Na Siga Oqo
Eda na gadreva kece na Nona veivuke me da levea kina na leqa rerevaki ni kena lokuyarataki na veika e dodonu me da cakava eke ena gauna oqo me da rawata kina na bula tawamudu.
E rerevaki toka na vosa oqo ena dua na siga ni kena ibalebale, “e sega nikua.” “Au na qai veivutuni ena dua na siga.” “Au na qai vosoti koya ena dua na siga.” “Ena dua na siga au na qai tukuna vua na noqu itokani me baleta na Lotu.” “Ena dua na siga au na qai tekivu saumi ikatini kina.” “Ena dua na siga au na qai lesu tale kina ki na valetabu.” “Ena dua na siga… .”
E vakamatatataka na ivolanikalou na rerevaki ni lokuyara. Sai koya ni da na qai kida sa oti na gauna. Ena qai vinakata na Kalou o koya e solia tiko vei keda na veisiga yadua me da vakamareqeta me da laki soli itukutuku yani vua. Eda na tagi, ka na tagi ko Koya, kevaka eda a nakita me da qai qaravi Koya ni mataka ka qai sega ni yaco mai se me da tatadrataka na siga ena noa ni sa sivi yani na gauna me da cakacaka kina. Na siga oqo e isolisoli talei ni Kalou. Na vakasama vakaoqo, “Ena dua na siga au na qai” e rawa ni butakoca na veigauna vinaka kei na veivakalougatataki ni tawamudu.
Sa tu na ivakasala bibi kei na veidusimaki ena iVola i Momani:
“Raica au sa tukuna oti vei kemudou na ka oqo; dou sa rogoca oti e vuqa na kena ivakadinadina, kau sa vakaroti kemudou mo dou kakua ni lokuyarataka na gauna mo dou veivutuni kina, raica sa soli vei keda na bula oqo me da vakarautaki keda kina ki na bula tawamudu, ia kevaka eda sa sega ni vakarautaki keda rawa ena bula oqo, sa sega ni rawa ni da vakarautaki keda ni sa yaco mai na butobuto.
“Ia ni sa yaco mai na gauna rerevaki ko ya, sa sega ni yaga mo qai kaya tiko, au na veivutuni ka lesu vua na noqu Kalou. Io sa sega ni yaga na nomu qai vosa vakaoqori; raica na yalo ga ko a soli iko kina ena nomu bula oqo, ena laki lewai iko tale ena bula sa bera mai.”1
E qai kaya ko Amuleki ni nomu lokuyarataka tiko na nomu veivutuni ena rawa ni vakavuna me lako tani vei iko na Yalo ni Turaga.
Ia, e sala vata na ivakasala oqori, na inuinui oqo: “Ia oqo au kila, ni sa kaya na Turaga, au sa sega ni tiko ena vale dukadukali ia au sa tiko vata ga kei ira sa yalododonu. Raica sa kaya talega ko Koya ni ra na tiko ena nona matanitu ko ira sa yalododonu; ia sa savai ka vakavulavulataki na nodra isulu ena dra ni Lami.”2
E sinai tu na ivolanikalou ena kedra ivakaraitaki na italai yalomatua ka ra a vakamareqeta na gauna era bula donumaka ka ra digitaka me ra cakava na veika era rawata me kauta mai na veivakasavasavataki. E dua vei ira ko Josua: “Mo ni digitaki koya edaidai kemuni na qarava… ,” e qai kaya, “ia koi au kei ira na noqu lewe ni vale, keitou na qaravi Jiova.”3
Na qaravi Koya ena sureta na Yalo Tabu me tiko vata kei keda. Na Yalo Tabu e ivakasavasava ni ivalavala ca.
Na iVakabula sara mada ga, o koya e sega na nona ivalavala ca, sa biuta koto na ivakaraitaki ena kena gadrevi me kua na lokuyara. E kaya o koya:
“Sa dodonu me da kitaka na cakacaka i koya sa talai au mai, ni sa siga toka: sa voleka mai na bogi, sa sega ni cakacaka rawa kina e dua na tamata.
“Niu sa tiko e vuravura, au sa rarama kei vuravura.”4
Me vaka ni iVakabula sa vakaturi cake mai na mate, sa Rarama tiko kei Vuravura ena siga oqo ka tawamudu ko Koya. Sai koya ga sa sureti keda me da lako yani Vua ka qaravi Koya, me kakua tale ni daro. Na Nona veivakauqeti vei iko vata kei au oqo: “Au sa lomani ira era sa lomani au; Ia ko ira era sa qarai au taudonu era na raici au.”5
Oqori e dina me baleta e dua na siga me vaka na kena dina ena dua na gauna ni bula. Na masu ena mataka kei na vakasaqaqara vakamataka ena ivolanikalou me da kila na veika me da cakava vua na Turaga e rawa ni vakadavora donu na itosotoso ni dua na siga. Eda na rawa ni kila na cakacaka, mai na kena kece eda rawa ni digitaka, e bibi duadua vua na Kalou ka vakakina vei keda. Au sa vulica ni mataqali masu vakaoqori e dau saumi kevaka eda kerekere ka vakanananu titobu me vaka na nona talairawarawa e dua na gonelailai, e vakarau tu me cakacaka sega ni bera ena veiqaravi lalai.
Ena vuqa na gauna, ena sega ni rawarawa na noda cakava na veika e bibi duadua. E sega ni dodonu me vakakina. Na nona inaki na Kalou ena veibuli me da mai vakadinadinataki keda. A vakamacalataki vei keda na ituvatuva oqo mai na vuravura ni yalo ni se bera ni da sucu mai. Eda a gugumatua tiko mai kea ka rawa kina vei keda me da digia me da mai vorata na veitemaki eke me da vakavakarau kina ki na bula tawamudu, na isolisoli cecere duadua vei ira na isolisoli kecega. Eda a reki ena noda kila ni veivakatovolei e baleta na noda talairawarawa ka yalodina, e dina ni na sega ni rawarawa: “Ia me da vakatovolei ira mada kina, era na muria na veika kece sa vakarota vei ira na Turaga na nodra Kalou se sega.”6
E dina ni da sa kila tu ni na dredre na veivakatovolei, eda vakila na reki baleta ni dei tu na yaloda ni da na rawata. Na dei ni yaloda e vu mai na noda kila tiko ni na lako mai ki vuravura ko Jisu Karisito me vaka ni noda iVakabula. Ena mai vakadruka na mate. Ena vakayacora me rawa vei keda me da vakasavasavataki mai na noda ivalavala ca ena noda rawata me yaga vei keda na mana ni Nona Veisorovaki.
Eda kila talega eso na ka dina veivakadeitaki me baleta na veika ena gadrevi me rawa kina ni da rawata na veivakasavasavataki eda na gadreva. Na veika kece ena gadreva na veivakasavasavataki—na papitaiso mai vei ira e tu vei ira na kena dodonu, ciqoma na Yalo Tabu mai ligadra na matabete vakadonui, dau nanumi Koya ka me tiko kina vata kei keda na Yalona, ka qai muria tiko na Nona ivakaro—ena rawa na ka kecega vua sa yalomalumalumu vakalevu sara vei keda. Ena sega ni rawa mai na vuku, ka sega talega ena vutuniyau, ka sega talega ena bula balavu. Ia, eda kila ni na dreti keda yani ki Vua na iVakabula ka na tu vua na kaukauwa me vukei keda ni sa na dredre na veivakatovolei ka levu cake na veitemaki ni lokuyara. E vakamacalataka ko Alama na parofita cecere na sala e rawata kina na Karisito na kaukauwa ko ya:
“Ia ena mai vunau voli ko Koya, ena vosota na ka rarawa, na veivakararawataki kei na veivakatovolei kecega; a sa yaco na veika oqo me vakayacori kina na vosa sa tukuni, ni na colata ko Koya na nodra rarawa kei na nodra ivalavala ca na nona tamata.
“Ena soli Koya me mate, me sereka kina na ivesu ni mate sa vesuki ira tu na nona tamata; ia sa mai bula vakatamata ko Koya me kila kina na nodra malumalumu na nona tamata, ka vakabulai ira ena nona yalololoma.”7
Eda na gadreva kece na Nona veivuke me da levea kina na leqa rerevaki ni kena lokuyarataki na veika e dodonu me da cakava eke ena gauna oqo me da rawata kina na bula tawamudu. E vuqa vei keda na veitemaki ni lokuyara ena yaco mai na dua se o rau ruarua na yalo oqo. Erau veibasai sara: e dua sai koya me da yalo vakacegu ena veika eda sa cakava oti kei na kena ikarua sai koya na yalodruka ni gadrevi me da cakava eso tale na ka.
Na yalovakacegu e rerevaki toka vei keda kece. E rawa ni yaco vei ira na itabagone lecaika era dau nanuma ni na levu tu na gauna ena gauna sa bera mai me baleta na veika vakayalo. Era na nanuma beka ni sa rauta na veika era sa rawata ni vakatauvatani kei na lekaleka ni gauna era sa mai bula tiko kina. Au sa kila mai na veika au sa sotava oti na sala e rawa ni veivuke kina na Turaga vei ira na itabagone vakaoqori me ra raica ni se tu sara ga ena maliwa ni veika vakayalo o koya, ena gauna oqo. E rawa ni vukei iko o Koya mo raica ni ra vakaraici iko tiko na nomu lewe ni kalasi. E rawa ni vukei iko ko Koya mo raica ni nomu vunilagi ena tawamudu e tarai cake ena veika era dikeva toka ni o cakava kei na kena o sega ni cakava. Na nomu vakavinavinaka walega ena nodra veivakauqeti vinaka vei iko e rawa ni laveti ira cake me sivia na veika o nanuma. Ni o kerea vua na Kalou, e rawa Vua me vakatakila vei iko na veigauna vivinaka mo laveti ira cake kina na tani sa biuti ira wavoliti iko tu o koya mai na nomu gauna ni gone.
Na yalo vakacegu e rawa sara talega ni vakaleqai ira na uabula era sa vakatovolei oti. Na kena vinaka kei na balavu ga ni nomu veiqaravi na kena rawa vua na dau veitemaki me biuta ena nomu vakasama na lasu oqo: “Sa dodonu mo cegu mada.” O sa Peresitedi oti ni Lalai ena nomudou tabana lailai vakarua. Se, o sa cakacaka beka vakabalavu ka kaukauwa ena nomu kaulotu ka sorovaka e levu na ka mo veiqaravi rawa kina. Se, o iko beka na ivuvu ni Lotu ena vanua ko vakaitikotiko kina. Ena yaco beka mai na vakanananu, “Me ra vakaitavi mada o ira na ka vou. Au sa cakava oti na noqu itavi.” Na veitemaki sai koya mo vakabauta ni ko na lesu tale mai ka mai veiqaravi, ena dua na siga.
E rawa ni vukei iko na Turaga mo raica rawa na kena rerevaki na vakacegu mada baleta ni o nanuma ni sa rauta na veika ko sa cakava. A vukei au ko Koya ena nona vakatara meu veitalanoa vata kei na dua na Nona italai qase. Sa damele sara ko koya, sa malumalumu na yagona ena veitabayabaki ni cakacaka kei na tauvimate. Era sa sega ni vakatarai koya na nona vuniwai me biuta na nodratou vale. Ena nona kerekere, au a laki soli ripote ena vuku ni dua na ilakolako au lako kina ena veiqaravi ena vukuna na Turaga, ena vica na matanitu, ena vica vata na soqoni, kei na vuqa na veivakatarogi, ena nodra vukei na tamata yadua kei na veimatavuvale. Au tukuna vua na nodra vakavinavinaka na tamata ena vukuna kei na veiyabaki e vuqa a veiqaravi voli kina. E tarogi au kevaka au vakarau lako tale ena dua na noqu ilesilesi. Au tukuna vua ni vakarau tale tiko mai e dua na ilakolako balavu. A vakidacalataki au ena nona tukuna mai e dua na itataqomaki mai na yalo vakacegu kau nuitaka ni na tu me tawamudu, e kukuva na ligaqu ka kaya: “Isa, yalovinaka, kauti au yani.”
E dredre me da kila se sa rauta na veika eda sa cakava me rawa ni veisautaka kina na noda bula na Veisorovaki me rawa kina ni da vakaivotavota ena bula tawamudu. Ka da sega ni kila se vica na siga me da na cakava kina na veiqaravi e ganita me yaco mai kina na veisau qaqa ko ya. Ia eda kila ga ni na rauta na veisiga kevaka eda sega ni vakawaletaki ira. Oqo na itukutuku vinaka:
“A sa vakabalavutaki na nodra bula na luve ni tamata me vaka na lewa ni Kalou, me ra veivutuni kina ena gauna ni nodra bula vakayago; io era sa tu ena itutu ni vakatovolei ka sa vakabalavutaki na gauna ni nodra bula; me vaka na ivakaro sa solia na Turaga na Kalou vei ira na luve ni tamata.”8
Na veivakadeitaki oqori mai vua na iVakavuvuli e rawa ni vukei ira era sa vakadrukai tu ena veika eso era sotava tiko. Ena veivakatovolei dredre duadua, kevaka e tiko vei iko na kaukauwa mo masu, e rawa ni o kerea na Kalou dauloloma: “Ni yalovinaka meu veiqaravi ena siga oqo. E sega ni dua na ka vei au ke vica wale na ka meu cakava. Tukuna ga vei au na cava e rawa niu cakava. Au na talairawarawa ena siga oqo. Au kila niu na rawa, ena Nomuni veivuke.”
Na veisureti malua vei iko e rairai mo cakava e dua na ka rawarawa sara me vaka na nomu vosota e dua ka a vakacudri iko. E rawa ni o vakayacora oya mai na dua na idavodavo ni valenibula. Mo lako beka ka vukea e dua e viakana tu. O sa na vakadrukai tu beka ena nomu dravudravua kei na ka me qaravi ena dua na siga. Ia kevaka o lewa mo kakua ni waraka na gauna sa qai tu kina vei iko na kaukauwa kei na ilavo, ka kevaka ko na masuta na Yalo Tabu ena nomu toso tiko, ena gauna o yaco yani kina o sa na kila na sala mo vukea kina e dua e dravudravua cake sara vei iko. O na raica beka ena gauna o yaco yani kina ni ra a masu ka namaka tiko me lako yani e dua vakataki iko, ena yaca ni Turaga.
Me baleti ira era yalolailai tu ena vuku ni veika era sotava ka ra sa temaki kina me ra nanuma ni ra sega ni rawa ni veiqaravi vua na Turaga ena siga oqo, au yalataka vei kemuni e rua na ka. Me vaka na dredre ni veika nikua, era na vinaka cake ena siga ka tarava kevaka o lewa mo qarava na Turaga ena siga oqo ena yalomu taucoko. Ena sega beka ni vinaka cake ena sala kece sara o gadreva na veika o sotava. Ia sa na soli beka vei iko na igu vou mo colata kina na nomu icolacola kei na yalodei vakavoui, ia, ena gauna sa bibi kina na nomu icolacola, na Turaga, o koya o sa dau qarava tiko mai, ena colata na veika o sega ni rawata. E kila o koya na kena iwalewale. A se vakavakarau makawa sara. A sotava na nomu rarawa kei na yaluma ena gauna a vakayago tu kina me rawa kina me kila na sala me maroroi iko kina.
Na yalayala tale ka dua au solia vei iko sai koya ena nomu digia ena siga oqo mo qaravi Koya, o na vakila na Nona loloma ka yaco mo lomani Koya vakalevu cake. Mo nanuma na ivolanikalou:
“Au sa kaya vei kemudou mo dou nanuma dei tikoga na yacana… mo dou rogoca ka kila na domo sa kacivi kemudou, kei na yaca dou sa kacivi kina.
“Ia ena kila vakaevei na tamata na nona turaga ka sega ni bau qarava, ka sega ni kilai koya se nanumi koya se lomana?”9
Ena nomu qaravi Koya ena siga oqo ena yaco kina mo kilai Koya vakavinaka cake. Ko na vakila na Nona loloma kei na nona vakavinavinaka. O na sega ni vinakata mo vakadaroya na nomu ciqoma na veivakalougatataki oya. Kei na nomu vakila na Nona loloma ena dreti iko lesu ki na veiqaravi ena vukuna, ka quwata laivi kina na yalo ni vakadonui koya vakaikoya kei na yalolailai.
Ni o qaravi Koya ena yaco mo kila vakavinaka cake na domo ko na kacivi kina. Ni ko sa moce ni oti e dua na siga, ena lesu tale mai ki na nomu vakanananu: “E vinaka, a tamata vinaka ka dina: ko sa dina ena ka e vica ga.”10 Au masuta na ivakuakua oqori ena siga oqo, ena veisiga kece, ka vakakina ena noda bula.
Au kila ni bula tiko na Tamada Vakalomalagi ka dau sauma na noda masu. Au kila ni ko Jisu na Karisito bula, na ivakabula kei vuravura, ka rawa ni da digia me da vakila na reki kei na sautu ena noda veiqaravi ena Vukuna ena siga oqo. Ena yacai Jisu Karisito, emeni.