Jolomil ch’utub’aj-ib’
Chixjunil choq’ re qachaab’ilal
Jolomil ch’utub’aj-ib’ re abril 2024


Chixjunil choq’ re qachaab’ilal

Sa’ li yu’am a’in ut sa’ li junelik q’e kutan, li rajb’al chixjunil li k’a’ru yo’ob’tesinb’il ut chixjunil lix na’leb’ li Dios, a’an naq taak’anjelaq chixjunil choq’ re li qachaab’ilal.

Wanko sa’ xwaq xb’e li po abril—li naxket xchihab’ naq li Jesukristo kixk’ojob’ wi’chik lix Iglees sa’ roso’jikeb’ li kutan—ut wan ajwi’ sa’ xkutankil li Paswa, naq nokosaho’k chixyeeb’al resil naq li Jesukristo kixnumsi xyu’am chi maak’a’ xmaak, kixtoj rix li maak, ut kiwakli sa’ loq’alil.

Jun li seraq’ reheb’ aj China naxye resil naq li ralal jun li winq xtaw jun li chaab’il kawaay.

“Jwal us a’an,” chankeb’ li rech kab’al.

“Jo’kan tana,” chan li winq.

Toja’ naq li ralal xt’ane’ sa’ li kawaay ut xkana chi toch’enaq.

“Ink’a’ us a’an,” chankeb’ li rech kab’al.

“Jo’kan tana,” chan li winq.

Xk’ulun jun li ejercito aj minol-u, ut ink’a’ xe’raj roksinkil li toch’enaq sa’ xyanqeb’.

“Jwal us a’an,” chankeb’ li rech kab’al.

“Jo’kan tana,” chan li winq.

Sa’ li ruchich’och’ a’in, anchal qujlenb’ilo xb’aan iq’, ink’a’ ch’olch’o li qab’e, ut wan naq us wanko, malaj k’iila sut ch’a’aj wanko. A’b’anan, sa’ xch’a’ajkilal li ruchich’och’, “naqanaw naq chixjunil taak’anjelaq choq’ chaab’ilal reheb’ li neke’rahok re li Dios.” Relik chi yaal, naq tiik nokob’eek sa’ xpaab’ankil li qasumwank, “chixjunil li k’a’aq re ru taak’anjelaq sa’ junajil choq’ re lee chaab’ilal.”

Chixjunil choq’ re qachaab’ilal.

Chaq’al ru li yeechi’inb’il! Xk’ojob’ankil li qach’ool xb’aan tz’aqal li Dios! Jo’ jun sachb’a-ch’oolej, sa’ rajb’al li qayu’am ut sa’ xna’leb’ li Dios, wan xnawb’al lix tiklajik jo’ ajwi’ lix raqik, xk’eeb’al chi uxmank chixjunil li k’a’ru us choq’ qe, ut qatenq’ankil chi santob’resiik rik’in li rusilal li Jesukristo ut lix tojb’al rix li maak.

Lix tojb’al rix li maak xb’aan li Jesukristo naru tooxkol ut tixtoj qix chiru li maak. A’b’an li Jesukristo naxtaw ajwi’ ru li qarahilal, li qach’a’ajkilal, li qayajel, lix rahil li qach’ool, ut li jache’k xqak’ul. Sa’ li yu’am a’in ut sa’ li junelik q’e kutan, naru taatuqub’amanq chixjunil li k’a’aq re ru xb’aan naq li Jesus kixq’ax ru li kamk ut li xb’alb’a. Li Jesus naxtenq’a li ani jorb’il ut li xik’ ilb’il, naxk’am sa’ usilal li xe’po’ chirib’ileb’ rib’, naxk’ojob’ xch’ool li wan sa’ junaatal, naxwaklesi li ink’a’ ch’olch’o lix b’e ut li wan xmajelal, ut naxb’aanu li sachb’a-ch’oolej li ka’ajwi’ naru chiru li Dios.

Naqab’icha li aleluya ut li hosana! Rik’in wankilal ut chaab’ilal, ut sa’ li na’leb’ k’uub’anb’il xb’aan li Dios choq’ re li sahil ch’oolejil, chixjunil naru taak’anjelaq jo’ usilal choq’ qe. Naru too’okenq sa’ li yu’am a’in rik’in kawil ch’oolej—ink’a’ rik’in xiw.

Maare ink’a’ taqanaw yal qajunes qib’ b’ar wan li us choq’ qe. Naq tinjayali wib’ injunes, tinjayali ajwi’ lin majelal, ut lix q’unal inmetz’ew. Relik chi yaal, re xb’aanunkil li chaab’il, tento chaab’ilaqo ajwi’ laa’o. Rik’in naq ka’ajwi’ chaab’il li Dios, naqasik’ xtz’aqob’resinkil qe qu rik’in li Jesukristo. Nokowulak sa’ tz’aqal li qachaab’ilal naq naqisi chiqix li ruchich’och’il winq malaj ixq, ut noko’ok jo’ ch’ina al chiru li Dios.

Naq naqak’ojob’ li qach’ool ut li qapaab’aal rik’in li Dios, li qach’a’ajkilal naru te’osob’tesiiq choq’ re li qachaab’ilal. Aj Jose, li kik’ayiik jo’ loq’b’il moos sa’ Egipto, moqon kixb’aanu xkolb’al lix junkab’al ut lix tenamit. Naq li profeet aj Jose Smith kiwan sa’ li Tz’alam Liberty, kixk’e reetal naq “li k’a’aq re ru a’in tixk’e aana’leb’, ut taawanq choq’ re aachaab’ilal.” Wi naqanumsi rik’in paab’aal, li ch’a’ajkilal li maajo’q’e taqaj xk’ulb’al naru tixkanab’ usilal sa’ qab’een ut sa’ xb’eeneb’ jalan, jo’ li maajun wa xqak’oxla chaq.

Nakawuuk li qach’ool ut li qapaab’aal rik’in li Qaawa’ naq naqab’eresi li qak’a’uxl sa’ li junelik q’e kutan; naq naqanaw naq taawanq li ch’a’ajkilal “yal jun ch’ina k’amok”; naq naqanaw naq naru taa’osob’tesiiq li ch’a’ajkilal choq’ re li qachaab’ilal; naq naqak’ulub’a naq li toch’e’k, li kamk, ut li kawil yajel wankeb’ xna’aj sa’ li yu’am a’in; ut naqapaab’ naq li qaChoxahil Yuwa’ ink’a’ naxk’e li ch’a’ajkilal yal jo’ reeqaj majal xtojb’al li maak. Ink’a’ raj tixk’e junaq pek re li naxpatz’ xwa, chi moko li k’anti’ re li naxpatz’ junaq xkar.

Naq nachal li ch’a’ajkilal, k’iila sut li jwal naqaj, a’an junaq qochb’een li toorab’i ut taakanaaq qik’in. Sa’ li hoonal a’an, maare ink’a’ us xyeeb’al li aatin yal k’aynaqo chixyeeb’al, us ta naqaye sa’ rahok. Wan naq naqaj ani toorochb’eeni sa’ li rahilal, ut taayaab’aq qochb’een; li tooxkanab’ chixk’utb’esinkil xrahil li qach’ool, ut wan naq maare ajwi’ li qajosq’il; ut toorochb’eni sa’ xyeeb’al naq wan k’a’ru li maji’ taqanaw.

Naq naqapaab’ li Dios ut lix rahom choq’ qe, li rahil ch’oolej q’axal nim naru ajwi’ taak’anjelaq choq’ re li qachaab’ilal.

Toj jultik we li kutan naq xwab’i resil jun li kawil toch’e’k sa’ b’eleb’aal ch’iich’ rik’ineb’ li ani raarookeb’ inb’aan. Naq naqak’ul chi jo’kan, sa’ rahil ch’oolej ut sa’ paab’aal, rochb’een laj Job ka’ajwi’ tooruuq chixyeeb’al “Li Qaawa’ xk’ehok, ut li Qaawa’ x’isink; Usilaatinanb’il taxaq xk’ab’a’ li Qaawa.”

Sa’ li Iglees yalaq b’ar sa’ ruchich’och’, wankeb’ 3.500 li distrito malaj oqech ut maare 30.000 li teep malaj rama li neke’xk’e li kolb’a-ib’ na’ajej. A’b’an sa’eb’ li oqech ut li teep, naab’aleb’ aj paab’anel neke’xk’ul nimla ch’a’ajkilal, ut neke’xnaw ajwi’ naq chixjunil taak’anjelaq choq’ re qachaab’ilal, us ta maji’ neke’xnaw chan ru.

Sa’ Huddersfield, Inglaterra, li Hermano Samuel Bridgstock kixk’ul li yajel cancer naq ok re chi b’oqe’k jun li ak’ awa’b’ej re oqech. Sa’ xk’ab’a’ lix yajel, kixpatz’ re li rixaqil, li xAna, k’a’ut raj naq tixk’ul junaq lix entrevista choq’ re li k’anjel a’an.

Chan lix Qana’ Bridgstock, “Xb’aan naq laa’at tatb’oqe’q jo’ li ak’ awa’b’ej re oqech.”

Jalam-uuch
Li junkab’al Bridgstock.

Us ta taakamq sa’ wiib’aq chihab’ chankeb’, li Awa’b’ej Bridgstock (li wan arin anajwan) ak yoo sa’ xkaa xchihab’ lix k’anjel. Naxk’ul kawilal jo’ ajwi’ ch’a’ajkilal. Sa’ lix oqech, yoo chi tamk li paab’aal ut li tenq’ank sa’ xyanqeb’ li komon. Us ta ch’a’aj, li rixaqil ut lix junkab’al toj neke’paab’an, neke’b’antioxin, ut neke’xk’ul ajwi’ li rahil ch’oolej. A’b’an neke’xpaab’ naq toj taa’ok choq’ sahil ch’oolej rik’in lix wankilal li Jesukristo.

Naq naqach’anab’ qib’, ut naqate li qak’a’uxleb’aal, naru taqeek’a naq wan xch’ina-usal, wan rajb’al, ut wan li qahiilal sa’ li sumwank li naxyeechi’i qe li Qaawa’. Naq wanko sa’ loq’laj tuqtuukilal, li Qaawa’ naru tooxkanab’ chirilb’al xna’aj li qayu’am sa’ li junelik q’e kutan, b’ar wi’ li k’a’ru ka’ch’in nak’anjelak sa’ komonil choq’ re xchaab’ilaleb’ laj k’ehonel ut laj k’ulunel.

Li xRebekah, lix rab’in lin awa’b’ej re mision, naxye resil naq kitijok re xtz’aamankil xk’ojob’ankil xch’ool, ut li Qaawa’ kixsume rik’in xtaqlankil chixsumenkil lix tz’aam jun li ras riitz’in li ink’a’ naxnaw li ru.

Jalam-uuch
Li xRebekah xsi lix ch’iich’ lix na’ re li qana’ch’in.

Chiru li ewu, li xRebekah yoo chi raho’k sa’ xch’ool sa’ xk’ab’a’ xkamik chaq lix na’, ut x’eek’asiik xch’ool re naq taaxik chixloqb’al xcombustible lix b’eleb’aal ch’iich’. Naq xwulak sa’ li gasolineer, xril jun li cheekal ixq li ch’a’aj wan rik’in lix nimla ch’iich’ li naxtenq’a chi musiq’ak. Moqon, li xRebekah xsi lix ch’iich’ lix na’ re li qana’ch’in, li ink’a’ jwal ch’a’aj xkelosinkil. Chan li qana’chin, “Xinaak’e sa’ achab’anb’il chi ak’il.” Wan k’a’ru na’el choq’ re li chaab’il naq nokotenq’ank jo’ naxb’aanu li Jesukristo.

Chan jun li yuwa’b’ej li nak’anjelak rochb’een li ralal sa’ xk’anjel li ilok komon, “Sa’ rilb’aleb’ li komon, ink’a’ yal naqakanab’ xmaatan li qech kab’al. Noko’ok b’an jo’ tz’aqal ramiiw, li taqlanb’il sa’ musiq’ej jo’ tz’aqal aj ilol re.” Li qakomonil sa’ sumwank rik’in li Jesukristo naxk’ojob’ qach’ool, nokoxjunaji, ut nokoxsantob’resi.

Naq jwal ra ajwi’ li ch’a’ajkilal, li k’a’ru ak xqatzol chaq sa’ musiq’ej naru xjultikankil qe naq li qaChoxahil Yuwa’ ak xnaw li ch’a’ajkilal li ok re chi k’ulmank. Kiwan li junkab’al b’ar wi’ xe’xk’ul chi jo’kan. Naq lix kok’al xk’ame’ sa’ li b’anleb’aal, moqon xe’k’ojob’aak xch’ool sa’ xjultikasinkil naq li Santil Musiq’ej ak xye reheb’ sa’ hasb’ k’a’ru te’royb’eni xk’ulb’al.

Naq li Qaawa’ nokoxkanab’ chireek’ankil li junelik q’e kutan, wanq naq a’aneb’ li qakamenaq li naqeek’a aran. Jun li qana’chin xtaw xsahil xch’ool naq ki’ok sa’ x’evangelio li Jesukristo li k’ojob’anb’il wi’chik. Wiib’eb’ lix ch’a’ajkilal xe’wan sa’ xyu’am—kiril jun li kawil toch’e’k sa’ jukub’, ut kikam lix na’ xb’aan naq kixkamsi rib’.

Jalam-uuch
Li hermana kinumta sa’ xb’een lix xiw ut kikub’e xha’.

A’b’an li qana’chin a’in xkuy xxuwankil li ha’ re naq taakub’eeq xha’ chi sub’b’il. Ut sa’ jun kutan li x’ok choq’ sahil kutan, kiril jun li komon chi k’anjelak sa’ xk’ab’a’ lix na’ re naq tixk’ul li kub’iha’ sa’ santil ochoch. “Li kub’iha’ sa’ santil ochoch xk’irtesi lin na’, ut xinrachab’ laa’in,” chan li qana’chin. “A’an li xb’een sut naq xk’ojob’aak inch’ool chirix lix kamik chaq inna’.”

Sa’eb’ li qaloq’laj b’ich naqab’i xyeechi’hom li Jesus naq chixjunil naru taa’elq choq’ re li qachaab’ilal.

Hilan at waam, li Dios tixk’e xb’ehil

Li toj taachalk, jo’ wi’ li ak xk’ulman.

Laa yo’onihom miwan chik chi chiq’b’il.

Li toj muqmu taak’utmanq sa’ kutan.

Chalqex, chalqex, aj santil paabʼanel

Chi sahaq wanq eechʼool.

Us ta ch’a’aj li b’eek jo’ nekeril,

Usilal toj teek’ul. …

Us ta tookamq naq toj wanko sa’ b’e,

Sa qach’ool, Us wanko!

Lix Hu laj Mormon naxk’utb’esi naq li Jesus, a’an li Kristo, ut naq li Dios naxb’aanu li naxyeechi’i. Chi tz’iib’anb’il xb’aaneb’ li profeet li musiq’anb’il xna’leb’, lix Hu laj Mormon natikla sa’ xyeeb’al resil lix ch’a’ajkilal jun li junkab’al li jwal kaw neke’wech’ok chirib’ileb’ rib’. A’b’anan, naq naqatzol ut naqatz’il rix li 1 Nefi 1 toj sa’ li Moroni 10, nokonach’ok rik’in li Jesukristo ut naqanaw naq li k’a’ru kik’ulman aran naru toorosob’tesi arin ajanwan.

Naq li Qaawa’ nak’anjelak rik’in lix profeet anajwan chixk’eeb’aleb’ li santil ochoch sa’ k’iila tenamit, naqil naq li rusilal li ochoch a’an nak’anjelak choq’ re li qachaab’ilal. Naqab’aanu li sumwank ut li k’anjel re naq toowulaq rik’in li Dios qaYuwa’ ut li Jesukristo, ut naqataw ru li qayu’am sa’ li junelik q’e kutan. Sa’ xk’ab’a’atq li junjunq, naqayeechi’i reheb’ li qakomon—li qaxe’ qatoon—eb’ li k’ojob’anb’il k’anjel ut li rosob’tesihom li sumwank jo’ aj kolonelo sa’ li Tzuul Sion, jo’ kixk’ut li Qaawa’.

Naq ink’a’ chik jwal najt nakana jun li santil ochoch choq’ re k’iila tenamit anajwan, jun li mayej li naru taqab’aanu, a’an xsik’b’al qasantilal sa’ rochoch li Qaawa’ chi kok’ aj xsa’. Junxil chiru k’iila chihab’, naqak’uula li qatumin, naqakawresi li qab’e, ut naqayal qaq’e re naq toowulaq sa’ li santil ochoch. Anajwan, wi ta naru chawu, rajlalaq wi’chik tatwulaq chiru li Qaawa’ sa’ lix santil ochoch. Kanab’ xk’anjel li santil ochoch chi osob’tesink, chi kolok, ut chi musiq’ank aawe ut re laa junkab’al—a’an li wan anajwan malaj li toj taawanq sa’ junaq kutan.

Jalam-uuch
Ixa’anb’ej chirix li junkab’al chirix li santil ochoch

Jo’kan ajwi’, wi naru chawu, chatz’il rix ma taaloq’ aat’ikr re li santil ochoch tz’aqal choq’ aawe laa’at. Chan jun li ixa’anb’ej naq li b’arwan jwal taaraj choq’ re, a’an tz’aqal lix t’ikr re li santil ochoch. Chan li ri, “Sa’ hasb’ li wixa’an kixye, “Tink’anjelaq sa’ tz’aqal lin t’ikr laa’in, ut naq tinkamq, tinmuqe’q sa’ li t’ikr a’an.”” Ut naq ak kikam, a’an ajwi’ li kixk’ul.

Chan li Awa’b’ej Russell M. Nelson, “Chixjunil li naqapaab’ ut chixjunileb’ lix yeechi’ihom li Dios rik’in lix tenamit re li sumwank neke’xjunaji rib’ sa’ li santil ochoch.”

Sa’ li yu’am a’in ut sa’ li junelik q’e kutan, li rajb’al chixjunil li k’a’ru yo’ob’tesinb’il ut chixjunil lix na’leb’ li Dios, a’an naq taak’anjelaq chixjunil choq’ re li qachaab’ilal.

A’an tz’aqal xk’anjel li Qaawa’ sa’ li junelik q’e kutan. A’an li naril chaq sa’ li junelik q’e kutan. A’an li naxyeechi’i chaq sa’ li junelik q’e kutan.

Naq moko tustu ta laa yu’am ut naq ink’a’ ch’olch’o k’a’ru aj-e, naq taawaj tat-usaaq a’b’an ink’a’ taanaw chan ru, kim rik’in li Dios qaYuwa’ ut li Jesukristo. Paab’ naq yo’yookeb’, naq nakate’xra, ut naq te’raj chixjunil choq’ re laa chaab’ilal. Ninch’olob’ naq yaal a’an, chi junajwa ut chi junelik, sa’ lix santil ut loq’laj k’ab’a’ li Jesukristo, amen.

Eb’ li raqalil

  1. Chi’ilmanq Jwan 16:33.

  2. Romanos 8:28.

  3. Tzol’leb’ ut Sumwank 90:24. Naq laa’o naqaye “us ajwi’,” wan naq naraj naxye naq yal tustu li k’a’aq re ru, a’b’an wan naq ink’a’ naraj naxye naq us choq’ qe sa’ tz’aqal yaal.

  4. Chi’ilmanq Moises 1:3.

  5. Chi’ilmanq Alma 7:11.

  6. Chi’ilmanq 2 Nefi 9:10–12. Li Dios ink’a’ naxmin ru li xtaql ch’oolej. Chi jo’kan, wan naq naxkanab’ ajwi’ lix maakeb’ li qas qiitz’in chiqatoch’b’al. A’b’an naq naqayal qaq’e, li rusilal li Jesukristo ut lix wankilal re tojok-ix naru tooxch’ajob’resi, tooxk’irtesi, tooxb’an, ut tooxk’e wi’chik sa’ usilal rik’ineb’ li qas qiitz’in, li yo’yookeb’ jo’ ajwi’ li kamenaqeb’.

  7. Chi’ilmanq Moroni 7:6, 10–12. Li Profesor Terry Warner xch’olob’ li na’leb’ a’in chi us.

  8. Chi’ilmanq Romanos 3:10; Moroni 10:25.

  9. Chi’ilmanq Moroni 10:32.

  10. Chi’ilmanq Tzol’leb’ ut Sumwank 122:4, 7.

  11. Sa’ xk’ulb’al li k’a’ru maajo’q’e raj taqaj xk’ulb’al, naniman li qana’leb’. Wan naq xk’amb’al li iiq rochb’een li Qaawa’ naxk’e xkawilal li qametz’ew re xkuyb’al li iiq a’an; sa’ Mosiah 24:10–15 li Qaawa’ naxye naq “nawula’aniheb’ lin tenamit sa’ xch’a’ajkilaleb’,” ut “nink’eheb’ xmetz’ew re naq moko ch’a’aj ta chiruheb’ xk’amb’al li riiqeb’.” Alma 33:23 naxye naq naru “seeb’aq lee riiq, xb’aan li sahil ch’oolejil chirix li Ralal.” Mosiah 18:8naxye naq wi “wan eech’ool chixk’amb’al eeriiq cherib’il eerib’,” naru “taaseeb’o’q.”

  12. Chan li profeet aj Isaias chirix li Mesias: “Lix Musiq’ li Qaawa’ wan sa’ inb’een; xb’aan naq li Dios xinxyul ut xinxtaqla chixyeeb’al li chaab’il esilal reheb’ li neb’a’, re xk’ojob’ankil xch’ooleb’ li ra wankeb’, … re xk’ojob’ankil xch’ooleb’ chixjunileb’ li yookeb’ chi yaab’ak; Ut laa’in tento tink’e xkorooneb’ laj Sion li ra wankeb’, ruuchil li cha tinhoy li sununkil b’an sa’ xb’eeneb’; jo’ ruuchil li tz’uyink, tento teb’intiqib’ rik’in chaab’il aq’ej” (Isaias 61:1–3). Jo’kan ajwi’, laj salmista naxyeechi’i lix yeechi’ihom li Qaawa’ naq “ewu taawanq yaab’ak, a’b’an eq’la, a’ chik li sahil ch’oolej” (Salmos 30:5). A’an ajwi’ li yeechi’inb’il choq’ reheb’ li tiik xch’ool sa’ li eq’la re li xb’een wakliik chi yo’yo.

  13. Tzol’leb’ ut Sumwank 122:4. Xpaab’ankil naq li ch’a’ajkilal taawanq “yal jun ch’ina k’amok” sa’ li junelik q’e kutan ink’a’ naraj xtz’eqtaanankil xyaalal naq maare jwal nim li rahilal naqanumsi wulaj wulaj sa’ qayu’am, toj reetal naq maare jwal ch’a’aj li wark sa’ xk’ab’a’ lix rahil qach’ool, malaj na’ayaynak li qamusiq’ xb’aan naq ink’a’ naqanaw ma us too’elq sa’ li junq kutan. Maare naru taak’ojob’aaq li qach’ool rik’in xnawb’al naq sa’ junaq kutan tooruuq chirilb’al chixjunil li xqak’ul chaq jo’ ilb’il sa’ li ruxtaan ut lix nawom li Dios, ut maare li na’leb’ a’an tooxtenq’a chi kuyuk sa’ xpaab’ankil li Dios toj sa’ roso’jik. Jo’kan ajwi’, wi tz’aqal na’ilok lix sa’ qu, wan ajwi’ li k’a’ru chaab’il anajwan; maare ink’a’ na’ajman naq ka’ajwi’ moqon taqoyb’eni rilb’al li us.

  14. Chi’ilmanq 2 Nefi 2:2.

  15. Chi’ilmanq Mateo 7:9–10. Xkanab’ankil li Dios chi numtaak sa’ qayu’am ink’a’ naraj naxye naq maak’a’ taqab’aanu. Naraj b’an naxye naq taqab’aanu xpaab’ankil naq li qaChoxahil Yuwa’ ut laj Kolol qe, li Jesukristo, ka’ajwi’ neke’raj li k’a’ru us choq’ qe, chi junelik. Naq nokoxket junaq rahilal, ink’a’ raj taqapatz’, “K’a’ut naq xketok we laa’in?” Sa’ paab’aal b’an naru taqapatz’, “B’ar wan li tintzol?” Ut naru tooyaab’aq chi yot’b’il qach’ool ut chi tuulan li qamusiq’, rik’in xnawb’al naq sa’ tz’aqal xhoonal ut sa’ tz’aqal xb’e li Dios, a’an tixk’e reeqaj rik’in li qosob’tesinkil.

  16. Okenaqo sa’ sumwank re naq tooyaab’aq rik’ineb’ li neke’yaab’ak, ut taqak’ojob’ xch’ooleb’ li neke’ajok k’ojob’aak xch’ool (chi’ilmanq Mosiah 18:9).

  17. Job 1:21.

  18. Chi’ilmanq Tzol’leb’ ut Sumwank 115:6.

  19. Xk’ulb’al li ch’a’ajkilal rik’in paab’aal, a’an jalan wi’chik chiru li rahil ch’oolej reheb’ li yeeb’ileb’ resil sa’ lix Hu laj Mormon, a’aneb’ li “ke’xmajewa li Dios, ut ke’rataw kamk,” a’b’anan “ke’xyal ru rik’in li yok’leb’ ch’iich’ re xkolb’al xyu’ameb’” (Mormon 2:14).

  20. “Hilan at waam,” Eb’ li B’ich, 71.

  21. “Chalqex, chalqex aj santil paab’anel,” Eb’ li B’ich, 18. K’oxla ajwi’ li aatin a’in:

    Kʼaʼjoʼ xrahom ut xchaabʼilal. …

    Sa’ xtojb’al qix, naqil

    Raqleb’ aatin, rahok, uxtaan

    Tz’aqal sa’ junajil!

    (“K’a’jo’ xrahom ut xchaab’ilal,” Eb’ li B’ich, 120.)

    Us ta ink’a’ naqanaw chan ru taa’elq chixjunil sa’ qayu’am, naqanaw naq lix k’anjel li kolb’a-ib’ tixjunaji li raqok aatin, li rahok, ut li uxtaan choq’ re li qachaab’ilal.

  22. Chi’ilmanq Abdias 1:21. Li profeet aj Jose Smith kixye: “Chan ru naq [eb’ aj Santil Paab’anil sa’ Roso’jikeb’ li Kutan] te’ok jo’ aj koloneleb’ sa’ li Tzuul Sion? Rik’in xkab’lankileb’ lix santil ochoch, xyiib’ankileb’ lix kub’sib’aal ha’, ut xk’amb’aleb’ xb’e chi uub’ej sa’ xk’ulb’al chixjunileb’ li k’ojob’anb’il k’anjel … choq’ re chixjunileb’ lix xe’ xtoon li kamenaqeb’” (Enseñanzas de los Presidentes de la Iglesia [2007], 505).

  23. Jun li komon li yoo chi okenk sa’ santil ochoch xb’een sut naru tixloq’ lix t’ikr chi jwal kub’enaq xtz’aq.

  24. Russell M. Nelson, “Li santil ochoch ut laa musiq’ejil k’ojleb’aal,” Jolomil ch’utub’aj-ib’ re octubre 2021.

Isi reetalil