Liahona
ʻOua Naʻá ke Taʻe-Ngāue Fakafaifekau ʻi Hoʻo Matuʻotuʻá
Siulai 2024


“ʻOua Naʻá ke Taʻe-ngāue Fakafaifekau ʻi Hoʻo Matuʻotuʻá,” Liahona, Siulai 2024.

Faivelenga ʻi he Fakaʻau ke Matuʻotuʻa Angé

ʻOua Naʻá ke Taʻe-Ngāue Fakafaifekau ʻi Hoʻo Matuʻotuʻá

ʻOku fakaafeʻi kitautolu ʻe heʻetau ngaahi fuakavá ke tau fetokoniʻaki, tuʻu ko ha fakamoʻoni ʻo e ʻOtuá, pea fakafiemālieʻi ʻa kinautolu ʻoku nau fiemaʻu ʻa e fakafiemālié. Ko e hoko ko ha faifekau matuʻotuʻá, ko e taha ia ha founga ke fakahoko ai ʻa e ngaahi fakaafe ko ʻení, ʻo tāpuekina ai ʻetau moʻuí pea mo kinautolu ʻoku tau tokoniʻí.

ʻĪmisi
ongomeʻa mali ʻokú na fakavavevave ke heka ʻi ha vakapuna

ʻOku ʻi ai ha kau faifekau matuʻotuʻa ʻe toko 34,000 ʻoku ngāue taimi kakato pe ngāue fakafaifekau tokoni he taimí ni, pea hangē ko honau kaungā ngāue kei siʻi angé, ʻoku nau maʻu ha fiefia lahi ʻi he fonongá. ʻE lava ha kakai taautaha pe ngaahi hoamali matuʻotuʻa ke hoko ko ha kau faifekau matuʻotuʻa ʻi ha ngaahi ngāue kehekehe.

Pea ko e fiemaʻú ʻoku lahi fau. ʻI he konifelenisi lahi ʻo ʻOkatopa 2023, naʻe poupouʻi ai ʻe ʻEletā Lōnolo A. Lasipeni ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻa e kāingalotu matuʻotuʻa angé ke nau fakakaukau ke ngāue fakafaifekau ʻi heʻenau matuʻotuʻá. Naʻá ne fehuʻi: “ʻKo e hā ʻokú ke fai ʻi he faʻahinga tuʻunga ko ʻení ʻi hoʻo moʻuí?’ ʻOku lahi fau ʻa e ngaahi founga ʻe lava ke fai ai ʻe he kau faifekau matuʻotuʻá ha meʻa oku ʻikai lava ʻe ha toe taha. ʻOku mou hoko ko ha mālohi maʻongoʻonga ke fai ha lelei, matuʻotuʻa ʻi he Siasí, mo mateuteu ke tokoniʻi mo fakahaofi e fānau ʻa e ʻOtuá.

Naʻe pehē ʻe Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni ʻi heʻene fakamatalai ʻa e founga ʻoku ui ai ʻa e kau faifekau matuʻotuʻá: “Ko e ngaahi faingamālie ki he kau faifekau matuʻotuʻá ʻoku kehekehe mo lahi. Ko honau uiuiʻi ke ngāué ʻoku fakahoko ia ʻi he hili hano fakakaukauʻi ʻi he faʻa lotu, ki honau puipuituʻa fakangāué, taukei ʻi he leá, mo e ngaahi meʻa fakatāutaha te nau malavá. ʻI he ngaahi fiemaʻu kātoa ki he ngāué, mahalo ko e loto holi ke ngāué ʻa e meʻa mahuʻinga tahá.” Naʻá ne toe fakamatalaʻi foki ko e ngaahi tokoni ʻa e kau faifekau matuʻotuʻá ʻoku ʻikai lava ʻo fetongi.”

Naʻe pehē ʻe ha faifekau matuʻotuʻa, “ʻOku ngāue ha kau faifekau matuʻotuʻa ʻe niʻihi ʻi he ʻōfisi misioná pe ʻi he BYU–Pathway pe ngaahi polokalama tokoni ʻofa fakaetangata ʻoku ʻi ai hano faʻunga mahino ʻoku leleí.” “Kuó ma ʻosi fakahoko ʻe kimaua ha niʻihi ʻo e faʻahinga ngāue fakafaifekau ko iá. Ko ia naʻá ma kiʻi taʻe-pauʻia ʻi he taimi naʻe ui ai kimaua ki he MLS (ngāue tokoni ki he mēmipá mo e takí). Ka ko e taimi pē naʻá ma kamata aí, naʻá ma saiʻia ʻaupito ʻi he faingofua mo e mohu founga ne ʻomai ʻe he faʻahinga ngāue fakafaifekau ko iá kiate kimaua ke ma ʻaʻahi ki he kāingalotú mo fakamālohia ʻa e fanga kiʻi kolo fakalotofonuá.”

Naʻe pehē ʻe ha fefine matuʻotuʻa ʻoku ngāue ʻi ha senitā takimamata, “Ko e taimi naʻe mālōlō ai siʻoku husepānití, naʻe ʻikai ke u fakapapauʻi ʻa e meʻa ke u fakaʻaongaʻi ki ai hoku taimí. ʻOku ʻi ai ʻeni ha ngaahi meʻa ke u fai ʻi he taimí ni, ngaahi feituʻu ke ʻalu ki ai, mo e kakaí ke feʻiloaki mo kinautolu. ʻOku ʻi ai ha kakai ʻoku nau fakafalala mai kiate au.

Naʻe pehē ʻe ha fefine hili ʻene foki ki ʻapi mei heʻene ngāue fakafaifekau matuʻotuʻá, “ʻOku ʻikai fiemaʻu ia ke ke fakatuʻatamaki ʻo tatau ai pē kapau naʻe ʻikai ke ke ngāue fakafaifekau ʻi hoʻo kei talavoú. “Ko ha fatongia foʻou ia ki he taha kotoa! ʻOku tau ako fakataha ke falala ki he ʻEikí pea mo fefalalaʻaki foki ʻiate kitautolu, pea mo “ʻiloʻi ʻoku fakahoko ʻe he fanga kiʻi meʻa iiki mo faingofuá ʻa e ngaahi fuʻu meʻa lalahi’ [ʻAlamā 37:6].”

Ngaahi Tāpuaki maʻá e Kau Faifekaú

Ko e ngaahi misiona matuʻotuʻá ʻoku kehekehe tatau pē mo e kau faifekau matuʻotuʻá. ʻOku ʻi ai ʻa e faʻahinga kotoa pē—ʻo takitaha pē hono ngaahi faingataʻaʻia, fiefia, mo e ngaahi ʻaonga fakataautaha. Ka ʻoku ʻi ai ha ngaahi meʻa angamaheni ʻe niʻihi ki ha faʻahinga ngāue fakamisiona matuʻotuʻa pē: ʻa e ako folofola mahuʻingá, lotu maʻu pe mo fakamātoató, kau ʻi he ngāue tokoní, fakahinohino maʻu pē mei he Laumālie Māʻoniʻoní, pea mo ha faingamālie makehe ke fai ha liliú

Naʻe pehē ʻe ha faifekau matuʻotuʻa, “Kuo teʻeki ai ha taimi te u ongoʻi ofi ange ai ki he ʻEikí ka ko e taimi naʻá ma hoko ai ko e ongo faifekau matuʻotuʻá. Naʻá ku ʻiloʻi naʻe ʻi ai ha ngaahi meʻa ʻe niʻihi naʻe ʻikai ke u lava ʻo mapuleʻi, tautautefito ʻi ʻapi ʻi he fānaú mo e makapuná. Ko ia naá ku tuku ai ʻa e ngaahi meʻá ki he toʻukupu ʻo e ʻEikí. Pea naʻá Ne tāpuakiʻi homau fāmilí. Naʻe ʻikai ha teitei taimi naʻá ma ofi ange ai ki homa makapuná ka ko ʻemau talanoa mo kinautolu takitaha ʻi he uike kotoa ʻo fesiofaki ʻi he ʻinitanetí. Naʻa mau talanoa ki ha ngaahi meʻa naʻe ʻikai ke nau mei mahuʻingaʻia ai kimuʻa. Neongo ʻoku ʻikai hoko ia ki he tokotaha kotoa pē, ka ʻi ʻiate kimautolú, naʻe foki mai ha foha ʻe taha ki he Siasí ʻi he lolotonga ʻo ʻema ngāué, pea toe mali ha foha ʻe taha pea naʻe toki sila kimui ʻi he temipalé.”

Naʻe pehē ʻe ha faifekau matuʻotuʻa ʻe taha, “Naʻe toe mahuʻingamālie ange ʻema ako folofola fakatāutaha mo fakaʻahó koeʻuhí he naʻá ma fekumi ha ngaahi founga ke fakaʻaongaʻi ai ʻa e folofolá, kae ʻikai ko hono laú pē. Naʻe ʻikai ke u feinga pē ki he ʻvavé,’ ʻo hangē ko ʻeku faʻa fai ʻi he kuohilí. ʻI heʻema ngāué, naʻe hangē naʻá ku faʻa lave maʻu pē ki ha potufolofola naʻá ma lau ʻi he ʻaho ko iá pe ʻi he uiké, ko ia naʻá ku kamata ke fakaʻaongaʻi ha ngaahi potufolofola naʻá ku lau kimuí ni ʻi he lolotonga ʻo e ʻaho takitaha. Naʻe ʻikai ke u fuʻu tokanga ʻi heʻeku ako folofolá, ʻi heʻeku fakakaukau te u fakaʻaongaʻi ha faʻahinga meʻa naʻá ku lau ʻi he lolotonga ʻo e ʻahó.”

Naʻe pehē ʻe ha fefine matuʻotuʻa, “Kuo ʻomai ʻe he ngāue fakafaifekaú kiate au ha aleapau foʻou ʻi he moʻuí. Naʻá ne ʻomai kiate au ha taumuʻa mahuʻinga, ha fiefia foʻou ki he moʻuí, pea mo ha meʻa ke fakahoko makehe mei he tā-pulú pe tokangaʻi ʻo e fānaú mo e makapuná.”

Naʻe pehē ʻe ha faifekau matuʻotuʻa ʻe taha, “Ko e ngāué ko ha hala ʻoku fakatou feʻaluʻaki.” “Ko e taimi naʻa mau kiʻi fakakaukau—taʻe-fakaʻatuʻi ai—ki he lahi ʻo e meʻa naʻa mau fai maʻá e niʻihi kehé, naʻe ʻikai ke mau maʻu ha ola fēfē. Ka ʻi heʻemau fakatokangaʻi ʻa e lahi ʻo e meʻa naʻa mau ako mo mau tupulaki aí, naʻe ʻikai ngata pē ʻi heʻemau liliú ka naʻe hangē naʻe tokanga mo e niʻihi kehé ki he meʻa naʻa mau lea ʻaki mo faí. Naʻe lī atu ʻemau maá ki he fukahi vaí, pea naʻe hangē naʻe foki mai kuo lelei angé.”

Ngaahi Vā Fetuʻutaki Mālohi Angé

Ko e taimi ʻoku hoko ai ʻa e kakaí ko ha kau faifekau matuʻotuʻá, ʻoku nau fakatupulaki ha ngaahi vā fetuʻutaki mahuʻinga ʻi he moʻuí kotoa. Ko ha tokolahi ʻoku nau fakaʻau ʻo ofi ki he kakai ʻoku nau tokoni ki aí. ʻOku nau toe tanumaki foki ha ngaahi vā fetuʻutaki mālohi mo e kau faifekau kehé pea mo e kau taki fakalotofonuá. Naʻe pehē ʻe ha faifekau matuʻotuʻa ʻe taha, “Naʻá ma fakakaungāmeʻa mo e kau faifekau kei talavou angé, ngaahi mātuʻa mali kehe, pea mo ha kakai naʻe ʻikai ke mau meimei fetaulaki kapau naʻá ma kei nofo pē ʻi ʻapi. ʻOku mau kei fetuʻutaki pē. ʻI ha taimi ʻe taha naʻá ku fakakaukau ai ʻe tatau ʻa e ʻaho kotoa pē, ka naʻe ʻomai ʻe heʻema ō ʻo ngāue fakafaifekaú ha kamataʻanga foʻou mo ha ngaahi kaungāmeʻa foʻou ke kaungā-fononga mo kimaua.

ʻE lava foki ʻa e ngāue fakafaifekau matuʻotuʻá ʻo tokoni ki he mātuʻa malí ke fakamālohia ʻenau nofomalí. Ko e taimi ʻoku maʻu vāhenga mālōlō pe holoki ai ʻa e taimi ngāue ʻa e kakaí, ʻe ala fakatokangaʻi ʻe he ngaahi mātuʻa malí ʻoku nau fiemaʻu ke fakakaukauʻi fakataha ha taumuʻa koeʻuhí he ʻikai ke nau toe tauhi ha fānau ʻi honauʻapi. Mahalo te nau ʻosi maheni ki honau takitaha tuʻunga mo ʻenau taimi-tēpilé. ʻE lava ʻe he holo ʻo motuʻa angé pe maʻu-vāhenga mālōloó ʻo liliu ia. Ka ʻe lava ʻe he kamata foʻoú, ʻi he fevahevaheʻaki fakataha ʻa e aʻusiá, tatau ai pē pe ʻoku ngāue pē mei ʻapi pe taimi kakato ʻi ha ngāue fakafaifekau matuʻotuʻa, ke fokotuʻu ha taumuʻa foʻou ki he ongomātuʻá pea mo fakamālohia ʻena fefalalaʻakí.

Naʻe kata ha fefine ʻe taha mo pehē, ʻʻOkú ke maʻu ʻa e vaheua ʻe taha ʻo e paʻanga hū maí kae liunga ua ʻa e husepānití ʻo hangē ko e lea ko ia ʻi muʻá.’” “ʻOkú ma lava ʻi he ngāue fakafaifekau ʻi ha feituʻu mavahe mei ʻapí ke ma talanoaʻi ʻa e ngaahi liliu ko ʻení ʻi ha ngaahi founga naʻe ʻikai ke ma teitei fakahoko kimuʻa ʻi heʻema ngāue fakafaifekaú. Hili ʻa e maʻu vāhenga mālōlō hoku husepānití, naʻá ma kukuta pē ʻi he taimi naʻe hoko ai haʻama fepakí. Ko e taimi ní, ʻoku ʻikai ke ma takitaha fai pē hono loto kae tukunoaʻi ʻa e tokotahá, ʻoku ʻikai ke ma fie uesia ʻa e ngāue ʻa e ʻEikí, ko ia ʻokú ma talanoaʻi ʻa e meʻa ʻokú ne hohaʻasi kimauá.”

Naʻe pehē ʻe ha faifekau matuʻotuʻa ʻe taha, “Naʻá ku kamata talanoa mo hoku uaifí ʻi he pō kotoa pē fekauʻaki mo e ngaahi ʻaloʻofa ongongofua naʻá ma maʻu ʻi he ʻaho takitaha ʻi he lolotonga ʻema ngāue fakafaifekaú.” “Naʻe ʻikai ngata pē ʻi heʻene tokoni ke ma tokanga lahi ange ki he meʻa naʻe hokó kae siʻi ange kiate kimauá, ka naʻá ne toe ʻomai foki ha faingamālie ke ma fakatokangaʻi ʻa e lelei kotoa ʻoku nau ʻākilotoa kimauá neongo naʻe ʻi ai ha konga ʻo e ʻahó naʻe ʻikai lele lelei.”

Naʻe toe pehē mai ʻe hono uaifí, “Pea koeʻuhí ko e meʻa fakamuimui taha ia ʻokú ma fakahoko ʻi he pō kotoa pē, ʻoku ma foki ai ʻo mohe ʻoku siʻi ange ʻa e loto mafasiá kae fiemālie ange ʻi he ngaahi meʻa naʻá ma maʻu ʻi ha ngaahi taʻu lahi. Naʻe aʻu ʻo ne tokoniʻi au ke u mohe lelei ange!”

Ngaahi Tāpuaki maʻa Kinautolu ʻOku Nau Tokoniʻí

Ko e moʻuí ʻoku ʻi ai pē ʻa e leleí mo e koví—hano ngaahi ʻaho lelei mo ha ngaahi ʻaho kovi. ʻOku pehē pē mo e ngāue fakafaifekaú. Ka ʻoku lahi ha ngaahi fakapale ʻo e ngāue maʻá e ʻEikí, ʻo ʻikai ʻi he toki ʻosi pē ʻa e ngāue fakafaifekaú, ka ʻi he lolotonga foki ʻo e ngāue fakafaifekaú. Hangē ko e lea hono kāinga ko Motekiaí kia ʻĒsetá, “Ko hai ʻokú ne ʻiloʻi naʻa kuó ke hoko ai koe ki he puleʻangá koeʻuhí ko ha kuonga peheni?” (ʻĒseta 4:14; ko e toki tānaki atu hono fakamamafaʻí). Kuo ongoʻi ʻe he kau faifekau matuʻotuʻá ʻi heʻenau vakai atu ki heʻenau ngāué, naʻe vahe kinautolu ki ha fatongia pe ki ha feituʻu naʻa nau ʻosi feʻunga ʻaupito ke fakahoko ke feau ai ha fiemaʻu pau.

Kuó u aʻusia ʻa e lelei lahi ko ia ʻe lava ke fakahoko tonu ʻe ha ongo faifekau matuʻotuʻá, ʻi he taimi naʻá ku nofo ai ʻi Luisiana, ʻi he USA. ʻI he hili pē hono ui au ki he fakataha alēleaʻanga māʻolunga ʻo e Siteiki Niu ʻŌlini Luisianá, naʻe vahe au ke u tokoni ki he kiʻi Kolo Poate Sūlifá (Port Sulphur Branch). Naʻe tokosiʻi pē ʻa e kau tangata maʻu lakanga fakataulaʻeiki mālohi ʻi he koló. Ko e lahi taha ʻo e ngaahi tuʻunga fakafaiako mo fakatakimuʻá naʻe fua ia ʻe he houʻeiki fafine ko honau husepānití naʻe ʻikai ke nau mēmipa. Naʻe faʻa vahe ʻi he taimi ʻe niʻihi ʻa e kau faifekau matuʻotuʻá pe kau taki fakasiteikí ki he kiʻi koló, ka naʻe ʻikai ke fuʻu ola fēfē ʻenau tokoni ki he ngaahi konga fāmili siasi ko ʻení.

Naʻe vahe leva ha ongomātuʻa matuʻotuʻa mei Uaiōmingi ʻi he USA ke na tokoniʻi ʻa e koló. Naʻá na hoko ko ha ongomātuʻa faama ʻi ha ngaahi taʻu lahi mo ngāue ʻi ha fale ngaohiʻanga siisi ofi ki hona ʻapí. Koeʻuhí ko hona puipuituʻá mo e meʻa ne na aʻusia ʻi he moʻuí, naʻe faingofua ʻena fengāueʻaki mo ha kakai tokolahi ʻi Poate Sūlifa naʻe ngāue ʻi he pisinisi loló. Naʻe fakaʻaongaʻi ʻe he ongomātuʻa matuʻotuʻá ha taimi lahi ki hono fokotuʻu ha ngaahi vā fetuʻutaki pea mo tokoni ki he ngaahi konga fāmili siasi ʻi he koló. Koeʻuhí ko ʻena tokoní mo ʻena ʻofá, naʻe fakamālohia mo faitāpuekina makehe ai e kiʻi koló, ʻi he lolotonga ʻo e taimi naʻá na ʻi he kolo Poate Sūlifá aí. Naʻe kau ki he Siasí ha kau tangata tokolahi mei he ngaahi konga fāmili siasi ko ʻení, ʻo fakamālohia ai ʻa e kólomu ʻo e kaumātuʻá pea mo e koló.

ʻOku tāpuakiʻi ʻe he kau faifekau matuʻotuʻá ʻa e moʻuí—ʻa ʻenau moʻuí pea mo e niʻihi kehé foki’. ʻOua naʻa mole ʻiate koe ʻa e ngaahi faingamālie fakaʻofoʻofa ke tokoni mo tupulakí!

Maʻuʻanga Fakamatalá

  1. Ronald A. Rasband, “Hono ʻIkai Ke Lahi Hoʻo Fiefiá,” Liahona, Nōvema 2023, 53.

  2. Russell M. Nelson, “Senior Missionaries and the Gospel,” Liahona, Nov. 2004, 81.

  3. Russell M. Nelson, “Malangaʻi ʻa e Ongoongolelei ʻo e Melinó,” Liahona, Mē 2022, 7.

  4. “Fiefia. ʻAmanaki lelei. Mālohi fakaivia mei he ʻOtuá. Maluʻi mei he ʻahiʻahí. Fakamoʻuí. Ko e ngaahi meʻá ni kotoa—pea toe lahi ange (kau ai ʻa e fakamolemoleʻi ʻo e ngaahi angahalá)—ʻoku taumalingi ia kiate kitautolu mei he langí ʻi heʻetau vahevahe ʻa e ongoongoleleí” (Marcus B. Nash, “Hiki Hake Hoʻo Māmá,” Liahona, Nōvema 2021, 72).

Paaki