Nagungaren nga Addaan Pangpaimbag a Payakna:

Makapagballigitayo Pay a Naan-anay

Ni Elder Patrick Kearon

Ti Panguluen ti Pitupulo

Pinarmek ni Jesus ti panagabuso ditoy lubong tapno ikkannakayo iti bileg saan laeng a malasat, ngem babaen Kenkuana, mapagballigian ken maparmek.

Marin, siak ni Elder Holland, ken dumanin agpababan dagiti banag.

Makapagballigitayo Pay a Naan-anay

Maintrigatayo amin kadagiti estoria ti pannakalasat. Mangngegantayo dagiti pakasaritaan dagiti agsuksukisok ken gagangay a tattao a nagtalinaed a nagbiag ken nagballigi iti laksid dagiti rigat a napasaranda ket masaludsodtayo iti bagbagitayo, “Naaramidko kadi koma dayta?”

Mapanunotko a dagus ti Briton a paratakuat a ni Ernest Shackleton ken ti tattao ti barkona a HMS Endurance, nadadael iti agyelyelo nga Antarctica a nabati iti natikag nga isla iti dumani dua a tawen. Ti nakaskasdaaw a panangidaulo ni Shackleton ken ti saan a maparmek a panangrisutna ti nangisalakan ti biag dagiti taona, iti baet dagiti kapeggadan a kasasaad.

Kalpasanna mapanunotko ti crew ti Apollo 13 nga agwalwalagwag iti tangatang a sumanglad iti bulan! Ngem dimteng ti didigra idi bimtak ti oxygen tank, ket dida intuloy ti misionda. Gapu ta di umdas ti oxygen, nangipamuspusan dagiti crew ken mision control ket nakasubli a nasayaat dagiti tallo nga astronaut iti daga.

Ket napanunotko ti nakaskasdaaw a pannakalasat dagiti tao ken pamilia a biktima iti gubat, a naibalud iti kamkampo, wenno nagbalinda a refugee, a natured a namagpatalinaed ti namnama iti padada nga agsagsagaba, a nakaipaay iti imbag iti sango ti kinaranggas, ken nakatulong iti dadduma a makaandur iti maysa pay nga aldaw.

Kabalinam wenno kabalinak ngata ti makalasat iti ania man kadagitoy narigat a kasasaad?

Nalabit a ti dadduma kadakayo, nupay kasta, ibilangyo ti pakasaritaan dagiti nakalasat ket maamirisyo a dakayo ti sibibiag a pakasaritaan ti pannakalasat mismo itan kas biktima ti panagabuso, nabaybay-an, pannaka-bully, domestic violence, wenno ania man a rigat ti kastoy a kita. Bayat a mapadpadasam ti pannakaupay iti gandatmo a makalasat iti sitwasion a kasla nadidigra unay a barko wenno napintas a mision a natunday. Maisalakankanto ngata; agballigikanto ngata iti bukodmo nga estoria ti pannakalasat?

Ti sungbat ket wen. Makalasatka. Ti kinagpaysona ket nakalasatkan; naisalakannakan—ti Maysa a nagsagaba iti nakaro a tuok a sagsagabaem ken nagibtur ti saem nga ib-ibturam.¹ Pinarmek ni Jesus ti panagabuso ditoy lubong² tapno ikkannaka iti bileg saan laeng a makalasat ngem iti maysa nga aldaw, babaen Kenkuana, mapagballigiam ken maparmekmo—tapno awanton ti sakit, panagladingit, panagrigrigat, ket makitam dagitoy a nasukatan iti talna.

Agsaludsod ni Apostol Pablo:

“Siasino ti mangisinanto kadatayo iti ayat ni Cristo? tinto ladingit, wenno ti rigat, wenno pannakaidadanes, wenno ti panagbisin, wenno ti kinalamolamo, wenno peggad, wenno espada? …

“Saan, no di ket kadagitoy amin a bambanag agballigitayo pay a naan-anay gapu kadaydiay a nagayat kadatayo.”³

Dagiti Kari ti Natulagan nga Israel

Malagipyo idi nangipaulog ni President Russell M. Nelson iti sumaganad nga awis iti sapasap komperensia. Kinunana: “Bayat ti panagadalyo iti nasantuan a kasuratan … , allukoyenkayo nga agaramid iti listaan ti amin nga inkari ti Apo nga aramidennanto para iti natulagan nga Israel. Panagkunak masdaawkayonto!”⁴

Dagitoy dagiti sumagmamano a nabileg ken makaliwliwa a kari a nabirokan ti pamiliami. Panunoten nga isasao ti Apo dagitoy a balikas kadakayo— dakayo a makalaslasat—gapu ta dagitoy ket para kadakayo:

Dikayo agbuteng.⁵

Ammok dagiti leddaangyo, ket immayakon tapno ilisikayo.

Dikayto panawan.

Ket adda koma ti naganko kadakayo, ket saluadandakayo dagiti anghelko.⁸

Agaramidakto kadagiti datdatlag iti tengngayo.⁹

Makipagnakayo kaniak; agsursurokayo kaniak; paginanaenkayonto.¹⁰

Addaak iti tengngayo.¹¹

Sika ti kukuak.¹²

Kadagiti Makalaslasat

Kadagidiay a pammatalged nga adda iti panunot, kayatko ti direkta a makisarita kadagiti makarikna a kasla dida malibasan ti agdama a kasasaadda gapu iti naranggas nga aramid ti dadduma. No daytoy ti pakasaritaam iti pannakalasat makipagladingitkami kenka. Ipagunamgunammi kadakayo a parmekenyo ti pannakatikaw, bain, ken buteng, ken tarigagayko para kadakayo, babaen ken ni Jesucristo, nga agballigikayo.

Manipud iti Biktima Inggana a Nakalasat Inggana a Nagballigi

Ket no napadasanyon ti ania man a kita ti pannakaabuso, kinaranggas, wenno pannakairurumen, maawatanyo a dagitoy a pasamak ti gapu iti biddutyo ken maikarikayo a mangikut iti bain ken basol a mariknayo. Mabalin adda kapanunotanyo a kas iti:

Naliklikak koma daytoy.
Dinakon ay-ayaten ti Dios.
Awanton ti agayat kaniak.
Naperdiakon ket diakon maatur.
Maipakat ti Pannubbot ti Mangisalakan iti dadduma ngem saan kaniak.

Dagitoy biddut a pampanunot ken rikna ti mabalin a nangtubeng tapno magun-od ti tulong manipud iti pamilia, gagayyem, lider, wenno propesional, ket isu a nagmaymaysaka a nangsaranget. No dimmawatkayo iti tulong manipud kadagiti mapagtalkanyo, mabalin a diyo pay la maikkat ti bain ken gura iti bukod a bagi. Ti epekto dagitoy a pasamak ket makapagtalinaed iti uneg ti adu a tawen. Namnamaem nga iti maysa nga aldaw sumayaatton ti kaririknam, ngem saan pay a dimteng dayta nga aldaw.

Ti pannakaabuso saan idi, ket saan, ken dinto pulos agbalin a basolmo, ania man ti mabalin a sawen ti nagabuso wenno asino man. No maysaka a biktima ti kinaranggas, insesto, wenno pannakasuppiat, saan a sika ti nasken nga agbabawi; awan ti sungsungbatam.

Saan a bumassit ti pannakaikarim wenno ti pategmo wenno saanka unay a maay-ayat kas maysa a nabiag a tao, wenno kas maysa nga anak ti Dios, gapu iti naaramid ti maysa a tao kenka.

Dinaka ibilang ita ti Dios, ket dinaka imbilang iti kaano man, kas maysa tao tapno maum-umsi. Ania man ti napasamak kenka, dinaka ibain wenno napaay kenka. Ay-ayatennaka iti wagas a nasken pay a takuatem. Ket matakuatamto daytoy no agtalekka kadagiti karina ken no sursuruem ti mamati Kenkuana no kunana a “napategka iti imatang[na].”¹³

Dika makedngan babaen kadagitoy nakaam-ames a napasamak kenka. Sika, iti natan-ok a kinapudno, makedngan iti adda kenka nga agnanayon a pakabigbigan kas maysa nga anak ti Dios, babaen iti kinaan-anay ti Namarsua, ti agnanayon nga ayatna ken awis a maimbagan a naan-anay.

Nupay kasla di mabalin, mariknam a kasla di mabalin, makasangbay ti pannakapaimbag babaen iti milagro a bileg ti pannakasubbot iti Pannubbot ni Jesucristo, a nagungar “nga adda pagpaimbag a payakna.”¹⁴

Ti naasi a Mangisalakantayo, nagballigianna ti kinasipnget ken kinadakes, adda bilegna a mangilinteg ti amin a biddut, maysa a kinapudno a mangyeg iti biag kadagiti ginuliban ti dadduma.¹⁵

Ammuenyo koma a bimmaba ti Mangisalakan kadagiti amin a banag, uray pay ti napasamak kenka. Gapu iti dayta, ammona ti rikna ti agpaypayso a buteng ken bain ket ammona ti rikna ti nabaybay-an ken nadadael.¹⁶ Manipud iti kaunggan ti panangsubbot a panagsagabana, nangted ti iti namnama nga impagarupmo a napukaw iti agnanayon, pigsa a dimo patien nga adda kenka, ken pannakapaimbag a dimo mautob a posible.

Nalawag nga Ikondena ti Apo ken dagiti Propetana ti Abusado nga Ugali

Awan ti lugar ti aniaman a kita ti panagabuso—pisikal, seksual, emosional, wenno verbal—iti ania man a pagtaengan, ania man a pagilian, wenno ania man a kultura. Awan ti mabalin nga aramiden wenno sawen a nasayaat ti maysa nga asawa a babai, anak, wenno asawa a lalaki a mamagbalin kadakuada a “maiparbeng” a makabil. Awan, iti ania man a pagilian wenno kultura, ti “mangidawat” iti panagraut wenno panagranggas manipud iti maysa a tao nga addaan awtoridad wenno iti maysa a tao a dakdakkel ken napigpigsa.

Mabalin nga ilinged dagitoy nga agabuso dagiti nadadagsen a basbasolda ket maliklikanda iti nabiit a panawen. Ngem ti Apo, a makakita iti amin, ammona ti aramid ken panunot ken panggep ti puso.¹⁷ Isu ti Dios ti kinalinteg, ket nasken a matungpal ti nadiosan a lintegna.¹⁸

Namilagruan, ti Apo ket Dios pay ti kaasi kadagiti pudno nga agbabawi. Dagiti agab-abuso—pakairamanan dagiti naminsan nga inabusoda ti bagbagida—a nagpudno, iniddiandan ti basolda, inaramidda amin iti bilegda ti agbayad ken mangisubli, mapakawanda babaen ti milagro ti Pannubbot ni Cristo.

Dagiti napabasol a nagabuso, a nakapadas iti napalalo a kinadagsen ken kinasaem kadagitoy a pammabasol ti nadusa a saan a nainkalintegan. Uray isuda ket mabendisionan babaen ti panagsagaba ti Mangisalakan para kadakuada ken ti pannakaammo nga iti kamaudiiananna agtalinaedto ti kinapudno.

Ngem dagiti saan nga agbabawi a nagabuso tumakderdanto iti sanguanan ti Apo para iti nadangkes a krimenda.

Nakalawlawag ti panangkondena ti Apo iti panagabuso iti ania man a kita:“Ngem uray siasino a mangitibkalto iti maysa kadagitoy babassit nga ubbing … nasaysayaat pay kenkuana a maibattoon koma iti tengngedna ti maysa a bato ti gilingan a dakkel, ket, isu maipalned koma iti kaadalman ti baybay.”¹⁹

Panangigibus

Gagayyem a nakaro a nasugatan—ket para iti dayta a banag, asino man a nakapadas iti kinaawan iti hustisia ditoy a biag—makapangrugikayo manen ken adda maysa baro a pangrugian. Iti Getsemani ken iti Kalbario, “linak-am ni Jesus iti Bagina … amin nga ut-ot ken panagsagaba iti kaano man a napadasantayo,”²⁰ ket naparmekna amin dagitoy! Kadagiti takiagna a nakaunnat, idiaya ti Mangisalakan ti sagut ti pannakapalaing kenka. Addaan tured, panagibtur, ken napudno a pokus Kenkuana, sakbay nga agbayag makaumayka Kenkuana tapno awatem daytoy a sagut. Mapalubosam ti sakit ket ibatim daytoy kadagiti dapanna.

Impakdaar ti nadungngo a Mangisalakanyo, “Ti mannanakaw saan nga umay no di tapno agtakaw, ken agpatay, ken agdadael: Siak immayak tapno maaddaan[kayo] iti biag ken tapno maaddaan[kayo] iti nawadwad unay.”²¹ Maysaka a survivor, mapaimbaggka, ken makapagtalekka a babaen ti bileg ken parabur ni Jesucristo, mapagballigiam ken maparmekmo.

Paglaingan ni Jesus dagiti kasla imposible. Immay ditoy tapno pagbalinenna a posible ti imposible, ti di masubbot a masubbot, mapalaing ti di mapalaing, mapalinteg ti di mailinteg, mangikari iti di maikari.²² Ket pudno a paglainganna dayta. Kinaagpaysona, naan-anay Isuna kadayta. Iti nagan ni Jesucristo, ti Mangngagastayo, amen.

Para iti ad-adu pay nga impormasion ken pagadawan, kitaen iti “Abuse” iti Life Help section iti ChurchofJesusChrist.org and in the Gospel Library app.