O Ira na Luvena Yalewa na Tamada Vakalomalagi

Susan W. Tanner

Peresitedi Raraba ni Goneyalewa

Ni sa kilai kemuni ka lomani kemuni na Tamada Vakalomalagi. Sai kemuni na luvena yalewa taleitaki dina. Sa tiko na Nona ituvatuva me baleti kemuni.

Na vugoi keirau tagane a kaya vei luvena yalewa o Eliza ka sa yabaki tolu ni na vakarautaki tiko ena lotu vakamatavuvale e dua na lesoni me baleta e dua na ulutaga bibi. E mata dredredre sara mai ka saga me vakilakila na ka totoka cava oya. “Au kila ni baleti au” a kaya mai, “baleta ni’u totoka!” E nanuma ka kilai koya tiko o Eliza—e dua na luvena totoka na Kalou. A vulica mai vei tinana na ka oqo, ka ni se gonelailai o Eliza sa lagata tiko mai kina na imatai ni noda sere, “Au Luveni Kalou,” (Serenilotu, naba 58), me dau sere ni vakamocegone ena veibogi.

E vuravura taucoko kei na veimataqali vosa ni veimatanitu kece, era domo vata kina o ira na goneyalewa yabaki 12 ki na 18 ni ra kaya: “Oi keimami na luvena goneyalewa na Tamada Vakalomalagi, ka sa daulomani keimami, ka keimami daulomani Koya talega” (“iToko ni Goneyalewa” Torocake Yadudua ni Goneyalewa [ivola lailai, 2001], 5). Ia ni ra sa tubu cake tiko, sa dau vakavuqa me ra lako tani mai na kila ka veivakadeitaki oya nei Eliza yabaki tolu, ni ra sa ka totoka dina sara. Era dau sotava tu na itabagone na “lecavi ira vakai ira” ka ra sega tu ni kila, se o cei o ira. Na veiyabaki vaka itabagone ka’u vakatoka me gauna ni “butako ituvaki,” ka sa vakaibalebaletaki tiko ki na vakasama vakavuravura, vuku vakavuravura, kei na kena veinaki ca e vakacalai keda, totogitaki keda, ka vakasaqara me butakoci keda mai na keda ituvaki dina.

E dua na goneyalewa vinaka a kaya vei au, “E so na gauna au sa sega tu ni kila, se o cei oi au. Au sa sega ni vakila na loloma ni Tamada Vakalomalagi. Sa vaka me dredre mai na noqu bula. Sa sega ni yaco na veika au a vinakata, nuitaka, ka tatadrataka ni ra na yaco.” Na ka au a tukuna vua au na tukuna oqo kivei kemuni kece sara na goneyalewa ena veivanua kecega: au sega ni vakatitiqataka ni sai kemuni yadua na luvena yalewa na Kalou. E kilai kemuni tiko o Koya, e lomani kemuni, ka sa tiko na Nona ituvatuva me baleti kemuni. Au kila ni oqo na itukutuku e vinakata na Tamada Vakalomalagi meu wasea vei kemuni.

Era sa vakadinadinataka na parofita kei na iapositolo edaidai ni da sa ituvaki vakalou. Na ivakaro ki vuravura raraba me baleta na matavuvale e tukuna vakaoqo: “Oi keda yadua eda sa luvedrau tagane se yalewa lomani vakayalo na noda itubutubu vakalomalagi, ka sa vakalou na noda bula kei na ilesilesi yadua e baleti keda” (Liahona, Oct, 2004, 49). E a kaya talega kina vakaoqo o Peresitedi Gordon B. Hinckley:

“Ko ni sega ni ikarua ni digidigi. Sai kemuni na luvena yalewa na Kalou. Sa vakatikori vei kemuni na itutu vakaulumatua ka sa dua na ka totoka ka vakatabui, ka vakalou. Kakua ni guilecava oya. Na Tamamuni Tawamudu sai koya na iVakavuvuli cecere duadua e vuravura kei lomalagi taucoko. Sa lewa o Koya na tamata kecega, ia sa dau rogoca talega o Koya na noda masu ni da sa Luvena yalewa ka rogoci iko ni ko drau veivosaki vata. Ena sauma o Koya na nomu masu. Ena sega ni biuti iko duadua tu” (“Stay on the High Road,” Liahona, May 2004, 112).

Ni ko sa tugana ki lomamu sara e loma na kila oqo ni ko sa luvena yalewa na Kalou, ena vakacegui iko, vaqaqacotaka na nomu vakabauta, ka vakauqeta na nomu itovo. Kevaka mo qarauna me savasava tikoga na nomu vakanananu, ko na yalodei tiko ena mata ni Kalou, me vaka ga na yalayala vakaivolanikalou e tukuni tiko ena ikau ni noda Muavata (raica V&V 121:45).

Eda na dui kila, ka vakila beka vakacava ni da sa luvena yalewa na Tamada Vakalomalagi? E tiko e dua na ilati ena kedrau tadrua na lomalagi vata kei vuravura, e dua na “moce kei na guiguileca” (William Wordsworth, “Ode on Intimations of Immortality from Recollections of Early Childhood” stanza 5, laini 58) ni da sucu mai. Sa ka yaga vei keda oqo me da ”mai vakayago ka vuli e vuravura me rawa [ni da] tubu yani ki na bula e uasivi sara ka me qai kena ilutua na [noda] kila na vanua [me da ] na yacova ena tawamudu“ (Liahona, Oct. 2004, 49). E lomani keda na Tamada Vakalomalagi ka gadreva me vukei keda me da nanumi Koya tiko ka me qai vakarautaka vei keda na katuba ki na tawamudu. E vakavulica vakaoqo o Paula na iApositolo ”ni Yalotabu ena vakadeitaka ki na yaloda, ni da sa luvena na Kalou“ (Roma 8:16). Na Yalotabu ena tadolava na noda vakasama me da kilai keda tiko. Sa dau vosa vei keda na Yalotabu ena gauna eda masu kina, wilika na ivolanikalou, ni da tugana kivei keda na loloma veivueti ni Turaga, ciqoma na veivakalougatataki ni matabete, qaravi ira na tamata, se vakila ni ko lomani se vaqaqacotaki mai vei ira e so.

A kilai koya rawa o Mosese ena gauna a sotava kina e dua na ka vakayalo kaukauwa. A veivosaki kei na Kalou e matanavou ka kila kina ni o koya e dua na luve ni Kalou, ka sa tiko e dua na nona ilesilesi digitaki me vakayacora. Ni sa sotava oti na veika oqo, a qai vorati koya o Setani. Ena vuku ga ni sa vakila oti o Mosese na lagilagil ni Kalou, e kila kina o koya ni sega tu na lagilagi nei Setani. Ena vuku ga ni sa qai kila o Mosese ni sa luveni Kalou ka sa solia vua na Kalou e dua na ilesilesi, sa tu kina vua na kaukauwa kei na lewa me vorati Setani, ka rawa me vakatulewa vakadodonu, ka kerea vua na Kalou me vaqaqacotaki ka me na dau tiko vata ga kei koya na Nona Yalotabu. (Raica na Mosese 1.)

Sa vakarautaki vakakina kivei keda na ituvatuva vata oqo. Ena gauna eda sa kila ka vakila kina se o cei oi keda dina, sa rawa kina vei keda me da kila na vinaka mai na ca ka rawa ni sabaya na veitemaki. E dua na sala ka na rawa me da kila vakavinaka kina na ilesilesi vakalou sa vakarautaka tu vei keda na Turaga sai koya mai na noda veivakalougatataki vakapeteriaki. Sai ira oqo na veitukutuku e vakamatatataki ka baleta na tamata yadua ka rawa ni da ciqoma mai na kaukauwa ni matabete.

E dua tale na sala me da ciqoma kina na veivakavukui vakayalo me baleta na keda ituvaki tawamudu dina oya mai vua e dua na itubutubu se iliuliu ka rawa ni vakadeitaka vei keda baleta ni sa tu vei koya na rai vakalou ni kila tu se o cei oi keda dina. Sa dau tukuna vakamatata vakavuqa vei au na Yalotabu na kedratou ituvaki dina na luvequ. Au nanuma sara na bogi ni bera ni sucu na luvei keirau, au sa vakila dina tu ni luvei keirau oqo ena yaco me itokani vinaka ka dauvukei ira na tacina. Oqo e sa vakaraitaka tiko ni sa dina na ka oqo. E dua tale na gauna a yalolailai sara vakalevu e dua vei iratou na itabagone e vale ena vuku ni nona a coqa vakacalaka ena motoka, ka a voqa mai ena noqu vakasama: “Au lomana na luvequ oqo kau na tuvanaka na nona bula.” Sa vakayacora vakakina. Sa dau veivakauqeti tikoga mai vei au na veidusimaki oqo. Ena gauna era gadreva kina na veivakayaloqaqataki, au sa vakalougatataki ena veivukei vakayalo meu raica na yalodra cecere ka dokai tawamudu na luvequ.

E dau kaya beka vei iko o ta kei na ni bera ni ko biubiu mai vale “mo nanuma tiko o cei koi iko”? Na cava beka na ibalebale ni nodrau vosa? Mo nanuma ni ko sa tiki tiko ni matavuvale oqo kei na kena ilesilesi mo rokova” Mo nanuma tale tikoga, ni ko sa luvena na Kalou ka mo vakaitovotaki iko vakakina” Era dau daramaka toka na daukaulotu na ivakatakilakila ni yaca me ra nanuma tiko ni ra matataka tiko na Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai. Ena dau vakavotuya tiko vei ira na daukaulotu na ka oqo me ra dau vakaisulu rakorako ka totoka ka dau dokai ira na tamata ka saga me laurai vei ira na rarama i Karisito. Sa gadrevi me ra vakayacora na veika oqo baleta ni ra sa daramaka tiko na ivakatakilakila ni yaca e dua na kedra ivakatakilakila e taudaku. Mai na noda veiyalayalati, eda sa vakatikora talega kivei keda na yaca i Karisito. Sa gadrevi me ceuti tu na Yacana e yaloda mai loma. Sa gadrevi vakakina, me da bula voli me vaka ni da sa luvena kilikili na Tamada Vakalomalagi, sai koya sa tukuni tu ni sa talai keda mai ki na vuravura oqo ka vakamasuti keda me da: “Nanuma tiko se oi cei oi kemuni!”

Ena gauna au sa kacivi kina meu qaravi kemuni, na goneyalewa ni Lotu oqo, au sa kila deivaki tu meu na dau bula rakorako. E dua na siga a soli vua e dua na luvequ yalewa e dua na tikite ni a laki vakeleya na nona motoka e gaunisala levu ka sega ni sauma. Au a sega ni muria na lawa kau lako yani vakatotolo ki na vale ni tabacakacaka ni siti meu laki vakaraitaka ni sa vakau tiko yani ena meli kivei keitou na ivola vakadonui. Niu curu yani ki na katuba, e dua a kaya mai vei au, “Au kilai kemuni.” Au a tu vakadua kina ka votu mai vei au meu nanuma talega se o cei oi au—e sega walega niu peresitedi raraba ni Goneyalewa, ia e ka bibi duadua ga niu sa luvena yalewa na Kalou.

Vakaveiwekani e dodonu me da nanuma tiko ni o ira talega na tamata era luvena na Tamada Vakalomalagi. Taumada ena neirau vakamau, sa dau tukuna tiko mai vakawasoma o watiqu “Au sega ni vakamautaka na kemu irairai.” Sa oti oya au a qai kaya vua vakaveiwali, “Ni oya e sega ni rogo veivakauqeti.” A qai vakamacalataka na ka au sa kila rawa tu, ni sai koya oya na vosa totoka e vinaka duadua e rawa ni kaya vei au. A kaya o koya, “Au lomani iko ena kemu ituvaki dina ka tawamudu.” E kaya vakaoqo na Turaga: “Mo kakua ni raica na matana, se na kena balavu; … ni sa sega ni raica ko Jiova me vaka sa raica ko ira na tamata; ni sa raica na ka e sau ko ira na tamata, ia sa raica na yalo ko Jiova” (1 Samuela 16:7). Ena loma ni matavuvale, vakaveitokani, veimusumusuki kei na vakamau me da kakua ni raica walega na irairai totoka kei na kila ka, ia na itovo, yavunibula vinaka, kei na ituvaki vakalou ni tamata yadua sa soli vua.

Ena dua na iteki mai Chile era a vakayacora na goneyalewa e kea ena keba na veika oqo ena nodra maroroya na itukutuku era sa vakaivolataka vakai ira na nodra veivakarau ni bula e savasava. Ena veisiga yadua sa toso cake vinaka kina na nodra veikilai ka ra vola na veika dina era sa vulica rawa me baleta na tamata yadua e kea. Ni oti na keba, era wasea na nodra dui nanuma, ka veivukei vakai ira me ra raica rawa na veika vakalou sa dui tu vei ira yadua. E kaya vakaoqo na nodra iliuliu, “Keimami sa mai vakatakatai vakavinaka oqo ena yalo ni loloma totoka kei na vakanuinui vinaka. Au sa rawa ni kaya vakaidina eke ni sega sara mada ga ni bau rogoca e dua na vosa kudrukudru mai vei ira na goneyalewa! Era sa mai vakabulabulataki ena dua na yalo lomavata ni veitokani kamikamica ka sega ni dau kunei tu vakavuqa ena kedra maliwa na goneyalewa. E a sega ni dua na veisivisivi, se veiqati. Sa yaco me dua na tiki kei lomalagi na neimami keba” (ivola vakaitaukei). Era sa kila ka raica rawa na goneyalewa vakai ira na kedra ituvaki yadua vakalou, ka yaco me vakasinaita na keba oya na Yalotabu ena gauna sa wasei tiko kina na veivakasama vakalou vakaoqo.

E kaya vakavuku vakaoqo o C. S. Lewis: “Sa ka bibi sara me da bula voli ena dua na vanua era tiko kina o ira e rawa ni ra laki kalou se kalou yalewa, ka me nanumi tiko ni da rawa ni veivosaki vata kei na dua na tamata e gogo tu ga ka sega ni dautaleitaki tu ka rawa ni yaco ena dua na siga me laki dua na tamata, ke o sa raica rawa oqo na kena ituvaki, ko na temaki sara mo na sokalou vua… . E sega ni dua na tamata e ka wale… . O wekamu sai koya e dua na ibulibuli vakalou ka soli tu mai na vakatulewa ni nomu veiwakilakila“ (“The Weight of Glory,” ena Screwtape Proposes a Toast and Other Pieces, (1974) 109–10).

O ira na goneyalewa ena veivanua kecega ka ra kila tu ni o ira kei na so tale era luvena yalewa na Kalou sa dauloloma era vakaraitaka na nodra lomani Koya ena nodra bula savasava, dauveiqaravi vagumatua, ka bula ivakaraitaki vinaka. Au dokai ira vakalevu na goneyalewa era isulusulu rakorako voli ga ena dua na tiki ni vanua katakata ka kolumaca kei Brazil. Era kaya vakaoqo, “Na bula rakorako e sega ni baleta na ituvaki ni draki. E ka ni yalo.” Era sa kila vakavinaka tu o ira na goneyalewa oqo ni ra sa luvena yalewa na Kalou.

E a luvuci na yaloqu niu a rogoca na nodratou cakacaka vinaka e lewe lima na gonevuli ni YDE mai Idaho ka ratou a luvu walega oqo ena dua na vakacalaka vakarerevaki. E ra kilai iratou vakavinaka na nodratou itokani kei na itikotiko e kea ni ratou dau bulataka na ivakarau ni bula savasava ka vakaraitaki vinaka ni veika dodonu ka taucoko. E ratou sa kila vakavinaka tu na itabagone oqo ni ratou sa luvena tagane ka luvena yalewa na Kalou.

Au sa mai vakatakatai mai na nona ivakaraitaki e dua tale na goneyalewa e rau sa sere na nona itubutubu. E sega ni vinakata o koya me sega ni lomani o ganena kei rau na tacina, ia sa qai dau masu vata kei iratou ena veibogi ka tukuna ni lomani iratou. Sa kila vakavinaka tu o goneyalewa oqo ni sa luvena yalewa na Tamada Vakalomalagi e lomani koya, ka lomani Koya ena nona lomani iratou na tacina.

Au sa vakauqeti vakakina meu vulica na nodra itovo na goneyalewa ni dua na vanua bula dravudravua kei na veivakaduiduitaki vakapolitiki ena vuravura oqo. E dina ga ni tu na nodra dui dredre ni bula, era maqusa na goneyalewa oqo ena dua na nodra keba ka tuvanaka kina na veika me ra vakatataki kina vakai ira. Era a cakava na nodra kato ni vakasavasavataki ni yago, nodra na yalewa era vakaleqai tu. Era tomana tale na nodra laki vukei ira na vakaitikotiko raraba, ena valenibula, kei na veivale e so. Mai na nodra cakacaka oqo eda sa kila kina ni ra sa kila vakavinaka tiko o ira na goneyalewa oqo ni ra sa luvena yalewa na Kalou. E sobuti na yaloqu ena noqu lomani ira na goneyalewa oqo kei ira na goneyalewa ni veivanua kece sara. Au kila ni sai kemuni na luvena yalewa na Kalou o koya sa daulomani kemuni yadua.

Meu tinia meu wasea mada e dua na ka au a sotava e vakaciriloloma ka vakalou ki na noqu bula. Ena gauna au sa kacivi kina meu peresitedi raraba ni Goneyalewa, sa dua na ka na noqu rere ka lomataqaya. Au sa dau sega tu ni dau moce vakavinaka ena so na bogi niu sa lomaleqa, veivutuni, kau tagi. Ni oti e vica na bogi na kena yaco tiko na ka oqo, e a yaco vei au e dua na ka e veilauti dina. Au sa tekivu meu vakasamataki ira na vugoqu goneyalewa, ka vakakina o ira na goneyalewa ena noqu itikotiko raraba kei na tabanalevu, kei ira talega na goneyalewa au dau raici ira vakawasoma ena koronivuli torocake, kau raitayaloyalotaki ira na goneyalewa lewe ni Lotu ena veiyasai vuravura taucoko, e sivia toka na veimama na milioni na kedra iwiliwili. Sa tekivu me solegi au kina e dua na yalo e totoka ka veivakatakatai ka curuma na yaloqu. Au sa lomani ira kina vakalevu vakayadua na goneyalewa Yalododonu, oi kemuni yadua sara, kau sa kila kina vakaidina ni yalo sa curumi au oya sa loloma nei Tamada Vakalomalagi vei kemuni. Sa kaukauwa sara ka qaqaco cake. Au sa qai vakila ena imatai ni gauna na vakacegu, baleta niu sa kila na ka e gadreva vei au na Tamada Vakalomalagi meu cakava. E vinakata o Koya meu vakadinadinataka vei kemuni na Nona loloma cecere vei kemuni. Ka sa noqu ivakadinadina tale oqo vei kemuni niu sa kila vakaidina kau sega ni vakabekataka ni sa kilai kemuni ka lomani kemuni na Tamada Vakalomalagi. Sai kemuni na luvena yalewa taleitaki dina. Sa tiko na Nona ituvatuva me baleti kemuni, ka sa na dau tu vakarau o Koya me na liutaki kemuni, dusimaki kemuni, ka lako vata kei kemuni (raica “Au Luve ni Kalou”). Sa noqu masu ena yalodina mo ni na kila na veika oqo ka vakila e yalomuni, ena yaca i Jisu Karisito, emeni.