Wase 20

“Vakani Ira na Noqu Sipi”

“Sa dodonu meda vulica taucoko meda dauvakatawa ni sipi dina. Sa dodonu meda vakaraitaka na loloma vata ga kivei ira tale eso me vaka e tiko vua na iVakatawa ni sipi vinaka me baleti keda kece sara. Sa ka talei Vua na tamata yadua.”

Na Bula nei Ezra Taft Benson

A tukuna o Peresitedi Ezra Taft Benson e dua na ka a sotava oti ni a veiqaravi voli vakadaunivakasala ena dua na mataveiliutaki ni iteki:

“Ena dua na soqoni ni mataveiliutaki ni iteki e Boise, Idaho, ena veiyabaki sa oti, keitou a tovolea tiko ni digitaka e dua na peresitedi me baleta na kuoramu ni italatala qase malumalumu duadua ka lailai duadua ena iteki. A kauta mai na neitou vunivola e dua na lisi ni italatala qase taucoko ena kuoramu oya, ka toka ena lisi na yaca ni dua na turaga au a kila tu ena vica na yabaki. E lako mai okoya ena dua na matavuvale kaukauwa ni Yalododonu Edaidai, ia a sega ni vakaitavi soti okoya ena Lotu.

“Kevaka e kaci na bisopi me qaravi eso na cakacaka ena valenilotu, ena dau cakava okoya, ka kevaka era via qito softball na italatala qase, o na dau kunei koya ena so na gauna ni qito vata voli kei ira. E tiko vua na ivakatagedegede ni veiliutaki; e a peresitedi tu ni dua na kalavo dauveiqaravi ka a vakaitavi vinaka voli ena cakacaka.

“Au a tukuna kivua na peresitedi ni iteki, ‘Ko na vakatarai au li me’u na lako ka sotava na turaga oqo ka bolei koya me na vakatekivu vakamuria tale na yavu ni Lotu ka taura na veiliutaki ni nona kuoramu? Au kila ni tu kina eso na dredre, ia sa tiko vua na ivakatagedegede.’

“A tukuna na peresitedi ni iteki, ‘Mo na lako sara, ka me vakalougatataki iko na Turaga.’

“… Au a lako ki na itikotiko ni turaga oqo. Au na sega ni guilecava rawa na irairai ni matana ni a dolava na katuba ka raica ni tucake tu ekea e dua na lewe ni nona mataveiliutaki ni iteki. A sureti au vakawawa okoya ki loma; a vakarautaka tiko na vakayakavi o na watina, ka rawa me’u boica na kofi ni gole tiko mai valenikuro. Au kerei koya ke rawa ni mai maliwai keirau o na watina, ia ni keitou sa dabe sobu, au a tukuna sara vua na inaki ni noqu gole mai. ‘Au na sega ni tarogi iko edai me baleta na nomu isaunitaro,’ au tukuna vua. ‘Na ka ga au vinakata mo cakava sa ikoya mo na yalataka vei au ni ko na vakasamataka, masulaka, vakasamataka ena ituvaki ni cava ena kauta mai ki na nomu matavuvale, ka’u na qai lesu tale mai ka raici iko ena macawa ka tarava. Kevaka o nanuma mo sega ni vakadonuya, keitou na tomana tikoga na neitou lomani iko,’ au a kuria.

“Na Sigatabu ka tarava, ena gauna ga e dolava kina na katuba au sa raica rawa e dua na veisau. E a marau okoya ni raici au, ka sureti au kusarawa e loma ka kacivi watina me mai maliwai keirau. E kaya okoya, ‘Baraca Benson, keirau sa cakava me vaka ko a tukuna. Keirau sa vakasamataka ka keirau sa masulaka, ka keirau sa navuca ni vakadonuya na kaci. Kevaka sa tiko vei kemudou na veitacini na yalonuidei levu vakaoqori kivei au, au sa na rawa ni vakatekivu muria taucoko na yavu ni Lotu, na ka a dodonu me’u cakava ena gauna balavu sa oti.’

“E tukuna talega okoya, ‘Au se sega tale ni vakayagataka na kofi mai na gauna ko a tiko kina eke ena macawa sa oti, ka’u na sega ni na qai vakayagataka tale.’

“A vakatikori okoya me peresitedi ni kuoramu ni italatala qase, ka sa tekivu me tosocake na iwiliwili ena nona kuoramu—ka sa tosocake tikoga. A lako yani okoya, ka vakaraitaka na nona veikauwaitaki kivei ira na italatala qase luluqa, ka vukei ira mera lesu tale mai ki na itaviqaravi ni kuoramu. Ena vica na vula tale au a toso tani mai na iteki.

“Era tasiri na veiyabaki, ka dua na siga ena buturara ni Valetabu e Salt Lake City, a lako cake mai kivei au e dua na turaga, dodoka mai na ligana, ka kaya, ‘Baraca Benson, ko sa sega ni kilai au, se vaevei?’

“‘Io, au kilai iko’ au a kaya, ‘ia au sa sega ni nanuma ga na yacamu.’

“E kaya okoya, ‘O nanuma na nomu a lako mai ki na itikotiko ni dua na italatala qase veilecayaki e Boise ena vitu na yabaki sa oti?’ Ka qai vakaidina, e a lesu taucoko tale mai kivei au. E qai kaya okoya, ‘Baraca Benson, Au na sega ni bula balavu rawa me’u vakavinavinakataki iko ena nomu lako mai ki na noqu itikotiko ena yakavi ni Sigatabu oya. Au sa bisopi tu oqo. Au a dau nanuma tu ni’u sa marau, ia au a sega ni kila na cava sara mada na bula marau dina.’”¹

Ni mai vakauqeti ena ka a sotavi oqo kei na so tale, a vakayaloqaqataki ira na Yalododonu Edaidai yalodina o Peresitedi Benson mera vakadre yani kivei ira na lewe ni Lotu ka ra vakaitikotiko “veiyawaki mai na Lotu kei na veivakayarayarataki ni kosipeli.”² Ena koniferedi raraba ni Epereli 1984, a tukuna okoya: “Keitou sa vakavinavinaka ena nodra vakabulabulataki e vuqa na tacida kei na ganeda. Keitou sa vakayaloqaqataka na matabete kei na veiliuliu ni mataisoqosoqo mera tomana voli na sasaga levu oqo.”³ Ena macawa vata ga oya, a vosa okoya ki na dua na ilawalawa iliuliu ni matabete me baleta na gagadre ni nodra veitokanitaki na turaga ena Lotu ka ra se bera ni tabaki mera italatala qase:

“Au yaloluluvu kivei ira na turaga oya, ka ra ulu ni veimatavuvale. … Au sega ni vakabauta ni tiko vei keda e dua na bolebole levu cake ena Lotu edaidai me vaka na nodra vakabulabulataki na turaga oya ka kauti ira mai ki na vakanananu ena rawa kina vei ira mera kauta na nodra matavuvale ki na vale ni Turaga ka yaco me na vakarautaki kivei ira na veivakalougatataki vutuniyau duadua ka kilai ki na turaga kei na marama ena vuravura oqo kei na vuravura ka na lako mai.

“Kemuni na turaga, sa neitou vakanuinui kei na masu ni ko ni na raica na sasaga ni veivakabulabulataki oqo me ka levu cake mai na dua walega na parokaramu vagauna. Keitou vakanuinui ni gauna e sa na volaitukutukutaki kina na itabagauna oqo ena noda itukutuku ni Lotu, ena dau qai tukuni ni oqo e sa ivakatakilakila ni dua na gauna ka ra a ciqomi lesu tale kina e vuqa na yalo era a veiseyaki tu ka yali ena Lotu ni Kalou.”⁴

“Oqo na gauna me tutaki kina na ivakavuvuli ni iVakabula me baleta na ivakatawa ni sipi vinaka.”

iVakavuvuli nei Ezra Taft Benson

Me vakai ira na dau vakamuria na Turaga, sa tiki ni noda veiqaravi oya meda yacovi ira yani na tacida kei na ganeda ka ra sa vakuwai ira mai na Lotu.

Na inaki ni lotu ni Turaga oya me na tosoi cake na caka vinaka ni luvena tagane kei na yalewa kece na Kalou ki na icavacava ni veivakalougatataki ni bula tawamudu. …

Au gadreva me’u veivosakitaka na noda ilesilesi ni nodra vakavinakataki na sa Lotu, vakatabakidua na bolebole ni nodra vakabulabulataki na sa vakuwai ira mai na itaviqaravi taucoko ena Lotu. O ira na lewenilotu oqo, ka ra sa tacida ka ganeda, era sa yawaki ira ena gauna oqo mai na Lotu kei na veivakayarayarataki ni kosipeli.

E koto ena ilawalawa oqo ni lewenilotu luluqa e vuqa ka ra sega ni dau lotu ka rawa ni ra veivakaduiduitaki ka tawaveikauwaitaki. Okati talega kina o ira ka sa yali tawamacala tu baleta ni da sega ni kila na vanua era tiko kina. Eso vei ira oqo era curuvou ka ra a sega ni ciqoma na veisusu kauwai kei na ivakavuvuli eso ka rawa ni a vakavuna kivei ira mera lewe ni “koro vata ga kei ira era sa Lotu.” (Raica na Efe. 2:19.) E vuqa era qase sega ni vakawati.

Kivei ira kece na tamata yadua vakaoqo, keitou, me vaka na lewe ni Lotu ka daumuria na Turaga, sa dodoliga yani ka vakavouia na neitou loloma kei na veisureti lomakauwai mo ni lesu tale mai. “Lesu mai. Lesu mai ka kana ena teveli ni Turaga, ka tovolea tale na vuanikau kamikamica ka veivakacegui ni veitokani vata kei ira na Yalododonu.” (Ensign, Maji 1986, p. 88.)

Na bolebole sa tu e matada sa kalevu. … Sa dodonu meda cakacakataka na vakabauta levu, igu, kei na yalayala kevaka meda na yacovi ira na tacida kei na ganeda oqo. Ia meda na cakava. Sa namaka kivei keda na Turaga ni da cakava. Ka da na cakava!⁵

Ni da saga meda tuberi ira na sa lako sese tu, meda sa na vakayagataka na ivakavuvuli ni iVakabula me baleta na ivakatawa ni sipi vinaka.

Oqo na gauna me na vakayagataki kina na ivakavuvuli ni iVakabula me baleta na ivakatawa ni sipi vinaka ki na bolebole ka tu e matada ena rawati lesu mai ni sipi era sa yali kei na lami lakosese.

“Dou lewa vakaevei? kevaka e dua na tamata sa dua na drau na nona sipi, a sa yali e dua, ena sega beka ni biuta laivi tu na ciwasagavulu ka ciwa, ka lako ki na veiulunivanua, me vakasaqarai koya ka yali?

“Ia kevaka [me] sa kunea, au sa kaya vakaidina vei kemudou, ena reki vakalevu ena vuku ni sipi oqo, ka vakalailai ga ena vuku ni ciwasagavulu ka ciwa sa sega ni yali.” (Mac. 18:12–13.)

Ena gauna i Jisu, na ivakatawa ni sipi ni Palasitaina e dau kilai ira yadudua na nona sipi. Era kila na domona na sipi ka ra yalonuidei vua. Era na sega ni muria e dua na vulagi. Ia ni ra sa kacivi, era na lako vua na sipi. (Raica na Joni 10:1–5, 14.)

Ena bogi, era na liutaka na nodra sipi na ivakatawa ki na dua na lomanibai se vale vakarautaki ni sipi. Na lalaga cere e wavolita na vale vakarautaki ni sipi, ka ra biu na veika vakavotona ena ulu ni lalaga me tarovi ira na manumanu kila kei na daubutako ni kabata mai. Ia so na gauna, ena ladeva curuma na lalaga e dua na manumanu kila walokai ena viakana ka tau ena kedra maliwa na sipi ka vakarerei se vakasaurarataki ira.

Na ituvaki vakaoya ena vakatakila na duidui ni vakatawa ni sipi dina—e dua ka lomani ira na nona sipi—mai na tamata saumi ka cakacaka walega me baleta na isau ni nona itavi. A sa tu vakarau na ivakatawa ni sipi dina me solia na nona bula ena vuku ni sipi. Ena lako voli okoya ena kedra maliwa na sipi ka valataka na nodra tiko vinaka. Na tamata saumi, e yasana kadua, ena vakabibitaka vakalevu na nona taqomaki vakaikoya mai na sipi ka na dau dro mai na veika rerevaki.

A vakayagataka o Jisu na ivakaraitaki matau oqo ni Nona gauna me vakaraitaka kina ni o Koya na iVakatawa ni Sipi Vinaka, na iVakatawa ni Sipi Dina. Me baleta na Nona loloma kivei ira na Tacina kei na Ganena, a sa dau tu vakarau ka vakarawarawa o Koya me solia na Nona bula ena vukudra. (Raica na Joni 10:11–18.)

Me icavacava na iVakatawa ni Sipi Vinaka a solia na Nona bula ena vukudra na sipi—me baleti iko kei au, kei keda taucoko.

Na ivakatakilakila ni vakatawa ni sipi vinaka sa koto na kena vakatauvatani bibi ena Lotu edaidai. Era gadreva na sipi mera liutaki mai vei ira na ivakatawa ni sipi nanamaki. Sa vuqa sara era veiseyaki voli. Eso era sa rawai tani mai na veivagolei veilecayaki vagauna. Eso tale sa yaco mera yali vakadua.

Keitou vakila, me vaka na veigauna sa oti, ni na vakacaca eso vei ira na sipi ka sa vaka “e dua na ilawalawa kila sa drotani mai vua na ivakatawa ni sipi.” (Mosaia 8:21.) Ia e levu sara na noda leqa sa vu mai na lailai ni vakatawa ni sipi lomani ka qarauni, ka mera sa na vakatorocaketaki e levu na ivakatawa ni sipi.

Ena kauwai ni vakatawa ni sipi, o ira na noda lewenilotu vou, o ira ka se qai vakadonuya wale tikoga oqo na kosipeli, sa dodonu mera tuberi ena bula vakaveitokani qarauni ni ra tubu cake voli ena kilaka ni kosipeli ka tekivu bulataka na yavu vou eso. Na qaqarauni vakaoya ena vukea ni vakadeitaka ni ra na sega ni lesu tale ki na ivakarau makawa.

Ena veikauwaitaki lomani ni vakatawa ni sipi, o ira na noda itabagone, na noda itabalami, era na sega ni malele rawa mera veiseyaki. Ia ke na mani yaco, na takelo ena muaicake ni ititoko ni vakatawa ni sipi—e dua na liga dauloloma kei na yalo kauwai—ena veivuke ni vakauti ira lesu tale mai.

Ena veikauwaitaki ni vakatawa ni sipi, e vuqa vei ira ka sa tiko tani mai na qele ni sipi era se rawa ni vakalesui mai. E vuqa ka ra vakamau ena taudaku ni Lotu ka ra sa digitaka mera bulataka na veitovo vakavuravura sa rawa ni ra ciqoma e dua na veisureti ni lesu tale mai ki na isoqosoqo.⁶

Ni da susuga na veitokani ena noda tabanalevu kei na tabana, eda sa veivukei vakaikeda ni tiko ena qelenisipi ni iVakatawa ni Sipi Vinaka.

Era gadreva na Yalododonu Edaidai ka ra sa veiseyaki tu na lomakauwai dina mai vei ira na ivakatawa ni sipi dinati ka dauloloma.

E sega na iwali vou ki na leqa makawa oqo me baleta na sipi ka ra veiseyaki voli ena viakana. Na ivakasala a solia o Jisu kivei Pita, ka a vakadreta o Koya ena kena tukuni vakatolu, e sa iwali vakadinadinataki: “Vakani ira na noqu lami. Vakani ira na noqu sipi. Vakani ira na noqu sipi.” (Raica na Joni 21:15–17.)

Me vaka na veivunauci lagilagi ena iVola i Momani, o ira ka ra papitaisotaki ki na lotu i Karisito sa dodonu mera na “dausikovi ka vakavulici ena ivakavuvuli ni Kalou.” (Moro. 6:4.)

Na isaunitaro sa na kune ena masulaki ni nodra vakatawani ka vakani na qelenisipi—ena vosa tale eso, na qaqarauni vakaikeda. Sa dodonu me na tiko na lomakauwai dina kivua e dua na ivakatawa ni sipi dodonu ka dauloloma, sega ni kauwai mamada wale tu ga me vaka ena vakaraitaka e dua na tamata saumi.

Ni da veivosakitaka na nanuma ni dua na ivakatawa ni sipi dina, eda vakila ni sa solia na itavi oqo na Turaga kivei ira ka taura tu na matabete. Ia e tiko talega na veikacivi kivei ira na sisita mera “veivakatawani” ena veiqaravi kauwai kei na loloma era vakayacora kivei ira yadua, kei na so tale. Sa dodonu kina meda vulica taucoko meda sa ivakatawa ni sipi dina. Sa dodonu meda vakaraitaka na loloma vataga vei ira tale eso ka sa vakayacora na iVakatawa ni Sipi Vinaka kivei keda kece sara. Sa ka talei na tamata yadua ki Vua. Na Nona veisureti e cikeva na lewenilotu kece sara—na luvena tagane kei na yalewa kece sara na Kalou.

“Raica, sa kacivi ira na tamata kecega ko Koya, a sa dodoka yani vei ira na ligana dauloloma, ka kaya: Dou veivutuni, ka’u na qai vakabulai kemudou. …

“Dou lako mai vei au mo dou mai kania na vu[a]nikau ni bula; …

“Dou lako mai vei au, io mo dou vuataka tikoga na vua e kilikili.” (Alama 5:33–35.)

E sega ni dua e vakuwai ena Nona veisureti. Sa da kidavaki taucoko ni da ciqoma na Nona veisureti talei ni vakayagataka na Nona kosipeli. Na sipi—eso era lako tani, so era veilecayaki, so era vakawelewele—sa dodonu mera kunei ka vakalesui mai ena yalololoma ki na itaviqaravi. Sa dodonu me vakayagataki na ivurevure kece sara ni matabete kei na mataisoqosoqo me tokona na sasaga oqo.

Na bolebole oqo ena sega ni rawa ni sotavi me yacova ni ra sa cakacakataka na iteki, tabanalevu, kuoramu, ira na veiliuliu ni mataisoqosoqo kei na lewenilotu yalodina ena veivanua kecega na nodra dodonu kei na vakabauta mera kauti ira lesu mai kina na sa luluqa tu ki na taucoko ni qaravitavi ena Lotu.

Ni o sasagataka vagumatua mo rawata na inakinaki kilikili oqo, keitou vakadreti iko mo vakavouia na bibi ni kena vakayacori na veituberi maucokona ni matabete ki na vuvale kei na veisiko maucokona ni iSoqosoqo ni Veivukei. Rau sa parokaramu dauveivakauqeti na veituberi ki na vuvale kei na veisiko. Era sa caka me yacovi ira yadua sara na lewe ni Lotu ena veivula, vei ira sa tudei tu kei na luluqa. Ni yalovinaka ka vakabibitaka cake na veisiko kei na veituberi ki na vuvale.⁷

Ni da tomana na veiqaravi kivei ira na tacida kei na ganeda, sa rawa ni da vukei ira ni ciqoma taucoko na veivakalougatataki kei na veicakacaka tabu vakalotu ni kosipeli.

Na noda masumasu edai sa dodonu me na tautauvata na kena inaki kei na kauwai me vaka na masu nei Alama ena nona saga me rawati ira tale mai na Soramu veiseyaki ka ra sa lako tani mai vua na Turaga:

“Oi kemuni na Turaga, mo ni vakalougatataki keitou me keitou gumatua ka kauti ira lesu vei kemuni, ena vuku i Karisito.

“Oi kemuni na Turaga, raica sa ka talei na nodra bula, ka ra sa wekai keimami talega; ia oi kemuni na Turaga; mo ni vakaukauwataki keitou ka vakavukui keitou, me keitou vakalesui ira yani na wekai keitou oqo vei kemuni.” (Alama 31:34–35; vakuri ena vosa kala.) …

Na veivakavuvuli mera vukei kina na tamata mera lewenilotu tudei tale e sega ni veisau. Oya na:

1. O ira na yali se luluqa sa dodonu mera kunei ka vakatakilai.

2. Na loloma veikauwaitaki sa dodonu me na vakaraitaki. Sa dodonu mera vakila na noda loloma.

3. Sa dodonu mera vakatavulici ena kosipeli. Sa dodonu mera vakila na kaukauwa ni Yalo Tabu mai vei ira na qasenivuli.

4. Sa dodonu mera okati ki na noda veitokani.

5. Sa dodonu mera vakaitavitaki ira ena cakacaka vaka-Lotu vakaibalebale.

Ena vosa ni iVola i Momani, o keda meda na “vakavulici koya ga.” (3 Nif. 18:32.)

Keitou sa kauwai vakatabakidua ki na nodra vakacokotaki na curuvou mai ki na taucoko ni veitokani ena Lotu. Sa dodonu mera kidavaki ena liga veikauwaitaki.

Meda sa duavata ena noda sasaga ni kauti ira tale mai na sa luluqa tu ki na taucoko ni qaravitavi ena Lotu. Ena kena caka oqo, eda sa na vakaduavatataki vata cake vakatautauvata ena rawati ni sasagaka ni Lotu—me kau vakalevu cake mai na kosipeli, vata kei na kena veivakalougatataki kei na veicakacaka tabu vakalotu kece, ki na nodra bula na lewe ni Lotu taucoko. Na Lotu “sa yaga kece na veitikina” (V&V 84:110), ka sa gadreva na veitikina na kosipeli, na Lotu, kei na kena veicakacaka tabu vakalotu taucoko.

Au nuitaka ni da na vakasaqara taucoko na veivakalougatataki ni Turaga me vaqaqacotaki keda ka solia vei keda na kaukauwa e yaga kei na veivakayarayarataki eda na gadreva ni da cakacaka vata ena qaravitavi levu oqo ni loloma.⁸

Vakatutu ni Vuli kei na Veivakavulici

Taro

Na cava o bau vakila ni o vakasamataki ira na lewe ni matavuvale se itokani eso ka ra “bula vakatikitiki mai na Lotu kei na veivakayarayarataki ni kosipeli”? Na cava e rawa ni da vakayacora meda toro yani kina vei ira? (Raica na wase e 1.)
Vakasamataka vagumatua na ivakavuvuli nei Peresitedi Benson me baleta na kedrau duidui na tamata saumi kei na ivakatawa ni sipi (raica na wase e 2). Na cava eda rawa ni cakava meda ivakatawa ni sipi vinaka cake kina?
A vakananumi keda o Peresitedi Benson ni ra gadreva na tamata na “lomakauwai dina mai vua e dua na ivakatawa ni sipi dodonu ka dauloloma” (wase e 3). Eda na rawa ni taracake vakacava na lomakauwai me baleti ira tale eso? Ni o vakasamataka vagumatua na taro oqo, vakasamataka mada na nomu veiqaravi vaka e dua na dauveituberi vakavuvale se dauveisiko.
Cava o nanuma e kena ibalebale na “vakavulici koya ga”? (3 Nifai 18:32). Navuca na lima na ivakavuvuli a wasea o Peresitedi Benson me vukei keda ena nodra qaravi o ira ka gadreva mera lesu tale mai ki na qaravitavi ena Lotu (raica na wase 4). Ena sala cava soti e rawa ni vukea kina e dua na tamata na veivakavuvuli yadua oqo me ciqoma na veivakalougatataki ni kosipeli?

iVolanikalou Veisemati

Maciu 9:10–12; Luke 15; 22:32; 1 Pita 5:2–4; Moronai 6:4; V&V 18:10–16; 84:106

Veivuke ki na Vuli

“Na wilika, vulica, ka tugana e sega ni tautauvata. Eda na wilika ka kunea beka eso na vakasama. Eda na vulica ka kunea na iwalewale kei na veisemati tiko ni ivolanikalou. Ia ni da tugana, eda sa sureta tiko na ivakatakila mai vua na Yalotabu. Vei au, na tugana, sa ikoya na kena vakasamataki kei na masu ni oti na noqu wilika ka vulica vakavuku sara na ivolanikalou” (Henry B. Eyring, “Veiqaravi ena Yalotabu,” Ensign se Liaona, Nove. 2010, 60).