Babaen ti Ulep ken Init, Apo, Agtalinaedka Kaniak!

Ni Reyna I. Aburto

Maikadua a Mammagbaga iti Sapasap a Panguluen ti Relief Society

Paneknekak a “babaen iti ulep ken init” ti Apo agtalinaed kadatayo, a dagiti “rigattayo [mabalin] a rag-o ken Cristo.”

Ipeksa ti maysa kadagiti ipatpategtayo a himno ti dawat a “Babaen ti ulep ken ti init, Apo, agtalinaedka kaniak!”¹ Addaak idi iti eroplano iti yaasidegna iti dakkel a bagyo. Iti ikikitak iti ruar ti tawa, makitak ti napuskol nga ulep iti babaenmi. Ti sinamar ti lumlumneken nga init ti manganninaw kadagiti ulep, a nagpaspasilnag kadagitoy iti nalaus a kinaraniag. Di nagbayag, bimmaba ti eroplano iti napuskol nga ulep, ket kellaat a nalakubkami iti napuskol a sipnget a naan-anay a nangbulsek kadakami iti nalaus a lawag a nasaksianmi itay sumagmamano a kanito laeng.²

Dagiti sinamar ti lumlumneken nga init

Dagiti napuskol nga ulep

Dagiti nangisit nga ulep mabalin pay a mabukel iti biagtayo, a makabulsek kadatayo iti lawag ti Dios ken mangigapu iti duaduatayo no agtalinaed dayta a lawag kadatayo. Sumagmamano kadagiti ulep ti depresion, panagdanag, ken dadduma pay a kita ti panagsagaba iti panunot ken rikna. Maballikugda ti wagas a pakariknaantayo iti bagitayo, ti dadduma, ken uray pay ti Dios. Aringanda dagiti babbai ken lallaki iti amin nga edad iti amin a suli ti lubong.

Kasta met a ti panangdadael ket mangbibineg nga ulep ti duadua a makaapekto iti dadduma a di pay nakapadas kadagitoy a karit. Kas iti ania man a paset ti bagi, maipasango ti utek iti sakit, trauma, ken chemical imbalance. No agsagsagaba ti panunottayo, maitutop nga agpatulongtayo iti Dios, iti adda iti aglawlawtayo, ken kadagiti medical ken mental health professionals.

“Amin a tattao—lalaki ken babai—ket naparsua a kalanglanga ti Dios. Tunggal maysa ket maipatpateg nga espiritu nga anak a lalaki wenno babai dagiti nailangitan a nagannak, ket … tunggal maysa addaan iti nadiosan a kababalin ken pagtungpalan.”³ Kas iti Nailangitan a Nagannaktayo ken Mangisalakantayo, addaantayo iti pisikal a bagi⁴ ken makapadas iti panagrikna.⁵

Patpatgek a kakabsatko a babbai, gagangay nga agliday ken agdanagtayo no dadduma. Gagangay a panagrikna ti tao ti agliday ken agdanag.⁶ Nupay kasta, no kanayon a nalidaytayo ken no ti sakittayo ti manglapped iti kabaelantayo a riknaen ti ayat ti Amatayo iti Langit ken ti Anakna ken ti impluensia ti Espiritu Santo, ngarud mabalin nga agsagsagabatayo iti depresion, danag, wenno sabali pay a kondision ti rikna.

Insurat ti anakko: “Adda kanito … [idi] nalaus ti panaglidayko iti amin a gundaway. Kanayon nga impagarupko a ti panagliday ket banag a pagbainan, ken tanda ti kinakapuy. Isu a diak imbaga iti asino man. … Nariknak nga awan pategko.”⁷

Inladawan ti maysa a gayyem iti kastoy: “Manipud pay idi ubingak, naipasangoak iti agtultuloy a ranget iti rikna ti pannakaupay, kinalidem, panagmaymaysa, buteng ken dadael. Inaramidko ti amin a nangilemmeng iti sakit ken diak pulos narikna nga asinoak ngem napigsaak.”⁸

Patpatgek a gagayyemko, mabalin a mapasamak kadatayo—nangruna no, kas mamatpati iti plano ti ragsak, ikkantayo ti dagensen iti bagitayo no panunoten nga agbalintayo a perpekto itan. Makapalaus ti kasta a kapanunotan. Ti pananggun-od iti kinaperpekto ket proseso a maaramidto iti unos ti mortal a biagtayo ken kalpasanna—ken babaen ti parabur ni Jesucristo.⁹

Iti kasupadina, no ibagatayo dagiti karit mainaig iti riknatayo, awaten a ditayo perpekto, mapalugodantayo ti dadduma a mangibinglay iti rigatda. Sangkamaysa a maamiristayo nga adda namnama ken ditayo agsagaba nga agmaymaysa.¹⁰

Namnama iti Maikadua a Yaay

Kas disipulo ni Jesucristo, nakitulagtayo iti Dios a “siaayat a makipagbaklay iti imet ti tunggal maysa” ken “makipagladingit kadagiti agladladingit.”¹¹ Ti panagbaklay ken panagladingit mangiraman iti napakaammuan maipapan iti sakit mainaig iti rikna, panangsapul iti resources a makatulong kadagitoy a rigat, ken mangyasideg iti bagityo ken Cristo, nga isu ti Apo a Mangngagas.¹² Uray no ditay ammo ti makipagrikna iti dadduma, ti mangpasingked a pudno ti sakitda ket napateg nga umuna nga addang iti pannakaawat ken pannakaagas.¹³

Iti sumagmamano a kasasaad, mailasin ti gapu ti depresion wenno danag, idinto a marigatan ti dadduma a mangrikna.¹⁴ Mabalin nga agsagaba ti utektayo gapu iti stress¹⁵ wenno nakaro a bannog,¹⁶ a mapaimbag babaen ti panangbaliw iti kanen, turog, ket watwat. Masansan, a kasapulan pay ti therapy wenno panagagas babaen iti bilin ti nasanay a propesional.

Dagiti di nalaingan a sakit ti rikna ken panunot ket makapagbanag iti ad-adda a panagmaymaysa, di pagkinnaawatan, nadadael a relasion, panangdangran iti bagi, ken panagpakamatay. Ammok daytoy mismo, ta nagpakamatay ti amak adun a tawen ti naglabas. Nakapakellaat ken nakapaleddaang ti ipapatayna kaniak ken iti pamiliak. Adu a tawen a nagpaimbagak, ket itay laeng kallabes a naammuak a ti panangisao maipapan iti suicide iti umno a wagas ti pudno a makatulong a mangliklik imbes a mangyallukoy iti daytoy.¹⁷ Maisaritak itan maipapan iti ipapatay ti amak kadagiti annakko ken nasaksiak ti panangpaimbag nga ited ti Mangisalakan iti agsumbangir ti belo.¹⁸

Nakalidliday, nga adu nga agsagaba iti nakaro a depresion ti mangyadayo iti bagbagida iti padada a Santo gapu ta mariknada a dida maibagay. Matulongantay ida a mangammo ken mangrikna a pudno a kaduatayo ida. Napateg a bigbigentayo a ti depresion saan a bunga ti pagkapsutan, wenno gagangay a bunga daytoy ti basol.¹⁹ “Agtalinaed daytoy no ilimedtayo daytoy ngem bumassit iti empathy.”²⁰ Sangkamaysa a maressattayo dagiti ulep ti pannakaisina ken bain tapno maikkat ti dagensen ti panagbain ket mapasamak ti milagro ti pannakaagas.

Iti panagministrona iti daga, inagasan ni Jesucristo dagiti masakit ken agrigrigat, ngem nasken a mamati ti tunggal tao Kenkuana ken agtignay nga umawat iti pangpaimbagna. Adda dagiti ti nagna iti adayo, adda dagiti nangsagid iti pagan-anayna, ken adda dagiti nabagkat a nayasideg Kenkuana tapno maagasan.²¹ No maipanggep iti pannakaagas, di kadi Isu ti kasapulantayo amin? “Saantayo aya a makilimlimos amin?”²²

Surotentayo ti dalan ti Mangisalakan ken ad-adda koma a managriknatayo, ikkatentayo ti ugali a managhusga, ken agsardengtayo iti panangnamiris iti espiritualidad dagiti dadduma. Ti panangdengngeg nga addaan iti ayat ket maysa kadagiti kaindaklanan a sagut a maitedtayo, ken mabalin a makatulongtayo a mangikkat kadagiti napuskol nga ulep a manglungnguop kadagiti ay-ayaten ken gagayyemtayo²³ tapno, babaen ti ayattayo, mariknada manen ti Espiritu Santo ket makitada ti lawag nga agtaud ken ni Jesucristo.

No kanayon a likmutannaka ti “nangisit nga angep,”²⁴ asitgam ti Ama iti Langit. Awan a napadasam a makapagbalbaliw iti agnanayon a kinapudno a sika ti anakna ken ay-ayatennaka.²⁵ Laglagipem a ni Cristo ti Mangisalakan ken Mannubbotmo, ken ti Dios ti Amam. Maawatanda. Ipapanmo a kaabaymo Ida, a dumdumngeg ken mangidiaydiaya iti tulong.²⁶ “[Isuda] ti manglinglingayto iti rigrigatmo.”²⁷ Aramidem ti amin a kabaelam, ken agtalek iti pangsubbot a parabur ti Apo.

Didaka mailawlawag dagiti rigatmo, ngem mabalinda ti mangpasayaat kenka.²⁸ Gapu iti “siit iti lasag,”²⁹ mabalin nga adda kabaelam a mangrikna a naas-asika iti dadduma. No iwanwannaka ti Espiritu Santo, isaritam ti estoriam tapno “saranayem dagiti nakapsut, itag-aymo dagiti ima dagiti maidasay, ken patibkerem dagiti nalupoy a tumeng.”³⁰

Para kadatayo a marigrigatan wenno mangtultulong iti maysa a marigrigatan, naayattayo koma a mangsurot iti bilin ti Dios tapno kanayon a kaduatayo ti Espirituna.³¹ Aramidentayo koma dagiti “babassit ken gagangay a banag”³² a mangted iti naespirituan a pigsatayo. Kas kinuna ni Presidente Russell M. Nelson, “Awan manglukat iti langit a kas iti panagtipon ti ad-adda a kinatarnaw, umno a panagtulnog, napasnek a panagsapul, inaldaw a panagbussog iti balikas ni Cristo iti Libro ni Mormon, ken naikumit nga oras iti aramid iti templo ken family history.”³³

Ti panangagas ti Mangisalakan

Lagipentayo koma amin ti Mangisalakantayo, ni Jesucristo, “[inawatnan] dagiti pagkurangan[tayo], tapno mapno ti lalaemna iti kaasi, a maibatay iti lasag, tapno maammuanna … no kasano nga alawen[natayo] a maibatay kadagiti pagkurangan[tayo].”³⁴ Immay “mangsaluad kadagiti maladladingitan, … ti mangliwliwa ti amin a puon ti pagladingitantayo; … a mangted kadakuada iti kinapintas iti dapo, ti lana ti rag-o iti panagladingit, iti pagan-anay ti pammadayaw para iti espiritu ti liday.”³⁵

Ti Maikadua a Yaay

Paneknekak kadakayo a “babaen iti ulep ken init” ti Apo agtalinaedto kadatayo, a dagiti “rigattayo [mabalin] a rag-o ken Cristo,”³⁶ ket “babaen ti paraburna a maisalakantayo, kalpasan ti amin a maaramidtayo.”³⁷ Paneknekak nga agsublinto ni Jesucristo iti daga “iti makapasalun-at a payakna.”³⁸ Kamaudiananna, “punasannanto ti amin a lua ti mata[tayo]; ket awanton … ti panagladingit.”³⁹ Ta amin nga “umasideg ken Cristo, ken agbalin a naan-anay kenkuana,”⁴⁰ ti “init saanton a lumnek … ta agbalinto ti Apo nga agnanayon a lawag[tayo], ken aggibusto dagiti aldaw a panagleddaang[tayo].”⁴¹ Iti nagan ni Jesucristo, amen.

Dagiti Nagadawan

1. “Abide with Me!” Hymns, no. 166.

2. Idi addatayo iti ngato ti ulep, ditayo mailadawan iti panunottayo ti sipnget a naikabil iti sumagmamano laeng a kadapan iti babaentayo, ket no malakubtayo iti kasipngetan iti baba, narigat nga iladawan iti panunot ti raniag ti init a naglawag laeng iti sumagmamano a kadapan iti ngatuentayo.

3. “Ti Kaamaan: Maysa a Waragawag iti Lubong,” Liahona, Mayo 2017, 145.

4. “Ti espiritu ken ti bagi ti kararua ti tao” (Doktrina ken Katulagan 88:15). “Ti bagiyo ti templo para iti espirituyo. Ken no kasano ti panangusaryo iti bagiyo ti mangaring iti espirituyo” (Russell M. Nelson, “Decisions for Eternity,” Liahona, Nob. 2013, 107).

5. Kitaen, kas pagarigan, iti Isaias 65:19; Lucas 7:13; 3 Nephi 17:6–7; Moises 7:28. Ti panagsursuro a mangilasin ken mangipateg kadagiti riknatayo ket makatulong kadatayo a mangusar kadagitoy tapno agbalin nga ad-adda a kas iti Mangisalakantayo, Ni Jesucristo.

6. Kitaen iti “Sadness and Depression,” kidshealth.org/en/kids/depression.html.

7. Hermana Elena Aburto blog, hermanaelenaaburto.blogspot.com/2015/08. Insuratna pay:

   “A ti pannubok nangted kaniak iti gundaway a mangaramat iti pudno iti pammatik iti plano ti pannakaisalakan. Ta ammok nga ay-ayatennak ti Nailangitan nga Amak, ken adda planona para laeng kaniak, ken siuumno a maawatannak ni Cristo no ania ti mapaspasarak” ken saannaka a pabainan ti Dios no agkurangka iti paglaingan.”

   “Dinaka pabainan ti Dios no kurangka iti paglaingan. Naragsak a tulongannaka a dumur-as ken agbabawi. Saanna a namnamaen a maaturmo iti amin a banag iti mammaminsan. Dimo nasken nga aramiden daytoy nga agmaymaysa” (iwillhealthee.blogspot.com/2018/09).

8. Personal a surat. Insuratna pay: “Ti pangpaimbag a balsamo ti Pannubbot ti Mangisalakan ti nagbalin a kangrunaan a kanayon a pagtaudan ti talna ken pagkamangan iti unos ti panagdaliasatko. Idi mariknak ti panagmaymaysa iti panagkarigatak, naipalagip kaniak a napasarannan no ania ti mapaspasarak para kaniak. … Adu ti namnama iti pannakaammo a ti masakbayan naan-anay, nagungar a bagik ket saanto a dadaelen daytoy a [panagsagabak] iti biag.”

9. Kitaen iti Russell M. Nelson, “Perfection Pending,” Ensign, Nob. 1995, 86–88; Jeffrey R. Holland, “Be Ye Therefore Perfect—Eventually,” Liahona, Nob. 2017, 40–42; J. Devn Cornish, “Am I Good Enough? Will I Make It?” Liahona, Nob. 2016, 32–34; Cecil O. Samuelson, “What Does It Mean to Be Perfect?” New Era, Ene. 2006, 10–13.

10. Nasken nga isaritatayo dagitoy a banag iti annak, pamilia ken gagayyemtayo iti pagtaengan, ward, ken komunidadtayo.

11. Mosiah 18:8–9.

12. Kitaen iti Russell M. Nelson, “Jesus Christ—the Master Healer,” Liahona, Nob. 2005, 85–88; Carole M. Stephens, “The Master Healer,” Liahona, Nob. 2016, 9–12.

13. Makatulong ti panangammo no kasano a mailasin dagiti tanda ken sintomas iti bagbagitayo ken iti dadduma pay. Masursurotayo pay a mangamiris kadagiti pagtuladan a saan a husto wenno saa a makapasalun-at iti panagpanunot ken no kasano a sukatantayo ida kadagiti banag a nahushusto ken nasalsalun-at.

14. Ti depresion ket mabalin pay nga agbanag manipud kadagiti positibo a panagbalbaliw ti biag—kas iti pannakayanak ti maysa nga ubing wenno maysa a baro a pagtrabahuan—ken mabalin a mapasamak no nasayaat dagiti banag iti biag ti maysa a tao.

15. Kitaen iti “Understanding Stress,” Adjusting to Missionary Life (2013), 5–10.

16. Kitaen iti Jeffrey R. Holland, “Like a Broken Vessel,” Liahona, Nob. 2013, 40.

17. Kitaen iti See Dale G. Renlund, “Understanding Suicide” (video), ChurchofJesusChrist.org; “Talking about Suicide” (video), ChurchofJesusChrist.org; Kenishi Shimokawa, “Understanding Suicide: Warning Signs and Prevention,” Liahona, Okt. 2016, 35–39.

18. “Ti rugi ti panagagas agkasapulan iti pammati ti ubing iti di mabalbaliwan a kinapudno nga ay-ayatennakayo ti Ama iti Langit ken intedna ti kasapulanda tulong iti wagas a mangagas. Ti Patpatgenna nga Anak, ni Jesucristo, intedna ti biagna tapno mangipaay iti dayta a panangagas. Ngem awan mahiko a pangrisut, awan simple a balsamo a mangted iti panangagas, wenno awan ti nalaka a dana iti naan-anay a pangrisut. Agkasapulan ti pannakaagas iti nauneg a pammati ken ni Jesucristo ken ti awan patinggana a kabaelan a mangagas” (Richard G. Scott, “To Heal the Shattering Consequences of Abuse,” Liahona, Mayo 2008, 42). No adda maysa a problema, ugalitayo a mangatur iti daytoy. Nupay kasta, saantayo koma nga agmaymaysa a mangatur iti bagbagitayo wenno dagiti dadduma. Ditayo nasken nga aramiden ti amin a datdatayo. Iti ad-adu ngem maysa a gundaway iti biagko, nasapulak kadagiti therapist a mangtulong kaniak a mangsango kadagiti naririgat a panawen.

19. Juan 9:1–7.

20. Jane Clayson Johnson, Silent Souls Weeping (2018), 197.

21. Kitaen iti Mateo 9:2–7, 20–22; 14:35–36; Marcos 1:40–42; 2:3–5; 3 Nephi 17:6–7.

22. Mosiah 4:19; kitaen met iti Jeffrey R. Holland, “Are We Not All Beggars?” Liahona, Nob. 2014, 4042.

23. Kitaen iti Taga Roma 2:19; 13:12; kitaen met iti Jeffrey R. Holland,“Come unto Me” (Brigham Young University devotional, Mar. 2, 1997), speeches.byu.edu.

24. 1 Nephi 8:23; kitaen met iti 1 Nephi 12:4, 17; 3 Nephi 8:22.

25. Kitaen iti Salmo 82:6; Taga Roma 8:16–18; Doktrina ken Katulagan 24:1; 76:24; Moises 1:1–39.

26. Kitaen iti Adjusting to Missionary Life, 20; see also Micah 7:8; Mateo 4:16; Lucas 1:78–79; Juan 8:12.

27. Jacob 3:1; kitaen met iti Taga Efeso 5:8; Taga Colosas 1:10–14; Mosiah 24:13–14; Alma 38:5. Basaem ti bendisionmo iti patriarka wenno agkiddawka iti bendision iti priesthood tapno mabalinmo ti dumngeg ken manglagip no kasano ti kadalkkel ti panagayat ti Nailangitan nga Ama kenka ken kayatnaka a bendisionan.

28. Kitaen iti 2 Taga Corinto 4:16–18; Doktrina ken Katulagan 121:7–8, 33; 122:5–9.

29. 2 Taga Corinto 12:7.

30. Doktrina ken Katulagan 81:5; kitaen met iti Isaias 35:3.

31. Kitaen iti Moroni 4:3; Doktrina ken Katulagan 20:77.

32. Alma 37:6.

33. Russell M. Nelson,“Revelation for the Church, Revelation for Our Lives,” Liahona, Mayo 2018, 95.

34. Alma 7:12; kitaen met iti Isaias 53:4; 2 Nephi 9:21; Mosiah 14:4.

35. Isaias 61:1–3; kitaen met iti Lucas 4:18.

36. Alma 31:38; kitaen met iti Alma 32:43; 33:23.

37. 2 Nephi 25:23.

38. Malakias 4:2; 3 Nephi 25:2.

39. Apocalipsis 21:4.

40. Moroni 10:32.

41. Isaias 60:20.