Kapitulo 7

Kaligdong

Magmaputli kita, magmahiyasnon kita, magmadungganon kita, magpatunhay kita sa atong kaligdong, magbuhat kita og maayo ngadto sa tanang mga tawo, ug kanunay nga mosulti sa tinuod, ug motagad sa tanan sa matarung.

Gikan sa Kinabuhi ni John Taylor

Si John Taylor nagpuyo og kinabuhi sa kaligdong nga maoy usa ka ehemplo ngadto sa tanan kinsa nakaila kaniya ug mialagad uban kaniya sa Simbahan. Sa adlaw human sa iyang kamatayon niadtong Hulyo 1887, ang iyang mga magtatambag, sila si George Q. Cannon ug Joseph F. Smith, mihimo og usa ka sulat ngadto sa Deseret News aron sa pagpahibalo sa publiko sa iyang pagkamatay. Kabahin niana nga pahibalo naglakip og usa ka pasidungog ngadto ni Presidente Taylor. Ang mosunod mao ang kabahin niana nga pasidungog nga naghulagway sa dungganon nga kinaiya ug kaligdong niini nga hinigugma nga propeta:

“Pipila ra ka mga tawo ang sukad nagpakabuhi kinsa nakapakita sa ingon nga kaligdong ug sa ingon ka walay pagkausab nga moral ug pisikal nga kaisug sama sa atong hinigugma nga Presidente kinsa bag-o pa lamang namatay. Siya wala gayud makaila og kahadlok nga may kalabutan sa buhat sa Dios. Apan diha sa atubangan sa nasuko nga mga manggugubot nga panon, ug sa uban nga mga panahon kon anaa sa naghulga nga kakuyaw sa personal nga pasipala gikan niadtong kinsa naghulga sa iyang kinabuhi, ug diha sa mga higayon nga ang mga katawhan gihulga uban sa publiko nga kakuyaw, siya wala gayud [mosibug] ang iyang mga tuhod wala gayud mokurog, ang iyang kamot wala gayud matarug. Ang matag Santos sa Ulahing mga Adlaw kanunay nga unang mahibalo, sa mga higayon nga ang pagka dili matarug ug kaisug gikinahanglan, diin makit-an si Presidente John Taylor ug unsa ang mahimo niya nga tingog. Siya moatubang dayon sa matag suliran, sa kaisug ug diha sa paagi nga mabatonan ang pagdayeg sa tanan kinsa makakita ug makadungog kaniya. Walay kahadlok, dili matarug nga kalig-on maoy diha sa iyang labing tataw nga mga kinaiya. … Siya ang tawo kinsa kasaligan sa tanan.”²

Mga Pagtulun-an ni John Taylor

Ang Kaligdong nagpasabut sa matinud-anon nga pagpuyo sa mga baruganan sa kamatuoran ug pagkamatarung.

Magmahimo kita nga mga tawo sa kamatuoran, dungog ug kaligdongmga tawo nga magmatinud-anon sa ilang pulong ug dili mausab nga mga tawo kansang mga pulong mahimo nga atong kasaligan sa hangtud. … Kita naninguha sa paghimo og mga katawhan nga mahimong mga tawo sa Dios, mga tawo sa kamatuoran, mga tawo sa kaligdong, mga tawo sa hiyas, mga tawo kinsa mahimong angay sa pagpakig-uban sa mga Dios didto sa mahangturon nga mga kalibutan.³

Ang Dios nagpaabut nga makaangkon og mga katawhan kinsa mga tawo nga may malinis nga mga kamot ug putli nga kasingkasing, kinsa dili modawat sa mga suburno, … kinsa mahimong mga tawo sa kamatuoran ug kaligdong, sa dungog ug hiyas, ug kinsa magtinguha sa buluhaton nga giuyonan sa mga Dios didto sa mahangturon nga mga kalibutan, ug usab sa tanang dungganon ug matarung nga mga tawo nga sukad nagpakabuhi o nga karon nagpakabuhi, ug sa pag-angkon sa pagtuo nga kita mga Santos, siya nagpaabut kanato nga mahimong Santos, dili sa ngalan, dili sa teyoriya, apan sa pagkatinuod.⁴

Ang dako nga kalisdanan uban kanato mao nga kita mahilig kaayo sa pag-usab sa atong mga sumbanan aron mahisama sa kalibutan, ug hilabihan kaayo ang pagkakalibutanon nga milukop sa atong mga kasingkasing; ang espiritu sa pagkamasinahon ug pagkahakog, ug unsa ang akong ikasulti?—ang pagkadili matinuoron mikaylap sa iyang kaugalingon sama sa usa ka sakit nga midagsang sa tibuok gitas-on ug gilapdon sa tibuok kalibutan sa tanang direksyon, ug kita mitugot nga ang espiritu makaapekto kanato. Sama sa sakit nga midagsang milukop na sa tanang mga ang-ang sa katilingban; ug kaysa pagadumalahon niadtong taas, halangdon, ug dungganan nga mga baruganan nga nagpuyo diha sa dughan sa Dios, kita nag-apas sa pagkamahigugmaon sa salapi nga gisulti nga mao ang gamut sa tanang pagkadautan [tan-awa sa 1 Timoteo 6:10]; ug kaysa mobutang sa atong mga pagbati diha sa Dios, kita mibutang sa atong mga pagbati diha sa kalibutan, sa iyang mga kabuang ug mga pagkakawang. … Ipakita ug pamatud-i ngadto sa kalibutan, sa mga anghel ug sa Dios nga kamo anaa sa dapit sa kamatuoran ug pagkatarung, sa pagkamatinuoron, kaputli ug kaligdong, ug nga kamo dapig sa Dios ug sa Iyang Gingharian.⁵

Ayaw panumbalinga ang kalibutan ni unsa ang ilang ikasulti o buhaton, kay sila makabuhat lamang kon unsa ang itugot sa Ginoo kanila. … Mosangyaw kita sa ebanghelyo ngadto kanila, ug mopadayon sa pagpasiugda sa mga baruganan sa kamatuoran, ug sa paghan-ay sa atong mga kaugalingon sumala sa kapunongan sa Dios, ug magtinguha nga magkahiusa kay kon kita dili magkahiusa kita dili sa Ginoo ug dili gayud mahimo, mga kalibutan nga walay katapusan. Paminawa kini, kamo nga mga Santos sa Ulahing mga Adlaw! Ug ayaw pagplano alang sa inyong mga kaugalingon ug sa pagpauswag; apan mobati sa pag-ingon sa inyong mga kasingkasing, “Unsa ang akong mahimo aron makatabang sa pagtukod sa Zion. Ako ania dinhi, ug tanang butang nga akong naangkon anaa sa altar, ug ako andam sa pagbuhat sa kabubut-on sa Dios bisan kon unsa pa kini, o bisan pa ako ipadala, ngadto sa mga lumulupyo sa yuta o dili.” Apan wala pa nato kana mabuhat; kita nabalaka pag-ayo sa atong kaugalingon nga mga kalihokan ug nag-ambit sa espiritu sa kalibutan, ug minunot ug mipahiangay niana nga pagbati ug impluwensya. Karon, samtang kita nanghinaut og kaayohan sa kalibutan ug magtinguha sa pagpasiugda sa ilang kalipay, kita dili mahimo nga dumalahon sa ilang mga gawi ni ubos sa ilang mga impluwensya. Ang Dios mao ang Ginoo nga atong Dios; siya ang atong mahimo nga hari ug magbabalaod, ug siya ang kinahanglan gayud nga magmando ibabaw kanato.⁶

Ang kaligdong nagpasabut sa pagkamatinuoron sa Dios, sa atong mga kaugalingon, ug sa usag usa.

Adunay usa ka mahinungdanon nga baruganan nga, akong gihunahuna, nga ang tanan unta kanato molihok sa atong pagsimba, ibabaw sa tanang mga butang nga atong gikauban sa kinabuhi, ug kana mao ang katuyoan sa pagkamatinuoron. Ang mga Kasulatan nagingon“ Kon ang kamatuoran magahatag kaninyog kagawasan kamo mahimo gayud nga tawong gawasnon, mga anak sa Dios nga walay buling, taliwala sa usa ka kaliwatan nga hiwi ug masupilon.” [Tan-awa sa Juan 8:32, 36; Mga Taga-Filipos 2:15.] Kita gisultihan pag-usab nga ang Dios nagkinahanglan og kamatuoran diha sa sulod nga mga bahin [Tan-awa sa Salmo 51:6]. Angay nga ang mga tawo kinahanglan nga magmatinuoron sa ilang mga kaugalingon, nga sila kinahanglan nga magmatinud-anon sa usag usa sa tanan nila nga mga pulong, mga pakigsabut, [mga panaghisgutan], pakighimamatay, mga palakaw sa negosyo ug sa tanang butang; sila kinahanglan nga pagadumalahon sa kamatuoran, pagkamatinuoron ug kaligdong, ug nga ang tawo hilabihan ka buang sa pagkatinuod kinsa dili matinud-anon sa iyang kaugalingon, matinud-anon sa iyang mga pagtuo ug mga pagbati nga may kalabutan sa relihiyoso nga mga butang.

Mahimo nga kita maglimbong sa usag usa… ingon sa mini nga sinsilyo nga gipasa alang sa gituohan nga tinuod ug bililhon taliwala sa mga tawo. Apan ang Dios nagasusi sa mga kasingkasing ug nagsulay sa mga pagmando sa mga anak sa mga tawo [tan-awa sa Jeremias 17:10]: Siya nahibalo sa atong mga hunahuna ug nakasabut sa atong mga tinguha ug mga pagbati; siya nahibalo sa atong mga buhat ug sa mga motibo nga nag-aghat kanato sa pagpahigayon niini. Siya sinati sa tanang mga buhat ug mga palakaw sa tawhanong pamilya, ug tanang sekreto nga mga hunahuna ug mga buhat sa mga anak sa tawo, bukas ug makita sa iyang atubangan, ug alang kanila siya modala kanila sa hukmanan.⁷

Kinahanglan nga kita higpit nga matinuoron, sa usag usa, ug uban sa tanang mga tawo; himoa nga ang atong mga pulong sa kanunay sama kalig-on sa atong gikasabutan; paglikay sa tanang pagpakita sa garbo ug kakawang; ug magmaaghup, magpaubos, ug mapainubsanon; magmahimo nga puno sa kaligdong ug dungog; ug pakigsabut sa makiangayon ug matarung nga paagi sa tanang mga tawo.⁸

Kon ang tawo mohulam og lima ka dolyar kinahanglan gayud nga siya moprinda og usa ka butang, tungod kay ang nagpahulam mahadlok nga siya tikasan niini. Ang mga tawo walay pagsalig sa pulong sa usag usa. Ako wala maghunahuna sa usa ka tawo nga labaw ka bililhon kon ako dili makasalig sa iyang pulong. Kana nga tawo walay bili, walay baruganan, dili masaligan nga tawo. Apan kini mao gayud ang mga tawo nga giingon sa propeta nga mabuhi sa katapusan nga mga adlaw. Sila mosulod ngadto sa pakigsaad ug dili gayud maghunahuna sa pagtuman niini. Ang ilang saad nahisama og wala, ang ilang kaligdong dili tinuod.

Ako nagsulti niining mga butanga alang sa inyong kasayuran, kay kini mao ang kahimtang sa kalibutan. Ug gawasnon ba kita gikan niini? Dili bisan unsaon pa—ako nangandoy nga kita mao unta. Nangandoy ako nga adunay daghan pa nga pagkamatinuoron, hiyas, kaligdong ug pagkamatinud-anon, ug labaw pa sa matag baruganan diha kanato nga gibanabana aron paghimaya ug pagbayaw sa katawhan. Ako nagsulti niini nga mga butang isip kaulawan ngadto sa tawhanong pamilya; ug kon kini anaa taliwala sa mga Santos kini usa ka makauulaw kaayo nga butang, ug kitang tanan angay nga maglagot; kay kon bisan kinsa sa kalibutan nga unta mahimong mga tawo sa kaligdong, kamatuoran ug pagkamatinuoron, kita kinahanglan nga mao, bisag asa ug ubos sa tanang mga kahimtang. Ug kon kita mosulti sa usa ka butang kini kinahanglan ingon ka takus sa pagtuo sama nga kita nanumpa ngadto niini, ug ingon nga kita gibugkos sa napulo ka libo nga mga bugkos sa pagtuman niini.⁹

Unsa ang atong gituohan? Kita nagtuo sa kaputli, sa hiyas, sa pagkamatinuoron, sa kaligdong, sa pagkamatinud-anon ug dili sa pagnunot ngadto sa bakak; kita nagtuo sa pagtagad sa tanang mga tawo sa makiangayon nga paagi, sa matarung nga paagi ug sa dungganon nga paagi; kita nagtuo nga mahadlok sa Dios, magsunod sa Iyang mga balaod ug maghupot sa Iyang mga kasugoan. Mibuhat ba kitang tanan niini? Wala, dili kaayo. Nangandoy ako nga kita mihimo. Apan ubay-ubay sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw ang naghimo niini; ug kon adunay wala magbuhat, ipahunahuna nila ang ilang kahimtang. … Ug ingon nga ania kita dinhi alang sa katuyoan sa pagtukod sa Zion, Siya nagpaabut nga kita magmatarung ug dungganon diha sa tanan natong mga pakigsabut sa usag usa ug sa tanang mga tawo.¹⁰

Kinahanglan gayud nga kita adunay kaligdong aron sa pagbuntog sa dautan ug sa pagtukod sa gingharian sa Dios.

Kita nagpuyo sa malisud ug usa ka mahinungdanon nga panahon. Ang mga tawo usahay matingala kon ilang makita ang kabanyaga pagkadautan, ug kadautan, ang pagbiya gikan sa kamatinuoron ug kaligdong, ug sa dautan nga mga buhat nga anaa bisag asa; apan ngano nga kini nahimo? …Wala ba kini isangyaw ngari kanato nga ang mga nasud sa yuta adunay mga elemento sa kalaglagan sulod sa ilang mga kaugalingon ug sila nagpadulong sa pagkahugno? Ug kon atong makita nga ang dungog gitunob-tunoban sa mga tiil, ug ang kaligdong ug kamatuoran nagbarug sa layo, samtang ang dautan, dunot ug ang masupilon [o masinupakon] nagdumala ug nagtudlo sa mga buluhaton, kita mahimo nga magpaabut paabut nga ang atsa gipahiluna sa gamot sa kahoy ug kana [ang kahoy] nagkadugta ug sa dili madugay matumba [tan-awa sa D&P 97:7]. Ug kana mao ang gituman taliwala sa mga nasud karon. Kita dili kinahanglan nga magbagulbol o maghunahuna nga adunay bisan unsa nga butang nga katingalahan o talagsaon mahitungod niini. Kita nagpaabut niini nga mga butang nga mahinabo, ug kini mahimong hilabihan nga kadautan kay sa karon. Apan kita nagtudlo sa husto nga mga baruganan.¹¹

Kita nagpuyo sa dispensasyon sa kahingpitan sa mga panahon, sa diha nga ang Dios nagpundok sa tanang mga butang ngadto sa pagkahiusa, ug siya midala kanato gikan sa nagkalainlain nga mga nasud, mga bansa, mga rehiyon ug mga katawhan. Unsa ang buhaton? Aron paghimo sa atong mga kaugalingon nga mga buang? Ang ato bang tumong sa pagpakabuhi sama sa gibuhat sa mga dautan nga mahimong “maibugon, mga tigpagawal mga mapahitason, mga mapanamastamason, masinupakon sa mga ginikanan, walay igabalus, dili malukmay, dili mahigugmaon sa maayo, nagabaton sa dagway sa tinuohan, apan nagapanghimakak sa gahum niini?” [Tan-awa sa 2 Timoteo 3:2–5.] Dili, kita mianhi dinhi aron unta makat-on sa mga balaod sa Makagagahum, ug moandam sa atong mga kaugalingon ug sa atong mga kaliwat alang sa mga trono, mga gingharian, mga gahum ug mga kamandoan didto sa celestial nga gingharian sa atong Dios.

Usahay kita magsulti mahitungod sa Zion, nga pagatukuron didto sa Lalawigan sa Jackson; mahitungod usab sa Bag-ong Jerusalem nga pagatukuron ug giandam aron sa pagsugat sa usa ka Jerusalem nga mokunsad gikan sa mga langit. Sa unsa nga paagi ang atong mga kinabuhi ug mga buhat ikatandi uban niini nga mga butang? Ang ato ba nga mga kasingkasing, mga pagbati ug mga kalooy gitunong ngadto kanila, o kita ba malimtanon ug ang atong mga hunahuna puno kaayo sa mga buluhaton sa panahon ug sa pisikal nga mga kasinatian?

Nag-andam ba kita sa atong mga anak alang niini nga panahon, ug nakahatag og impluwensya sa atong palibut bisan asa kita moadto aron sa paggiya sa mga katawhan diha sa mga dalan sa kinabuhi ug bayawon sila ngadto sa Dios? O kita ba nagpaingon sa agianan nga nagdala kanato palayo gikan sa kahimayaan nagpuyomatag adlaw nga walay pagpakabana sa umaabut, ingon lamang niini ang mahitabo? Sa akong hunahuna kita kinahanglan nga magmata ug magpakabuhi, ug manlimbasug sa pagpadayon sa direksyon nga mosiguro sa pagtugot sa Makagagahum. …

Kinahanglan gayud nga kita moandam sa atong mga batan-on sa pagsunod sa atong mga lakang, kon ang atong mga lakang matarung, nga sila unta mahimo nga dungganan nga mga sakop sa katilingban, nga kon mobiya na kita niini nga kalibutan ug moadto sa sunod nga kalibutan, mahimo nga kita mobilin og [kaliwatan] kinsa puno sa kaligdong, ug kinsa maghupot sa mga kasugoan sa Dios. Kinahanglan gayud nga atong tudloan ang atong mga anak sa kaaghup ug pagkamapainubsanon, kaligdong, hiyas ug sa kahadlok sa Dios, nga sila mahimo nga motudlo niadtong mga baruganan sa ilang mga anak… Magtinguha sa pagsilsil diha sa mga kasingkasing sa inyong mga batan-on sa mga baruganan nga gibanabana nga makahimo nila nga dungganan, halangdon og hunahuna, may salabutan, mahiyason, ligdong, putli nga mga lalaki ug mga babaye, puno sa kaligdong ug kamatuoran… nga sila uban kaninyo mahimong makaangkon og kabilin diha sa gingharian sa Dios.¹²

Usahay kita makalimot nga kita apil, uban sa kadaghanan, sa pagtukod sa pagkamatarung ug nagtukod sa gingharian sa Dios dinhi sa yuta; ug kita usahay motugot sa atong mga kaugalingon sa dili maayo nga pagtinagdanay sa usag usa, ug nahimo nga malimtanon sa mahinungdanon ug mahimayaon nga balaang tawag diin kita gitawag. Kadaghanan kanato monunot sa pagtintal; kita magduhaduha ug moadto sa kangitngit, ug mawad-an sa Espiritu sa Ginoo. Kita nakalimot nga ang Dios ug mga anghel nagtan-aw diha kanato; kita nakalimot nga ang mga espiritu sa matarung nga mga tawo gihimo nga hingpit ug ang atong karaan nga mga katigulangan, kinsa nagtan-aw sa unahan alang sa pagkatukod sa gingharian sa Dios diha sa yuta, nagtan-aw diha kanato, ug nga ang atong mga buhat makita sa tanan nga may awtoridad nga nagpuyo didto sa langit.

Ug, ang paghikalimot niini nga mga butang usahay, kita naglihok sama sa mga buang, ug ang Espiritu sa Dios maguol; kini mobiya kanato, ug dayon kita pasagdan nga magsukarap sa atong agianan diha sa kangitngit. Apan kon kita magpakabuhi sumala sa atong relihiyon, mahadlok sa Dios, higpit nga matinuoron, magsunod sa iyang mga balaod ug sa iyang mga lagda, ug maghupot sa iyang mga kasugoan, kita mobati sa hilabihan nga kausaban. Kita kinahanglan nga mobati og kahayahay ug kalipay. Ang atong mga espiritu malinawon ug masadyaon. Ug gikan sa adlaw ngadto sa laing adlaw, gikan sa semana ngadto sa laing semana, gikan sa tuig ngadto sa laing tuig, ang atong hingpit nga mga kalipay molambo.¹³

Ang Dios mopanalangin niadtong kansang mga kinabuhi nagpakita og kaligdong ug kaputli.

Mahitungod sa mga panghitabo nga mahinabo pa ug sa matang sa mga pagsulay, mga kasamok, ug mga pag-antus nga kinahanglan nga atong sagubangon, kanako usa kini ka gamay nga butang sa kabalaka; kini nga mga butang anaa sa kamot sa Dios… . Kon kita makit-an nga mauyunon ug masulundon, ug dapig sa Ginoo alang sa katarung, alang sa kamatuoran, ug kaligdong, alang sa hiyas ug kaputli ug kabalaan, nagsunod sa mga baruganan sa kamatuoran ug sa mga balaod sa kinabuhi, dayon ang Dios mag-uban kanato, ug siya mopaluyo sa tanan niadtong kinsa mosunod niini nga mga baruganan. … ang putli ug mahiyason, ang dungganan ug matarung, molakaw nga magmadaugon aron sa pagpanaug hangtud sila makatuman sa tanan nga giplano sa Dios alang kanila nga buhaton dinhi sa yuta.¹⁴

Pagmatinuoron sa inyong mga kaugalingon, pagmatinuoron sa atubangan sa Dios. Pagmahiyasnon, pagmatinud-anon ug puno sa kaligdong, ug kahadloki ang Ginoo nga inyong Dios diha sa inyong mga kasingkasing, ug ang iyang panalangin maanaa kaninyo, ug ang iyang Espiritu magauban kaninyo, ug sa inyong mga kaliwatan sunod kaninyo, mga kalibutan nga walay katapusan. Amen.¹⁵

Mga Sugyot alang sa Pagtuon ug Panaghisgutan

Pinasikad sa inyong nakat-onan gikan ni Presidente Taylor, unsaon ninyo sa paghulagway sa kaligdong? Sa unsa nga bahin sa kinabuhi nga labing mahagiton sa pagpatunhay sa kaligdong?
Unsa sa inyong hunahuna ang gipasabut sa pagkamatinuoron sa atong mga kaugalingon? sa uban? sa Dios? Ngano nga mahinungdanon man ang pagkamatinuoron sa tanang mga aspeto sa atong mga kinabuhi? Sa unsa nga paagi kita napanalanginan samtang kita matinuoron?
Sa unsa nga paagi ang kinabuhi lahi kon ang matag usa mapasaligon sa mga baruganan sa pagkamatinuoron ug kaligdong? Sa unsa nga paagi nga ang ingon nga pasalig makaapekto sa inyong mga lihok?
Unsa nga mga hagit sa kaligdong ang giatubang sa mga bata karon? Unsa ang atong mabuhat sa pagtudlo sa mga bata sa bili sa pagkamatinuoron ug kaligdong?
Sa unsa nga paagi ang atong mga kinabuhi ug mga lihok ikatandi sa atong tumong aron sa pagtukod sa gingharian sa Dios? Ngano nga mahinungdanon ang paghimo kanunay niini nga pagtandi?

May Kalabutan nga mga Kasulatan: Salmo 15:15; Proverbio 20:7; Alma 41:14; D&P 10:28; 136:25–26; Mga Artikulo sa Hugot nga Pagtuo 1:13

Si Presidente John Taylor, sa mga 1883. Diha sa mga pulong sa iyang mga magtatambag, “pipila ra ka mga tawo ang sukad nagpakabuhi kinsa nakapakita sa ingon nga kaligdong ug sa ingon sa walay pagkausab nga moral ug pisikal nga kaisug”