2023
Na Vakatuburi ni Vakabauta kei na Veika Vinaka Eso e Kiribati
Maji 2023


Noda Tabana

Na Vakatuburi ni Vakabauta kei na Veika Vinaka Eso e Kiribati

Nodra vukei na vakaleqai tu e cakacaka ni iVakabula ka sai koya edua na madigi cecere ka gauna marautaki meda veivuke kina vei Koya.

Ena sega ni gadrevi vua edua me na rai yani vakayawa me raici ira era gadreva na veivuke, ka sa inaki ni Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai me vukei ira na luve kece ni Kalou ena sala ena cakava vakakina na Karisito.

Na Lotu e vaqara me vakaitavi ena veiqaravi ka veilaveti “solia cake” ka vakauqeta na bula rawati koya, vakaitavi vata kei na tomani tiko ni cakacaka.

Edua na veiqaravi vakaoqo e sa vakacagau tiko e Kiribati, e dua na matanitu ena Yatu Yanuyanu ena Pasifika.

O Tamana Natanaera, na manidia ni bula rawati koya ni Lotu i Jisu Karisito ni Yalododnu Edaidai e kea, a soli vua na itavi me vaqarai ira na lewenilotu era kenadau ena teitei ka taleitaka na tei kakana.

Ena nona cakacaka vata o Tamana kei ira na iliuliu ni Yalododonu Edaidai e kea, eratou a kunei kina e vitu na lewenilotu kenadau ka vakatokai me “Jabeni.”

E a soli vei ira yadua na jabeni na iyaya me tara kina edua na vanua ni bucibucini me veirauti kei na vanua galala e tiko vei ira.

E a vakarautaki edua na kena vale rawarawa sara me maroroi kina na sore ni itei, ka vakarurugi ira talega ena gauna e gadrevi kina. E a vakarautaki na sore ni itei me vakatuburi mai kina na kiukaba, baigani, kepisikamu, kaveti, tomata, meleni, weleti, kei na meleni lalai.

E gadrevi vakalevu e Kiribati edua na ituvatuva ni kena vakadrodroi na wai. E dina ni vakavolivolivoliti na 33 na yanuyanu e Kiribati ena 3,500,000 na kilomita vakarivirvi na waitui, ia na waidranu e lailai sara.

Sa mani soli kina vei ira yadua na jabeni edua na iyaya ni vakadrodroi ni wai ka oka kina edua na ipamu sola me domica na wai mai na tobu, na taqe ni wai kei na kena itutu, kei na kena paipo.

E a raica rawa o Tamana Natanaera ni a veivuke sara vakalevu na veiyaya oqo baleta ni a “vakalevutaka sara na nodra rawa ka.”

Ena iyaya gadrevi ka vakarautaki vei ira oqo, sa rawa kina vei ira na dauteitei jabeni me ra qarava nodra itavi. Sa oti oqo erua na yabaki, ena nodra bucina ka susugi ira tiko na sore ni itei ena terea lalai.

Ena gauna sa rawa mera tokitaki kina na itei ki na qele, sa ra na tekivu veivotayaka na jabeni na itei vei ira na tiko voleka ka vakakina vei ira itokani. Sa na rawa mera kerea vei ira na iliuliu ni lotu mera kacivaka vei ira na ivavakoso ni sa tiko na itei. Sa rawa talega mera solia na itei vei ira na itokani vakacakacaka se vei ira na tiko volekata nodra itikotiko ka ra taleitaki me tea ga na kedra.

Na jabeni o Koruea e kila vakacaca ni o koya kei watina erau dau vukei ira e sivia na 100 na tamata e veivula. E dau qarauna sara o koya me vakatawai ira vinaka ka dau soli itei vei ira, ena nona vakarautaka na idusidusi kei na veisiko.

Ena so na gauna edau vukei ira ena nona solia vei ira na qele se ivakabulabula ni qele ka dau cakava ga o koya.

E dau solia o Koruea na itei gone vei ira era gadreva dina mera vakaotia vinaka sara na cakacaka. “E vuqa na lewenilotu era dau gole mai vei au ka vakina o ira e noqu vanua ni cakacaka kei na noqu itikotiko. Au vinakata meu vukei ira ruarua. Era marautaka me soli vei ira na itei.”

Ni vo na nodra sore ni tei na jabeni, sa rawa vei ira mera tokitaka ki na nodra iteitei vakataki ira mera vakayagataka ka volitaka na kena vo vei ira na tiko voleka.

Sa rawa vei Koruea me vakania nona matavuvale ka rawata talega eso na ikuri ni lavo ena maqosa ni nona vakatulewa. O ira na tiko e yasana era marautaka me voli kakana draudrau bulabula maivua. Na ivakarau buli oqo e yaga vei ira kece na vakaitavi kina ka na rawa ni tomani tiko.

Na Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai ena vakarautaka na sore ni itei vei ira na jabeni me dua na yabaki, ni oti oya sa na rawa vei ira na dauteitei mera vakarautaka vakataki ira na nodra sore ni itei me tomani tikoga kina na vakatuburi kei na kena wasei na sore ni itei. Na parokaramu oqo ena tomani tiko kina na nodra vakalougatataki na veitikotiko e Kiribati.

Na cakacaka oqo e sega walega ni ivakaraitaki ni vakatubu sore ni itei, ia e vakatalega kina na vakatuburi ni bularawati koya, veiyaloni vakaitikotiko kei na veitokani vakaveiwekani. Ka kena yavu kaukauwa sai koya na vakatuburi ni nodra vakabauta—na vakaitavi—vei Koya ka a bulia na veika kecega, ka dau kauwaitaki ira na Luvena, vakayadua sara.