Dugang pa! Dugang pa! Usa ka Tibuok Kinabuhi nga Pagkat-on

Ni Norman C. Hill

Ang tibuok kinabuhi nga pagkat-on nagpadayon ug makapatagbaw. Kita dili pa gayod tigulang kaayo sa pagbaton og bag-o nga mga kahanas, pagpalambo sa atong mga talento, o pagtinguha og bag-o nga mga kalingawan. Ug unsa ang atong maangkon niini nga kinabuhi makabenepisyo kanato sa kahangtoran (tan-awa sa Doktrina ug mga Pakigsaad 130:18–19).

“Masorpresa ang ubang mga tawo nga mahibalo nga nagsugod ko og usa ka online nga negosyo sa ulahing bahin sa kinabuhi,” mipahibalo si Martha Paewai. “Ang ubang mga higala miingon kanako sa dihang una kong nagsugod, ‘Unsa may nahibaloan sa usa ka Samoan nga babaye nga adunay kaswal nga kasinatian lamang sa trabaho mahitungod sa pamaligya?”

Walay kinutoban sa edad ang bahin sa pagkat-on, ganahan nga moingon si Sister Paewai. Gawas pa, ang pagtrabaho gikan sa panimalay naghatag niya karon og mas daghang kinitaan ug mas maayo nga mga kondisyon sa pagtrabaho kay sa iyahang pagtrabaho isip usa ka katabang didto sa New Zealand. Lisod ang pagsugod og usa ka bag-o nga negosyo, apan nakat-on siya samtang nagpadayon siya ug nahimong andam sa pagpangayo og tabang sa uban kon gikinahanglan. “Ang BYU–Pathway Worldwide mihatag usab kanako sa pagsalig nga mosulay og bag-o nga butang,” miingon siya.

Si Jim Ivins misugod og bag-o nga butang sa dihang miretiro siya isip usa ka abogado. Misugod siya sa pag-landscape dili lamang sa iyang kaugalingon nga nataran apan sa daghang nataran sa iyang mga anak usab. Siya mihinumdom: “Naghunahuna ko kon unsay gusto nako nga ibilin kanila isip usa ka kabilin. Sa dihang namatay ang akong asawa, misantop sa akong hunahuna nga kini usa ka butang nga akong mabuhat alang kanila. Wala lang ko miirog og mga bato, apan hinuon gitun-an nako ang landscape nga mga desinyo ug mieksperimento og lainlain nga mga pamaagi. Kon mobisita ang akong mga apo o kon ako ang mobisita kanila, dili lang kami mag-istoryahanay; magtuon kami sa lainlain nga mga desinyo ug magtambayayong niini.”

Si Laurie Terry kanunayng gusto nga magpatukar sa piano sa dihang mas bata pa siya, apan hinuon ang iyang igsoon nga babaye ang nakakuha og mga leksiyon ug siya wala. Mao nga sa dihang miretiro siya, misugod siya og mga leksiyon. “Sama sa bisan unsang butang, nagkinahalanglan lang kini og pagbansay ug kaandam sa pagkat-on,” miingon siya. Karon, human sa pipila lang ka tuig, giduyogan niya ang mga solowista diha sa simbahan ug mitukar alang sa iyang kaugalingon nga kalingawan. “Dili kinahanglan nga mahimong usa ka pasundayag ang tanan,” miingon siya. “Usahay ang labing maayo nga tigpaminaw mao lang gayod ang imong kaugalingon.”

Si Sister Barbara B. Smith, namulong isip Kinatibuk-ang Presidente sa Relief Society sa Abril 1978 nga kinatibuk-ang komperensiya, misugilon sa usa ka lalaki kinsa miretiro sa edad nga 63 ug dili segurado kon unsa ang iyang ikatanyag nga walay usa ka full-time nga trabaho. Niana nga punto, siya [si Sister Smith] miingon, “siya walay trabaho, walay mga kalingawan, walay espesyal nga mga interes, ug walay mga plano alang sa umaabot.” Siya mipadayon, “Wala siyay nahimo kon dili sa pagsulay sa pagkaplag og bag-ong kinabuhi alang sa iyang kaugalingon o sa pagpakabuhi nga walay gibuhat ug mamatay. Subo lang ako modugang nga sulod nianang mubo nga panahon siya namatay gayod.”¹

Agig kalainan, si Elder Robert L. Backman namulong mahitungod sa iyang bag-o nga estado isip usa ka emeritus nga General Authority diha sa iyang kataposan nga pakigpulong sa kinatibuk-ang komperensiya. Miingon siya nga dili siya gusto nga mahimong sama sa mga miretiro kansang kini gisulti, “Namatay siya sa setenta anyos apan naghulat nga ilubong hangtod nga siya otsenta y singko.” Hinuon, gusto siya nga mopadayon sa paglambo ug pagkat-on ug pag-ugmad og dugang pa gayod nga mga kahanas ug mga interes.

Si Elder Backman dayon nangutana, “Unsa ang buhaton?” ug mitubag niana nga importante nga pangutana niini nga paagi:

“Adunay bugtong nga tudling sa tibuok Bag-ong Tugon nga naghulagway sa kinabuhi sa Manluluwas tali sa edad nga dose ug sa dihang misugod siya sa iyang pangalagad. Gikutlo nako kana nga tudling sa daghang higayon sa pagpamulong ngadto sa kabatan-onan. Naghunahuna ko kon kini aduna bay gamit alang kanatong tanan, ilabi na niadtong kinsa miretiro. Si Lucas misulat: ‘Ug si Jesus mitubo sa kaalam ug sa gidak-on ug sa kahimuot kaniya sa Dios ug sa tawo.’ (Lucas 2:52.)”²

Si Presidente Ezra Taft Benson (1899–1994) miawhag niining sama nga matang sa pagkat-on ug paglambo, dili igsapayan sa edad sa tawo. Namulong ngadto sa mas tigulang nga mga miyembro, siya miingon: “Naglaom kami nga ang inyong mga adlaw napuno sa mga butang nga buhatonon ug sa mga paagi diin ikaw makahatag og serbisyo ngadto sa uban. … Ang mas tigulang hapit kanunay nagpasabot nga mas maayo, kay ang inyong bahandi sa kaalam ug kasinatian magpadayon sa pagdako ug pagtubo samtang kamo motabang sa uban.” Si Presidente Benson mipadayon sa pagkutlo sa Basahon ni Mormon, “[Pag]puyo sa pagkamapasalamaton matag adlaw, alang sa daghan nga mga kaluoy ug mga panalangin diin ang [Dios] mitugyan nganha kaninyo” (Alma 34:38).³

Ang ingon nga mga kaluoy ug mga panalangin moabot pinaagi sa paglantaw sa unahan uban ang mga gilaoman ug mga pangandoy ug mga plano. Isip mga Santos sa Ulahing mga Adlaw, kita nagtuo sa mahangtoron nga pag-uswag, nga naglakip sa pagbaton og bag-o nga mga kahanas ug pagpalambo og bag-o nga mga talento dinhi niini nga kinabuhi, dili lamang sa sunod nga kinabuhi. Sa pagkatinuod, ang ingon nga personal nga kalamboan ug paglantaw sa unahan mahimong sa kaugalingon niini usa ka importante nga butang sa taas nga kinabuhi.⁴

lalaki diha sa talad trabahoanan — Human miretiro, sila si Brother ug si Sister Patterson mibalik sa pag-eskwela aron sa pagkat-on og bag-o nga mga kahanas: paghimo o pag-ayo og pusil ug pagpamanday.

Human sa 40 ka tuig isip usa ka medikal nga doktor ug opisyal sa militar, si Kerry Patterson naangol samtang anaa sa usa ka naandan nga misyon didto sa Afghanistan. Napugos sa pagretiro sa militar tungod sa pagkabaldado, nangita siya og mga butang nga buhaton. Dili kontento sa paggahin lamang sa iyang mga adlaw sa pagpangisda, siya ug ang iyang asawa, si Linda, mibalik sa pag-eskwela diha sa usa ka lokal nga kolehiyo sa komunidad.

“Mikuha ko og klase bahin sa praktikal nga mga kahanas [shop class] sa hayskol apan walay laing bokasyonal nga pagbansay sukad niadto,” siya mipasabot. “Bisan pa man, midesisyon ko nga magkat-on og paghimo o pag-ayo og pusil. Ganahan ko sa pag-ayo sa mga tawo isip usa ka doktor ug naghunahuna nga ang pagkat-on unsaon sa pag-ayo sa mga butang nga nagkinahanglan og tukma nga paggamit sa makina [machining] makapabilin nako nga aktibo sa panghunahuna. Mas lisod gayod kadto kay sa akong gihunahuna nga mosulod sa usa ka butang nga bag-o ug lahi kaayo.” Apan karon sa edad nga 71, human nakompleto ang tanang gikinahanglan nga mga kurso ug nakakuha sa gikinahanglan nga mga lisensiya, siya adunay mas daghang negosyo kay sa iyang madumala. Mikuha gani siya og usa ka tinun-an [apprentice] aron mabahin ang trabahoon ug makat-on sa patigayon.

Si Linda mikuha og laing mga klase diha sa kolehiyo sa komunidad dungan sa iyang bana. Tungod kay dagko na ang ilang unom ka anak, siya karon aduna nay panahon sa pagpadayon sa iyang interes sa pagpamanday ug pagdesinyo og muwebles. “Ako lamang ang babaye ug mas maguwang gayod kay sa ubang mga estudyante sa klase, apan wala nako kana tugoti sa pagpugong kanako,” miingon siya. “Ang ubang proyekto nagkinahanglan og mas taas nga panahon nga akong makompleto kay sa ubang mga estudyante, apan makugihon akong nagpadayon.” Human sa duha ka tuig nga pagbansay, siya karon mohimo na og pinasukod nga mga kabinet alang sa mga sakop sa pamilya ug sa uban. “Karon makahimo na ko sa pagtabang sa mga anak sa pag-usab sa ilang mga kosina ug sa pagtabang sa mga sakop sa komunidad kinsa nagkinahanglan lang og gamay nga tabang sa ilang kaugalingon nga mga proyekto sa pag-usab sa panimalay.”

Si Pat Morell wala motugot sa iyang edad sa pagpugong kaniya sa pagsugod usab og bag-o nga butang. Nagkinahanglan nga madugangan ang kita sa pamilya, mibalik siya sa pag-eskwela human ang iyang mga anak nanagko ug nagtuon nga mahimong usa ka nurse. Pipila ka tuig ang milabay, migradwar siya gikan sa eskwelahan sa nursing ug nagbuhat sa trabaho nga kanunay niyang gustong buhaton. “Dili ko maayo nga estudyante sa hayskol, mao nga dili ko segurado kon makompleto ba nako ang mga gikinahanglan alang sa nursing,” miingon siya. “Nagkinahanglan kadto og unom ka tuig sa pagsal-ot og mga klase taliwala sa usa ka trabaho sa pagpanglimpyo og mga balay ug pag-atiman sa uban aron sa pagtapos sa akong kurso. Gawas sa panahon, nagkinahanglan usab kini og pagpadayon, pailob, ug suporta gikan sa uban—ug daghang panalangin.”

Samtang dili kitang tanan makasugod og bag-o nga mga negosyo o magkat-on sa pagtukar sa piano o maghimo og landscape nga mga desinyo, walay kinutoban ang unsay atong makat-onan o unsaon nato pagpalambo sa atong kaugalingon gamit ang panahon nga kasagaran anaa sa ulahing bahin sa kinabuhi.

Makat-on kita og bag-o nga mga kamatuoran sa tanang panahon apan tingali dili bag-o nga mga kahanas. Samtang kita magkatigulang, tingali dili nato mabati nga kita pwede nga mahimong usa ka magsusugod pag-usab, tingali naghunahuna nga ang panahon ug oportunidad milabay na kanato. Wala pa gayod milabay ang mga oportunidad kanato. Usa ka bag-o nga kalibotan sa pagkat-on ug panimpalad ug kalamposan ang naghulat kanato kon kita andam lang gayod nga mosulay.

Kadtong makakita sa edad nga usa ka numero lamang ug dili usa ka babag sa pagkaplag og mas dako nga kalipay, mas maayong makakonektar sa mga apo ug mga silingan, ug mahinamon sa kahigayonan nga mahimong sama sa Manluluwas, nga “miadto siya sa tanang dapit ug naghimog mga maayong butang” (Mga Buhat 10:38) sa tibuok Niyang kinabuhi.

Ang tagsulat usa ka affiliate associate nga propesor sa Ballard Center for Social Impact sa Brigham Young University.