Kevaka Me Rawa Ni Ra Vosa na Lalaga Makawa Oqo
Sa sivi mai oqo e dua na senijiuri na nodra vosa tiko yani ena tevali oqo ki vuravura raraba na parofita, daurairai kei na dauvakatakila.
E a kaya o Peresitedi Gordon B. Hinckley ena veivakatarogi kei ira na dauvolaitukutuku ena Okotova 2004, “Au rokova na vale oqo. Au lomana na vale oqo. Au doka na vale oqo. Au vinakata me maroroi… . Au vinakata na Valecavu makawa taumada, na kena isema ka sa malumalumu me vesuvesukivata … ka vakaukauwataki kei na kena irairai totoka me maroroi.” Sa qai rai mai vei au ka kaya, “Ni kakua ni cakava e dua na ka e sega ni dodonu me caka, ia na ka ko na cakava, me caka vinaka ka caka vakadodonu.”1
Ena vosa ni veivakayadrati ka veilauti oqori, e a soli kina e dua na ivakaro me maroroi, vakaukauwataki, ka vakasukai na Valecavu taumada mai Salt Lake me vakadeitaki ka vakarautaki me na tomana tale kina e dua na itabagauna na itavi cecere ni nona veiqaravi.
Nikua, kemuni na Peresitedi lomani, keimami sa na solia yani na vale ka dau lewenikoro makawa tu mai, ni sa vakaisulutaki tu ena dua na itutu vou ka se vakadreti vata ga ena kena itutu makawa—ia sa qai cecere sara na kena logaloga vinaka. Eratou sa vakasuka yani oqo na lewe ni Matabisopi Vakatulewa kei na lewe 2,000 vakacaca na tamata dau ceuceu na “Valecavu taumada makawa” kei na kena inisua me 100 na yabaki.
Na kerekere nei Peresitedi Hinckley me vakalesui “na Valecavu taumada makawa” sa mai yavutu ni kena vakatulewataki e dua na cakacaka dredre vaka-daudroini kei na tara ni vale. Na vosa o ya e vakayagataki me vakamacalataka na bibi kei na inaki ni cakacaka oqo. E vakayagataki me vakatauvatani kei na kuila ni tu galala nei Kavetani Moronai me vaka ni a, “vakarewa ena veivale cecere kece” ka cecebuya ena “veivanua kece”2 ena gadrevi kina.
Kevaka me rawa ni ra vosa na lalaga makawa oqo, era na duavata ena nodra vakaraitaka na vakavinavinaka cecekia ki na FFKR Architects, Jacobsen Construction Company, na ilawalawa ni Lotu, kei na lewevuqa ka ra vakayagataka na nodra kila me qaravi rawa kina e dua na itavi levu. E vakaoqo na ka e kaya e dua na lewe ni timi ni cakacaka uabula, “Ni keimami dau dabe vata ka veitalanoa, e dau vakacokotaki keimami na Turaga, me keimami qarava rawa kina na cakacaka ka sa sivita sara na ka keimami dui kila tu.”
Era vakavinavinaka lo e lomadra na lewe ni mata-cakacaka ena vuku ni totoka ni Valecavu, vakakina vei ira era a tara taumada, kei na cecere ni mawe ni ligadra. Era vakadrukai ni sa sivi mai oqo e dua na senijiuri, na nodra vosa tiko yani ena tevali oqo ki vuravura raraba na parofita, daurairai, ka dauvakatakila.
Kevaka me rawa ni ra vosa na lalaga makawa oqo, au vakadeitaka ni ra na vakaraitaka na nodra vakavinavinaka ena vuku ni nodra yavu vou. Na veilalaga makawa oqo era na marautaka na nodra beleti sitila ka na vesuki ira tu vakadodonu. Era na kaya na lalaga makawa oqo, vinaka vakalevu na karitaki laivi ni 14 na laini ni iboro mai na doka ni vale ka qai mai bonati ka boro yani ena dua na laini ni iboro vou.
Na lalaga makawa oqo era na vakaraitaka na nodra vakavinavinaka ki na taqomaki kei na totoka ni dela ni vale kaukamea caliva ka ra na duavata kei na idabedabe me ra marautaka na nodra matadredredre na petereni ni ra sa mai raica na kena sa vakavinakataki tu na idabedabe kei na vica tale na idi na vanua me dodo kina na duru.
Era na vakavinavinaka talega na lalaga makawa oqo ena kena na mai vakadaberi na iyaya vovou me vukea na rorogo ni ivakatagi ka dau veivakauqeti.
Ena rawa ga vua e dua me raitayaloyalotaka na veika era na nanuma rawa na lalaga makawa oqo baleta na veivosa ka ra dau vakarorogo sara kina vakavinaka ena veitaba yabaki sa oti.
Kevaka me rawa ni ra vosa na lalaga makawa oqo, era na kailavaka, “Keimami a tiko eke!” ena nona a tucake mai na dua na tauvimate balavu o Peresitedi Joseph F. Smith me mai tiko ena dua na soqoni ni Koniferedi Raraba ena Okotova 1918. Ena itekitekivu ni soqoni, e a kaya ena vakaciriloloma ni rorogo ni domona: “Au na sega, au na sega ni bolea, meu na kaya e levu na ka e vakatawana tiko na yaloqu ena mataka nikua, kau na lokuyarataka me yacova e dua na gauna mai muri, ena lewa ni Turaga, meu na kaya vei kemuni e levu na ka e vakasinaita tiko na lomaqu kei na yaloqu.” E a tomana: “Au a sega ni bula taudua voli ena loma ni lima na vula. Au a bula voli ena yalo ni masumasu, ni vakatutusa, ni vakabauta, kei na yalodei; kau sa dau veitaratara tiko vakawasoma kei na Yalo ni Turaga.”3 Keimami qai kila e muri ni ena siga ka se bera kina na koniferedi, e a ciqoma kina o Peresitedi Smith na ivakatakila ka sa volai tu nikua me raivotu ni nodra vakabulai na mate, ka sa qai yaco e muri me wase e 138 ni Vunau kei na Veiyalayalati.
Kevaka me rawa ni ra vosa na lalaga makawa oqo era na vakalesuya mai na veisiga dredre ni Leqa Vakailavo Levu (Great Depression). Era na nanuma lesu na koniferedi raraba ni Epereli 1936 ni a vakaraitaka kina o Peresitedi Heber J. Grant ni sa na tekivutaka na Lotu na Church security plan ka na qai kilai e muri me Church welfare plan. E vakamacalataka ni oti e ono na vula, “sa noda inaki me tekivutaki … e dua na ituvatuva me na kauta laivi na cudruvi ni vucesa, na ca ni tamusuki ni ilavo soli wale, kei na kena vakacokotaki tale vei ira na noda tu vakaikoya, vakabisinisi, mamaroroi ka. Na lalawa ni Lotu me vukei ira na tamata me ra vukei ira vakataki ira. Na cakacaka me sa cokonaki sara ga na ulu ni ivakavuvuli ki na nodra bula na lewe ni Lotu.4
Ena Okotova 1964, me vaka na ilesilesi mai vei Peresitedi David O. Mckay, e a qai vosa o Elder Harold B. Lee me baleta na itavi ni itubutubu. O ira na lalaga makawa oqo era nanuma tiko ni o Elder Lee e a qai wilika e dua na ivola ki na lewenilotu ka volai mai na Mataveiliutaki Taumada ena 1915. Ia ni se bera ni tekivu e a kaya vakaoqo: “Au nanuma ni rairai tautauvata kei na ka e kaya o Mark Twain baleta na draki. ‘Eda veitalanoataka vakalevu na draki, ia e sega ga ni dua na ka eda cakava kina,’ Sa qai wilika o Elder Lee na ivola ka sa yabaki 50 o ya:
“Keitou veivakasalataki ka vakauqeta na kena sa na tavoci tiko na ‘Lotu ni Matavuvale’ ena loma ni Lotu raraba, na gauna me ra vakasoqoni ira vata kina na itubutubu na luvedra ka vakavulica vei ira na vosa ni Turaga… .
“Kevaka me ra talairawarawa na Yalododonu ki na ivakasala oqo, keitou yalataka ni na levu sara na veivakalougatataki ena yaco mai. Ena tosocake na veilomani e vale kei na talairawarawa vei ira na itubutubu. Ena vakatorocaketaki e yalodra na itabagone kei Isireli na vakabauta, ka ra na rawata na kaukauwa me ra valuta kina na ivakarau ca kei na veivakatovolei ka dau vakayavalati ira.5
Na lalaga makawa oqo era nanuma vinaka tiko na tara-bi ni vakanomodi ka a yaco ena loma ni Valecavu ena 1985 ni sa kacivaki mai ni na vosa tiko ena koniferedi o Elder Bruce R. McConkie. Era vakila na lalaga makawa oqo na bibi ni yalo ni vakanomodi ni sa mai tinia o Elder McConkie na nona vosa ena veimalanivosa oqo:
“Ia, oqo me vaka na veisorovaki cecere, ka kauta mai na tiri ni dra ni Kalou—au vakadinadinataka ni a yaco dina mai Kecisemani kei Kolikoca ia, me baleti Jisu Karisito, au vakadinadinataka ni o koya na Luvena na Kalou Bula ka a lauvako me baleta na ivalavala ca ni kai vuravura. O Koya e noda Turaga, e noda Kalou, ka noda Tui. Oqo na ka au kila ga vakataki au kau sega ni vakararavitaka vua tale e dua.
“O au e dua na nona ivakadinadina, ena loma ni dua na siga mai oqo au sa na vakila na mawe ni ivako e ligana vakakina e yavana kau na quata na yavana ena wai ni mataqu.
“Ia ena sega ni tosocake na ka au kila mai na ka au sa kila rawa tu oqo; ni o Koya na Luvena Qaqa na Kalou, ni o Koya na noda iVakabula ka Dauveivueti, ni veivakabulai ena yaco ena kena sa mai dave na dra ka na sega tale ni dua na sala.”6
Ena 1995 e kaya kina vakaoqo vei ira na marama ena Lotu o Peresitedi Gordon B. Hinckley, “Ni sa levu na veika vovou ka vaka me sa tukuni tu ni ra ka dina, sa levu na veivakacalai baleta na ivakatagedegede kei na veika vakamareqeti, sa levu na veivakayarayarataki kei na veitemaki me vesuka na toso berabera ni ca e vuravura, keitou sa gadreva me keitou vunauca ka veivunauci.” Sa qai tosoya ka wiliwili yani:
“Sa neitou ivakaro bibi oqo, o keitou, na Mataveiliutaki Taumada kei na Matabose ni iApositolo Le Tinikarua ni Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai, ni sa lewa na Kalou me rau vakawati na tagane kei na yalewa, ni matavuvale sa iusutu ni nona yavu na Dauniveibuli me baleta na nodra rawata na bula tawamudu o ira na luvena.
“Na tagane kei na yalewa vakawati me rau dauveilomani ka veikauwaitaki vakaveiwatini ka vakakina kivei ira vakayadua sara na luvedrau. ‘Raica na gone era sa Nona isolisoli na Turaga’ (Same 127:3). Sa nodrau itavi bibi na itubutubu me rau susugi ira cake na luvedrau ena loloma kei na buladodonu, me rau vakarautaka na veika vakayago ka vakakina na veika vakayalo era gadreva, me rau vakavulici ira me ra dauveilomani ka veirairaici vakataki ira, me ra dau muria na ivakaro ni Kalou ka me ra lewenivanua vinaka ena vanua cava ga era tiko kina. Era na tarogi kina na tagane kei na yalewa vakawati—tina kei na tama—mai vua na Kalou ena ivakarau ni nodra qarava na itavi oqo.”7
Au vakavinavinaka ena vuku ni vale duatani oqo. E tu oqo me ivakananumi ni gauna sa oti ka wili me drotini ni inuinui ki na veisiga ni mataka. Au vakadinadinataka na vakalou ni Tamada Vakalomalagi, kei na nona loloma levu na noda iVakabula vei keda vakayadua. Eda kalougata vakalevu ni da liutaki tiko mai vua e dua na Parofita ni Kalou. Ena yaca i Jisu Karisito, emeni.