iVurevure

Vakasama ni Vakamalumu Yago

Sere/iVakatagi	E tiko na ivakadinadina ni sereivakatagi e rawa ni vukea na kena vakalailaitaki na nuiqawaqawa kei na lomaocaoca. Ni o vakila tiko na lomaocaoca se yalolailai, lagasere vakai iko se vakarorogo ki na dua na sere taleitaki. “Na serenilotu [kei na sere ivakatagi veilaveti] e rawa ni laveta cake na yaloda, vakayaloqaqataki keda, ka muataki keda ki na ivalavala dodonu. “E rawa ni vakasinaita na yaloda ena vakanananu vakalomalagi ka kauta mai vei keda e dua na yalo ni vakacegu” (“iVakamacala Taumada ni Serenilotu mai na Mataveiliutaki taumada,” Serenilotu, 1985, x).
Vakatovotovo Vakaikabakaba ni Vakamalumu Yago	Na vakamalumu yago titobu e vukea na yagomu me vagalalataki mai na lomaocaoca. Vakatovotovotaka na vakaukauwa yago oqo ena bogi ni bera ni o moce mo vakavulica na yagomu me vakacegu kina. Cakava e dua na iwase lekaleka ni vakatovotovo oqo ena siga o vakila kina na lomaocaoca. Davo se dabe vakadinamati ka bobo na matamu. Vakaraica e dua na tadre ni yago o kauta voli, ka vakanamata ki na dua ga na tiki ni yagomu ena dua na gauna: na ulumu kei na matamu, yalokanimatamu, kanavalavala, tabamu, kei na dakumu, ligamu, liga kei na iqaqalo, seremu kei na dagomu, yavamu, kei na yava kei na taukuku. Vakamalumutaka na veitiki ni yagomu yadua. Vakila ni sa takali kece yani na veilecayaki, me vaka na nuku ni drodro curuma tu na iqaqalo. Kevaka o se vakila tikoga na tadre ni yago, vakaukauwataka na tikina e tadre tiko me 10 na sekodi ka qai vakamalumutaka me 10 na sekodi. Taura na nomu gauna. Vakadikeva na yagomu ena nomu vakasama ke se tiko na tadre ni yago, qai vakamalumutaka kece vakadua. Vakanamata ki na dua na ivakananumi se raitayaloyalotaka na ituvaki e kauta mai vei iko na vakacegu kei na reki. Tovolea mo raitayalotaka vakamatata na iyaloyalo ena kena vinaka duadua e rawa me yacova ni o sa vakarau mo dolava tale na matamu.
Tiko Malua Ni Vakayagataki na Lima na Wakilakila	Na vakanamata ki na nomu wakilakila e rawa ni vukei iko mo vakatovotovotaka na tiko malua. Vakadikeva toka vakamalua na veika e vakavolivoliti iko tu me vica vata na miniti. Ni o kitaka vakakina, tovolea mo cakava na veika oqo: Vakaraica e lima na ka o rawa ni raica. Vakararai wavoki ka vagolea na nomu vakasama ki na lima na ka o rawa ni raica. Digia e dua na ka o sega ni dau raica, me vaka e dua na iyaloyalo se dua na kaca lailai. Raica e va na ka o rawa ni vakila. Vagolei iko ki na va na ka o vakila tiko oqo, me vaka na vavaku ni nomu isulu, na vakilai ni cagi ena kuli ni yagomu, se na dravia ni dela ni teveli o vakatavara tiko kina na ligamu. Vakarorogo mo rogoca e tolu na irorogo o rawa ni rogoca. Taura e dua na gauna mo vakarorogo kina, ka vola e tolu na ka o rogoca tu mai taudaku. Oqo e rawa ni tagi ni dua na manumanu vuka, na vagigi ni dua na kato ni waililiwa, se na irorogo ni veitosoyaki ni lori mai na dua na gaunisala voleka. Vakaboboi mo boica rawa e rua na ka. Mo vakila tiko e rua na iboi o sega ni dau boica, se ra boi vinaka se sega. O na rairai boica beka na iboiboi ni paini ke o tiko e tautuba se na isulu o daramaka tiko. Vakatovolea e dua na ka o rawa ni tovolea. Vakanamata ki na dua na ka o rawa ni tovolea ena gauna sara ga oqo, ena gauna oqo. E rawa ni o gunuva e dua gunu, kania e dua na drega, kania e dua na ka, se vakila na ikanakana ni dua na ka e tiko e gusumu.
Raitayalotaka	Ena iwalewale veivakacegui oqo, o na raitayaloyalotaka ena nomu vakanananu e dua na ilakolako ki na dua na vanua ni vakacegu, vanua se ituvaki malumu. Tekivu ena nomu raitayaloyalotaka e dua na vanua e vakamarautaki iko. Oqo e rawa ni dua na vanua dina se dua na vanua e raitayaloyalotaki. Ena gauna ni raitayaloyalo, tovolea mo vakayagataka na levu ga ni wakilakila o rawata rawa, oka kina na iboi, rai, rorogo, kei na yamoca. Kevaka o raitayaloyalotaka tiko na vakacagicagi e wasawasa, o na vakasamataka beka na iboi ni waitui, na rorogo ni caroba ni ua, kei na katakata ni matanisiga ena yagomu. O na vinakata beka mo bobo, dabe ena dua na vanua vakanomodi, ka raica me logavinaka na nomu isulu.

Me kilai: E rawa talega ni o vakayagataka na itaviqaravi ni tiko malua ena iwase oqo.

Vakamacala