah, Hymn, naba 83).
E rawa ni da bula me rawa kina ni da kerea vua na Turaga na Nona veitaqomaki kei na veituberi. Oqo me liu duadua. Ena sega ni rawa ni da namaka na Nona veivuke kevaka eda sega ni tu vakarau me da muria na Nona ivakaro. O keda ena Lotu oqo sa tu vei keda na ivakadinadina me baleta na itotogi ni talaidredre ena ivakaraitaki ni nodra matanitu na Jereti kei na Nifai. Erau lutu mai na lagilagi ki na vakarusai ena vuku ni caka ca.
Eda kila vakaidina, ni tau na uca vei ira na bula dodonu ka vakakina vei ira na sega ni bula dodonu (raica Maciu 5:45). Ia e dina ga ni ra mate na bula dodonu era sega ni yali, ia era vakabulai ena nona Veisorovaki na Dauveivueti . E vola kina o Paula vei ira na kai Roma, “Kevaka eda sa bula, eda sa bula ena vuku ni Turaga; se da mate, eda sa mate ena vuku ni Turaga” (Roma 14:8).
E rawa ni da muria na ivakasala. Sa tukuni vei keda ni levu a sa soli me baleta na itokatoka ca kei New Orleans. Sa tukuni vei keda mai vei ira na dau vakadidike, ni Buca o Salt Lake e rawa ni lakova na uneune. Oqo na vuna sa vakavinakataki tiko kina vakalevu sara na Valecavu ena Lomanibai ni Valetabu. Me caka na vale vakasakiti oqo me rawa ni vorata na sakure ni vuravura.
Eda sa tara na vale ni maroroi kakana sorenikau kei na lololo ka vakatawana ena veika e dau gadrevi me rawa kina na bula ena gauna ni leqa. Ia na lololo vinaka duadua sai koya na kena e vale. Ena vosa ni ivakatakila sa kaya kina na Turaga,
“Dou cokonaki kemudou; dou vakarautaka na veika sa yaga vei kemudou” (V&V 109:8).
O ira na noda ena tolu na ikava ni senijiuri era sa vakasalataki ka vakayaloqaqataki me ra vakarautaki ira ena veika me ra bula kina kevaka ena yaco mai e dua na gauna ni leqa.
E rawa ni da maroroya toka eso na wai, eso na kakana rawarawa, na wainimate, kei na isulu me da vakatakatai kina. Me da biuta toka vakatikitiki e dua na ilavo me baleta na veisiga ucauca.
Na veika au sa tukuna e sega ni dodonu me vakavuna na noda vakusakusa yani ki na sitoa ni kakana se dua tale na ka vakaoqori. Au sega ni tukuna tiko e dua na ka ka se bera ni bau tukuni ena dua na gauna balavu.
Me kakua ni yali vei keda na tadra nei Fero me baleta na bulumakau levulevu kei na bulumakau lila, kei na sila vinaka kei na sila ca, na kena ibalebale ka a vakadewataka o Josefa me yabaki ni sautu kei na yabaki ni lauqa (raica iVakatekivu 41:1–36).
Au vakabauta, kemuni na taciqu, ni na vakalougatataki keda na Turaga, ka taqomaki keda, ka vukei keda kevaka eda talairawarawa ki na Nona rarama, Nona kosipeli, kei na Nona ivakaro. O Koya e Tamada ka noda Kalou, eda Luvena, ka sa dodonu kina me da bula ena kena ivalavala me ganiti keda kina na Nona loloma kei na Nona kauwai. Me da kitaka vakakina, sa noqu masu malumalumu, ena yaca i Jisu Karisito, emeni.