“Nagkonsiderar sa Pagminyo og Usab atol sa Ulahi nga Bahin sa Kinabuhi?,” Liahona, Hunyo 2024.
Nagkatigulang nga Matinud-anon
Nagkonsiderar sa Pagminyo og Usab atol sa Ulahi nga Bahin sa Kinabuhi?
Ang pagminyo og usab makamugna og mga hagit ug mga kalipay.
Sa dihang namatay ang iyang bana human sa 25 ka tuig nga kaminyoon, ang akong higala nga si Susan naghunahuna nga tigulang na kaayo siya nga mokonsiderar pa sa pagminyo og usab. “Kontento na ko nga mahimong balo alang sa nahibilin sa akong kinabuhi,” miingon siya.
Apan—makasorpresa—duha ka tuig ang milabay, nagminyo siya og usab. Ang iyang bana, si George, usa usab ka biyudo. Karon nagpuyo sila og malipayon nga kinabuhi nga magkauban, nakigbahin sa komon nga mga interes sama sa makasaysayanon nga pagsiksik ug pagserbisyo diha sa Simbahan ug sa komunidad.
Mga Kalipay ug mga Hagit
Kana tingali maingon og usa ka istorya nga nagmalipayon kaayo human sa tanan. Apan si Susan ug George dali nga miuyon nga ang pagminyo og usab sa bisan unsang edad makamugna og parehong mga kalipay ug mga hagit. Kini tingali piho nga tinuod alang niadtong naselyo sa templo alang sa ilang unang kaminyoon. Ang akong kaugalingon nga kinabuhi usa ka ehemplo nga naghulagway sa gihisgotan.
Gimahal nako ang akong asawa nga si Raelene ug gibahandi ang among kaminyoon sa templo. Sa dihang wala damha nga mitaliwan siya human sa 42 ka tuig nga kaminyoon, hilabihan akong nagmagul-anon. Naglunang ako sa dili malipayon nga kahimtang sulod sa hapit usa ka tuig. Sa kataposan nakakita ko og usa ka bag-o nga trabaho didto sa usa ka bag-o nga dakbayan. Gibati nako nga andam nga magsugod usab. Naghunahuna ko mahitungod sa pagpakig-date. Apan magpasabot ba kana nga mahimo akong dili maunungon?
Nakigtambag ko sa usa ka higala nga nagminyo pag-usab. “Personal kana nga desisyon,” miingon siya. “Nakaila ka sa imong mitaliwan nga asawa. Unsa man ang iyang hunahunaon? Nakaila ka sa imong pamilya ug kon unsa ang ilang reaksiyon. Sama kini sa bisan unsang ubang desisyon—kinahanglan kining buhaton uban sa pagkamapainubsanon ug pag-ampo.”
Laing higala kinsa nagminyo pag-usab miingon, “Dili kini mahitungod sa pagpadayon. Mahitungod kini sa pagpadayon sa unahan inubanan sa hugot nga pagtuo dili igsapayan kon magminyo og usab o magpabiling dili minyo.”
Mao nga gisiksik nako ang mga kasulatan, kasagaran mobasa sa istorya ni Ruth, usa ka biyuda, ug sa iyang ugangan nga babaye, si Naomi, kinsa mibati nga, “gipaantos ako pag-ayo sa Labing Gamhanang Dios” (Ruth 1:20) tungod sa kamatayon sa iyang bana ug duha ka anak nga lalaki. Gipakaslan ni Boas sa kataposan si Ruth human natandog “sa tanan nga nahimo mo alang sa imong ugangan sukad pa sa pagkamatay sa imong bana” (Ruth 2:11). Kini nga “istorya sa gugma” sa kasulatan tali ni Ruth ug Boas mipahinumdom kanako nga ang Dios kanunayng anaa sa duol, bisan sa atong kinalisoran nga mga panahon sa kinabuhi, ug makagiya kanato sa atong mga desisyon sa kinabuhi.
Nagsugod gayod ako sa pagpakig-date og usab, ug sa kataposan nahimamat ang akong asawa nga si Stephanie. Sa dihang kami nagminyo, mihukom kami nga ang pagdahom nga ang tanan mahimong susama sa among una nga mga kaminyoon o ang paghimo og mga pagtandi ngadto sa kanhi nga mga kapikas o mga kahimtang mao ang usa ka resipe sa katalagman. Gikinahanglan namong mugnaon ang among kaugalingong “bonus nga pamilya” pinaagi sa paglakip sa tanan sa among mga anak sa importante nga mga desisyon ug sa tanan sa among mga apo sa bag-o nga mga tradisyon.
Dili Magminyo o Magminyo og Usab: Usa ka Personal nga Pagpili
Ang mga kasulatan adunay daghang ehemplo sa matarong nga mga tawo kinsa nagpabilin nga dili minyo human sa pagkamatay sa usa ka kapikas. Ang biyuda sa Sarepta gidayeg alang sa iyang pagkamatinud-anon ug pagkamanggihatagon (tan-awa sa 1 Mga Hari 17:8–16). Ang biyuda kinsa mihulog og duha ka gagmayng sensilyo ngadto sa panudlanan gidayeg sa Manluluwas alang sa paghulog sa “tanan nga anaa kaniya, sa tanan nga iyang kabuhian” (Marcos 12:44). Ang salmista mipahinumdom nga ang Ginoo “nagtuboy sa mga biyuda ug sa mga wala nay amahan”(Salmo 146:9). Kini nga mga ehemplo nagpahinumdom kanato nga ang Ginoo nahibalo gayod niadtong nawad-an og usa ka kapikas. Si Elder Gerrit W. Gong sa Korum sa Napulog Duha ka Apostoles mitudlo, “Ang atong kahimtang sa atubangan sa Ginoo ug sa Iyang Simbahan dili usa ka butang nga may kalabotan sa kahimtang sa kaminyoon apan mahitungod kini sa atong pagkamatinud-anon ug pagkamaisogon nga mga disipulo ni Jesukristo.”1
Si Presidente Dallin H.Oaks, Unang Magtatambag sa Unang Kapangulohan, siyete anyos pa lang sa dihang namatay ang iyang amahan gikan sa tuberculosis. Ang iyang inahan nagpabilin nga dili minyo sa nahibilin sa iyang kinabuhi samtang nakahimo og daghan diha sa pagserbisyo sa Simbahan ug sa komunidad, lakip sa pagserbisyo isip mayor sa dakbayan sa Provo.
“Napanalanginan ko og talagsaon kaayo nga inahan,” mihinumdom si Presidente Oaks. “Sigurado nga usa siya sa daghang halangdong mga babaye nga nabuhi sa ulahing mga adlaw.”2
Padayon diha sa Ebanghelyo
Samtang nagserbisyo isip usa ka sakop sa Seventy, si Elder Randy D. Funk misulti sa “pipila ka hinungdan sa kasub-anan: … kagul-anan ug pag-inusara gumikan sa kamatayon sa usa ka hinigugma, ug ang kahadlok gumikan sa kawalay kasegurohan sa unsay mahitabo kon kita mamatay.” Isip usa ka tambal, siya misugyot nga ang “kaugalingong kalinaw sulod sa panon sa Dios,” makaayo niana nga pag-inusara ug kawalay kasegurohan.3
Si Elder Gong miingon nga ang hugot nga pagtuo ug pagtuman sa pakigsaad ug buhong nga mga panalangin anaa gayod alang niadtong kinsa dili mopili nga magminyo pag-usab human sa kamatayon sa usa ka kapikas. Siya misugilon mahitungod sa usa sa mga katigulangan sa iyang pamilya nga “gibiyaan uban sa lima ka gagmayng mga anak sa dihang ang iyang bana ug kinamagulangang lalaki kalit nga namatay mga adlaw lang ang gintang. Usa ka biyuda sulod sa 47 ka tuig, gipadako ni Lola ang iyang pamilya uban ang abag nga gugma gikan sa lokal nga mga lider ug mga miyembro. Sulod niadtong daghang katuigan, misaad si Lola sa Ginoo nga kon motabang Siya kaniya, dili gayod siya moreklamo. Ang Ginoo mitabang kaniya. Wala gayod siya moreklamo.”4
Paghiusa sa mga Pamilya
Ang paghiusa sa mga pamilya usa ka konsiderasyon diha sa daghang kaminyoon, ug mahimo kining hilabihan ka mahagiton kon maapil ang mga anak, bisan unsa pa ang ilang edad. Usa sa labing dako nga mga hagit, sa pagkatinuod, tingali mao ang pagtabang sa mga anak sa pagdawat og bag-o nga mga relasyon.
Ang mga anak kasagaran mao ang dili mabantayan nga mga nagbangotan kon mamatay ang usa ka ginikanan. Tingali mobati sila nga nabaliwala samtang mausab ang mga sirkumstansiya—o bisan man lang mobati og tinguha sa pagpakigtinambagay mahitungod sa mga desisyon nga makaapekto sa pamilya. Tingali sila adunay mga panumdoman nga gibati nila nga dili na nila mapakigbahin. “Hinumdomi ang panahon sa dihang kita …” mahimong mobati nga dili kompleto ug tingali gani dili gusto. Mahimong maglisod sila sa pagpahiangay ngadto sa bag-ong relasyon sa ilang buhi nga ginikanan, lakip na nga maglisod sa paghatag sa ilang gugma ug pag-unong ngadto sa usa ka ama-ama o ina-ina.
Sa labing sagad nga mga sirkumstansiya, ang usa ka bag-o nga kapikas mahimong mobati nga usa ka tagagawas. “Bisan kon ang mga sakop sa pamilya maningkamot aron sa pag-abiabi kanimo, mahimong mobati gihapon ka nga ingon og wala gihapon ka malakip sa daghang panahon,” miingon ang usa ka babaye kinsa nagminyo pag-usab. Ang iyang tambag? “Hinumdomi nga wala kay bisan kinsa nga gipulihan; nagdugang lang ka ngadto sa pamilya. Hatagi kini og daghang panahon ug gugma.”
Usahay dili kaayo kini bahin sa giplano o gituyo nga mga kalihokan apan hinuon ang yano ug natural nga mga kasinatian nga makapasiguda niining bag-o nga relasyon. Kining tulo ka butang ingon og makatabang:
-
Pagtambong sa sports, musika, ug ubang personal nga mga interes nga mahinungdanon ngadto sa matag anak.
-
Pagbansay sa pagpaminaw og maayo nga dili kaayo mohatag og sobra ka daghan nga tambag.
-
Pagpakigbahin og personal nga mga kasinatian ug mga kahuyang.
Mga Anak ug mga Apo
Imbes nga dili moapil sa interaksiyon sa kaparyentehan ug magpakilid lamang, ang “bonus” nga mga ginikanan ug mga apohan mahimong mangita og komon nga mga interes sa indibidwal nga mga sakop sa pamilya ug magkaubang modiskobre og bag-o nga mga ideya ug mga pamaagi. Sa among bonus nga pamilya, nagpakigbahin kami og mga mensahe sa text bahin sa mga hilisgotan gikan sa pagkaginikanan ngadto sa politika, mga panimpalad sa negosyo ngadto sa mga sugyot sa pag-ehersisyo, pagluto ngadto sa makasaysayanon nga sugilanon. Nagsugod kami sa tinagsa nga pakighimamat sa online sa matag usa sa duha ka kaparyentehan atol sa pandemya aron magtuon og dungan sa Dali, Sunod Kanako ug gipadayon kini sukad niadto.
Buhat sa Pagbalanse
Ang pagbalanse sa mga ganahan nga panahon sa kalingawan, mga buluhaton sa balay, ug ilabi na sa mga panalapi sa pamilya diha sa usa ka bag-o nga kaminyoon sa ulahi nga bahin sa kinabuhi mahimong mahagiton ug komplikado. Nagkinahanglan kini og pagsabot, kalumo, ug “[katahom] sa maaghop ug malinawon nga espiritu” (1 Pedro 3:4) aron sa pagsagubang sa bag-o ug usahay magsumpaki nga mga gikinahanglan.
Ang matag magtiayon makakaplag sa ilang kaugalingon nga mga tubag sa pagsagubang sa mga buluhaton, panahon sa kalingawan, ug mga panalapi. Kon ang mga gusto bukas nga hisgotan sa tanan, kadaghanan sa mga kalainan mahimong masulbad sa paglabay sa panahon. Isip usa ka makatabang nga lagda alang niana nga mga panaghisgotan, ikonsiderar kini nga tambag mahitungod sa pagtakda og tumong nga gihatag ni Presidente M. Russell Ballard (1928–2023), Akting nga Presidente sa Korum sa Napulog Duha ka Apostoles: “Pagtakda og mugbo og tagal nga mga tumong nga inyong makab-ot. Pagtakda og mga tumong nga maayong pagkabalanse—dili daghan ra kaayo o gamay ra kaayo, ug dili taas ra kaayo o ubos ra kaayo. Isulat ang inyong makab-ot ra nga mga tumong ug trabahoa kini sumala sa ilang pagkaimportante. Pag-ampo alang sa balaanong giya sa imong pagtakda og tumong.”5
Ang ikaduha nga kaminyoon, sama lang sa una nga kaminyoon, mahimong makatagbaw ug makahatag og kalipay o makaugtas ug malisod. Kasagaran nagdepende sa abilidad sa magtiayon nga magkaubang motubag sa komon nga mga isyu. Daghan nga nagminyo og usab sa ulahing bahin sa kinabuhi ang nakakaplag nga ang kinabuhi mahimong mas buhong uban sa usa ka tawo nga ikaistorya, ikauban og katawa, ug gani kahilakan kon gikinahanglan. Sama sa bisan unsang buhat sa hugot nga pagtuo, ang pagminyo og usab nagkinahanglan sa paggamit og Kristohanong mga hiyas sama sa pailob, pagpugong, pagpasaylo, kamabination, ug gugma.
Ang tagsulat nagpuyo sa Utah, USA.