Tiepene Lap
Pwe Ren Kak Kilang
Kapokon Lap en Epreil 2020


Pwe Ren Kak Kilang

Rapahki oh kapakapki dahme komw pahn kak wia pwe komwi en kak kaluwadohng mehtei kan rehn Sises Krais.

Riei ohl oh lih akan, atahil mwohngiong kan kapaidahr oh weliakapwala sang ni ngehn sarawi me kitahil kehn nan kapokon wet.

Kilel
Uhrin marain ehu

Pahr riekid samwalahro, maraino ahpw uh pohn kisin pwutak pwulopwul men nan welo. Nan maraino, Sosep Smid kilangada Koht Sahm oh Sapwelime Iehros, Sises Krais. Lingara ketkihsang rotorot en sampah wet oh kaweidki Sosep Smid ahlo—oh pil kitail koaros. Pwehki marain me sansalda rahno, kitail kak alehdi unsek pen kapai me sang Tomw en atail Sounkomour, Sises Krais.

Pwehki Kopwurupwurdohn Sapwelime rongamwahuo, kitail kak audaudkihda marain en atail Sounkomour. Ahpw, marain wet kaidehn ohngete komwi oh ngehi. Sises Krais malipe kitail koaros en “kasalehiong mehtei kan atail marain, pwe ren kak kilang atail doahk mwahu kan oh kepingahki Samatail me ketiket nanleng.”1 I inenen kesempwalki mahsen me ketihtihki “pwe ren kak kilang.” E wia luhk ehu sang rehn Kauno, kitail en nantiheng atail pwukoah en sewese mehtei kan kilang ahlo pwe ren kak kohdo rehn Krais.

Kilel
Elder L. Tom Perry

Ni ei sounpar eisek, ahi peneinei ahneki ansou mwahu en tuhwong Elder L. Tom Perry en pwihn en Wahnpoaron Ehk riemeno ansou me e kethdo wia ah pwukoah nan aht wasa.

Ni soutik en rahno, ahi peneinei oh peneinein Perry mwohdpene nan nimwahto pwen ehukipene apple pie me ahi nohnohu wiahda, oh rong Elder Perry soai pid souleng kan en sampah pwon. I inenen perenkihda.

kohkohla oh, ansou pil samwalahr ah ahi nohnohu ekeriehla nan wasahn mwongehu oh idek: “Bonnie, ke kamwenge malek koa?”

I ahpw mwarosala; pwe I saik. Pwehki ei sohte men kohkohlahsang Wanpoaron en Kauno, I nda me malek koa kak sohte mwonge lau lel ni menseng.

Ahi nohnohu sapengki me “soh.” Ansouohte, Elder Perry pa doulongala nan wasahn mwongehu ih idek, “I rong me aramas anahne kamwonge malek ko? Ngehi oh nei pwutako kak iang uhk?”

I ahpw perehnkihda aht pahn kohla kamwong malek! Ngehi tangala ale nei lepelepen dengki oangoahngo. Uwen ei peren, I douieila oh kolahng nan douwen malek koa. Dengkio wia liklikahs seli nan pehie, se daulih mwetuwel en kohn oh wihd o.

Se lel ni kisin warawar kis, ngehi eri lus sang powe duwehtehte dahme I kin wia nihpwong koaros. I sohte pil tehk duwen Elder Perry ah nan nantihieng idahwehn ie nan roto. Pwehki limwekidikid en dengkio e sohte kilang me mie warawar. Maraino sohte sere mwahu, ih eri sokedilahng nan warawar en pihlo. I nurkihda, ngehi eri serlahng ni eh kihdahsnag nehu nan warawaro oh itihtikasang pihl in ah suht o.

Mendahte ah suhto ah wisekesek, Elder Perry sewese ie kamwonge malek koa. Ni ansou me se nek, e ndahngie, “Bonnie, I anahne kilang ahlo. I anahne dengkien en sere wasa I alialu ie.”

I wie senserki nei dengki o, ahpw kaidehn ni mwohmw me pahn kak sewese Elder Perry. Met, ni ei esehier me e anahne ien sere pwe e en kak kilang ahlo, I uhd serlahng mwowe, kiht eri pwurala nihmwo ni sohte kapwalpe.

Riei ko, I kin medewe laudki iren kaweid me I esehsang Elder Perry rahno. Sapwelimen Kauno luhk ohng kitail iei en kasalehda atail marain ahpw kaidehn kitail en kasale mwahl atail marain oh kamarainihki wasa sohte lipilipil. Kitail anahne ser mwahu pwe mehteikan en kak kilang ahl me kolahng Krais. Iei kopwurpwurpenehn mehn Israel paliet nan mour wet—wie sewesewese mehtei kan en diarada ahl en inenla mwowe pwehn wiahda oh kolokol inou kesempwal ohng Koht.2

Sounkomouro kadehdehki, “Kilang ih ngehi me maraino; I kasalehiong kumwail ehr karasarao.”3 Kitail tehk mahs ehu Sapwelime karasaras.

Lien me mih limwahn pwarero iei mehn Samehria me sehse ihs Sises Krais oh tohn wasahu kin waihki mehn liki men. Sises tuhwongdi, ih ahpw koasoaiong. E koasoaia duwen pihl. E sewesehki kalaudehla ah marain ni eh padahkihong me iei ih me “pilen komouro.”4

Krais ketin mwahngih ih oh ah anahn kan. E tuhwengedi liho wasa e kin kousoaniehu oh tepda wehwehieng. Ma ihte me re koasoaia, e pahn wia tuhpene mwahu ieu. Ahpw e sohte pahn elehiong liho en kohla nan sahpwo oh pakairki, “Kohdo, kilang… : kaidehn ih Krais o met?”5 Ni ara wia koasoakoasoai pene, lihio diarada me iei Sises Krais mwo, oh mendahte ah mour en mahso, e uhd wiahla mehn kamarain ohng mehtei kan pwe ren kak kilang mwahu.6

Met kitail ehukipene soai riau duwen Sounkomouro ah kin ehukiheng mehteikan Sapwellime marain. Me keren, kempoakepahi Kevin kohla mwongehn soutik rehn emen soun katanga pisnes men. E pwunodkihda dahme e pahn kosoia erein awa riau. Kevin idawehn kaweid en ngehn sarawi oh idek, “Indahng ie mwomwen ahmw peneinei. Kumwail kohsang ie?”

Ohlo sohte nohn wehwehki poadepen ah peneinei, eri Kevin kihda nahn sehl o, oh nda, “Mie app ieu me kin sewese aramas diarada mwomwen arail peneinei kan. Kita kilang dahme kita kak diar.”

Mwurin ansou kis, ah kempoakepahn Kevin o idek re, “Dahme amwail mwomwohdisohn nohn kesempwalkihki peneinei?”

Kevin ahpw sapengki, “Se kamehlele me se pahn pwurehng mour mwurin aht mehla. Ma kitahil diarada eden kadaudoketahil kan oh wahla ederahil nan wasa sarawi me kahdanki tehnpas, kitahil kak wia tiahk sarawi en kapwopwoud me pahn kolokol atahil peneinei mwurin mehla.”7

Kevin tepkihda koasoaia mehkot me ira koaros ahn. Ih eri diarada wiepen ah kak koasoaia duwen Sapwelimen Sounkomouro marain oh limpoak.

Keriahun soai me pid Ella, me wia soun pahsked men. Ah karasaras tepda ansou me e alehdi nahn daropwehn misineri ni ansou me e mihmi nan skuhl. E pilada en wadek nah kisin likouo mwohn ah pwihn en pahskedo. Re sohte nohn wehwehki duwen Mwomwodisohn Sises Krais oh sohte wehwehki dahme kahrehda Ella men wiahki misineri. E kin wie kapakapki duwen ah pahn kak kawehwe nah kisin likouo pwe iengeh kan pahn kak wehwehki. Eri dahme e wia?

Ella nda “I wiahda kisin kasdohn kilel kei,” “pwehki I me mai.” E ndahiong irail duwen ah pahn pilipilda pwehn papah ni ehu wasa nan pwungen wasa 400 oh mwein e pahn esehla ehu lokaia tohrohr. Ih eri kasalehda misineri kid kei me iahng wihwia doadoahk en misineri. Ella keimwsengkihla kilel en Sounkomouro oh kadehdehki me: “Pahsked wia ehu mehkot kesempwal nan ahi mour. I kohkohkihsang ahi peneinei oh iang kumwail kohkohkiseli mwadong wet. Ihte soahng riau me kesempwal sang pahsked iei ahi pwoson oh ahi peneinei.”8

Ele ekei kumwail wia medemedewe, “Karasaras pwukat duwehte dama ieu me inenen kehlail, ahpw ngehi, pwe I wia sin dama tikitik kis,” Ah kumwail en tamtaman me Sounkomouro kadehdehki me, “Iei ih me marain me kitail pahn kasalehda.”9 E ketin katamankin kitail me Ih me pahn wahdo maraino, ma kitail pahn kaweidki mehtei kan ren kolahng reh.

Komwi oh ngehi kolokol marain me itar ohng sewese mehtei kan ansou wet. Kitail kak kamarainihki emen aramas ia wasa e pahn keid ie pwehn kak karahnihala Sises Krais.

Medewe mahs, “Ihs me anahne kamarain sang rehi pwe ren kak kilang ahl me re sohte kak kilang?”

Kempoakepahi kan, dahme e nohn kesempwal kitail en kaselehda atail marain? Kauno mahsanihiong kitail me “tohto me mih pohn sampah … me sohte ese mehlelo pwehki re sehse re pahn diar ia.”10 Kitail kak sawas. Kitail kak kamarainih mehtei kan pwe ren kak kilang. Kitail kak luke irail.11 Kitail kak iangih irail nan arail seilok kokolahng rehn Sounkomouro, itarte me re wawai. Kitahil kak kapwurepene Israel.

I kadehdehki me Kauno pahn kalaudehla doadoahk tikitik kan. Ngehn Sarawio pahn kaweid kin kitail dahme kitail pahn nda oh wia. doahdoahk wet kakete apwal oh pahn song kitail, ahpw kitail ahneki koapwoaroapwoar me Kauno pahn sewesei kitail.

I inenen kaping Sapwelimen Sounkomouro marain, me kin kawkaweid mwomwodiso wet sang ni kaudiahl kan.

Kilel
Soun komouro kolokol sihp tikitik

I luke emen emen kitail en idawehn karasaras en Sises Krais oh pohnese mehn mpatail kan. Rapahki oh kapakapki dahme komw pahn kak wia pwe komwi en kak kaluwadohng mehtei kan rehn Sises Krais. Sapwelime inouo udahn kesempwal: “Irail akan me pahn idawehn ie sohte pahn keid nan rotorot, ahpw e pahn ahneki marain en mour.”12 I kadehdehki me atail Sounkomour, Sises Krais, iei me ahl, mehlel, mour, marain, oh limpoak en sampah wet. Ni mwaren Sises Krais, ahmen.

Nting