Kemuni na Goneyalewa
Mo ni dua na yalewa nei Karisito. Vakamareqeta na nomuni idabedabe e mata ni Kalou. E gadrevi kemuni o koya. Na Lotu oqo e gadrevi kemuni. Na vuravura e gadrevi kemuni.
E a dabui au na toso ni gauna ena vica na vula sa oti. Au yadra cake ena dua na mataka ka sa vakarau sara meu gole yani ka laki tekivu qaravi itavi, ena noqu kidavaka ena mata-dredredre e dua na sigavou—au qai vakila mai vakasauri na siganisucu me marautaki ena siga o ya ni sa na mai goneyalewa kina e dua na makubuqu. Au a vakasamataka ena loma ni dua na miniti ka cakava na ka ga ena cakava e dua na qase dauveiqaravi. Au davo sobu tale ena imocemoce ka tutuvi sedromu yani.
Ni biu toka vakatikitiki na veiwali baleta na itavi dredre ni nodra tuberi na itabagone, au via tukuna vua na makubuqu goneyalewa kei ira kece sara na itabagone ena Lotu kau dau sotavi ira ena veiyasai vuravura na neimami dau taleitaki kemuni sara vakalevu. Na ka ni veivakaleqai vakayago ka vakayalo e sa wavokiti kemuni tu oqo ena veivanua ka vakakina na veitemaki e bini e yavalati kemuni ena veisiga, ia e levu vei kemuni e digitaka me cakava na ka e dina.
Ena yakavi nikua au gadreva meu vosa ka vakacaucautaki kemuni, meu vakamacalataka na noqu lomani kemuni, na noqu veivakauqeti kei na noqu vakacaucautaki kemuni. Me vaka ni makubui keirau kau tukuna tiko oqo e goneyalewa, au sa na vagolea na noqu vosa nikua vei kemuni na goneyalewa ena Lotu, ia au nuitaka ni yalo ni veika au na tukuna ena tarai ira talega na turaga kei na marama duidui yabaki. Ia nikua, me vaka e a dau lagata voli o Maurice Chevalier, au vinakata meu, “vakavinavinaka ki lomalagi me baleti ira na gonyalewa lalai.”
Kena imatai, au gadrevi kemuni mo ni marautaka ni o ni yalewa. Au vinakati kemuni mo ni vakila se cava na kena ibalebale o ya, mo ni kila se cava sara mada o kemuni. O kemuni o ni luvena yalewa vakayalo na itubutubu vakalomalagi [kei] na isolisoli vakalou, ka vakakina na icavacava [tawamudu].1 Na dina tawamudu oqori me na dau tu ga ena vuni yalomuni ka me na dau vukei kemuni ena veigauna kece ni nomuni vakatulewa e loma ni ko ni sa tubu cake tiko mo ni dua na yalewa matua. Ena sega tale ni qai dua na gauna bibi mo ni maroroi kemuni, na kemuni yaga, na ka o ni rawa ni cakava kei na ka o ni yalataka. E kila vinaka tu na yacamuni na Tamamuni mai Lomalagi kei na ka o ni sotava tiko. E dau rogoca na nomuni masu ka kila na ka o ni vakanuinuitaka kei na nomuni tatadra, oka kina na nomuni taqaya se bula veilecayaki. E kila na ka e rawa ni ko ni cakava ena nomuni vakabauti Koya. Ena vuku ni nomuni ivotavota vakalou, o kemuni kei ira na tacimuni yalewa kei na tagane vakayalo, ko ni tautauvata e matana ka ko ni na vakaukauwataki ena talairawarawa ka mo ni na vakaivotavota ena Nona matanitu tawamudu, “eda na taukena na veika ni Kalou, eda na taukena vata kei Karisito.”2 Sasaga mo ni kila na bibi ni veivakavuvuli oqo. Na ka kece e vakavuvulitaka o Karisito e vakavulica ki na tagane kei na yalewa. E ka dina sara ni rarama ni kosipeli vakalesui mai i Jisu Karisito, e dua na yalewa, okati kina e dua na goneyalewa, ena dabe toka ena nona iukuuku lagilagi vakaikoya ena ituvatuva vakalou ni Dauveibuli. O kemuni, me vaka e tukuna o Elder James E. Talmage, “e dua na isolisoli vakasavasavataki ka sega ni dua me na vakadukadukalitaka.”3
Mo ni dua na yalewa nei Karisito. Vakamareqeta na nomuni idabedabe e matana na Kalou. E gadrevi kemuni na Lotu oqo. E gadrevi kemuni na vuravura oqo. Na nona dau vakararavi e dua na yalewa vua na Kalou kei na nona dau vakaliuca na veika ni Yalotabu sa dau vakadeitaki koya tiko ena gauna e dau liwa sara kina vakaukauwa na cava kei na voravora ni draki ni bula.4 Au tukuna vei kemuni na ka e tukuna na Parofita o Josefa ena 150 na yabaki sa oti; “Kevaka mo ni bula tiko ena veika ko ni gadreva dina, era na sega ni rawa ni tarovi na agilosi me ra mai mai nomuni itokani.”5
Na veika kece oqo e tovolea me tukuna vei kemuni na ka e vakila na Tamamuni mai Lomalagi kei na ka e sa lalawataka tu mo ni na yacova. Ia kevaka me yaco na gauna eso vei kemuni e lekaleka na nona rai mai vei koya oqo se me sa bula tu ga ena ruku ni veika e rawa ni rawata, keimami sa na qai lomani kemuni vakalevu cake ka kerei kemuni mo ni qarava na gauna ni nomuni bula vakagoneyalewa mo ni rawa ka, sega ni sotava na rarawa. Kemuni na tama kei na tina, kemuni na parofita kei na iapositolo e sega ni dua tale na nodra inaki sa ikoya ga me ra vakalougatataki na nomuni bula ka vagalalataki kemuni mai na veimosi ni yalo ka rawa ni keimami vagalalataka.
Me rawa ni ko ni taura kece na veivakalougatataki kei na veitaqomaki mai vua na Tamada Vakalomalagi keimami kerei kemuni mo ni dina tiko ki na ivakatagedegede ni kosipeli i Jisu Karisito ka kakua ni muria na isulusulu vovou. Na Lotu ena sega ni tamusuka na nomuni galala me baleta na ka o ni via daramaka kei na kemuni irairai. Ia na Lotu ena dau tutaka ga na ivakatagedegede ka na dau vakavulica tu ga na ivakavuvuli. Me vaka e vakavulica o Sisita Tanner ena mataka nikua, e dua vei ira na ivakavuvuli oqori na isulusulu rakorako. Ena kosipeli i Jisu Karisito na rakorako ni irairai e dau baleta ga na isulusulu. Na noda ivakatagedegede e sega ni ka me veivosakitaki na kena veisautaki.
Na ivolalobi na iSakisaki ni iTabagone e vakamatatataka tu ni o ira na goneyalewa me ra kakua ni dau daramaka na isulu e qacota na yagodra, e rui lekaleka, se dau vakaraitaka tu na veitiki ni yago, wili kina na kena dau laurai na kete.6 Ni yalovinaka na itubutubu mo ni railesuva tale mada na ivolalailai oqo kei ira na luvemuni. Me ikarua walega ki na nomuni dauloloma era vinakata na nomuni veidusimaki. Kemuni na goneyalewa, ni digitaka na nomuni isulu me vaka na nomuni digitaka na nomuni itokani—ena kisi ruarua oqo digitaka o koya ena vakavinakataki kemuni. Ena sega ni vakamaduataki kemuni, ka kena ilutua ni ko ni na yalodei ena nomuni tucake tu e matana na Kalou.7 O ira na itokani vinaka era na sega ni vakalialiai kemuni, sega ni vakatorosobutaki kemuni, se vakasewasewani kemuni. Sega talega ni dodonu me vaka o ya na nomuni isulu.
Au sa kerekere me baleta na nodra isulusulu na goneyalewa ni ra lako ki Lotu kei na sokalou ena siga ni Vakacecegu. Mai liu sara vakakina nikua eda sa dau sureti tu me da vakaraitaka na vinaka uasivi mai loma vakakina e tuba ni da curuma yani na vale ni Turaga—ka ni valenilotu ni YDE (LDS) ka sa vakatabui oti e vakatokai me “vale ni Turaga.” E sega ni ganita me sau levu sara na noda isulu kei na noda ivava, e sega sara ga ni dodonu me isau levu, ia me kua ni vaka na irairai ni da sa lako tiko yani ki baravi. Ni da sa lako tiko ki qarava na noda Kalou ka Tamada taucoko me da laki vakayagataka na sakaramede ka ivakatakarakara ni Veisorovaki i Jisu Karisito, sa dodonu me da rairai vinaka ka rakorako, me da rairai vakaturaga ka vakarauta. Sa dodonu me da laurai vata kei na noda itovo me vaka na tisaipeli i Karisito, ni da sa sokalou tiko eda na yalomalua ka yalomalumalumu, ni da vinakata dina me tikoga kei keda na yalo ni iVakabula ena veigauna kece sara.
Ena sala vata ga meu tukuna talega e dua na ka e bibi cake sara. Au kerei kemuni na goneyalewa mo ni yalovinaka ka ciqoma na kemuni irairai, okati kina na kemuni ibulibuli kei na ivukivuki, ka kakua soti ni vinakata mo ni vakataki ira eso tale. Eda duidui kece. Eso e balavu ka so e lekaleka. Eso e levulevu ka so e lila. Ka lewe levu sara ena dua na gauna era na vinakata me ra vaka e dua na ka era sega ni rawata! Ia me vaka ga na ivakasala e solia e dua na dauveituberi vua e dua na goneyalewa: “Sa sega ni dodonu mo ni bula tiko ka qai leqataka tiko ni sa vakaraici kemuni tu o vuravura. Ni ko ni sa laiva na nodra nanuma na tamata me yavalati kemuni ko ni sa biuta laivi tiko na nomuni kaukauwa… . Na idola ni yalodei mo ni dau vakarorogo ki na vu ni yalomuni—[o ikemuni dina.]8 Ena matanitu ni Kalou o kemuni dina e bibi cake mai na rupi9—na goneyalewa kece sara era gone ni veiyalayalati kei na yalewa qase cake kece era itakataka kaukauwa ni veika vinaka. Au tukuna na yalewa qase cake baleta kemuni na ganequ o kemuni na ivakaraitaki ka ivurevure levu duadua vei ira na goneyalewa. Ia kevaka ko ni lomaleqataka ni kemuni levu na 2 ko ni na sega soti ni kidacala ni o luvemuni goneyalewa se na Leba ena nomuni kalasi ena cakava talega vaka o ya ka na tauvimate kina ni vakatotomuria me rawata. Me da sa tuvaki vinaka e yagoda ena veigauna kece sara—o ya e ivakavuvuli vinaka ni Vosa ni Vuku. E kena ibalebale na kana vinaka ka vakaukauwa yago me vukei kemuni mo ni cakacaka ka sega ni guce rawa. Ena rawa ni da na cakava o ya me vinaka cake sara. Ia, au vosa tiko eke me baleta na ituvaki bulabula ni yago ka sega ni ka me baleta na kemuni levu.
Sa dina sara, ni vuravura sa bau vakararawataki kemuni sara ga vakaca ena ka oqo. Ko ni sa vakaogai ena iyaloyalo yavala, retioyaloyalo, mekeseni ni isulusulu kei na kacivaki ivoli, kei na itukutuku me tukuna ni ka e laurai sa ikoya na ka e gadrevi. Na idola sa ikoya, “kevaka sa totoka tu na kemuni irairai, na nomuni bula ena vakasakiti ka ko ni na marau ka kilai levu.” Na mataqali ituvaki vaka o ya e dau yaco wasoma ena gauna ni itabagone, ka me kakua ni tukuni e dua na ka me baleta na gauna ni goneyalewa. Ena levu sara na gauna e levu na ka e caka ki na yago me sotavi kina na tatadra (sega ni tukuni na ka me vaka na irairai) ni ivakatagedegede. Me vaka ga e tukuna e dua na yalewa dau vakaraitaki ena iyaloyalo yavala mai Hollywood, “[Eda sa] vakabobulataki ena totoka ni irairai kei [na] tovure ni irairai me gone tikoga… . [Au sa] rarawa sara ena vukudra na yalewa ka ra vakasewasewani [ira] … me ra vaqara na ka o ya. Au raici ira na yalewa, [wili kina na goneyalewa] … ni ra dreta cake oqo ka dretaka lesu o ya. [Sa vaka] e dua na baba sa sisi tu. [Ko ni na sega ni rawa ni lako tani mai kina.] [Sa bau] … ka lialia sara ga … na ka sa cakava tiko o vuravura vei ira na yalewa.”]10
Ena ka e baleti au kei na vakadeitaki ni bulabula ni yago, oqo e levu cake mai na leqa ni veimaliwai; oqo e sa vakavuna sara ga na leqa vakayalo, ka oka kina na vakararawataki ni yalewa, vakakina o ira na goneyalewa me vaka ni ra sa sotava tu e vuravura ena gauna oqo. Ia, kevaka era a oga na qase me baleta na kedra irairai—bucina—ka vakadewa ka samaka kei na vakavouya na veika kece e dodonu me veisau—na veika kece oqori ena drodrovi ira yani na luvedra. Ena so na gauna, na leqa oqo ena vaka na ka e dau tukuni ena iVola i Momani “nanuma sesewa.”11 Ena dua na itikotiko na dokadoka kei na vakanananu e sa dau ka levu sara ga. E dua ena gadreva vakalevu sara na veimataqali iyaya ni sausauni me qai veiqati rawa kei na veika totoka sa tabaki wavoki tu oqo. Ia ena tikoga o ira era na dau veivakalewai ka veidusi tikoga me vaka e a raica o Liai,12 baleta ni veitalia sara kevaka e dua me tovolea ena nona igu ena vuravura ni marau kei na veiveisau ni iukuuku ena sega ga ni na taucoko rawa.
E dua na marama sega ni lewenilotu e a vola e dua na ka me baleta na gauna ni nona bula vakacakacaka vata kei ira na marama totoka e raica e levu sara na ka era tautauvata kina, ka sega vakadua ni dua me baleta na kedra levu kei na ibulibuli. E tukuna o koya ni o ira na yalewa totoka ka kilai ira era bula mamarau, yaloyalovinaka, taleitaka na vuli, era yalodei, ka yalodina. Kevaka me da qai semata vata yani na Yalo ni Turaga vei ira na marama vakaoqori, sa na qai vakamacalataka sara ga na totoka ni dua na marama ena dua ga na itabagauna, ka na tiko kece kina na vei gacagaca ni kena vakabibitaki na veivakalougatataki ena rawa mai na kosipeli i Jisu Karisito.
Meu sa tinia mada. Sa levu sara na ka sa tukuni tu ena itukutuku ni veivakamarautaki me baleta na kena dau mateci na “vakatasuasua dina.” Au sega ni kila se cava oqori, ia mai na boto ni utoqu au wasea tiko na dina ni kosipeli oqo kei ira na itabagone yalewa totoka ena loma ni Lotu.
Sa noqu itukutuku ni loloma vei kemuni oqo ni Tamana kei na Luvena erau a rairai vua na Parofita o Josefa Simici, o koya mada ga e cauravou gone ga ka kacivi mai vua na Kalou mai na nomuni itabayabaki. Au vakadinadinataka ni rau vosa vei koya, ni a rogoca na domodrau tawamudu ka raica na lagilagi ni yagodrau.13 Na ka e yaco o ya e ka dina me vakataki Tomasi na iApositolo sara ga, ka a tukuna vua na iVakabula, “dodoka mai na nomu iqaqalo ka raica na ligaqu ia dodoka na ligamu ka daramaka ki sarisariqu: … ia mo kakua ni vakatitiqa [mo] vakadinata ga.”14
Kivua na makubuqu goneyalewa kei ira kece na itabagone ena Lotu au wasea na noqu ivakadinadina ni Kalou e bula tiko oqo na Tamada kei Jisu Karisito e bula tiko oqo na Luvena Le Duabauga sa mai vakayago, na iVakabula ka Dauveivueti kei vuravura. Au vakadinadinataka ni oqo na Lotu dina ka matanitu ni Kalou e vuravura, ni ra liutaki ira tiko na tamata oqo na parofita dina ena veigauna sa oti kei na dua na parofita dina, o Peresitedi Gordon B. Hinckley e veiliutaki tiko nikua. Mo ni na vakila na nodra loloma tawayalani vei kemuni na iliuliu ni Lotu ka mo ni na vakatara na tawamudu ni kena dina na kosipeli i Jisu Karisito me laveti kemuni cake mai na oga vakavuravura kei na nuiqawaqawa ni itabagone sa noqu masu, ena yaca i Jisu Karisito, emeni.