2020
Ngāue Fakaetauhi ʻo fakafou ʻi he Hisitōlia Fakafāmilí
Fēpueli 2020


Ngaahi Tefitoʻi Moʻoni ʻo e Ngāue Fakaetauhí

Ngāue Fakaetauhi ʻo fakafou ʻi he Hisitōlia Fakafāmilí

ʻĪmisi
tree branches

Ko hono tokoniʻi ha taha ʻi heʻene hisitōlia fakafāmilí, ko ha founga mālohi ia ke ngāue fakaetauhi ai. ‘I hoʻo fakafehokotaki e niʻihi kehé mo ʻenau ngaahi kuí ʻo fakafou ʻi he ngaahi talanoa mo e fakaikiiki fakafāmilí, ʻe iku ai ke nau ongoʻi ha fiefia lahi mo vāofi ange mo honau fāmilí ne nau pehē he ʻikai (vakai Malakai 4:5-6).

Tatau ai pē pe ko ha mēmipa fuoloa ʻi he Siasí pe ko ha taha kuo teʻeki ke ne fanongo ʻi he ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisi kuo fakafoki maí, ʻoku maʻu ʻe he fānau kotoa ʻa e ʻOtuá ha holi ke ʻiloʻi e feituʻu ne nau omi mei aí.

ʻOku ʻikai faʻa fuoloa ke tupu ha ongo mālohi mo tuʻuloa, ʻo hangē ko hono fakatātaaʻi ʻi he ngaahi talanoa ko ʻení.

Feʻiloaki mo e Fāmili ʻi ha Fute ʻe 30,000

ʻI haʻaku puna kimuí ni mai ke foki ki ʻapi, ne u tangutu fakataha mo Sitivi, ʻa ia naʻá ne vahevahe mai ha konga ʻo hono talanoá. Naʻá ne ʻosi mei he ako māʻolungá, hū ki he Kautau ʻa ʻAmeliká ko ha mataotao fetuʻutaki ʻi hono taʻu 18, pea ʻikai fuoloa mei ai naʻá ne kamata ngāue ʻi he Huaiti Hausí, ʻo tokoni ʻi he ngaahi fetuʻutaki ʻa e Palesiteni ʻo e ʻIunaiteti Siteití. Naʻá ne ngāue ki ha Palesiteni ʻe ua ʻo ʻAmelika mei hono taʻu 18 ki he 26. Naʻe mālie ʻene ngaahi talanoá!

Naʻá ku pehē, “Sitivi, ʻoku fiemaʻu ke ke hiki e ngaahi talanoá ni maʻa ho hakó! ʻOku fiemaʻu ke nau fuofua maʻu e ngaahi talanoá ni meiate koe.” Naʻá ne loto ki ai.

Naʻe ueʻi leva au ʻe he Laumālié ke u fehuʻi ange fekauʻaki mo ʻene ʻilo ki heʻene ngaahi kuí. Naʻe ʻilo lahi ʻa Sitivi ki he tafaʻaki ʻene faʻeé, kau ai ha talanoa ki he tuʻo taha e maʻu meʻatokoni efiafi hono fāmilí mo ʻĒpalahame Lingikoni lolotonga ʻene kemipeini ʻi he feituʻu ʻutá lolotonga e fili palesiteni ʻi ʻAmelika ʻi he 1860.

Ka naʻe siʻisiʻi ʻene ʻilo ki he tafaʻaki ʻene tamaí. Naʻá ne loto ke ʻilo lahi ange. Naʻá ku toʻo hake ʻeku telefoní pea fakaava hake e app FamilySearch. “Sitivi, te ta lava ʻo kumi ho fāmilí he taimí ni!”

Naʻá ku hū ki he Wi-Fi ʻa e vakapuná. Ne u hili ʻeku telefoní ʻi he funga hiliʻanga meʻa ʻi muʻa ʻiate aú ke ma fakatou lava ʻo sio ki ai. Naʻá ma fekumi ʻi he ʻAkau Fakafāmilí. ‘I ha ngaahi miniti siʻi pē, naʻá ma fakatou vakai ki he tohi fakamoʻoni mali ʻa ʻene kui-ua tangatá ki heʻene kui-ua fefiné.

Naʻá ne pehē mai, “Ko kinaua ē!” “ʻOku ou manatuʻi he taimí ni hono hingoa fakaikú!”

Naʻe taumalingi hifo e laumālie ‘o e fiefiá kiate kimaua fakatouʻosi. Naʻá ma ngāue ʻi he miniti ʻe 45 hono hokó ke fakahū e ngaahi puipuituʻa ki heʻene fanga kui ne siʻi ʻene ʻilo ki aí. Naʻá ne kole mai ke u palōmesi ange te ma hokohoko fakataha atu ʻema fekumí ʻi Kololato. Ne ma fakafetongi fakamatala fetuʻutaki ʻi he tūʻuta ʻa e vakapuná.

Naʻá ma puna ʻeni ʻi ha fute ʻe 30,000 (9,144 m) ʻi he ʻeá, mo ha kiʻi meʻangāue toʻotoʻo lahi tatau mo hoku nimá, ʻo fekumi ki ha tangata mo ha fefine naʻá na mali ʻi he taʻu ʻe 100 kuo mahili atú, ʻa ia ne ʻikai ke ne ʻilo ki ai mo hono fāmilí. Fakaofo moʻoni! Ka kuó ma ʻilo kinaua. Ne fakafehokotaki e ngaahi fāmilí. Ne manatua e ngaahi talanoá. Ne ʻi ai ha loto-houngaʻia koeʻuhí ko e tekinolosiá mo e ngaahi meʻa-ngāué. Ko ha mana moʻoni ʻeni.

Sonatane Peti, Kololato, USA

Takatakaiʻi ʻe ha Fāmili Foʻou

ʻĪmisi
women hugging

ngaahi tā fakatātā ʻa Joshua Dennis; ʻŪ tā ʻoku ʻasi maí, telefoni mei he Getty Images

Naʻe māmālohi ʻa Malia ʻi ha taʻu ʻe 20 tupu. ‘I he ngaahi māhina siʻi kuohilí, ne ma nofo ʻi ha lau houa ʻi hono ʻapí, ʻo fakatotolo ki hono fāmilí ʻi he ngaahi lekooti tohi kakaí mo ha ʻū lekooti kehe. Naʻá ne tangi ‘i ha taimi ʻe taha mo pehē mai, “Kuó u ʻilo lahi ange ki hoku fāmilí ʻi he houa ʻe uá ʻo lahi ange ʻi he meʻa kuó u ʻilo he kotoa ʻeku moʻuí!”

‘I he ofi ke ʻosi homa taimí, naʻá ku fakataukeiʻi ia ki he konga Relatives Around Me he app FamilyTree. Ne toki ʻilo hake ai ne u fakatou kāinga mo hoku husepānití pea mo Malia. Naʻá ne toe tangi ʻa loʻimata, mo pehē naʻá ne fakakaukau naʻá ne toko taha pē. Naʻe ʻikai ke ne ʻilo ne ʻi ai hano fāmili ʻi he feituʻú. Hili ha ngaahi uike siʻi mei ai, ne fetaulaki ʻa Malia mo ʻemau pīsopé. ʻOkú ne lolotonga ngāue he taimí ni ke hū ki he temipalé, pea kuó ne fetaulaki mo ha kāinga “foʻou” tokolahi ʻi homau uōtí!

Kalo Laina ʻEvaleti, Kalolaina Noate, USA

Founga ki he Ngāue Fakaetauhí

ʻOku ou fakatou maʻu mo ʻEsilī, ko ha fefine ʻoku ou ngāue fakaetauhi ki ai, ha tohi feimeʻatokoni mei heʻema ongo kui fefiné. Ko ʻene tohí mei heʻene kui-fefine uá, pea ko ʻeku tohí ne u fakatahatahaʻi ia ʻi heʻeku maʻu e puha feimeʻatokoni ʻeku Kuifefine ko Keleniutí, hili ʻene pekiá.

Ne ma fakatou fili mo ʻEsilī ha founga kuki mei heʻema tohi feimeʻatokoní, pea ne ma fakataha ʻi ha pō ʻe taha he tuku ʻa e ngāué ke ʻahiʻahi hono ngaohí. Naʻá ne fili ha hikinga ua, ko ia ne ma ʻuluaki ngaohi ia pea faʻo ki he ʻōvaní. Naʻá ku fili e “pink chip dip”—ʻoku ngaohi maʻu pē ʻi he paati fakafāmili Keleniuti kotoa pē. Naʻe tokoni mai ʻa ʻĀlisi ko e ʻofefine ʻo ʻEsilií ke ʻahiʻahiʻi e meʻatokoní. Hili iá, naʻá ne tofitohi ia pea ʻave ki he kau fefine ʻoku ngāue fakaetauhi ki aí he naʻe ʻikai loto ʻa ʻEsilī ke kai kotoa heʻene fānaú e keké.

Ko e meʻa ne u saiʻia taha ai ʻi heʻema pō kukí, ʻi heʻema feimeʻatokoni mo taʻo meʻá, naʻá ma talanoa ki he ngaahi kaveinga ngāue fakaetauhi angamahení—ʻa e ngaahi meʻa ne ma faingataʻaʻia aí. Ka naʻá ma talanoa foki ki heʻema ongo kuí mo ʻema faʻeé, ʻa ia ne fakatou ongo moʻoni kiate kimaua.

Senifā Keleniuti, ʻIutā, USA

Ngaahi Founga Pau ke Tokoní

ʻE lava e hisitōlia fakafāmilí ʻo fakaava e matapā ki he ngaahi faingamālie ngāue fakaetauhí ʻi he taimi ʻoku ngalingali he ʻikai toe felave ha meʻá. Ko ha ngaahi fakakaukau siʻi ʻeni te ke fie ʻahiʻahiʻi.

  • Tokoni ke nau fakahū e ʻū tā fakafāmilí ki he FamilySearch.

  • Tokoni ke nau lekooti pea fakahū e ʻū lekooti ʻo e ongo ʻo e ngaahi talanoa hisitōlia fakafāmilí, tautautefito ki he ngaahi talanoa ki he ʻū taá.

  • Faʻu ha saati (fan) pe fakamatala hisitōlia fakafāmili kehe ʻoku lava ʻo paaki te ke lava ʻo foaki ko ha meʻaʻofa.

  • Akoʻi ha ngaahi founga ke tauhi ai honau hisitōliá ʻi hono tauhi ha tohinoa ʻi ha founga ʻe fakamānako kiate kinautolu. Tohinoa hiki ʻo e ongó? Tohinoa ʻo e ʻū tā? Fakamatala vitioó? ʻOku lahi ha ngaahi meʻa ke fili mei ai ʻa kinautolu ʻoku ʻikai ke nau saiʻia ʻi he faʻunga tohinoa angamahení.

  • Ō fakataha ki he temipalé ke fakahoko e ngaahi ouaú maʻa e ngaahi kuí. Pe angaʻofa ke fakahoko e ngaahi ouau maʻa ʻenau ngaahi hingoa fakafāmilí kapau ʻoku lahi ia ʻi he meʻa te nau lavá.

  • Fakataha mai ke vahevahe e ngaahi tukufakaholo fakafāmilí.

  • Kau fakataha ki ha kalasi hisitōlia fakafāmili.

Paaki