Wase 11

Muria na Parofita Bula

“Na parofita bibi duadua, eda kila oi keda, sai koya e bula tiko ena siga nikua kei na gauna oqo.”

Na Bula nei Ezra Taft Benson

E dua na bogi ni se yabaki 15 tiko kina o Ezra Taft Benson, a dabe vata kei iratou nona matavuvale ena teveli ni kana ka vakarogoci tamana ni wilika e dua na ivola mai vei Peresitedi Joseph F. Smith kei rau na nona daunivakasala ena Mataveiliutaki Taumada. E dua na tikina, e kaya toka vakaoqo na ivola: “Keitou sa vakasalataka ka vakatura me sa tauyavutaki e dua na ‘Lotu Vakamatavuvale’ ena loma taucoko ni Lotu, oqo na gauna vei ira na tama kei na tina mera vakasoqoni ira vata mai na luvedra tagane kei na yalewa ena nodra itikotiko ka vakavulici ira ena vosa ni Turaga. … Kevaka me ra talairawarawa ki na ivakasala oqo na Yalododonu, keitou yalataka ni na salamuria mai na veivakalougatataki lelevu. Ena tubu na loloma e vale ka vakakina na talairawarawa vei ira na itubutubu. Ena tubu na vakabauta ena yalodra na itabagone e Isireli, ka na nodra na kaukauwa me ra ravuta rawa kina na veivakayarayarataki ca kei na veitemaki ena yaco vei ira.”¹

A qai kaya kina o Peresitedi Benson: “Ni sa wilika oti [o tamaqu] na ivola, a qai kaya, ‘E ratou sa vosa oqo na Mataveiliutaki, ka sai koya oqo na vosa ni Turaga kivei keda!’ Tekivu mai na gauna o ya, keitou sa qai vakayacora na neitou lotu vakamatavuvale ena itikotiko au tubu cake tiko kina.”²

Ni sa mai dua na nona matavuvale vakai koya o Peresitedi Benson, rau sa mai tomana tiko kina vakaveiwatini na ivakarau a vulica mai vei rau na nona itubutubu. A kaya, “Au vakadinadinataka mai na veika oqo [ena itikotiko ni noqu itubutubu] kei na veika e sotavi ena noqu itikotiko na veivakalougatataki cecere e rawa ni yaco kina.”³

Ena 1947 e ratou a vakasalataka na Mataveiliutaki Taumada kivei ira na lewe ni Lotu mera vakavoutaka na nodra sasagataka mera vakayacora na nodra lotu vakamatavuvale. Ni a se lewe tiko ni Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua o Peresitedi Benson, a vakamatatataka na ulutaga o ya ena nona vosa ena koniferedi raraba. E vakadinadinataka kina ni matavuvale sa “dua na yavutu sa vakalou,”⁴ ka vakavotuya vei ira na Yalododonu na veivakalougatataki ena rawa ni yaco mai kevaka era na muria na ivakasala nei parofita me vaqaqacotaki na nodra matavuvale ka mera lotu vakamatavuvale. A vakadinadinataka: “Na noda bula marau eke kei na kena se bera mai e semati tiko ki na noda vakayacora rawa na ilesilesi cecere oqo. Sa qai yaga, kemuni na taciqu kei na ganequ, na noda ituvatuva ena masumasu kei na yalomatua, kau sa yalonuidei tiko ni na yaco na veivakalougatataki cecere o ya, ka yaco mai na reki cecere kei na vakacegu kevaka eda na muria na ivakasala oqo kei na kena kece tale eso e ratou solia mai na Mataveiliutaki ni Lotu.”⁵

Me vaka ni sa yaco vua na veivakalougatataki ena nona muria na nodra ivakasala na italai digitaki ni Turaga, sa dau veivakauqeti o Ezra Taft Benson vei ira na Yalododonu Edaidai mera rai matua tiko vua na parofita bula. A douvaka me vakadinadinataka ni ra sa kacivi vakalou o ira yadua na Peresitedi ni Lotu a veiqaravi kina o koya.⁶ Ena gauna sa vosa kina o Peresitedi Spencer W. Kimball vaka-Peresitedi ni Lotu , ka a tabaki me iApositolo vata kei Peresitedi Benson ena siga vata ga, kivei ira e dua na ilawalawa ni Lotu, a “tucake o Peresitedi Benson ka kaya yani ena domo levu mai na vu ni yalona, ka vakauqeti ira kece era tiko kina: ‘Peresitedi Kimball, ena veiyabaki taucoko oqo sa dau vakayacori tiko kina na soqoni vakaoqo, keimami se bera vakadua ni rogoca mo ni vosa me vakaoqo. Sa dina sara, sa tiko oqo e dua na parofita e Isireli.’”⁷ Ena gauna sa yaco mai kina na veikacivi vakalou o ya kivei Peresitedi Benson ni sa mai mate o Peresitedi Kimball, a ciqoma ena yalomalumalumu kei na yaloqaqa. A kaya: “Keirau a dau masulaka tiko kei watiqu, o Flora, me vakabalavutaki na bula nei Peresitedi Kimball ena vuravura oqo ka me yaco e dua tale na cakamana ena vukuna. Ia ni sa mai vosa na Turaga, keirau na cakava na neirau vinaka taucoko, ena nona veidusimaki, me tosoi yani ki liu na cakacaka oqo e vuravura.⁸

Nikua, era sa vakasoqoni vata yani na Yalododonu Edaidai ki na Vale ni Koniferedi vakakina e vuravura taucoko mera vakarorogo vua na parofita e bula tiko.

iVakavuvuli nei Ezra Taft Benson

Na Peresitedi ni Lotu sa gusu tiko ni Turaga ena vuravura oqo.

Vakavulici iko mo rai matua tiko vua na parofita. Sa ikoya sa gusu tiko ni Turaga kai sai koya ga na tamata ena rawa ni vosa ena vuku ni Turaga ena siga nikua. Me sa qai vakaliuci tiko na nona ivakasala vakalou. Me yaco na nona vosa vakalou me yavu me raici matua kina na nodra ivakasala o ira na vakaitutu e ra. Mo sa qai bula sema vua na Yalotabu mo na kila rawa na dina ni veika kecega.⁹

Vei koya na gusu ni Turaga ka parofita tiko ena delai vuravura nikua a ciqoma na nona lewa mai na veitarataravi ni parofita e lesu sara vei Josefa Simici, ka a tabaki maivei Pita, Jemesa, kei Joni, ka ratou a tabaki mai vua na Karisito, ka liuliu ni Lotu ena gauna o ya kei na gauna oqo, sai Koya na Dauniveibuli ni vuravura oqo, ka sai Koya na Kalou era na laki tu e matana na tamata kecega mera soli itukutuku.¹⁰

Na Lotu e sega ni dusimaki mai na vuku ni tamata. Au sa kila tiko. Na kaukauwa kei na veivakauqeti ni Kalou sa Cecere Sara e dusimaka tiko na Nona Lotu.¹¹

Na parofita bibi duadua kivei keda sai koya na parofita e bula tiko.

Na Kalou e kila na ka kecega, na iotioti mai na ivakatekivu, ka sega ni vakacalaka me yaco e dua na tamata me peresitedi ni lotu i Jisu Karisito, se toka e kea ena nona lewa, se kacivi tu ga me sa takali.

Na parofita bibi duadua, ena noda kila oi keda, sai koya e bula tiko ena siga nikua kei na yabaki. Sai koya oqo na parofita sa tu vua nikua na ivakaro ni Kalou kivei keda. Na ivakatakila ni Kalou kivei Atama a sega ni vakaroti Noa na sala me tara kina na waqa. Na itabatamata yadua sa gadreva dina na ivolanikalou makawa, vata kei na ivolanikalou ni gauna oqo mai vei ira na parofita era bula tiko nikua. O koya gona, na wiliwili bibi duadua kei na vakasama titobu e dodonu mo vakayacora sai koya na vosa veivakauqeti vou mai vua na gusu ni Turaga. Oqo na vuna sa bibi sara me tiko vei iko na nona vosa ka wilika vakavinaka sara. …

Io, Turaga keitou vuabale, parofita mai veivuke [raica na Sere ni Lotu, naba 10].¹²

Qarauni ira era na via vakayagataki ira na parofita sa mate mera saqati ira na parofita era bula tiko, ni ra na vakaliuci tikoga na parofita era bula tiko.¹³

Era sa digitaki vakavinaka sara na Peresitedi yadua ena kena gauna kei na ituvaki sa gadrevi tu e vuravura kei na Lotu. O ira kece era “sa ilesilesi donu,” me vaka eda sa vakadinadinataka vei Peresitedi Spencer W. Kimball. Vakasamataka mada na cakamana ni veitabaki taumada o ya kei na vakavakarau! E dina ga ni sa kacivi ka soli vua na idola ena vuqa na yabaki ni se bera na gauna me tau kina vua na kaukauwa, sa tamata donu ga o Peresitedi ena vanua donu ni kena veigauna. Na cakamana oqo sa dua vei ira na ivakatakilakila ni sa vakalou na Lotu oqo.¹⁴

Meu taroga mada, eda gadreva beka e dua na parofita dina ni Turaga e vuravura edaidai? Era a gadreva beka na tamata ena gauna i Noa e dua na parofita me vakaroti ira tiko vakayalo ka vakayago? Ke a sega ni muria na vosa i Noa e dua na tamata, ena vakabulai beka mai na waluvu? Ia na iVola Tabu e tukuna vei keda ni na yaco ena iotioti ni gauna eda bula tiko kina, ena vakatauvatani na nodra ca na tamata ki na nodra ca na tamata ena gauna i Noa ni sa vakasavasavataka na vuravura oqo na Kalou ena waluvu [raica na Maciu 24:37–39]. O nanuma beka ni da gadreva e dua na parofita me vakaroti keda nikua ka vakarautaki keda ki na veivakasavasavataki sa yalataka na Kalou ni na yaco mai, ena gauna oqo ena bukawaqa?¹⁵

Kevaka eda via kila na keda ivakatagedegede ni bula vata kei na Turaga ia meda qai taroga ga na keda ivakatagedegede ni bula vata kei Nona kavetani ni bula oqo — na veivolekati ni noda bula veisemati kei Nona lumuti na Turaga — na Parofita e bula tiko — na Peresitedi ni Lotu, vata kei na Kuoramu ni Mataveiliutaki Taumada.¹⁶

Me vaka ni Peresitedi ni Lotu, e vosa o Ezra Taft Benson ena loloma cecere kei na maqusa.

E tukuna vei keda na parofita e bula tiko na veika e dodonu meda kila, ka sega ni veika eda vinakata meda rogoca.

Na ituvaki ni bula e kilai kina e dua na parofita dina o ya ni sa dau vakaraitaka e dua na itukutuku mai vua na Kalou. E sega ni kere veivosoti ena vuku ni itukutuku o ya, ka sega talega ni rerevaka e dua na revurevu vakatamata e via veivakasewasewani ka veivakacacani.¹⁷

Eso na gauna era tiko eso era nanuma ni nodra kila-ka vakavuravura ena ulutaga eso e cecere mai na kila-ka vakalomalagi sa solia na Kalou vua na nona parofita ena ulutaga vata ga o ya. Era nanuma ni dodonu vei parofita me tiko talega vua na kila se vuli ka sa tiko vei ira ni bera ni ra qai ciqoma e dua na ka ena tukuna na parofita ena rawa ni veisaqasaqa ki na nodra vuli-ka vakavuravura. Na vuli-ka vakavuravura cava a rawata o Josefa Simici? Ia a solia rawa na ivakatakila ni veimataqali ulutaga kecega. … Keimami sa vakauqeta na kila vakavuravura ena vuqa na tikina, ia me nanumi tiko ni kevaka e yaco e dua na duidui vei rau na kila vakavuravura kei na vosa ni parofita, mo na tutaki koya na parofita ko na vakalougatataki kina ka na yaco na gauna me vakatakila ni ko sa cakava na ka dodonu.

… E sega ni gadrevi vua na parofita me tukuna ‘Sa kaya vakaoqo na Turaga’ me isoli ni ivolanikalou.

Eso na gauna era tiko o ira era na saqata na vosa sa tau. Era na kaya beka ni sa solia mai na parofita na ivakasala ia keimami na sega ni muria vakavo ga ke kaya ni sa dua na ivakaro. Ia na Turaga e kaya baleta na Parofita, “Mo dou muria na lewe ni lotu na vosa kei na ivakaro kecega sa vakatakilai vua me tukuna vei kemudou.” (V&V 21:4.)

… E tukuna vei keda na parofita na veika e dodonu meda kila, ka sega ni veika eda vinakata meda kila.

“Ko sa tukuna vei keitou na ka rarawa, ka sa dredre me keitou vosota,” e ratou a kudru vakaoqo na taci Nifai. Ia a qai sauma vakaoqo o Nifai, “Ia ko ira sa cala era sa vakatoka na ka dina me ka rarawa ni sa laubasikati ira.” (1 Nif. 16:1–2.)

E kaya kina o Peresitedi Harold B. Lee:

“O na sega beka ni vinakata na veika e yaco mai vei ira na vakaitutu ena Lotu. Ena veisaqasaqa beka ki na nomu nanuma vakapolitiki. Ena duidui beka mai na nomu nanuma vakamatatamata. Ena vakataotaka beka eso na nomu bula veimaliwai raraba. … Na nomu taqomaki kei na neimami taqomaki ena vakatau tiko ki na noda muria se sega. … Meda sa qai rai matua tiko vua na Peresitedi ni Lotu.” (Conference Report, October 1970, p. 152–153.)

Ia na parofita e bula tiko ena vakacudruya dina na vuravura oqo. “Ena loma mada ga ni Lotu,” e kaya o Peresitedi Kimball, “e vuqa era na rawai mera ukutaka na kedra ituvaki na parofita ni gauna sa oti ka vakaviriki ira vaka-vakasama o ira era bula tiko.” (Instructor, 95:257.)

Na cava na vuna? Baleta ni o parofita e bula tiko ena kauta mai na veika e dodonu meda kila ena gauna oqo, ka gadreva o vuravura na parofita e sa mate se leqataka ga na nodra dui bula. …

Na noda vakaio ki na nona vosa na parofita e bula tiko ni sa tukuna vei keda e dodonu meda kila, ia eda sega ni vinakata meda rogoca, sa vakatovolei tiko kina na noda yalodina. …

O ira sa vuku era na vakila beka ni parofita duadua ga sa vakauqeti vakayalo kevaka e duavata kei ira, ke sega sa nona nanuma ga o ya — ni sa vosa tiko ga vakatamata. Era na nanuma beka na vutuniyau ni sega ni gadrevi mera tauri vakasala mai vua e dua na parofita lolovira. …

… E sega ni vinakati me kilai raraba na parofita e vuravura se vei ira sa vakavuravura.

Ena gauna sa vakatakila mai kina na parofita na ka dina ena tawasei ira na tamata. O ira sa savasava na yalodra era na rogoca na nona vosa ia ko ira sa ivalavala ca era na vakawalena na parofita se saqati koya. Ena gauna sa vakaraitaka kina na parofita na ivalavala ca kei vuravura, ena gadreva ko ira sa vakavuravura mera sogota na gusui koya na parofita, se mera bula voli ga me vaka e sega ni tiko e dua na parofita, ka mera kakua ga ni veivutunitaka na nodra ivalavala ca. Na kilai raraba e sega ni vakatovolei kina na ka dina. E vuqa na parofita era sa vakamatei se vakasivoi laivi. Ni da sa toro voleka mai ki na ikarua ni nona lesu mai na Turaga ko sa na namaka tiko ni gauna era sa na ivalavala ca vakalevu kina na kai vuravura, sa na tekivu mera sega ni kila na parofita.¹⁸

Eda na vakalougatataki ni da muria na parofita e bula tiko.

Ena kena vukei mo sivita rawa na veivakatovolei dredre sa tu mai liu, au sa na solia vei kemuni … e dua na idola cecere, ni ke ko na rokova, ena vakaisalataki iko ena lagilagi ni Kalou ka na yaco mo qaqa se cava sara na cudru i Setani.

… Eda sa qai lagata vata kina na Lotu na sere ni lotu, “Turaga Keitou Vuabale, Parofita mai Veivuke” [Sere ni Lotu, no. 10]. Sai koya oqo na idola qaqa—Muria na parofita. …

… Na parofita duadua ga ena vosa tiko ena vukuna na Turaga me baleta na veika kecega.

Ena wase 132 tikina e 7 ni Vunau kei na Veiyalayalati e kaya kina na Turaga baleta na parofita —na peresitedi—ka kaya:

“Raica au sa lesi Josefa na noqu tamata ka solia vua na kaukauwa oqo e vuravura ena dua na gauna; io sa soli vua na kaukauwa oqo kei na lewa ni cakacaka vakabete.”

Io ena wase 21 tikina e 4–6, e kaya kina na Turaga:

“Raica sa kilikili sara mo dou muria na lewenilotu na vosa kei na ivakaro kecega sa vakatakilai vua me tukuna vei kemudou, io mo dou caka dodonu kina e mataqu;

“Ia mo dou vakabauta ka muria na ka sa tukuna, me vaka ga au sa tukuna vei kemudou.

“Ia kevaka dou sa kitaka vakakina, e na sega ni rawai kemudou na matamata ki etesi.”¹⁹

Na parofita ena sega ni rawa ni liutaka vakatani na Lotu.

E kaya kina o Peresitedi Wilford Woodruff: “Au kaya vei Isireli, Ena sega sara ni vakatara na Turaga vei au se vua e dua tale na Peresitedi ni Lotu oqo me liutaki kemuni ena sala tani. E sega ni tu vakakina na ituvatuva. E sega ni vakaoqori na loma ni Kalou” [raica na Nodra iVakavuvuli na Peresitedi ni Lotu: Wilford Woodruff (2004), 225].

E tukuna kina o Peresitedi Marion G. Romney na veika a yaco vua:

“Au nanuma ena vica na yabaki sa oti niu a se bisopi tiko a mai vosa ki na neimami tabanalevu o Peresitedi Heber J. Grant. Ni oti na soqoni au a draivataki koya sara yani ki vale. … A tucake tu e yasaqu, ka mokota sara mai na tabaqu ka kaya: ‘Noqu cauravou, mo na raimatua tikoga vei Peresitedi ni Lotu ia kevaka e tukuna vei iko mo cakava e dua na ka, ka sega ni dodonu, mo qai cakava, ena vakalougatataki iko kina na Turaga.’ Ia ni matadredredre mai, a qai kaya, ‘Ia e sega ni gadrevi mo lomaleqa kina. Ena sega ni vakatara na Turaga vei nona gusunivosa me muataki ira vakatani na tamata.’” (Conference Report, October 1960, p. 78.)²⁰

E tukuni ni dua na gauna a draiva curuma tiko yani o Brigham Young, e dua na itikotiko, ka raica sara e dua na tagane ni tara tiko e dua na vale ka kaya vua me vakaruataka na vavaku ni nona lalaga ni vale. A ciqomi Peresitedi Young ni sa parofita, ka veisautaka na tagane oqo na ituvatuva ka vakaruataka na vavaku ni lalaga. Ni oti ga vakalailai a yaco mai e dua na waluvu ki na taoni o ya, ka vakacaca sara vakalevu, ia a tudei tu ga na lalaga ni vale ni tagane oqo. Ni sa vakataqara na dela ni nona vale, a rogoci sara ni lagata tiko, “Turaga keitou vuabale, Parofita mai veivuke!”²¹

Eda sa na dau curuma na lewe ni Lotu eso na gauna dredre kevaka meda na yaco bula rawa yani ki vale. Ena soli vei keda na madigi meda digidigi ni yaco talega mai na ivakasala veisaqasaqa era solia mai eso. Oqo na vuna e dodonu meda vulica — kei na totolo ga ni noda vulica, na kena vinaka cake — na noda rai matua tiko vua na Parofita, na Peresitedi ni Lotu.²²

Vakatutu ni Vuli kei na Veivakavulici

Taro

E kaya o Peresitedi Benson, “Vakavulici iko mo rai matua tiko vua na parofita” (wase e 1). Na cava na ibalebale ni ka oqo vei iko?
Na cava o nanuma kina ni sa parofita bibi duadua vei keda na Peresitedi ni Lotu ena gauna oqo? (Raica na wase e 2.) Na ivakasala cava eda se qai ciqoma walega oqo mai vei koya na parofita e bula tiko?
Ni ko raicalesu na wase e 3, raica mada na gauna o a muria kina na ivakasala ni parofita ena gauna mada ga ko sega ni se kila vakavinaka tu. Na cava e rawa ni da vulica mai na veika oqo?
Sa rawa mo raica na “idola cecere” e vakaraitaka tiko o Peresitedi Benson ena iwasewase 4. Na cava eso na veivakalougatataki o sa ciqoma ena nomu a dina tiko ki na idola cecere oqo?

iVolanikalou Veisemati

2 Veigauna 20:20; Emosi 3:7; Efeso 2:19–20; 4:11–15; V&V 1:14–16, 37–38; 107:91–92; Yavu ni Vakabauta 1:6

Veivuke ni Veivakavulici

“Kua ni rerevaka na vakanomodi. Era dau gadreva na noda itokani na gauna mera vakasamataka kina na isau ni nodra taro se mera dau vakamacalataka kina na veika era vakila. E rawa ni o cegu vakalailai ni oti na nomu taroga e dua na taro, ni oti na kena wasei mai e dua na ka eda sotava vakayalo, se ena gauna e dredre tiko kina na nona vakamacalataki koya e dua” (Na Veituberi, Me iLutua ni Noda Bula, [1999], 77).