Wase 4

Bula Marau ena Gauna Dredre

“Na marau ena bula oqo e ke, e tiko kina na galala, loloma, marautaki ni loma ni Kalou baleti keda—kei na kena caka ena veigauna na veika kece, lelevu se lalai.”

Na Bula nei Ezra Taft Benson

Dua na imatai ni itavi e a qarava o Peresitedi Ezra Taft Benson ena nona a kacivi me iApositolo o ya me vakauta na iyaya ni veivuke ena gauna ni leqa tubukoso vei ira na Yalododonu mai Iurope ni mai oti na iKarua ni iValu Levu e Vuravura. Ena nona a lako wavoki voli e Jamani, e a sotavi ira kina na tamata vakabauta ka ra a tucake ena dela ni vakacaca ka a wavoliti ira tu. E a vola ena nona ivola ni veisiga:

“Au raica nikua na vakacaca levu duadua au qai sotava ena noqu bula. … Ena noqu vodo wavoki ena veigaunisala mai [Berlin] ka taubaletaka e so ka sega ni lakova rawa na motoka, au a … raici ira na marama waloloi ni ra voli qani pateta sau levu tu. … Au raici ira na turaga qase kei na marama kei na so na isivi lalai ni ra kelia tiko e so na tolo ni kau kei na waka ni kau me rawata e so na tuturu ni waiwai ka saga mera dreta yani ki vale e dua ena vica vata na maile ena dua na ka e rawa ni qiqi—me vaka na qiqi ni gonelalai kina dua na kareti—me vaka e dua na manumanu dau vakacakacakataki.

“E muri au sotavi ira kina e 480 na Yalododonu Edaidai vakabauta ni ra soqoni tiko ena dua na vale taba tolu ka sa bololaki tu vakaca ni solega tu na batabata. Sa bau veivakauqeti dina ni da raica na rarama ni vakabauta. … E sega na yalo ca se na cudru, ia sa kune ga na kamikamica ni kena vakavatukanataki na vakabauta e tiko ena kosipeli.”¹

“Sega sara ga ni dua e vosa se vakaucacataka na veika era sa sotava tu ka dina ga ni ra sa tuvaki ca sara ga ka so era sa kolaiciba tu ena viakana ka sa laurai sara ga vei ira.

“… O ira na noda Yalododonu … era sa vakasinaiti tu ena vakanuinui, era vakaukauwataki, ka vakabauta tiko ka sa laurai sara ga vei ira na bula marau kei na yalo ni vakabauta na kosipeli kei na nodra sa lewena na Lotu. Sa dua na ivakaraitaki levu duadua eda qai raica ena vua ni kosipeli ena nodra bula na tagane kei na yalewa.”²

Raica talega o Peresitedi Benson na ivakaraitaki ni vakanuinui kei na nanamaki ni sa voleka sara i vale, ni o ira na nona itokani dauteitei era bula marau voli ga, dina ga ni ra sotava tiko na leqa. A kaya o koya:

“Au nanuma lesu niu a tiko ena dua na soqoni mai Bancroft, Idaho. … Soqoni vinaka sara ka ni oti ga, au sa veisotari sara kei na so na dauteitei vivinaka mai kea, ka tiko kina e dua na tamata yacana o Baraca Yost, kau kaya yani vua, ‘Baraca Yost, sa vakacava tiko na bula mai na vanua ni teitei?’ Kaya mai o Baraca Yost, “O e vinaka sara tu ga, Baraca Benson, ia au sa na rairai vakalusia beka ena tolu na siga sa oti oqo e 20 na udolu na dola. Au kaya yani, ‘Na cava e leqa—dua tale beka na cevata ni uca?’ Kaya mai o koya, ‘Io, e samuta na loga ni witi ni se qai kadre cake, ka o na kila na cava e kena ibalebale o ya.’ Kaya o koya, ‘Keimami sa na tekivutaka tiko na misini ni kotikoti ena mataka, ka sa na vinaka cake tale mai kina. Sa tiko rawa e so na witi ena kena kato ka sa biu vakatikitiki tu na ivaqa ni dua na yabaki. Keimami na sega ni viakana, ka na dua tale mai na tatamusuki.’ Ni keirau biuti koya , au kaya ga vei watiqu,’ Sa dua na yalo totoka.’

“Keirau sa qai draiva yani ki Logan [e dua na siti mai Utah rauta ni 80 na maile se 130 na kilomita mai Bancroft]. Era lako vata tiko kei keirau na luvei keirau ka keitou laki kele ena sala e loma ni siti ka curu kina dua na sitoa me voli e so na kedra kuki na gone. Kilakila mada se o cei keirau qai sota tu e kea, io, o Baraca Yost. Au kaya yani , ‘Sobo, na cava o mai cakava sara tu e ke? Kaya mai o koya, ‘Baraca Benson, nikua na siga me keimami lako mai kina ki valetabu.’ Au qai kaya yani, ‘Sobo, e sega beka ni vakayalolailaitaki iko na leqa o a sotava, se vakaevei?’ Sa qai vakavulici au o koya ena dua na lesoni. Kaya mai o koya, ‘Baraca Benson, ni sa dau yaco mai na leqa, o ya, sa qai gauna vinaka ni lako ki na valetabu.’”³

Na nona dau walia na dredre e sotava o Peresitedi Benson, e dau laveti ira cake o ira era kilai koya me vaka ga na nodra ivakaraitaki e so tale na Yalododonu ka sa vaqaqacotaki koya vakakina. O Elder Neal A. Maxwell ena Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua, e a vakamacalataki Peresitedi Benson me vaka e dua na “dau vakadidigo raraba, [o koya] ena ququmi matua toka, ka na veivakamarautaki ka na dodonu meda na wanonova matua sara. Na ququmi vaka oya,” e kaya o Elder Maxwell, e sega ni lako mai na kena guilecavi e so na ka e caka tiko, ia mai na ka e raica ka rai ulabaleta sara na veika sa yalataki tu ni na yaco ena veika baleta na matanitu ni na qai yaco ga mai.”⁴

President Ezra Taft Benson standing next to Thomas S. Monson at the podium at his 90th Birthday Fireside, 1989. — E a bulataka o Peresitedi Ezra Taft Benson na ivakaraitaki ni bula mamarau.

iVakavuvuli nei Ezra Taft Benson

Ni da sa vakabauta na Tamada Vakalomalagi, sa na rawa na vakanuinui kina veisiga ni mataka kei na rai galala ena itavi e qaravi tiko nikua vaka kina na bula vakacegu.

Eda na sotava kece na dredre kei na veivakayalolailaitaki—o ya e tiki ni bula oqo. Ia, kevaka me tiko vei keda na vakabauta, na noda yalolailai ena lekaleka walega ka da na qai rawa-ka mai na noda sa sega beka ni rawata. Ena rawa ni vakayaco ka mana na Tamada Vakalomalagi ena vukuda kevaka meda na vakanuinui ka vakararavi Vua.⁵

Dua na veivakalougatataki levu vei keda na vakacegu ni yalo, meda vakadeitaki, me tiko vei keda na yalo ni vakacegu kei na yalodei ena gauna ni veisaqasaqa kei na dredre kei na gauna ni rarawa kei na railesu. Eda na vakacegui ni da sa kila ni Kalou sa vakatulewa tiko, ni sa dau nanumi keda tiko na luvena kece sara ka da na rawa ni vakararavi taucoko Vua.⁶

Na masu—masu wasoma—ena rawa ni da na veitaratara kina kei na Kalou, na ivurevure kece ni noda vakacegui kei na ivakasala. “Mo masu tikoga, mo na rawata na ka kecega.” (V&V 10:5.) “Au sa vosota sara ka vakaukauwataki au ena noqu igu taucoko” e vaka o ya na ivakamacala i Josefa Simici ena ka e a cakava ena loma ni Veikau Tabu me vakamalumalumutaka na vu ni ca me kakua ni vakarusai koya. (JS—AT 1:16.)⁷

Ni sega na vakabauti Tamada Vakalomalagi ena sega ni rawa ni da rawa-ka. Na vakabauta ena rawa ni kauta mai na raivotu ni ka ena yaco mai muri, kei na vakanuinui ena ka ena yaco sara ga oqo. Na vanua e tiko kina na vakabauta, eda na sega ni vakatitiqataka na rawa-ka ena cakacaka.⁸

Mai na veitamata taucoko, o keda na Yalododonu Edaidai sa dodonu me levu sara vei keda na yalodei ka lailai sara na yalolailai. Ena vakalekaleka walega e da kila ni “na kau tani kina e vuravura na vakacegu, ka na mai lewa na nona matanitu na tevoro,” ka da sa vakadeitaki ni na “mai lewai ira na nona tamata na Turaga ka na mai bula vata kei ira.” (V&V 1:35–36).

Ni sa vakadeitaki ni Lotu ena dei tu ga vua na Kalou me na veiliutaki tiko kina ena veigauna dredre sa tu e matada, sa na noda itavi o keda yadua me da raica ni da sa yalodina tu kina Lotu kei na kena ivakavuvuli. “Ia, ko koya sa tudei tikoga ka sega ni rawai, ena vakabulai.” (JS—M 1:11.)⁹

Me na sasagataki na bula marau ena veisiga, ia ena vakilai na kena yaga.

Ena sega soti ni manata me da na loma leqa tiko. Bulataka na kosipeli ka talairawarawa kina ivakaro. Masu ena veimataka kei na veiyakavi mai vale. Maroroya na ivakatagedegede ni Lotu. Tovolea mo bula vakacegu ka bula marau. … Na bula marau me na dau sasagataki me rawati ena veisiga. Ia, ena vakilai na kena yaga.¹⁰

Ni sa tauvimate bibi tu o George A. Smith, qai mai sikovi koya o Parofita Josefa Simici, e rau veitatacini. Vakaoqo na ka e tukuna o koya e tauvimate tu, “O koya, [na Parofita] e kaya vei au meu kakua ni yalolailai, se mani vakacava na dredre e vakavolivoliti au. Keu sa lutudromu beka ki na qara titobu sara kei Nova Scotia ka ra buluti au na Rocky Mountain, meu kakua sara ni yalolailai ia meu ququmi matua tikoga, vakabauta tikoga, ka yaloqaqa tiko, kau na lamata vakaidina mai na veika sa ubi au.” …

Ena so na gauna, ena ganita mo na vosota ena yalododonu ka sasagataki iko yani me laki yacova sara ni ko sa vakamalumalumutaka na yalo dau veivakayalolailaitaki ni tevoro. Me vaka ga e a tukuna na Turaga vei Parofita Josefa Simici: “Sa lekaleka walega na gauna ni nomu rarawa kei na vutugu;

“Ia, kevaka ko sa vosota rawa, ena laveti iko cake na Kalou.” (V&V 121:7–8.)

Ni tosoi na qaravi itavi ena yalovosota, ka vakavolivoliti keda na yalo e veilecayaki, ena laki kena icavacava ga na cabe tale mai ni matanisiga. Na noda dauniveivakavulici sara mada ga o Jisu Karisito, ni sa vakarau sotava na gauna me sa tu taudua voli kina mai vei Tamada ena gauna ni nona lauvako, e a tomana voli ga na nona itavi vei ira na luve ni tamata, ka vakalailai ga o ya ni sa oti, sa ciqoma sara ga na nona lagilagi kei na taucoko ni yalo ni reki. Ena nomu sa lako curuma tiko na dredre, sa na rawa ni ko vakananuma tiko na nomu a valuta rawa na dredre o sa sotava oti kei na veivakalougatataki o sa ciqoma kei na kena e na yaco tarava mai kevaka mo na vakabauta tikoga. Ko sa na rawa ni kila deivaki ni na yaco na gauna me tavoya laivi na Kalou na wainimata ka “sa sega na mata sa kunea, se na daliga sa rogoca ka sa sega ni curu kina loma ni tamata na veika sa vakarautaka na Kalou me nodra era sa lomani koya.” (1 Kori. 2:9.)¹¹

Marautaka na kecega o cakava. Bula marau. Bula mamarau. Bula vakaivakarau, ni ko kila ni Kalou ena sega ni bula rarawa kei na veilecayaki, ia e bula ga ena rarama kei na loloma.¹²

A family sitting together in the Brigham Young Historic Park. They are sitting on white chairs set up for a concert in the park. — “Ni da bula mamarau eda sa vakaraitaka tiko na tubucake vakayalo kina bula dodonu e taucoko.”

Vinakata na Tamada Vakalomalagi meda bula marau ka na vakalougatataki keda kevaka meda vakamuria na lomana vei keda.

“Sa sucu na tamata, me ra rawata na marau” (2 Nifai 2:25). Vinakata na Tamada Vakalomalagi meda bula marau. E namaka o Koya meda na marau. Ia ena sega na marau kevaka meda tosoya sobu na noda itagede. Ena sega na marau kevaka meda sa na sega ni bula me vaka na ka eda namaka, me vaka na ka eda sa kila ni sa dodonu. Ena rawarawa sara kevaka meda sa vakamatautaka meda vakarawarawataka na veika eda dau cakava. Ena rawarawa sara kevaka meda sa vakamatautaka meda dau veivakalewai se veidusi,se meda sa tugana tu ga e lomada na veika eda vakalewa me baleta na Lotu. E dau rawarawa sara kevaka meda na loma ca tiko ka bula tiko vaka o ya, meda yalo rarawa tikoga ka vakaraitaka e matada na rarawa e tiko e lomada. E dua na mata e rarawa tiko ena sega ni rawa ni qaqa ena dua na ivalu se loloma.¹³

Eda sa vakila tiko li ni marau eke ena gauna oqo ena gadrevi kina na galala, loloma, kei na vakavinavinakataki ni loma ni Kalou baleti keda—ka da na dina tikoga ena veika kece e lelevu se lalai? Ni da sa bula dodonu eda na bula mamarau. Ni da sa bula mamarau eda na tubucake vakayalo kina bula dodonu e taucoko. Na veika kece e dau vakayacori ena loma ni Kalou e dau tiki ni tubucake oqori. Meda sa kakua ni wasewasea na noda bula. Meda sa umana vata na noda bula, meda kila tiko na veika e cacawale na veika e vinaka na kena lagilagi ka sega ni na lako mai ena veivakadonui ni Kalou. Meda na kila tiko ni ivurevure ni noda kaukauwa kei na mamarau e sega ni na yacova rawa yani na tamata kei na veika e da dau cakava.¹⁴

Meda na vulica tikoga ni kena ciqomi ka bulataki na kosipeli ni loloma me vaka e vakavulica na iVakavuvuli kei na kena vakamuri na lomana ena rawa kina meda voroka na ivesu ni lecaika kei na vakatitiqa e dau tu vei keda. Meda na vulica na rawarawa ni dina lagilagi oqo me rawa kina meda na sotava na bula marau ni Yalotabu eke kei na bula tawamudu. Meda sa vakaogai keda sara ga ena cakacakataki ni lomana. Meda sa vakaliuci koya sara ga ena noda bula. Dina sara ni noda kalougata ena vakalevutaki ni da sa wasea na Nona loloma vei ira na wekada.¹⁵

“Oi kemudou na veiwekani,” e a kaya o Paula, “sa duabau ga na ka kau sa kitaka, au sa guilecava na ka sa sivi kau sa kakavaki meu tadolova na ka ki liu,

“Kau sa ciciva na cere, meu tauca na cere sa kacivi au kina mai cake na Kalou ena vukui Karisito Jisu.” (Filipai 3:13–14.)

Vakasinaita na nomu vakasama kei na vakatutu me baleta na nomu via vakataka na Turaga, ka ko na vakaisosomitaka na nomu vakasama ena nomu sa sasagataka mo kilai koya ka vakayacora na lomana. “Me tiko ena lomamudou na yalo oqo,” e a kaya o Paula. (Filipai 2:5.) “Drau vakaliuci au ena nomudrau nanuma kecega.” e a kaya o Jisu. (V&V 6:36.) Na cava ena yaco tarava kevaka meda cakava o ya? “Ko ni na vakacegui koya dina sara, ka ni sa vakararavi vei kemuni.” (Aisea. 26:3.)¹⁶

Eda na sega vakadua ni na tu taudua voli kevaka meda bula tiko ena veika e vinakati vei keda, baleta ni Tamada ena tiko vata voli ga kei keda me vakalougatataki keda. E vinakata o koya meda dau rawa-ka. E vinakata me da bula marau. E vinakata meda rawata na vakatutu eda sa nanamaki yani kina. O Koya ena vakayacora na ka sa yalataka, ni da sa vakayacora o keda na noda itavi.¹⁷

Vakatutu ni Vuli kei na Veivakavulici

Taro

Na cava o nanuma kina ni vakabauta na Kalou ena solia vei keda na “vakanuinui ni veisiga ni mataka, kei na yalo ni kakavaki kina itavi e qaravi tiko”? Na vosa cava ni ivakasala mai na wase e 1 ko na wasea vua e dua e gadreva na yalo ni veivakacegui? Na cava ko na digitaka kina veivosa oqori?
Ni ko sa raica lesu tiko na wase 2, vakasamataka e dua na gauna ko a gadreva kina mo “vakararavi tikoga ena yalododonu” ena gauna ni bula dredre. Vakasamataka na ka ko sa rawata mai na veika o a sotava. Na veigaunisala cava soti e dau cakava na Turaga me vukei keda kina ni da sa lomasoli meda vosota na dredre ena yalo vakabauta?
Na cava soti o sa sotava ka vukei iko mo kila ni Tamada Vakalomalagi e gadreva tiko mo bula marau ka rawa-ka vakalevu? Na cava o nanuma kina ni bula marau eke ena gauna oqo e tiko kina na … vakadinadinataka na loma ni Kalou vei keda”? (Raica na wase e 3.)

iVolanikalou Veisemati

Maciu 11:28–30; Joni 14:27; 16:33; Kalatia 5:22; Mosaia 2:41; Moronai 9:25–26; V&V 101:11–16

Veivuke ki na Vuli

“Saga mo kila, ena nomu wilika na ivola, na kena wase, se dua ga na tikina ena nomu raica vakatotolo na kena ulutaga. Saga mo kila na lewena kei na kena ivakamacala” (Vunautaka na Noqu Kosipeli [2004], 23). Vakasamataka mo wilika wasoma e dua na kena iwase se kena iwasewase lalai me rawa ni ko na kila vakavinaka sara na kena itukutuku. Ni ko sa vakayacora, ko na sotava e so na veika e vuni tu kina.