Liahona
Tauʻatāina Fakalotu maʻá e Tui Fakalotu mo e Kakai Kotoa Pē
Siulai 2024


Fakakomipiuta Pē: Ngaahi Akonaki ʻa e Kau Taki ʻo e Siasí mei he Mītia Fakasōsialé

Tauʻatāina Fakalotu maʻá e Tui Fakalotu mo e Kakai Kotoa Pē

Vakai ki he meʻa kuo akoʻi kimuí ni ʻe he kau palōfita moʻuí mo e kau taki kehe ʻo e Siasí ʻi he mītia fakasōsialé fekauʻaki mo e tauʻatāina fakalotú.

ʻĪmisi
Ko Sīsū Kalaisi ʻoku tuʻu ʻo akonaki

ʻOku maʻu ʻe he tokotaha kotoa pē ʻa e totonu ke fili ke muimui ki ha tui fakalotu pe ʻikai muimui ki ha faʻahinga tui. Pea ʻoku fiemaʻu kotoa kitautolu ke tau tokoni ke maluʻi ʻa e tauʻatāina fakalotú.

Naʻe akoʻi ʻe Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni, “ʻOku ʻikai fakamālohiʻi ʻa e tui fakalotu ʻa ha taha ʻe he niʻihi kehé. ʻOku ʻikai ko ha meʻa ia ʻoku tomuʻa fili. Ko ha fili ia ʻoku mātuʻaki fakataautaha mo toputapu, pea ko ha konga mahuʻinga ʻaupito ia ʻo e ngeia ʻo e tangatá.

“Ko ia ai, kuo pau ke tokanga ke fakapapauʻi ʻoku ʻikai kau e puleʻangá ki ha tafaʻaki ʻi he ngaahi meʻa fakalotú, ʻo ʻikai ngata pē ʻi he leá mo e ngaahi totonu ʻoku foaki fakakonisitūtoné, ka ʻi hono fakaʻaongaʻi taʻe-filifilimānako ʻo e laó. ʻOku fakanatula pē ke fakahehema ʻa e fakafoʻituituí mo e ngaahi kautahá ke nau saiʻia ange ʻi ha niʻihi kae tuku ha niʻihi, ka kuo pau ke ʻoua naʻa tukulolo ʻa e siteití ki he ngaahi fakahehema ko iá. Ko e fakafaikehekeheʻi ha tui fakalotu ʻe taha, ʻo fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi hingoa ʻoku ʻikai fakalotu hangē ko e ʻanga fakafonuá’ pe ʻhisitōliá,’ ko hono fakafaikehekeheʻi ia ʻo e niʻihi kehé. Kapau ʻe fakaʻatā ʻe he siteití ke pule ha faʻahinga kautaha fakalotu pē ʻe taha ki he ngaahi tui fakalotu kehé, ʻe hoko leva ʻa e fakafaikehekehé, pea fakaʻatā ai ʻa e taʻe-potupotutataú mo e fakaʻiseʻisa ʻi hono fakangatangata ʻo e ngaahi sosaieti fakalotu kehé.”

Te ke lava ʻo ako lahi ange fekauʻaki mo e tauʻatāina fakalotú mei he ngaahi pōpoaki konifelenisi lahi ko ʻení pea ʻi he religiousfreedom.ChurchofJesusChrist.org. Te ke lava foki ʻo ako lahi ange mei he meʻa naʻe vahevahe ʻe he kau taki ʻo e Siasí fekauʻaki mo e tefito ko ʻení ʻi he mītia fakasōsialé ʻi he ngaahi konga lea ko ʻení:

Ko ha Ongomātuʻa Loto-toʻa ʻi he Toʻukupu ʻo e ʻEikí

ʻĪmisi
Russell M. Nelson

“Ko e ʻaho ní ko e ʻAho Tauʻatāina ʻa Māmaní, ʻa ia ʻoku fakamanatua ai ʻa e fakaava ʻo e ʻĀ Pēliní pea mo e ngataʻanga ʻo e pule fakakominiusí ʻi ʻIulope Lotoloto mo ʻIulope Hahaké. Ko ha ʻaho ia ke manatua ai ʻa e toʻa ʻa e kau tangata mo e kau fafine loto-toʻa naʻa nau tau, pea hokohoko atu ke tau, maʻá e tauʻatāiná ʻi he funga ʻo e māmaní.

“Ko e taha ʻo e ongomātuʻa loto-toʻa peheé ko ʻOlokā mo Sili Sinetafelea, ʻa ia naʻá na tataki mo poupouʻi ʻa e kau mēmipa ʻo e Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní ʻi Sekisolovākia motuʻá neongo ʻa e fakatuʻutāmaki lahi mo e feilaulau fakatāutahá. Naʻe vahe au ke u tokoni ke ʻiloʻi fakaʻofisiale ʻa e Siasí ʻi he fonua ko iá, pea naʻe ʻikai mei malava ia ka ne taʻeʻoua ʻa e loto-toʻa mo e tui ʻa e fāmili Sinetafeleá ke muimui ki he Fakamoʻuí.

“ʻI heʻena tokoni ko e ongo tangataʻi fonua Sekí, ne mau lava ai ʻo fakahoko ha ngaahi fakataha mo e kau ʻōfisa fakapuleʻangá pea kolea ha fakaʻilonga [fakaʻofisiale] koeʻuhí ke lava hotau kāingalotu ʻi he fonuá ʻo lotu tauʻatāina, kae ʻikai fakafufū. He ʻikai teitei ngalo ʻiate au ha fakataha mahuʻinga ʻe taha, ʻa ia ne palōmesi mai ai ʻa Siosefa Hilomataka, ko e tokoni palēmia foʻou ʻo e Lepapulika Sekisolovākiá, ʻe pau ke foaki mai ʻa e fakaʻilonga ko ʻení.

“ʻI he ʻaho tatau pē ko iá, naʻa mau fononga ki he Moʻunga Kalisitaní, ʻa ia naʻe fakatapui ai ʻe ʻEletā Sione A. Uitisou ʻa e fonuá ki hono malangaʻi ʻo e ongoongoleleí ʻi he ʻaho 24 ʻo Siulai 1929. Naʻá ku fai ai ha lotu fakafetaʻi koeʻuhí ko e tokoni ʻa e ʻEikí maʻá e Kāingalotu ʻi Sekisolovākiá. ʻI heʻeku fakakaukau kia ʻOlokā mo Sili Sinetafeleá, ʻoku fakamanatu mai ai kiate au ko e konga lahi ʻo e loto-toʻa ʻi he māmaní ʻoku ʻikai ke faʻa fakatokangaʻi ia pea ʻoku faʻa fakaʻaongaʻi ʻe he ʻEikí ʻa e meʻa ʻoku pulipulí ke fakahoko ʻaki ʻa e meʻa ʻoku taʻemalavá.”

Palesiteni Russell M. Nelson, Facebook, Nov. 9, 2021, facebook.com/russell.m.nelson.

Ngaahi Fokotuʻu ʻe 4 ke Fakatupu ʻa e Uouangatahá ʻi he Tauʻatāina Fakalotú

ʻĪmisi
Dallin H. Oaks

“ʻOku fehangahangai ʻa e tauʻatāina fakalotú mo ha ngaahi faingataʻa lalahi ʻi he funga ʻo e māmaní pea ʻoku fiemaʻu ai ʻa e uouangatahá ʻi he lotolotonga ʻo e ngaahi siasí ke fehangahangai mo e ngaahi faingataʻa ko ʻení. Naʻá ku ʻoatu ha ngaahi fokotuʻu ʻe fā ʻe tokoni ke tau faʻu ʻa e uouangataha ko ʻení:

  1. ʻIloʻi ʻoku tau fiemaʻu ʻa e niʻihi kehé pea ʻoku tau moʻulaloa kotoa ki he laó

  2. Poupouʻi ʻa e kātakiʻi ʻo e tui fakalotú

  3. ʻAi ke ʻiloʻi ʻe māmani ʻa e lelei ʻoku fakahoko ʻe he tui fakalotú

  4. Kau fakataha ʻo kumi ʻa e meʻa ʻoku tui tatau aí ʻo taukaveʻi mo poupouʻi e tauʻatāina fakalotú

“ʻI he taimi ʻoku ako ai ʻa e tangataʻi fonuá ke nofo fakataha ʻi he fakaʻapaʻapá—neongo ʻa e ngaahi faikehekehe fakalotu mahuʻingá—ʻoku faingamālie lelei ange te nau nofo melino mo e niʻihi ʻoku ʻi ai honau ngaahi faikehekehe fakaemāmani mahuʻingá. Ko hono aofangatukú, ʻoku fakamālohia ʻe he tui fakalotú ʻa e sosaietí maʻá e kakai kotoa pē—ʻa e niʻihi ʻoku tuí mo kinautolu ʻoku ʻikai ke tuí fakatouʻosi.”

Palesiteni Dallin H. Oaks, Facebook, July 20, 2022, facebook.com/dallin.h.oaks.

ʻIlo Lahi mo Fakahoungaʻi Lahi Ange ʻa e Niʻihi Kehé

ʻĪmisi
David A. Bednar

“ʻI heʻetau hoko ko e kāingalotu ʻo e Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní, ʻoku tau fakakaukau ko e faʻahinga kotoa pē ʻo e tangatá ko ha ngaahi tuongaʻane mo e tuofāfine. ʻOku akoʻi ʻe Sīsū Kalaisi ko e ongo fekau lalahí ko e ʻofa ki he ʻOtuá mo e ʻofa ki he niʻihi kehé.

“Naʻá ku toki talanoa kimuí ni mo ʻEletā Kēliti W. Kongo ki he founga ʻe lava ke femahinoʻaki lelei ange ai ʻa e Kāingalotu ʻo e Siasí mo e kau Mosilemí ʻi ha ngaahi founga tauʻatāina, faitotonu, mo moʻoní. ʻOku kau heni ʻa e sio ʻo fakalaka atu ʻi he ngaahi meʻa loí, ngaahi fakaʻāpeé, pe ngaahi meʻa angamaheni (fekauʻaki mo e kakaí).

“ʻI heʻemau fakataha mo e kau taki Mosilemi ʻi he funga ʻo e māmaní, ʻoku mau talanoa fekauʻaki mo hono maluʻi ʻo e tauʻatāina fakalotú. ʻOku fiemaʻu ke kau fakataha ʻa e kakai ʻoku tuí ke fakapapauʻi ʻa e ʻūkuma mo e ngeia ʻo e kakai ʻo e ngaahi tui fakalotu kotoa pē. Kuo ongoʻi ʻe he Kāingalotu ʻo e Siasí ʻa e ngaahi nunuʻa ʻo e fakatangá mo e tukuakiʻí, ʻo hangē ko e kau Mosilemi ʻe niʻihi ʻi he ʻIunaiteti Siteití pe ʻi ha toe feituʻu pē ʻi he māmaní. ʻOku tau kau fakataha mo e kakai lelei ʻi he feituʻu kotoa pē ʻi hono fakahalaiaʻi ʻa e faʻahinga tōʻonga peheé.

“Kuo fai ʻe ha niʻihi tokosiʻi ʻo e kāingalotu ʻo e Siasí ʻi he taimi ʻe niʻihi ha ngaahi fakamatala loi pe fakamamahi fekauʻaki mo e kau Mosilemí. ʻOku fakatupu ʻe he faʻahinga tukuhifo ko ʻení ke taʻe-fakatokangaʻi ai ʻe ha niʻihi tokolahi ʻa e angaʻofa mo e angalelei ʻa e tokolahi taha ʻo e kau Mosilemi kotoa pē. Fakatauange pē ʻe tokoni ʻa e ʻilo lahi mo e fakahoungaʻi lahi ange ʻo e niʻihi kehé ke tau angaʻofa lahi ange mo ʻiloʻi lelei ange ai ʻa e meʻa ʻoku tau lea ʻaki mo ongoʻi fekauʻaki mo e niʻihi kehé.”

ʻEletā David A. Bednar, Facebook, Jan. 20, 2022, facebook.com/davida.bednar.

Ko e Mahuʻinga Lahi ʻo e Tui ʻi he Sosaietí

ʻĪmisi
Quentin L. Cook

“ʻOku ou hohaʻa lahi naʻa ko e ngaahi tāpuaki maʻongoʻonga ʻoku maʻu mei he ngaahi tui fakalotú ʻoku faʻa pehē ia ko ha fakafepaki ki he meʻa ʻoku mahuʻinga taha ʻi hotau sosaietí. Kuó u fili ke lea fekauʻaki mo e ngaahi tāpuaki ʻoku mole ʻi he taimi ʻoku ʻikai ke tau fakahoungaʻi ai ʻa hono fakahaaʻi kehekehe ʻo e tui fakalotú.

“… He ʻikai ngata pē ʻi heʻetau maluʻi ʻetau malava ko ia ke fakahā ʻetau tui fakalotú kae toe maluʻi foki mo e totonu ʻa e tui fakalotu takitaha ke puleʻi ʻene ngaahi tokāteline mo e lao pē ʻaʻaná.

“ʻOku ou fakatauange te tau lava ʻi he meʻa ʻoku tau akoʻí mo ʻetau tā sīpingá ke toe fokotuʻu e mahuʻinga lahi ʻo e tuí ʻi hotau sosaietí.”

ʻEletā Quentin L. Cook, Facebook, June 28, 2021, facebook.com/quentin.lcook.

Ko Ha Fakatahataha ʻo e Ngaahi Tui Fakalotú

ʻĪmisi
Quentin L. Cook

“Ko ʻeku kolé ke ngāue fakataha ʻa e ngaahi tui fakalotu kotoa pē ke maluʻi ʻa e tuí mo e tauʻatāina fakalotú ʻi ha founga te ne maluʻi ʻa e kakai ʻo e tui fakalotu kehekehé kae pehē foki kiate kinautolu ʻoku ʻikai ke tuí. Kuo pau ke fakatahataha ʻa e Kau Katoliká, Kau ʻEvangelioó, Kau Siú, Kau Mosilemí, Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní, mo e ngaahi tui fakalotu kehé ko ha konga ʻo e kakai tui ʻoku tokoni, hoko ko ha hūfangaʻanga, pea fakahaaʻi ʻa e tauʻatāina fakalotú ʻi he funga ʻo e māmaní.

“Ko e haʻisia ki he tui fakalotú ʻoku ʻaonga ia ki he sosaieti fakamāmaní. ʻOku lahi ha ngaahi ngāue lelei ʻoku fakalotoa ai ʻe he tui fakalotú ʻa e kakai tuí ke nau fakahoko maʻá e niʻihi kehé. ʻE lava ke fakahoko ʻe he ngaahi ngāue tokoni ʻofa fakaetangata ʻa e ngaahi kautaha fakalotú ha ngaahi meʻa ʻoku ope atu ia ʻi he meʻa ʻe lava ke fai ʻe he niʻihi kehé. Ko ʻeku lotu fakatāutahá ke tau lava ʻo hikiʻi fakataha hake ʻa e houngaʻia ʻi he tui mo e haʻisia ki he ʻOtuá ʻi heʻetau taukapoʻi ʻa e tauʻatāina fakalotú.”

ʻEletā Quentin L. Cook, Facebook, Jan. 16, 2022, facebook.com/quentin.lcook.

Ko e Ikuʻanga ʻo e Ngaahi Tauʻatāina ʻoku Mahuʻinga Lahí

ʻĪmisi
D. Todd Christofferson

“ʻOku ʻikai maluʻi ʻe he tauʻatāina fakalotú ʻa e kakai pē ʻoku tuí, ka ko e tokotaha kotoa pē. Ko e aka ia ʻokú ne poupouʻi mo tanumaki ʻa e ngaahi tauʻatāina, ʻulungaanga mo e lelei fakasōsiale kehe ʻoku mahuʻingá. Ka ʻikai ha maluʻi mālohi ki he tauʻatāina fakalotú, ko e konga lahi ʻo e meʻa ʻoku tau mataʻikoloa ʻaki fekauʻaki mo hotau sosaieti fakatemokālatí, kau ai ʻa e ngaahi totonu ʻa e tangatá mo e ngeia ʻo e tangatá, ʻe kamata ke mae pea mate ia, ʻo hangē ha matalaʻiʻakau kuo tuʻusi mei hono aká. ʻOku fakafalala ʻa e ikuʻanga ʻo e ngaahi tauʻatāina lahi ‘oku mahuʻingá pea mo e tauʻatāina fakatemokālatí ʻi he mālohi ʻo e tauʻatāina fakalotú.

“ʻOku ou fakapapauʻi atu ʻa e ngeia taʻengata ʻo e tokotaha kotoa pē ko ha fānau ʻofeina ʻa e ʻOtuá. ʻOku ou fakapapauʻi atu ʻoku tau takitaha maʻu ha natula mo ha ikuʻanga fakalangi. ʻOku ʻikai ko ha ngaahi fakatuʻutāmaki pē kitautolu ʻo ha meʻa naʻe hoko ʻi ha ʻuniveesi ʻoku momoko mo taʻetokanga. ʻOku ʻafioʻi mo ʻofaʻi kitautolu ʻe ha ʻOtua ʻoku tokaimaʻananga mo ʻofa.

“ʻOku ou fakapapauʻi atu foki ʻoku tau takitaha maʻu ʻa e totonu ke fakaʻaongaʻi ʻa e tauʻatāina ke fili ki he totonú—ʻa e totonu ke fili ke moʻui ʻo fakatatau mo e moʻoní ʻi heʻene mahino kiate kitautolú. Ko e moʻoni, ko e taha ʻo e ngaahi tefitoʻi taumuʻa ʻo e puleʻangá ke maluʻi ʻa e tauʻatāina ʻa e kakai kotoa pē ke fakaʻaongaʻi ʻa e tauʻatāina ke fili ki he totonú.”

ʻEletā D. Todd Christofferson, Facebook, Nov. 29, 2021, facebook.com/dtodd.christofferson.

Ko ha Lelei ki he Sosaietí Kotoa

ʻĪmisi
D. Todd Christofferson

“ʻOku mahuʻinga ʻa e tauʻatāina ʻa e kakai mo e ngaahi kautaha fakalotú ke ngāue ʻo fakatatau mo ʻenau tuí ki he lelei ʻa e sosaietí. ʻOku ʻikai ngata pē ʻi he ʻaonga ʻa e tui fakalotú ki he kakai tuí ka ki he sosaietí kotoa, kau ai mo e kakai taʻetuí.

“ʻOku poupouʻi ʻe he konisēnisi fakalotú ʻa e ngaahi ʻulungaanga lelei mo e tōʻonga tangataʻi fonua lelei ʻoku fiemaʻu ki ha sosaieti tauʻatāiná: faitotonú, fatongiá, mapuleʻi kitá, feilaulau maʻá e fāmilí mo e fonuá, manavaʻofá mo e tokoni ki he niʻihi kehé, pea mo e kau ki he meʻa fakapuleʻangá.”

ʻEletā D. Todd Christofferson, Facebook, Jan. 16, 2022, facebook.com/dtodd.christofferson.

Ko e Tauʻatāina ke Tupulakí

ʻĪmisi
Ronald A. Rasband

“ʻOku ueʻi fakalaumālie au ʻe he meʻa kotoa pē ʻoku tau vahevahe mo e ngaahi tui fakalotu kehekehe ʻi he funga ʻo e māmaní, tautautefito ki ha tukupā ki he ʻOtuá mo e ʻofa faka-Kalaisí. ʻOku ueʻi kitautolu ʻe he tui fakalotu moʻoní ke tau tokoniʻi ʻa e faingataʻaʻiá. ʻOku ʻikai toe fehuʻia ʻa e fiemaʻu ʻe he māmaní kitautolu mo ʻetau holi ke ʻfeʻaluʻaki ʻo fai leleí,’ pea mo e talaʻofa ʻe ʻiate kitautolu ʻa e ʻOtuá.

“ʻI he hisitōlia ʻo e Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní, kuo fakamamafaʻi ai ʻoku mātuʻaki mahuʻinga ke maluʻi ʻa e tui fakalotu kotoa pē—naʻa mo e fanga kiʻi tui fakalotu īkí. ʻI he taimi ʻoku ongoʻi loto-falala ai e kakaí ʻe maluʻi maʻu pē ʻenau tuí, te nau tokoni ki he niʻihi kehé ʻi ha ngaahi founga mahuʻinga. Ko e taimi ʻoku foaki ai ki he tui fakalotú ʻa e tauʻatāina ke tupulakí, ʻe fakahoko ʻe he kakai tui ʻi he feituʻu kotoa pē ha fanga kiʻi ngāue tokoni faingofua mo loto-toʻa ʻi he taimi ʻe niʻihi.

“ʻOku ou fakatauange ʻe fakalāngilangiʻi mo fakaʻapaʻapaʻi ʻa e lelei fakaemāmani lahi ʻoku fakatupu ʻe he ngaahi tukufakaholo ʻo e tuí. ʻOfa ke tau houngaʻia ʻi he faingamālie ke fai ha leleí. Ko e lelei ʻo e tui fakalotú, ko e tākiekina ʻo e tui fakalotú, pea mo e ngaahi tōʻonga moʻui loto-toʻa ʻo e ʻofá ʻa ia ʻoku fakalotoa ʻe he tui fakalotú, ʻoku toki tupulaki pē ia ʻi he taimi ʻoku tau maluʻi ai ʻa e tauʻatāina fakalotú.”

ʻEletā Ronald A. Rasband, Facebook, Sept. 13, 2021, facebook.com/RonaldARasband.

Ko Hono Maluʻi ʻo e Tui Fakalotu Kotoa Pē

ʻĪmisi
Ronald A. Rasband

“ʻOku ʻikai ko ha foʻi fakakaukau lelei pē ʻa e ʻofa ki ho kaungāʻapí, ka ko e fekau lahi ia hono uá. Ko ho kaungāʻapí ʻa ho hoá mo e fāmilí, kau mēmipa ʻo e uōtí, kaungā ngāué, kaungā lokí, ʻa kinautolu ʻoku ʻikai ʻo ʻetau tui fakalotú, ʻa kinautolu ʻoku fiemaʻu ha tokoní, mo e taha kotoa pē, ko ho kaungāʻapí ia.

“ʻOku ueʻi fakalaumālie au ʻe he meʻa kotoa pē ʻoku tau vahevahe mo e ngaahi tui fakalotu kehekehe ʻi he māmaní—tautautefito ki ha tukupā ki he ʻOtuá mo e ʻofa faka-Kalaisí.

“ʻOku fakalotoa kitautolu ʻe he tui fakalotu moʻoní ke tau tokoniʻi ʻa kinautolu ʻoku faingataʻaʻiá, ʻa ia ko ha ʻuhinga ia ʻe taha ʻoku mātuʻaki mahuʻinga ai ke maluʻi ʻa e tui fakalotu kotoa pē.”

ʻEletā Ronald A. Rasband, Facebook, Jan. 18, 2022, facebook.com/RonaldARasband.

Siosefa Sāmita mo e Tauʻatāina Fakalotú

ʻĪmisi
Dale G. Renlund

“ʻI he fakamanatua ko ʻeni ʻo e mālōlō ʻa Siosefa Sāmitá, ʻoku ou houngaʻia ʻi he meʻa kotoa pē naʻá ne fai ke fokotuʻu ʻa e Siasi ʻo Kalaisí ʻi he māmaní. Naʻe ʻikai ngata pē ʻi heʻene kau fakataautaha ʻi hono fakafoki mai ʻo e ngaahi moʻoni fakatokāteliné ki he māmaní; ka naʻá ne taukapoʻi foki ʻa e totonu ʻa e Kāingalotú ke fakaʻaongaʻi ʻenau tui fakalotú.

“Naʻá ne kole ki he ngaahi puleʻangá, fakataha mo e palesiteni ʻo e ʻIunaiteti Siteití, pea naʻe toutou tuku pilīsone ia koeʻuhí ko ʻene tuí. Kimuʻa ʻa e fili palesiteni ʻi he 1844, naʻá ne tohi ki he kau kanititeiti ʻe toko nima ki he lakanga palesitení ke vakaiʻi pe ʻe ʻi ai nai hanau taha ʻe tokoni ki he Kāingalotú ke toe fakafoki mai ʻenau kelekele ʻi Mīsulí. Ne ʻikai ha taha ʻe fie tokoni.

“ʻI hono fakalotolahiʻi ia ʻe he kau taki ʻo e Siasí, naʻe fakahā ʻe Siosefa Sāmita te ne kau ʻi he kau kanititeiti ki he fili palesitení. Naʻe kau ʻi heʻene kaveinga ngāué ʻa e liliu fakakonisitūtoné, liliu ʻo e pilīsoné, liliu ʻo e pangikeé, pea mo hono fakangata ʻo e ngāue pōpulá (slavery). Naʻá ne fakakaukau maʻu pē ki he kahaʻú mo taukaveʻi ʻa e ngeia fakaetangata ʻo e fānau kotoa ʻa e ʻOtuá pea mo ʻenau totonu ke fili pē maʻanautolú. Ko e fuofua kanititeiti fakapalesiteni ia ʻi he ʻIunaiteti Siteití ke fakapoongi.

“ʻOku ou tanganeʻia mo ʻofa ʻia Siosefa Sāmita, ʻa ia naʻá ne foaki hono kotoá maʻá e ʻEikí mo Hono Siasí. Naʻe hoko hono fakapoongi iá ke fakamoʻoniʻi ai ʻa e taumuʻa ʻo ʻene feinga ke palesitení: ʻa e fiemaʻu ke maluʻi ʻa e tauʻatāina fakalotu mo e tauʻatāina ʻa e tokotaha kotoa pē ke fili maʻanautolú.”

ʻEletā Dale G. Renlund, Facebook, June 27, 2021, facebook.com/DaleGRenlund.

Ko e Hulufau e Mahuʻinga ʻo e Ngeia ʻo e Tangatá

ʻĪmisi
Ulisses Soares

“Naʻá ku lāngilangiʻia ke vahevahe ha ngaahi fakakaukau fekauʻaki mo e hulufau ʻa e mahuʻinga ʻo e ngeia ʻo e tangatá ʻi he Fale Alea Fakaemāmani Lahi ʻo e Fetalanoaʻaki ʻa e Ngaahi Tui Fakalotú mo e Anga Fakafonuá ʻi ʻĀsenitina ʻi he uike ní.

“Naʻá ku vahevahe ko e ngeiá ʻoku fekauʻaki ia mo hono ʻiloʻi hotau tuʻunga ko e faʻahinga ʻo e tangatá. Ko e fekumi ki he ʻuhinga taupotu tahá, ʻo tatau ai pē pe ko ha tokotaha fakafoʻituitui pe ko e tukui koló, ko ha totonu toputapu ia. ʻI heʻetau hoko ko e fānau ʻa ha Tamai Hēvani ʻofá, fakatauange te tau fefakaʻapaʻapaʻi hotau ngeiá ʻo hangē ko e meʻa ʻokú Ne finangalo ke tau faí.

“ʻOku ʻi ai ha tupuʻanga fakalangi ʻo e ngeiá. Ko hotau ʻinasi tukufakaholo fakalūkufuá ia. ʻOku maʻu ʻe he tokotaha kotoa pē ʻa e ngeiá ʻi heʻenau hoko pē ko ha faʻahinga ʻo e tangatá, ʻo tatau ai pē pe ko e hā ʻa e tui fakalotú, matakalí, tuʻunga tangata pe fefiné, pe tangataʻi fonuá. ʻOku pehē ʻe he Universal Declaration of Human Rights (Fanongonongo Fakaemāmani Lahi ʻo e Totonu ʻa e Tangatá) ko e ngeiá ko e ʻfakavaʻe ia ʻo e tauʻatāiná, fakamaau totonú mo e melinó ʻi he māmaní.’ Ko ia ai, ʻoku tau maʻu ʻa e totonu ki he moʻuí, tauʻatāiná, malú, maluʻi tuʻunga tatau ʻo e laó, pea mo e tauʻatāina ʻo e fakakaukaú, leá, mo e tui fakalotú. ʻOku tupu ʻa e ngaahi totonú mei he ngeiá, pea ʻoku tupu ʻa e ngeiá ko ha ola ʻo e ngaahi totonú. ʻOkú na fakatou fefakamālohiaʻaki ʻi ha fengāueʻaki fakalao mo fakafonua. ʻOku fiemaʻu ke tau vakai ki hano fefakahāsinoʻaki ʻo ʻetau moʻuí ʻi he niʻihi kehé—ʻetau ngaahi fakaʻānauá, ʻamanakí, mamahí, mo e loto-foʻí. Ka ʻikai, te tau hoko ko e kau muli mo e kau ʻaunofo. ʻOku tau ʻilo hotau ngeiá ʻi heʻetau fakafelāveʻi mo e niʻihi kehé.”

ʻEletā Ulisses Soares, Facebook, June 9, 2023, facebook.com/soares.u.

Ngaahi Maʻuʻanga Fakamatalá

  1. Russell M. Nelson, “Elder Russell M. Nelson: Freedom to Do and to Be,” Church News, May 27, 2004, thechurchnews.com.

Paaki