Ta Jeban Bun̄m̧aanļo̧k ilo Juon Jibadbad Eļap ke?
Jej aikuj aolep iien keememej wōņeen eo Josep im Hyrum rekar kōļļāiki, ippānļo̧k elōn̄ em̧m̧aan, kōrā, im ajri ro rekar tiljek n̄an ejaake Kabun̄ in.
Kom̧m̧ol Tata, Būreejtōn, kōn juon kōpeļļo̧k eo em̧m̧an. Ro jeiū im jatū, 215 iiō ko rem̧ootļo̧k, juon ļaddik jidikdik ekar ļotaktok nejin Josep im Lucy Mack Smith ilo Vermont ilo juon laļ eo jejeļā kake ej New England ilo tueōn̄ turōk in Amedka.
Josep im Lucy Mack rekar tōmak ilo Jisōs Kraist, rekar ekkatak jān jeje ko rekwojarjar, rekar jar ilo m̧ool im kar etetal kōn tōmak ilo Anij.
Rekar ņa etan nin̄nin̄ ļaddik eo nejier me ej kab ļotak, Josep Smith Jr.
Kōn Smith baam̧le, Brigham Young ekar ba: “Irooj ekar kalimjōk [Josep Smith], im Jemān, im Jim̧m̧an, im aolep bwijjier likļo̧k n̄an Ebream, im jān Ebream n̄an ibwijleplep eo, jān ibwijleplep eo n̄an Enoch im jān Enoch n̄an Adam. Ekar mije baam̧le eo im ineer ilo aer eddōkļo̧k jān jinoin n̄an tōre eo ej ļotak tok em̧m̧aan in. [Josep Smith] ekar ekkapit m̧oktaļo̧k ilo mour eo m̧okta.”1
Ekar lukkuun jitōnbōro ippān baam̧le eo an, Josep Jr. ekar ļap an epaake ļaddik eo errūtto jein etan Hyrum, eo ekar jiljino an iiō ke Josep ekar ļotak.
Oktoba eo ļo̧k, ikar jijōt ilo jimni eo ilo m̧weo edik m̧ōn Smith baam̧le ilo Sharon, Vermont, ijo Josep ekar ļotak ie. Ikar en̄jake iakwe eo an Hyrum n̄an Josep im ļōmņak kōn an jibwe n̄innin̄ eo jatin ilo pā ko peim im katakin e etetal.
Baba im Mam̧a Smith rekar ioon lōkatiptip ko, ko rekar booje erro n̄an kōm̧akkūt baam̧le eo aer elōn̄ kattōn m̧okta jān aer kar āliktata kālet n̄an em̧m̧akūt jān New England im kōm̧m̧ane kālet eo eperan n̄an em̧m̧akūtļo̧k n̄an irāliktata, ilo jikin eo New York.
Kōn an baam̧le eo jerbal ippān doon, rekar eļļā jān apan̄ kein im kar ippān doon n̄an jelm̧aik jerbal in epen n̄an bar jino jān jinoin ilo juon meļaaj eo eļap (0.4 km2) ekar obrak kōn wōjke ko ilo Manchester, itūrinļo̧k Palmyra, New York.
Ijjab lukkuun jeļā ke ebooļ iaad rej kile apan̄ ko ilo kanniōk im ļōmņak ko me rekar jino wōt ippān baam̧le eo an Smith—karreoik meļan eo, ekkat wōjke im atke ko, kalōk juon em̧ kōm̧m̧an jān aļaļ im m̧ōn ko jet ilo farm eo, boktok rijerbal n̄an jerbal ilowaan juon raan, im kōm̧m̧ani men ko kobban em̧ n̄an wia kaki.
Jān iien eo baam̧le in rekar tōprakļo̧k iturilikin New York, jikin eo ekar ļap iakweleel kōn kabun̄—ņae etan Karūjrūj eo Kein Karuo Eļap.
Ilo iien iakweleel in im an kabun̄ ko jab errā ippān doon, Josep ekar lo juon visiōn eļap an kabwilōn̄lōn̄, jejeļā kake rainin āinwōt Visōn eo M̧oktata. Jejeraam̧m̧an bwe ewōr emen bwebwento ko jinoinata eo me inaaj kout jāne.2
Josep ekar je: “Ilo iien in eļap lim̧otak [kōn kabun̄] aō ļōmņak kar ļujuri n̄an kanooj kejakļo̧kjeņ im eļap jako̧n; a men̄e en̄jake ko aō rekar m̧wilaļ im ekkā aer ekkan̄, iaar dāpij ettoļo̧k eo aō jān aolep jar kein, men̄e iaar pād ilo elōn̄ ian kweilo̧k ko aer jon̄an wōt ekutkut in an iien kōtļo̧k. … [Aaet] jon̄an ļap in kar pok im akwāālel eo ilubwiljin tōmak kein, jon̄an ekar jab maron̄ bwe juon armej ej inono wōt āinwōt kar n̄a, im kar kanooj jaje kijjien armej raņ im men ko, n̄an itok n̄an juon jem̧ļo̧k kōn wōn ekar jim̧we im wōn ekar bōd.”3
Josep ekar oktakļo̧k n̄an Baibōļ n̄an kappukot uwaak ko n̄an kajjitōk ko an im ekar riiti kapilōk in Jemes 1:5: “A eļan̄n̄e jabdewōt iaami ej aikuj mālōtlōt, en kajjitōk kōn e ippān Anij, eo Ej wujlep n̄an armej otemjej, im jab eņo̧uk kake, im Enaaj leļo̧k n̄an e.”4
Josep ekar ba: “Ejjan̄in kar wōr jabdewōt eoon jān jeje ko rekwōjarjar enan̄in kar itok kōn eļap kajoor n̄an būruōn armej jān eoon in ilo iien in n̄an būruō. Āinwōt n̄e eaar deļōn̄ kōn eļap an̄in ilo aolep en̄jake an buruō. Iaar kōļmenļo̧kjeņ kake im bar kōļmenļo̧kjeņ kake.”5
Josep ekar kile bwe Baibōļ eo ekar jab pād aolepān uwaak ko n̄an kajjitōk ko kōn mour in; ijjelo̧kin, ej katakin em̧m̧aan ro im kōrā ro wāween ko remaron̄ lo uwaak ko n̄an kajjitōk ko aer jān aer ekōnono ippān Anij kōn jar.
Ekar kobaik: “Kōn menin, ekkar n̄an kōttōpar in, kōttōpar eo aō n̄an kajjitōk ippān Anij, iaar jibadekļo̧k bukwin wōjke ko n̄an kōm̧m̧ane kōttōpar in. Ekar ilo jibbon̄ōn juon raan eaiboojoj, im ej jab ekōdo̧do, jinoin rak ilo juon to̧ujin ruwalitōkbukwi im ron̄oul.”6
Tokālik, Josep ekar ba bwe “[juon joor in] meram ar pād ioō [im] iaar lo ruo Armej, ro meram im aiboojoj eo aer eaar eļļāļo̧k jān aolep wāween kōmmeļeļe, rej jutak ilōn̄ū ilo mejatoto. Juon iaer eaar ekkōnono n̄an eō, im kūr eō kōn eta im ba, im jitōn̄e ļo̧k eo juon—[Josep,] En̄in Nejū Jitenbōro. Kwōn Ron̄jake E!”7
Innem Rilo̧mo̧o̧r ekar ba; “Josep, nejū m̧aan, aolep jero̧wiwi ko am̧ em̧ōj jeorļo̧k jān eok. Ilo̧k, etetal im̧aaō, im kōjparok kien ko aō. Lo, N̄a Irooj in aiboojoj. Iaar dōbwāāl kōn laļ, bwe aolep ro rej tōmak ilo eta maron̄ bōk mour indeeo.”8
Josep ekar kobaik, “Ej jab etto, kōn menin, ke iaar maron̄ bar bōk aō maron̄, bwe in maron̄ in ekkōnono, iaar kajjitōk ippān Armej rein rekar jutak ilōn̄ū ilo meram eo, tōmak ōt ian aolep kein ekar jim̧we .”9
Ekar keemejmejļo̧k, “Rekar ba n̄an n̄a bwe aolep kabun̄ ko rekar tōmak ilo katak ko rebōd im bwe ejjeļo̧k juon iaer kar kōmālim jān Anij āinwōt kabun̄ eo An im aelōn̄ eo An. Im … ilo ejja iien eo wōt [N̄a] ikar bōk juon kallim̧ur bwe tarlep in gospel eo ej aikuj jet iien ko ilju im jekļaj n̄an kalikkar n̄an er.10
Josep ekar barāinwōt je, “Ikar lo elōn̄ enjeļ ro ilo visiōn in.”11
Ippānļo̧k visiōn in ekabwilōn̄lōn̄, Josep ekar je: “Aō jetōb ekar obrak kōn iakwe, im ilo elōn̄ raan ko ikar em̧ōņōņō kōn lan̄lōn̄ eļap. … Irooj eaar pād ippa.”12
Ekar jedetok jān Bukwin Wōjke ko Rekwojarjar n̄an jino an kōppopo n̄an erom̧ juon rikanaan an Anij.
Josep ekar barāinwōt jino ekkatak ta ko rikanaan ro etto rekar iooni—kejool, jum̧ae, im kakkure. Josep ekar keememejļo̧k an kar kwaļo̧k ta eo ekar loe im ron̄ ippān juon iaan rūkaki ro an kabun̄ ko eo im ekar bōk koņaan ilo ijjino in kabun̄ ko:
“Iaar kanooj bwilōn̄ kōn m̧wilin; ekar jab wōt watōke ennaan eo aō āinwōt ejjeļo̧k aorōkin, a kōn eļap kōrraat, im ba ekar aolep jān devil, bwe ekar ejjeļo̧k men rōt kein āinwōt visōn ko ak revelesōn ko ilo raan kein; bwe aolep men rot kein rekar bōjrak ippān rijjilōk ro, im bwe ejjāmin bar wōr jabdewōt iaer.
“Ijoke, Iaar lo ejjab etto, bwe aō kar kwaļo̧k bwebwenato in n̄an e ekar kalim̧otak eļap jepiaan ņae eō ilubwiljin ritōmak ro an kabun̄, im ekar unjān eļap matōrtōr, eo ekar wōnm̧aanļo̧k im ļapļo̧k; … im menin juon men kabun̄ ko rekar errā kake—aolep rekar koba ippān doon n̄an jum̧aeik eō.”13
Jilu iiō tokālik, ilo 1823, lan̄ ko rekar peļļo̧k bar juon alen āinwōt m̧ōttan Jepļaaktok eo an Gospel eo an Jisōs Kraist ilo raan kein āliktata. Josep ekar je bwe juon enjeļ etan Moronai ekar waļo̧k n̄an e im ba “bwe Anij ewōr juon an jerbal n̄an eō n̄an kōm̧m̧ane … [im bwe] ekar wōr juon bok kar doore, ej jeje ioon pileij gold ko” me epād ie “tarlep in Gosepl eo ejjeļo̧k jem̧ļo̧kin … āinwōt Rilo̧mo̧o̧r eaar leļo̧k n̄an ro raar jokwe ijin etto [ilo Amedka].”14
Āliktata, Josep ekar bōke, ukōte, im publish e ļo̧o̧k in etto eo, jeļā kake ilo raan kein āinwōt Bok in Mormon eo.
Eo jein Hyrum, kar juon eo ekar jutak likūn Josep aolep iien, eļaptata iien eo ekametak, kauwōtata n̄ane ke rekar m̧wijiti neen ilo 1813, ekar juon iaan rikam̧ool ro an pileij gold ko. Ekar barāinwōt juon iaan membōr ro jiljino an Kabun̄ eo an Jisōs Kraist ke ekar jutak ilo 1830.
Ilo iien mour ko aer, Josep im Hyrum rekar jelm̧ae rinana ro im aer jum̧ae er. N̄an waanjon̄ak, rekar m̧ojņo̧ ilo jekjek ko eļap aer nana ilo Jikin Kalbuuj Liberty ilo Missouri ium̧win ļalem allōn̄ ilo iien eo eļap an m̧ōļo ilo 1838–39.
Ilo Eprōļ 1839, Josep ekar jeje n̄an kōrā eo pāleen etan in Emma: “Ij tōmak bwe kiiō eļalem allōn̄ im jiljino raan ko jān ke ikar pād ilo ium̧win pein juon rilale jikin kalbuuj eo emejen jāmeme, aolep raan im bon̄ ko, im pād ilo ilikin dipin em̧ im kōjem aen ko ekwowaron̄ron̄ ilo juon jikin kalbuuj emarok im etoon. … Naaj kōm̧akūt kōm jān [jikin] ilo iien eo em̧okajtata im kōmij em̧ōņōņō kake. Jen aolep naaj erom̧ kōj make, jejjab maron̄ pād ilo komlaļ jidikik jān jon̄an in. … Jejjāmin bar kōņaan pād aitok ālikin Liberty ilo Clay County, Missouri. Ebwe ippād n̄an indeeo.”15
Ilo iien jelm̧ae kakkure eo, Hyrum ekar kwaļo̧k tōmak ilo kallim̧ūr ko an Irooj, ekoba juon ļōmņak eo ejjeļo̧k kajjitōk kake n̄an ko jān rinana ro eļan̄n̄e ekālet n̄an ko. Ilo juon kōjeraam̧m̧an Hyrum ekar bōke ilo 1835 ilo an Josep kar likūt pein ņa ioon bōran im kōjeraam̧m̧ane, Irooj ekar kallim̧uri: “Kwonaaj wōr am̧ kajoor n̄an ko jān pā ko pein rinana ro. Mour eo am̧ naaj kappukot ilo kōttōpar eo ejaje m̧ōk, ak kwonaaj ko. . Eļan̄n̄e enaaj kam̧ōņōņōik eok, im eļan̄n̄e kwōnaaj kōņaan, enaaj wōr am̧ kajoor n̄an likūt mour eo am̧ n̄an nebar Anij.”16
Ilo Juun 1844, Hyrum kar leļo̧k kālet eo n̄an mour ak likūt laļļo̧k mour eo an n̄an nōbar Anij im n̄an “sili naan in kam̧ool eo an kōn bōtōktōkin”—ippān eo jatin ejitinbōro Josep.17
Juon wiik m̧okta jān tūrāāp eo ekauwōtata n̄an Jikin Kalbuuj Carthage, ijo rekar m̧an er ilo ejjeļo̧k tūriam̧o jān rinana ro im rekar jin̄aik mejeir n̄an nooj wōn er, Josep ekar je bwe “Iaar kapilōk ļaddik eo jeiū bwe en bōk baam̧le eo an ilo būm̧būm̧ eo im etal n̄an Cincinnati.”
Ij wōt en̄jake būrom̧ōj eļap ilo aō keememejļo̧k uwaak eo an Hyrum: “Josep, ijjab maron̄ etal jān kwe.’’18
Kōn menin Josep im Hyrum rekar etal n̄an Jikin Kalbuuj Carthage, ijo rekar mej kōn jerbal eo an Kraist im kōn etan.
Kōjeļļā eo kōn mej in eo aer ekar āindein: “Josep Smith, Rikanaan eo im Rilolo an Irooj, … eaar bōk m̧aantak Bok in Mormon eo, eo eaar ukōte jān mennin letok im kajoor an Anij, im e eaar unin kar likūti ilo bok ioon ruo kontinent ko ruo; e eaar jilkinļo̧k tarlep in gospel eo ejjeļo̧k jem̧ļo̧kin, eo ewōr ie, n̄an m̧ōttan ko emān in laļ in; eaar bōk m̧aantak revelesōn ko im kien ko rej booje bok in Katak im Bujen Ko, im elōn̄ bar peba ko remālōtlōt im naan in tōl ko n̄an em̧m̧anļo̧k eo an ro nejin armej raņ; eaar aini elōn̄ to̧ujin in Ro Rekwōjarjar ilo Raan Ko Āliktata, kar kajutak juon jikin kwelo̧k em̧m̧an, im eaar door bun̄bun̄ im āt eo me ban maron̄ m̧ane. … Im āinwōt elōn̄ wōt iaan ro Irooj ekar kapit er ilo iien ko etto, [Josep] eaar sili mijen im jerbal ko an kōn bōtōktōkin make; im barāinwōt ļaddik eo jein Hyrum.. Ilo mour rekar jab ajej, im ilo mej rekar jab jepel!”19
Ippānļo̧k m̧ej eo aerro kōn tōmak eo aer, ānbwin ko an Josep im Hyrum kar bar kōro̧o̧li n̄an Nauvoo, kar kwaļi im kanuknuk er bwe Smith baam̧le ren maron̄ lo ro rejitōnbōro ippāer. Jineer eo ejitōnbōro ekar keememejļo̧k: “Ikar ilo juon iien eo aitok kitien ikar kōkajoorļo̧k aolep eke ko ānbwūnū, karūj aolep kajoor ilo jetōb eo aō, im kūr n̄an Anij bwe en kōkajoor eō; ak ke ikar dreļo̧n̄e ruum̧ eo, im kar lo ļaddik ro nejū rekar m̧an er jim̧ōr ilo juon wōt iien im̧aan meja, im kar ron̄ ainikien m̧ōtato im in̄ūrn̄ūr in an baam̧le eo aō im ainikien aer jan̄ jān tien kōrā ro pāleer, ajri ro nejieir, brother ro aer, im sister ro aer, ekar kanooj ļap an eddo buruō. Ikar okjak likļo̧k im jan̄ n̄an Irooj kōn metak in jetōb eo aō, ‘Aō Anij! Aō Anij! Etke kwoj katajinemjen e baam̧le in?’”20
Ilo iien būrom̧ōj im en̄taan eo, jineer ekar keememej er im ba, “Jinem, jab jan̄ kōn kōm, em̧ōj am eļļāļo̧k jān laļ in kōn iakwe.”21
Em̧ōj aer ilo m̧ool bōk anjo̧ ioon laļ. Josep im Hyrum Smith, āinwōt Armej ro Rekwojarjar im retiljek kar kōmeļeļe kake ilo Bok in Revelesōn, “raar itok n̄an en̄taan eo eļap, im raar kwaļe im kamouj nuknuk ko aer ilo bōtōktōkin Laam̧ [im] rej … im̧aan tūroon an Anij, im rej karijer n̄an E raan im bon̄ ilo temple eo An: im Eo ej jijet ioon tūroon Enaaj erļo̧ke m̧ōn kōppād eo An ioer.
“Re jāmin bar kwōle, re jāmin bar maro, im aļ ej e jāmin bar kōjeek er, ak ejjeļo̧k bwiļ.
“Bwe Lamb eo Ej eoļōpan tūroon Enaaj naajdik kōj, im Enaaj tōl kōj n̄an unin dān ko dān in mour; im Anij enaaj kōm̧ōrāik dānnin kōmjaaļaļ jān mejād.”22
Ilo ad kakeememej iien in ekam̧ōņōņō, kakeememej 200 iiō rūttoon Visōn eo M̧oktata, jej aikuj aolep iien keememej jon̄an wōņeen eo Josep im Hyrum rekar kōļļāiki, ippānļo̧k em̧m̧aan ro retiljek rellōn̄, kōrā ro, im ajri ro, n̄an kajutak Kabun̄ in bwe kwe im n̄a jān mōnōņō ilo kōjeraam̧m̧an ko im aolep m̧ool kein rekar jepļaatok me repād ippād rainin. Jejjab aikuj meļo̧kļo̧k tiljek eo aer eļap!
Ekkā aō ļōmņake etke Josep im Hyrum im baam̧le ko aer rekar tōn en̄taan eļap. Bōlen rekar jeļā kajjien Anij kōnke rekar en̄taan ilo wāween ko me eban kar waļo̧k n̄e en kar jab kōn menin. Ilo iien en̄taan ko aer, rekar ļōmņak kōn Getsemane im debwāāl eo an Rilo̧mo̧o̧r. Āinwōt an Paul kar ba, “Bwe em̧ōj lewōj n̄an kom̧ kōn Kraist, jab bwe kom̧win lōke E wōt, a barāinwōt bwe kom̧win en̄taan kōn E.”23
M̧okta jān mej eo an ilo 1844, Josep ekar jeik juon leta obrak kōn kajoor n̄an Armej ro Rekwojarjar. Ekar juon kūr n̄an jerbal, eo ej wōnm̧aanļo̧k wōt ilo Kabun̄ in rainin:
“Em̧m̧aan ro rejitōnbōro [im kōrā ro], jenaaj ke jab wōnm̧aanļo̧k wōt ilo jerbal in eļap? Bun̄m̧aanļo̧k im jab kōmtālik. Peran, em̧m̧aan ro rejitōnbōro [im sister ro]; im wōnm̧aanļo̧k, wōnm̧aanļo̧k n̄an anjo̧! …
“… Jen, kōn menin, āinwōt juon kabun̄ im juon armej, im āinwōt Armej ro Rekwojarjar ilo Raan Ko Āliktata, katok n̄an Irooj juon katok ilo wānōk.”24
Ilo ad ron̄jake Jetōb eo ilo iien in jej kakeememej 200 iiō rūttoon ilo wiiken in, ļōmņak kōn ta menin joortak eo kwonaaj leļo̧k n̄an Irooj ilo jim̧we ilo raan ko rej pedo tok. Kom̧win peran—jeere n̄an juon eo kwoj lōke, im men eo aurōktata, jouj im bōk iien n̄an kōm̧m̧ane!
Ijeļā bwe Rilo̧mo̧o̧r ej m̧ōņōņō n̄e jej leļo̧k n̄an E juon joortak jān būruwōd ilo jim̧we, āinwōt An kar em̧ōņōņō ippān kōn menin joortak ko rem̧ool an brother ro, Josep im Hyrum, im aolep Armej ro Rekwojarjar ro jet retiljek. Kōn menin ij kam̧ool ilo āt eo ekwojarjar im kwojarjar etan Irooj Jisōs Kraist, amen.