Pagkat-on

7: Pagkat-on,” Pagkaplag og Kalig-on diha sa Ginoo: Emosyonal nga Kalig-on (2020)

7: Pagkat-on,” Pagkaplag og Kalig-on diha sa Ginoo: Emosyonal nga Kalig-on

Pagkat-on—Labing Dugay nga Oras: 60 Minutos

1.Mga Lebel sa Adiksiyon

Basaha:

Ang kabubut-on usa ka balaang gasa gikan sa Langitnong Amahan. Ang kaaway gusto kanato nga malinga ug magpugong sa atong abilidad sa paghimo og maayo nga mga pagpili. Usa ka paagi nga siya naghimo niini mao ang pinaagi sa mga adiksiyon. Ang usa ka tawo mahimo nga maadik ngadto sa daghang matang sa mga kinaiya o mga druga. Kini naglakip apan dili limitado ngadto sa alkohol, ilegal nga mga druga, pornograpiya, panghilawas, tabako, pagkaon, teknolohiya, ug sugal.

Hisgoti:

Unsaon ninyo sa pagpatin-aw sa pulong nga adiksiyon?

Kalihokan (10 minutos)

Lakang 1: Pipila ka mga tawo ang naghunahuna nga sila naadik nga sa pagkatinuod sila wala. Ang uban mahimong mobati nga walay ngil-ad bisan og sila na lit-ag sa makaadik nga kinaiya. Isip usa ka grupo, basaha ang tulo ka lebel sa makaadik ug mapugsanong mga kinaiya sa ubos (gipahiangay gikan sa Dallin H. Oaks, “Nagpaayo gikan sa Pagkalit-ag sa Pornograpiya,” Liahona, Okt. 2015, 50–55). Hinumdomi nga kini nga mga lebel magamit ngadto kon unsa kasubsob ang usa ka tawo nag-apil sa makaadik o mapugsanong sundanan. Kana nagpasabot, sama pananglitan, nga kini nga mga lebel dili magamit ngadto sa usa ka butang sama sa normal o maayong sundanan sa pagkaon, apan kini magamit ngadto sa usa ka sundanan sa sobra nga pagkaon.

Pagbutyag. Kini nga lebel mao diin ang usa ka tawo nag-apil sa usa ka kinaiya o naggamit og druga nga wala tuyoa o sa pagsulay lamang niini. Kini importante nga hinumdoman nga ang wala tuyoang kinaiya o ang paggamit sa druga gihunahuna nga usa ka sayop, nga nagkinahanglan og koreksiyon kaysa paghinulsol.
Panagsa nga mga paggamit. Samtang kini mahimong dili matag adlaw mahitabo, o bisan ingon niana ka kanunay, ang kuyaw sa bisan unsa nga tinuyo nga paggamit mao nga kini kanunay nga nagdapit og daghan pa. Bisan unsa pa ka wala damha o dili kanunay ang paggamit, kini dili malikayan ang pagtubo sa tinguha sa paggamit sa druga o sa pag-apil diha sa kinaiya.
Naghinobra nga paggamit. Ang kanunay nga tinuyo nga paggamit makagiya ngadto sa usa ka batasan, nga usa ka sundanan sa kinaiya nga mahimong malisod sa pagpugong ug hapit awtomatik ang paggamit. Uban sa kanunayng paggamit, ang mga indibidwal magsinati og dugang kahinam nga makabaton sa sama nga mga reaksyon aron sa pagtagbaw sa tinguha o kahidlaw.

Lakang 2: Isip usa ka grupo, basaha ang mosunod nga kinutlo ni Presidente Oaks ug dayon hisgoti ang mga pangutana nga nagsunod.

“Kon ang kinaiya masaypan isip usa ka adiksyon, ang tiggamit mahimong maghunahuna nga nawad-an na siya og kabubut-on ug kapasidad nga mabuntog ang problema. Kini makapahuyang sa tinguha nga mamaayo ug maghinulsol. Sa laing bahin, ang pagbaton og mas klaro nga panabot sa kalawom sa problema—nga dili kini mahimong ingon ka bug-at o hilabihan sama sa gikahadlokan—makahatag og paglaom ug dugang nga kapasidad sa paggamit sa kabubut-on sa pag-undang ug maghinulsol” (“Nagpaayo gikan sa Pagkalit-ag sa Pornograpiya,” 53).

Unsaon nga mahimo kining makadaot ang pagbutang og ngalan sa usa ka kinaiya isip adiksiyon nga kini dili man usa ka adiksiyon?

Unsaon nga kini makadaot kon kamo maghunahuna nga kamo wala maadik nga sa tinuod ikaw usa ka adik?

2. Adiksiyon usa ka Espirituhanon ug Pisikal nga Hagit

Basaha:

Ang makaadik ug mapugsanong mga kinaiya dili lamang espirituhanon nga hagit apan usa ka pisikal. Si Elder M. Russell Ballard mitudlo: “Ang mga tig-research nagsulti kanato nga adunay mekanismo sa atong utok nga gitawag og sentro sa kalingawan [tan-awa sa National Institute on Drug Abuse, Drugs, Brains, and Behavior––the Science of Addiction (2010), 18, drugabuse.gov/scienceofaddiction/sciofaddiction.pdf]. Kung kini mapaaktibo pinaagi sa pipila ka mga druga o mga kinaiya, kini mobuntog niana nga parte sa atong utok nga nagdumala sa atong gahom sa kabubut-on, paghukom, pangatarongan, ug moralidad. Kini mogiya sa usa ka naadik sa pagbiya sa unsa ang iyang nahibaloan nga matarong” (“O Kanang Maliputon nga Laraw sa Usa ka Daotan,” Liahona, Nob. 2010, 108). Samtang kita naghimo sa tanan nga gikinahanglan sa pag-ayo sa espirituhanong paagi gikan sa adiksiyon, ang pagkaayo gikinahanglan gihapon alang sa atong lawas, ilabi na sa atong utok. Samtang kita nag-ayo sa atong makaadik nga mga kinaiya, ang atong mga utok mausab ug mamaayo.

Ang Isangyaw ang Akong Ebanghelyo naghatag kanato og ehemplo niini pinaagi sa paghulagway og mga hagit alang sa bag-ong mga kinabig, apan kini nga tambag magamit ngadto ni bisan kinsa nga naapil sa adiksiyon: “Ang paghinulsol mahimong maglakip og emosyonal ug pisikal nga proseso. … Sa ingon, ang paghinulsol ug ang pagkaayo mahimong magkinahanglan og panahon. … Pero ang pagbunyag ug ang pagkumpirma posibling dili hingpit nga makapawala sa emosyonal ug pisikal nga mga gana nga nag-uban niini nga mga kinaiya. Bisan tuod kon ang usa ka tawo mahimong magmalampuson sa una, ang padayon nga emosyonal nga pagkaayo mahimong kinahanglanon aron makahinulsol ug maayo sa hingpit” (Isangyaw ang Akong Ebanghelyo: Usa ka Giya sa Misyonaryo nga Pangalagad [2018], 228).

Hisgoti:

Nganong importante ang pagsabot nga ang adiksiyon usa ka pisikal ug emosyonal nga hagit?

3. Paghimo sa Inyong Bahin

Basaha:

Bisan og ang proseso sa pagkaayo mahimong malisod, ang mga kasulatan naghatag og paglaom nga “Mahimo ko ang tanang butang pinaagi ni Kristo nga nagpalig-on kanako” (Mga Taga-Filipos 4:13). Sa ubos mao ang pipila ka kinatibuk-ang mga baroganan nga makatabang kaninyo, uban sa panabang sa Ginoo, sa pagkaayo gikan sa makaadik nga kinaiya o nabatasan.

Pag-ampo alang sa tabang. Kamo kanunay nga makapangayo sa Dios alang sa Iyang tabang. Anaa Siya ug motubag sa inyong pag-ampo.
Pangita og paglaom. Hibaloi nga ang Manluluwas makaayo samtang kamo nagbuhat sa inyong bahin.
Pagmatinuoron. Ang adiksiyon makaangkon og gahom sa tago, apan kini maluya sa pagkamatinuoron.
Pakigkonektar sa uban. Ang koneksiyon makapuno sa mga panginahanglan nga sa kanunay ang adiksiyon motugbang.
Paghimo og plano. Sa mainampuong paagi hunahunaa ang mga kausaban nga inyong kinahanglang himoon, likayi ang malisod nga mga sitwasyon, ug pagkat-on gikan sa inyong mga sayop. Paghunahuna mahitungod ni Moroni ug ang daghang mga sapaw sa panalipod batok sa mga Lamanite nga iyang gipatukod sa iyang mga katawhan (tan-awa sa Alma 49).
Pagpakamay-tulubagon. Pangayo og tabang gikan sa usa ka tawo nga inyong gisaligan, paghimo og follow-up nga plano kauban sa inyong gisaligan nga tawo, ug sa kanunay pagrebyo sa inyong pag-uswag.
Pagkuha og suporta. Dili kinahanglan nga mag-inusara ka sa pagbuhat niini. Pakigsulti sa imong pamilya, bishop, mga lider o mga higala.
Hinumdomi nga kamo anak sa Dios. Ayaw ihulagway ang inyong kaugalingon pinaagi sa inyong adiksiyon. Pagbaton og kapuangod sa inyong kaugalingon ug sa uban.
Ayaw pagbiya. Bisan kamo nasayop, walay paningkamot nga nausik. Kini nagkinahanglan og panahon nga mamaayo. Pagmapailubon sa inyong kaugalingon.

Tan-awa sa kapitulo 2, “Maayong mga Sundanan sa Paghunahuna,“ alang sa dugang nga mga ideya.

Basaha:

Pipila sa indibidwal mahimong nagkinahanglan og dugang pa nga importanting mga lakang nga mamaayo. Kini naglakip sa pagpangutana og usa ka doktor alang sa tabang, pagtambong og usa ka 12-ka lakang nga miting sa pagkaayo sa adiksiyon, pakigtrabaho sa mananambal o programa sa pagtambal, o usa ka kombinasyon sa mga paagi.

Sugyot:

Alang sa dugang nga impormasyon, rebyoha ang dugang nga mga kapanguhaan sa Simbahan, sama sa usa nga mosunod.

AddressingPornography.ChurchofJesusChrist.org
AddictionRecovery.ChurchofJesusChrist.org
“Addiction” ubos sa “Life Help” nga seksiyon sa Gospel Library app

4. Nagsuporta Niadtong Nakigbisog sa Adiksiyon

Basaha:

Ang mga tawo kinsa nakigbisog uban sa makaadik nga kinaiya o nabatasan nagkinahanglan og suporta ug tabang gikan niadtong naglibot kanila. Kon ang usa ka tawo moduol nganha kaninyo alang sa tabang, pasalamati siya sa pagbaton og kaisog nga magmatinuoron nganha kaninyo ug paminawa og maayo ang unsay iyang isulti. Pag-ampo alang sa tabang og pagbantay sa inyong mga emosyon sama sa kasuko, kahiubos, o kayugot, nga mapugngan. Sultihi ang tawo nga gimahal ninyo siya ug gustong tabangan. Awhaga ang indibidwal sa pakigtrabaho sa mga lider sa Simbahan ug sa uban kinsa makatabang.

Kon kamo nagtuo sa usa ka tawo nga inyong gimahal nagkinahanglan og tabang apan wala mosulti kaninyo, sultihi ang tawo mahitungod sa inyong kabalaka. Ipahayag ang inyong pagmahal, ipakigbahin ang inyong mga kabalaka, ug sultihi sa inyong tinguha sa pagtabang. Bisan pa og ang tawo modumili sa inyong tanyag sa pagtabang, padayon sa pagpakita sa inyong pagmahal ug ayaw pagbiya.

Samtang ang inyong minahal naninguha nga mamaayo, mahimong mobati siya nga nawad-an og kadasig ug kawalay paglaom. Kamo makahatag og pag-awhag ug suporta pinaagi sa pag-ila sa pag-uswag nga nahimo sa inyong minahal ingon man sa pagpamatuod nga sa gihapon adunay paglaom ug ang Ginoo nahigugma kaniya.

Basaha:

Kamo makasuporta sa inyong minahal pinaagi sa pagpalig-on sa iyang mga paningkamot sa pagduol ngadto ni Kristo ug mamaayo. Sa ubang mga higayon, ang inyong tabang makahimo og labing maayo ug gani makaluwas og kinabuhi. Hinoon, kinahanglan gayod nga magmatngon kamo sa dili pagsuporta sa inyong minahal sa paghimo og dili maayo nga mga pagpili o makahimo kaniya sa pagpakasala. Kon mahulog kamo sa lit-ag sa kanunay nga pagluwas sa inyong minahal, posibling masumpo ninyo ang ilang pagkaayo ug malangan ang inyong minahal gikan sa pagduol ngadto sa Ginoo alang sa tabang. Ang sitwasyon sa tanan managlahi ug mahimong nagkinahanglan og lahi nga tubag. Pag-ampo alang sa Espiritu sa paggiya kaninyo, ug hunahunaa ang pagpangutana sa uban nga may kasinatian o kahanas alang sa tabang.

Ang pamaagi ug mga lagda makatabang sa usa ka tawo nga nag-atubang og adiksiyon sa paglabang sa proseso sa pagkaayo. Ang usa ka tawo nga naapil––usa ka ginikanan o kapikas, sama pananglitan––makapahimutang ug sa klaro makasulti sa mga utlanan, makahimo og mga lagda, ug maka patubag sa inyong minahal alang sa iyang mga pagpili, ang pagsinati og mga sangpotanan makahatag sa inyong minahal og dugang nga pagdasig nga mamaayo. Kini nga mga lihok wala himoa sa pagpugong sa inyong minahal o higala apan hinoon sa pagpaminos sa negatibong epekto sa iyang mga pagpili diha sa inyong kinabuhi ug sa kinabuhi sa ubang mga minahal nga naglibot kaniya.

Kalihokan (10 minutos)

Lakang 1: Isip usa ka grupo, basaha ang mosunod nga talan-awon.

Si Jorge ug Juanita naminyo sulod sa 18 ka tuig na ug mga kinabig ngadto sa Simbahan. Sa wala pa magpasakop sa Simbahan, moinom usahay si Jorge, sulod sa pipila ka panahon sa grabe nga pag-inom, apan nahimo na siyang kalma sulod sa daghang katuigan. Usa ka adlaw niana, nasakpan ni Juanita si Jorge nga nag-inom og beer. Siya naglimod nga siya adunay problema, gipagamay ang sitwasyon, ug nagsaad nga mohunong. Gibati ni Juanita nga si Jorge wala magmatinuoron ngadto kaniya, apan iyang giputol ang hisgotanan ug gibati ang pagkadili komportable sa pagpakigsulti ngadto kaniya mahitungod niini. Sulod sa daghang katuigan, si Jorge nahimong aktibo nga amahan ug bana, apan siya kanunay nga nagpalayo sa iyang kaugalingon gikan sa iyang pamilya samtang ang iyang pag-inom nagkagrabe. Sa tago, gusto ni Jorge nga mohunong, apan bisan sa iyang labing maayo nga mga paningkamot, ang sitwasyon nagkagrabe. Nahadlok siyang mosulti ni Juanita sa kamatuoran ug wala mihisgot og bisan unsa ngadto sa iyang bishop.

Lakang 2: Hisgoti uban sa grupo kon unsa nga mga tubag si Juanita mahimong aduna. Hain nga mga tubag ang makatabang? Hain nga mga tubag ang dili kaayo makatabang?

5. Kapikas, Mga Sakop sa Pamilya, ug Mga Higala

Basaha:

Kini makaguba kon usa ka tawo makahibalo nga ang usa ka minahal nakigbisog sa usa ka mapugsanon o makaadik nga kinaiya. Kini nga tawo mahimong sa sayop nga paagi pasanginlan ang ilang mga kaugalingon, masuko, o maguol nga walay paglaom. Ang usa ka kapikas, sakop sa pamilya, o higala nagkinahanglan sa gahom sa Manluluwas nga moayo sama nga ang iyang minahal kinsa nasakmit sa mapugsanon o makaadik nga kinaiya o nabatasan.

Sa ubos mao ang pipila sa mga sugyot alang sa kapikas, mga sakop sa pamilya, ug mga higala sa usa ka tawo nga nakigbisog sa adiksiyon:

Kini dili lamang problema sa inyong minahal. Dili kini patas, apan kini nag-apekto usab kaninyo. Iduol ang inyong mga palas-anon ngadto sa Ginoo ug pangayo og pagkaayo alang sa inyong kaugalingon.
Pag-ampo alang sa tabang ug paggiya. Pangitaa ang Ginoo. Paduol sa mga tawo kinsa nagmahal kaninyo.
Dili kamo ang hinungdan sa adiksiyon, dili kamo makapugong niini, ug dili ninyo kini mapaayo. Kini hagit sa imong minahal.
Pagkuha og suporta. Pakigsulti ngadto sa uban nga inyong gisaligan ug gibati nga luwas nga ikauban. Dili ka kinahanglang mag-antos sa hilom.

Sugyot:

Alang sa dugang nga impormasyon, tan-awa ang Spouse and Family Support Guide o tambong og usa ka suporta nga grupo sa kapikas ug pamilya (AddictionRecovery.ChurchofJesusChrist.org/spouses-and-families).

Facilitator

Pagpili og usa sa mga video sa ubos nga tan-awon isip usa ka grupo.

Palandonga:

Unsay inyong nakat-onan gikan sa video nga makatabang kaninyo?

6. Pagpugong sa Adiksiyon

Basaha:

Kasagaran sa adiksiyon mapugngan kon kamo adunay maayong pagsabot sa inyong kaugalingon ug sa mga butang nga makadani kaninyo ngadto sa makaadik nga mga kinaiya. Alang sa daghang mga tawo, ang makaadik nga mga sundanan kasagarang magsugod sa naghinapos nga katuigan sa pagkatin-edyer. Ang mga baroganan sa mosunod nga tsart makatabang sa pagpugong og adiksiyon.

Baroganan	Paghulagway
Baroganan 1. Edukasyon	Paghulagway Edukaha ang inyong mga kaugalingon mahitungod sa unsang mga butang ang makaadik ug unsay mabuhat sa adiksiyon ngadto sa usa ka tawo. Nahibalo kon sa unsang paagi ang adiksiyon makaapekto sa inyong lawas, hunahuna, ug espiritu mahimong usa ka mapuslanong babag.
Baroganan 2. Kasarang	Paghulagway Mga propeta sa tibuok panahon nagtudlo sa importansya sa kasarang. Ang pagbutang og mga pagpugong sa inyong mga kinaiya ug paghukom unsay inyong buhaton ug dili buhaton makapanalipod kaninyo gikan sa pagkahulog ngadto sa adiksiyon.
Baroganan 3. Koneksyon	Paghulagway Ang pagbaton og lig-ong koneksyon ngadto sa Manluluwas ug sa ubang mga tawo makahimo og usa ka dako kaayo nga butang sa pagpanalipod nga malikay og makaadik nga mga kinaiya. Ang maayong mga tawo sa inyong kinabuhi makatabang kaninyo sa pagbati sa gugma sa Dios ug mahimong mas malig-on.
Baroganan 4. Pagkamakita	Paghulagway Ang pagkamatinuoron ngadto sa usa ka tawo mahitungod sa inyong mga lihok makatabang sa paglikay og mga kinaiya nga kasagarang giuban sa adiksiyon, lakip ang pagpamakak, paglingla, ug pangatarongan. Ang pagkamakita naghimo niini nga mas malisod alang sa makaadik nga mga kinaiya nga makagamot.
Baroganan 5. Pagbantay sa kanunay	Paghulagway Alang sa mga ginikanan, ang mahibalo kinsa ang mga higala sa inyong mga anak, ang mahibalo kon unsa ang mga kalihokan sila nag-apil, ug ang pagtakda og tataw nga mga lagda makapanalipod batok sa adiksiyon. Pagbaton og kanunay nga pakigsultihanay sa inyong mga anak mahitungod niini nga mga hisgotanan.

Palandonga:

Paghunahuna mahitungod sa inyong kaugalingon o sa usa ka tawo nga kamo nagpakabana. Hain nga mga baroganan diha sa video ug diha sa tsart gusto ninyo nga ilakip dinhi niini nga relasyon? Hunahunaa ang pagpakigbahin sa inyong plano ngadto sa inyong kaabag sa lihok.