Bitiobi—Taan Kawakin Tiibu iaoia Ana Nanai te Uea
Iai taben te bitiobi ae moan te kakawaki bwa te tia kawakin tiibu ni kairiia te roro ae rikirake, n raonaki ma kairake n ikawai, nakon Iesu Kristo.
Tariu aika a tangiraki n te nakoanibonga, teuana mai buakon taekan te anene n taromauri ae ururingaki man tatangiraki e titiraki, “E na bwaka ana kairake Tion?”1 Au taeka ae nako mai nanou ni kamatoa ni kaekaan te titiraki anne bon “Tiaki!”
N taraia bwa a koaua raoi kaeka, I kakoaua n te bong aei bwa boutokaan te roro ae rikirake n taain kakawenako aika aki ataaki aroia ao kakatai bon te katabeaki nakoia kaaro ao bitiobiriki mairoun te Tama are i Karawa.2 Kariaia bwa N na katamneia kakaawakin te bitiobiriki n oin rongorongou.
Ngke I Riikan, e mwaing au utu nakon mwengaia ae e boou n te uotee ae e kaokoro. I moana au reirei n te kauarinan, ngaia are e boou naba au tabo n reirei. Iai te kurubu n ataeinimwaane ae kakateke n te kooram n riikan. Angiina aia karo bon kaain te aro aika a kakaonimaki. E bon rangi ni kakaonimaki tinau , tamau bon te aomata ae tamaroa ma e aki rangi ni kakaonimaki.
Te kauoman ni kauntira n te bitiobiriki,3 te Tari Dean Eyre, bon te tia kairiiri ae kakaonimaki. Ngke I tabe ni kataneiaai nakon te uoote ae boou, te waaki n kakukurei ibukin te karo ao te nati te mwaane e katanoataaki karaoana i Bear Lake—tao 40 te maaire (65 km) raroana. Akea au kantaninga ae N na kona n iri ngkai akea tamau. Ma te Tari Eyre e korea te kakao ae onoti bwa N na nako mangaia. E taetae ni kamoamoa ao ni karinerine ibukin tamau ao ni katerea kakaawakin tibwangau ni mena irarikiia tabeman kaain te kooram n riikan. Ngaia are I a baireia bwa N na nako ma te Tari Eyre, ao I karekea te taneiai ae moan te kamiimi.
Te Tari Eyre bon te katooto ae rianako n aron ana tangira Kristo ni kakoroan nanon tabena n te bitiobiriki are boutokaia kaaro n tararuakiia ao n ribanakiia kairake. E tamaroa aron mwaneakiu ngkai I boou n te uoote ao bon te tia reirei nakoiu.
Tabeua te namwakaina imwaain ae I nako ni mitinare n 1960, e mate te Tari Eyre man te kaentia n ana ririki ae 39. E kitana kainnabana ao niman natiia, a bwaka aia ririki iaan 16 te ririki. Natina mwaane aika a ikawai, Richard ao Chris Eyre, a kakoaua nakoiu bwa ngkai akea tamaia, a boutokaaki ao n tararuaki irouia kaain te bitiobiriki ao ni mwaneia n aron ana tangira Kristo, are I rangi ni kakaitau iai.
Iai tabeia kaaro ae teimatoa ibukiia aia utu.4 A katauraoi naba boutoka aika a kakawaki ao te kairi kaain te beretitentii ni kooram nakoia kaain te kooram man karikan aia beku ao mwaakan te Nakoanibonga ae te Aaron bwa aan maiuia.5
N te bong aei e boboto au marooro iaoia bitiobi ao aia kauntira, are a kakan n aranaki bwa “taan kawakiniia ana nanai n tiibu te Uea”—ao katerean te riki bwa taan kawakin tiibu ibukin te roro ae rikirake.6 E kakaongora bwa te Abotoro ae Bauro e kabotaua Iesu Kristo nakon “te tia Kawakin Tiibu ao te Tia Kawakin tamneimi.”7
Iai nimaua taben te bitiobi aika kakawaki ibukin tararuaan te uoote:
-
Te bitiobi bon te tia tararua n ibonga ae rietata n te uoote.8
-
Ngaia te beretitenti n te Nakoanibonga ae te Aaron.9
-
Ngaia te tia moti ni kabuta.10
-
E tararua te mwakuri ibukin te kamaiuaki ao te karietataaki, n reitaki ma tararuakiia naake a rootaki n te kainnano.11
-
E tararuai rekooti, taekan te mwane, ao kabonganaan ma kamanoan tabo n taromauri.12
N tabena ae te tia tararua n ibonga ae rietaata, te bitiobi bon te “tia kairiiri ibukin kamarurungan tamneia kaain te uoote.”13 Boni ngaia ana “reirei Iesu Kristo ae kakaonimaki.”14
N raonaki ma anne, “e tararua te mwakuri ibukin te kamaiuaki ao te karietataaki te bitiobi n te uoote.”15 E riai te bitiobi n anga te mwioko ni karaoan taabe n te bong koraki ibukin tibwauaan te euangkerio, kakorakorakiia membwa aika a boou ao aika a okira te aro, ibuobuoki, ao te mwakuri n te tembora ao kakaean te riki nakon te beretitentii n te kooram n unimwaane ao te Bootaki n Aine.16 E na tararua te mwakuri aei te bitiobi inanon te kauntira n te uoote ao inanon boowi ni kauntira ibukiia kairake.
Iai taben te bitiobi ae moan te kakawaki bwa te tia kawakin tiibu ni kairiia te roro ae rikirake, n raonaki ma kairake n ikawai, nakon Iesu Kristo.17 E katuruturua Beretitenti Russell M. Nelson tabeia ae moan te kakawaki bitiobi ma ana kauntira. E reirei bwa “moan tabeia ae te kabanea ni kakawaki bon tararuakiia ataeinimwaane ao ataeinnaine n [aia] uoote.”18 A boutokaia kaaro kaain te bitiobiriki n tararuaia ao n ribanaia ataei ao kairake inanon ana uoote. Te bitiobi ao te beretitenti n te Bootaki n Ataeinnaine a riai n buoka n iango. A kataia ni buokiia kairake ni maiuakin kainibaire inanon Ibukin Kakorakoraia Kairake, bwa a na tau ni karekei otenanti, ao ni karaoi ao ni kawakin berita aika tabu.
Ko na bae n titiraki, “Bukin tera ngkai e tuangaki te bitiobiriki bwa e na kabanea ana tai ae moan te bati ma kairake?” E katea Ana Ekaretia te Uea ni kakoroi nanon baika a kakawaki man moanibwai. N ae kaineti, katean Ana Ekaretia iai rabwatana ike iai taben te bitiobi ni kauoua. Iai tabena ni kaeti ma te reirei ibukin te uoote ae bwanin, ma iai naba tabena ni kaeti ma te reirei ibukin te kooram n ibonga.19
Ataeinimwaane aika ibonga ao ataeinnaine ae a mena n te roro ae teuana a mena n te mwaneka ae moan te kakawaki ao rikirakeia i nanon maiuia. Inanon te tai ae uarereke, a karaoi babaire are a na iai mwiina aika a bongana man teimaan. A baireia ngkana a tau ibukin te tembora, n nako ni mitinare,20 ni kataia ni mare n te tembora, ao ni katauraoi ibukin aia mwakuri i nanon maiuia. Babaire aikai, ngkana a tia ni karaoaki, a na iai mwiia n te maiu n rabwata ao n tamnei ibukin maiuia ae bwanin. Bitiobi, taiaoka ataia bwa kabanean te tai ae uarereke ma te kairake n ibonga ke te ataeinnaine, ke te ikawai e kona ni buokia bwa e na mataata n te mwaaka are e tauraoi nakoia rinanon ana Mwakuri ni Kamaiu Iesu Kristo. E kona n anga te nonori are e na kairia i nanon bongin maiuia.
Teuana te katooto are I a tia nooria iroun te bitiobi are e ibuobuoki n anga te aekaki n nonori aei nakoia ana kairake bon Bitiobi Moa Mahe. E weteaki bwa e na riki bwa te moan bitiobi i San Francisco Tongan Uoote.21 E mwaing mai Vava’u, Tonga. E mena ana uoote irarikin te marae ni wanikiba i California San Francisco airport, n te tabo are e mwakuri iai.22
E korakora mwaitiia kairake n te uoote, angiina man taian utu ake a mwaing nakon te United States. A aki tii reireinaki iroun Bitiobi Mahe n te taeka ao n te katooto naba iaon aron te riki bwa ana reirei Iesu Kristo aika a raoiroi, ma e buokiia naba n anganiia te taratara bwa tera ae a kona ni karaoia ao e buokiia ni katauraoi ibukin te tembora, mition, reirei, ao te mwakuri. E beku n te maan ae kaania 8 te ririki, ao miina ma ana iango ibukiia kairake e koro nanona.
E kaan 90 te batienti mairouia ataeinimwaane man te Kooram n te Nakoanibonga ae te Aaron ae a nako ni mitinare. Tengaun ma niiman ataeinimwaane ao ataeinnaine ake a riki bwa ngaiia te moan n aia utu ni kaei kuura n reirei aika rietaata.23 E kaitibo ma te mataniwi n reirein te aba (tiaki kaain ara aro), a karaoa te reitaki n iraorao ao n ikarekebai ni mwakuri bwa a na kanga ni buokiia kairake ni kakoroi nanon aia kouru aika a bongana ao n tokanikai iaon kangaanga. E tuangai te mataniwi n te reirei bwa e buokaki iroun Bitiobi Mahe n ana mwakuri ma naake a roko man aaba tabeua ake iai aia kangaanga. A ataia kairake ae a tangiraki iroun te bitiobi.
E kananokawaki bwa, e a motirawa Bitiobi Mahe ngke e beku bwa te bitiobi. N na aki kona nimwaninga te taunimate ibukina ae riinga te nano man kakorakora te namakin n tamnei. E rangi ni mwaiti te aomata. Te kuaea e kaainaki irouia 35 kairake aika kakaonimaki ake a tia ni karaoa aia mwakuri ni mitinare ke ni kaei kura n reirei ao a riki bwa kairake inanon aia tai n ibuobuoki ngke e riki bwa bitiobi. Temanna te tia taetae e kaota ana namakin ni kakaitau mairouia kairake ao kairake n ikawai n ana uoote. E anga te kamoamoaaki nakon Bitiobi Mahe ibukin te nonori are e a tia n anganiia ni katauraoi ibukin te maiu ao te mwakuri n ibuobuoki ae raoiroi. Ma ae kakawaki riki, e a tia Bitiobi Mahe ni buokiia ni karikirakea aia onimaki iroun Iesu Kristo bwa aan maiuia.
Ngkai, bitiobi, n taabo ake kam beku iai, n ami intawiu ao bootaki tabeua, kam kona ni katauraoa te aekaki ni kataratara anne ao ni karikirakea te onimaki iroun Iesu Kristo. Ko kona n anga kakao aika moan te korakora ni biti anua, ni katauraoiia ibukin te maiu, ao ni kaungaia bwa a na teimatoa iaon kawain te berita.
N reitaki ma anne, ko kona ni buokiia kairake ake a un ma aia karo iaon bwaai aika aki kakawaki.24 N te tai teuana ma teuana ngke e a taraa ni korakora itabaraaraaia kairake ma aia karo, te aomata are e tararua aia kooram ao aroia n te aro bon te aomata naba are a kawaria kaaro ibukin aia beeba ni kariaia nakon te tembora. Aio e kaaka te bitiobi n te nakoa ae onoti n anga taeka n reirei nakoia kairake ao aia karo ngkana e karika te maenako te itabaraaraa. A kona bitiobi n ibuobuoki n tarai bwaai n te taratara n te ekaretia ao ni katoki kangaanga aika a bati ke karako kakaawakiia. Ti anga ara kariaia bwa bitiobi a na aki mwiokoaki n te mwakuri n ibuobuoki nakoia tii tabeua utu bwa a aonga ni kabanea riki aia tai ao korakoraia ni buokiia kairake ao aia utu inanon kangaanga ae aron aikai.25
I kinaa temanna te bitiobi are e raoiakina te itabaraaraa ae korakora imarenan te nati te mwaane ao ana karo, e uota te rau nakon te mwenga ao ni katamaroai motinnano nakon te euangkerio. E buokiia kaaro te bitiobi ni kamataataia bwa te kekeiaki n riki bwa ana reirei Iesu Kristo e kakawaki riki nakon tain ma aron karaoan taabe nte mwenga.
Bwa e aonga ni bane riki te tai ma kairake, n taabo ake a mena iai, n raonaki ma baike a booaki n te reirei ke waaki ni kakukurei, a tia n kaongoaki bitiobiriki bwa a anga te mwioko ibukin karaoan boowi aika a riai ao tain te maroro ma ikawai. E boni ngae ngke a kona bitiobi n anga taeka n reirei iaon baika a kakaiaki ao aika kataweaki, ti kataua bwa a anga te mwioko ibukin te marooro iaon baika a kakaiaki, aki rang kataweaki are e aki irekereke ma taraan te kororaoi nakoia kaain te kooram n unimwaane ke te Bootaki n Aine—riki beretitenti ke mwaane ao aine n ibuobuoki. E na kairiia taan kairiiri te Tamnei ae Raoiroi26 n rineia membwa ake a karaoa te marooro aei karoa te maroro aei. Naake a mwiokoaki bwa a na karaoa te marooro aei a kona ni karekea te kaotioti. Eng, a riai ni kaini rongorongo n tainako.
Taan kairiiri aika rangi ni mwamwannano anganano n taainako ibukin te roro ae rikirake. Aio te tabo are a kabanea iai angiin aia tai n ibuobuoki n te Ekaretia kaain te bitiobiriki.
I kan tabeki tabeua taeka ae a kaineti nakoia kairake ao imwiina nakoia ara bitiobi.
Angiina buakomi kairake e tuai reke te taratara ae kiraati bwa antai ao aekara ngkami. Ma kam a roko n te roro are kam na karaoi iai rinerine aika bati kakaawakia i nanon maiumi. Taiaoka maroro ma am karo ao am bitiobi iaon rinerine aika a kakawaki akana imwaaim. Butimwaea te bitiobi bwa e na riki bwa raoraom ao am kauntira.
Ti ataia bwa iai kataakimi ao kariiri aika a kaitarai ngkami n aanga nako. Ti riai n rairinanora ni katoa bong n aron ana reirei Beretitenti Nelson. Taiaoka maroro ma ami bitiobi iaon bwaai ake e kona n ibuobuoki iai te tia moti ni kabuta ni kaeta maium ma ana kantaninga te Uea ao ni katauraoi ibukin te “mwakuri ae moan te kakawaki” are e mwiokoiko nako iai ni boong aikai.27 Ngkai e kaoi ngkami Beretitenti Nelson, taiaoka kaeta maiumi bwa kam aonga n riki bwa kaain ana tanganibuaka te Uea ibukiia kairake!28
Tabeua taeka ibukimi bitiobi ni bwanaana bwanaaia taan kairiiri ao kaain te Ekaretia. Ti kaota ara kakaitau ae moan te bati nakoimi. N taian bitaki ake kam butiaki bwa kam na karaoi n ririki aika a nako, bitiobi aika kam tangiraki, taiaoka ataia bwa ti rangi n tangiri ngkami ao ni kukurei iroumi. Ami anganano nakon te abanauea e kuri e kuri aki kona ni kabwarabwaraana. N te Ekaretia ao iai 30,900 bitiobi ao beretitenti n te mwaanga ake a beku ni kabuta te aonaaba.29 Ti karinei ngkami n tatabemanii ngkami nako.
Tabeua taeka ao nakoa aika a tabu ake a kabwarabwarai a kaonaki ni korakoran te tamnei, ae moan te korakoraf. Te nakoa ae te bitiobi e mena i moan taeka aikai. Te beku ibukin te Uea n te nakoa aei e bon rangi n onoti ni kawai aika a rang mwaiti. Wetean, kamatoaakina n te katei bai, ao kaokoroan te bitiobi bon te waaki ae e aki kona ni mwanuokinaki. Irou, ana taneiai bitiobi bon te tai ae e onoti inanon maiuna kioina ngke e karekei namakin aika kakaokoro man mwaiti aika a rianako tamaroaia. Bwa ai aron naba tai aika a onoti ngkana ko a mare ao ngkana ko a riki ni karo are e kangaanga aron kabwarabwaraana.30
Bitiobi, ti boutokai ngkami! Bitiobi, ti tangiri ngkami! Boni ngkami ana taan kawakin tiibu te Uea iaoia Ana nanai. E aki kona ni kitaningkami te Tia Kamaiu inanon nakoa aika tabu aikai. N aei ao I kakoaua, n te wiikente n te Itita aei, n aran Iesu Kristo, amen.