Xjunajinkileb’ ru li wiib’ xninqal ru taqlahom
Naq li qajom chixtaaqenkil li Jesukristo naxk’am rib’ rik’in li qakawilal ut qametz’ew chixyu’aminkil li xb’een ut li xkab’ taqlahom chi tuqtu ruheb’ ut rik’in oxloq’.
Xtikib’ankil
Naq li wixaqil, xLesa, ut laa’in nokoxik sa’ jalan jalanq tenamit chiru li ruchich’och’ xb’aan li qak’anjel, nasaho’ qach’ool chixch’utub’ankil qib’ eerik’in sa’ ninqi ch’uut ut sa’ kok’ ch’uut. Lee rahom choq’ re lix k’anjel li Qaawa’ naxwaklesi qach’ool ut naxaqli jo’ jun xnawom ch’oolej chirix lix evangelio li Jesukristo. Nokosutq’i chaq sa’ kab’l chirix li junjunq chi ula’anink rik’in xpatz’b’al qib’ ma tz’aqal re ru li xqak’e chaq eere jo’ li xqak’ul.
Naq nokoxik chi k’anjelak, maak’a’ qahoonal re xik chi b’eek. A’b’an, naq naru, ninsik’ b’ayaq inhoonal rik’in jun yiib’ahom jwal nawulak chiwu. Nawulak chiwu xch’ina-usil li ninqi kab’l ut lix yiib’ankil ut jwal neke’wulak chiwu li q’a. Li t’uyub’anb’il q’a neke’xsachb’esi inch’ool. Li q’a Arco Iris aran Tokio, li q’a Tsing Ma aran Hong Kong, li q’a de la Torre aran Londres ut wankeb’ chik xkomon li wilom, k’a’jo’ naq nasach inch’ool chirilb’aleb’ li xchaq’al ru yiib’ahom a’an. Li q’a nokohe’xk’e chi nume’k sa’eb’ li na’ajej li ink’a’ raj tooruuq chi wulak wi chi jalan chik. (Rub’elaj naq tooxik chi uub’ej, nink’e reetal naq sa’ li hoonal naq yookin chixkawresinkil li aatin a’in, kik’ulman jun rahilal sa’ li q’a Baltimore. Naraho’ qach’ool chirixeb’ li yu’am xe’sach ut naqataqla xkawilal xch’ooleb’ li junkab’al xe’toch’e’.)
Jun xchaq’al ru t’uyub’anb’il q’a
Toje’, xink’ul jun ink’anjel li xinixk’am toj aran California, b’ar kinnume’ wi’chik chiru li xchaq’al ru q’a Golden Gate, nawb’il ru jo’ jun xchaq’al ru yiib’ahom sa’ xb’een li ruchich’och’. Li yiib’ahom a’in ch’ina-us li rilb’al, chaab’il choq’ re lix k’anjel, ut k’a’jo’ xnimal xna’leb’eb’ li ke’yiib’an re. A’an jun q’a t’uyub’anb’il chiruheb’ ninqi oqech li wankeb’ xninqal xk’ub’elal. Li xchaq’al ru ninqi xaqal oqech li neke’k’utun sa’ xb’een li palaw a’an li ke’yiib’aman xb’een wa. Chiru a’an chapchookeb’ li k’aam ch’iich’ li t’uyub’anb’il wi’ li b’e chiru li q’a. Li xkawil xmetz’ew li ninqi xaqal oqech naxk’e chi tuqlaak ru ut a’an tz’aqal li nak’ehok re chi k’anjelak chi us li q’a.
Xsutam li q’a Golden Gate
Li xb’een jalam-uuch ki’isiman naq yoo chi yiib’amank naxk’ut li xchaq’alil ru xyiib’ankil. Chixjunil xcha’al li q’a naxtaw xk’ub’elal chiruheb’ li ninqi xaqal oqech, li chapchookeb’ chirib’ileb’ rib’.
Getty Images/Underwood Archives
Naq tz’aqal lix yiib’ankil li q’a, rik’ineb’ li ninqi xaqal oqech wiib’ ut lix k’ub’elal yiib’anb’il sa’ xb’een pek, k’a’jo’ xkawil ut xchaq’al ru nak’utun.
Anajwan nekexinb’oq chirilb’al li xchaq’al ru q’a a’in—rik’ineb’ lix ninqi xaqal oqech li yiib’anb’ileb’ sa’ xb’een kawil k’ub’elal—rik’in li rilob’aal li evangelio.
Sa’ xraqik lix k’anjel li Jesukristo, chiru li naqak’ab’a’i anajwan jo’ li rahil kutan, jun aj Fariseo li wan chaq choq’ aj nawol chaq’rab’ kixpatz’ jun na’leb’ re li Kolonel li kixnaw naq chanchan naq moko naru ta xsumenkil: “At tzolonel, b’ar wan li taqlahom q’axal nim ru sa’ li chaq’rab’?” Laj yehol xyaalal li chaq’rab’ yoo “chixyalb’al rix” ut yoo chixsik’b’al jun xsumenkil li maare ink’a’ ch’olch’o, chi wan xb’alaq’ li rajom, a’ut kixk’ul jun xsumenkil tz’aqal re ru, loq’, sant, ut re choxa.
“Kixye li Jesus re, Taara li Qaawaʼ laa Dios chi anchal laa chʼool, chi anchal laa waam, ut chi anchal laa kʼaʼuxl.
“Aʼan li xbʼeen ut xnimal ru chaqʼrabʼ.” Qab’ihaq li na’leb’ chirix li q’a, li xb’een xaqal oqech!
“Li xkab’ chanchan ajwi’ a’an: Taara laa was aawiitz’in jo’ naq nakara aawib’ laa’at.” A’an a’in li xkab’ xaqal oqech!
“Saʼ xbʼeenebʼ li wiibʼ chi chaqʼrabʼ aʼin kʼojobʼanbʼil chixjunil li chaqʼrabʼ ut ebʼ li profeet.” A’ineb’ xkomon chik xcha’al li q’a!
Chiqatz’il rixeb’ li wiib’ xninqal ru taqlahom, k’utb’esinb’ileb’ ut ch’olob’anb’ileb’ sa’ lix sumehom li Jesukristo. Naq taqab’aanu a’an, kanab’omaq chi eek’ank sa’ lee k’a’uxl xjalam-uuch li xchaq’al ru li t’uyt’uukil q’a.
Chara li Qaawa’
Li xb’een, chara li Qaawa’ chi anchal laa waam, laa ch’ool, ut laa k’a’uxl.
Sa’ li sumenk a’in, li Jesukristo naxch’olob’ xyaalal li chaq’rab’ li natawman sa’eb’ li loq’laj k’utum sa’ li Najter Chaq’rab’. Xraab’al li Qaawa’ xb’een wa naxjayali rib’ sa’ laa waam—sa’ tz’aqal laa wanjik. Li Qaawa’ naxpatz’ aawe naq tatrahoq chi anchal aach’ool—chi q’axtesinb’il aawib’—ut chirix a’an, naq tatrahoq chi anchal laa k’a’uxl—rik’in laa seeb’al ut laa nawom. Lix rahom li Dios moko wan ta xramb’al chi moko naraqe’. Maak’a’ roso’jik ut nakana chi junelik.
Choq’ we laa’in, xyu’aminkil li xb’een xnimal taqlahom chanchan naq ink’a’ nak’utun, ut maare wan naq naluktesin. Us tana naq, rik’in rilb’al li aatin kixye li Jesus, li taqlahom a’in natawman ru chi us: “Wi nikineera, eb’ lin taqlahom chepaab’.” Naru ninb’aanu a’in. Naru ninra li qaChoxahil Yuwa’ ut li Jesukristo, li nikinixk’am chi tijok, chixtzolb’al li loq’laj hu, ut chi loq’onink sa’ li santil ochoch. Naqara li Yuwa’b’ej ut li Alalb’ej naq naqatoj li qalajetqil, naq naqoxloq’i li hilob’aal kutan, naq naqab’eresi qayu’am chi saq qu, ut naq noko’ab’in.
Xraab’al li Qaawa’ wan naq nab’isman rik’ineb’ li kok’ na’leb’ naqab’aanu, a’eb’ li yokb’ chiru xb’ehil li sumwank: choq’ reheb’ li saaj, roksinkil li redes sociales re k’ojob’ank ch’oolej sa’ xna’aj li sachok; elk sa’ li xajok, li kaax mu, malaj li ch’ina k’anjel b’ar wi’ nayale’ rix lix saqaleb’ ru; xk’utb’al oxloq’ choq’ reheb’ li k’a’aq re ru loq’.
K’ehomaq reetal li chaab’il eetalil a’in. Sa’ jun domingo laj Vance ut laa’in kiqatoch’ rokeb’aal jun ochoch ka’ch’in ut neb’a’. Laa’o ut jun siir chik aj tenq’anel sa’ li molam yooko chiroyb’eninkil li aatin “B’aanuhomaq usilal, okanqex,” chi yeeb’il chi kaw rik’in xyaab’ xkux jun aj Aleman re naq taa’ab’imanq toj junpak’al li okeb’aal. Li Hermana Muellar a’an jun reheb’ li xmalka’an li ke’wulak sa’ li teep. Ch’a’aj xteeb’al li okeb’aal chiru xb’aan naq mutz’ li ru. Naq koo’ok sa’ li ochoch li q’ojyin b’ayaq xsa’, kixk’e xsahil qach’ool rik’in junjunqeb’ xpatz’om: Ani lee k’ab’a’? Ma sa eech’ool? Ma nekera li Qaawa’? Kiqasume ut kiqaye re naq koowulak chixk’ulb’al lix mayej re kuyuk sa’. Us ta toj saajo chaq kiqak’e reetal naq ch’a’aj lix wanjik, ut lix sumehom nujenaq rik’in paab’aal kixtoch’ qach’ool: “Chiru li eq’la a’in xink’e jun ch’ina lajeeb’ centaaw chiru li meex. K’a’jo’ xnimal inb’antioxihom naq ninru chixk’eeb’al lin mayej re kuyuk sa’. Ma naru nekeb’aanu usilal chixk’eeb’al sa’ li k’uleb’aal hu ut teetz’iib’a lix huhil lin mayej re kuyuk sa’? Lix rahom choq’ re li Qaawa’ kixwaklesi li qapaab’aal rajlal sut koo’el sa’ li k’abl.
Li rej aj Benjamin kixyeechi’i nimla wankilal reheb’ li ani neke’ab’in chiru li xb’eenil ut xnimal ru taqlahom. “Nawaj raj naq chekʼoxla li osobʼtesiik ut li sahoʼk chʼoolej wankebʼ wiʼ li nekeʼpaabʼank rehebʼ lix taqlahom li Dios. … Osobʼtesinbʼilebʼ saʼ chixjunil li kʼaʼaq re ru, … ut wi nekeʼkuyuk chi tiikebʼ chi paabʼank toj saʼ rosoʼjik, nekeʼkʼuleʼ chaq saʼ choxa, … saʼ sahil chʼoolejil li maajoʼqʼe naʼosoʼ.”
Xraab’al li Qaawa’ nak’amok sa’ li junelik sahil ch’oolejil!
Chara laa was aawiitz’in
Li Jesus ut kixye, “Li xkabʼ chanchan ajwiʼ aʼan, Taara laa was aawiitzʼin joʼ naq nakara aawibʼ laaʼat.” A’an a’in li xkab’ li nimla xaqal oqech.
Arin li Jesus naxyiib’ jun li q’a re naq li qilob’aal taa’iloq chi tzuul, re xraab’al li Qaawa’, ut re naq li qilob’aal taa’iloq chiqasutam re xraab’aleb’ li qas qiitz’in. Neke’xk’ami rib’ chirib’ileb’ rib’. Lix rahom li Qaawa’ moko tz’aqal ta re ru wi neke’qatz’eqtaana li qas qiitz’in. Li rahom a’in naxrameb’ ru chixjunileb’ li ralal xk’ajol li Dios maak’a’ naxye ma winq, ma ixq, b’ar nachal, b’ar na’el chaq, k’a’ru naraj, ma wan malaj maak’a’ xtumin, jarub’ chihab’ wan re, ut chan ru xwanjik. Naqasik’eb’ chixjunileb’ li rahob’tesinb’ileb’ ut li toch’b’ileb’, li tz’eqtaananb’ileb’, xb’aan naq “juntaq’eeteb’ chixjunil chiru li Dios.” “Naqakʼe xtenqʼankilebʼ li qʼunebʼ xmetzʼew, naqataqsi li uqʼej li nalukta, ut naqakʼe xmetzʼew li xbʼeen aqej li maakʼaʼ xmetzʼew.”
K’oxlahomaq a’in: Li Hermano Evans kisach xch’ool naq kireek’a naq tento tixxaqab’ lix b’eleb’aal ch’iich’ ut tixtoch’ rokeb’aal li rochoch jun junkab’al ink’a’ naxnaw ru. Naq jun xmalka’an li wankeb’ numenaq lajeeb’ xkok’al kixte li okeb’aal, kixk’e reetal sa’ junpaat lix ch’a’ajkilal lix wanjik ut naq wan rajom ru. Li xb’een, li moko jwal ch’a’aj ta, a’an xb’onb’al li rochoch, ut chirix a’an ke’raj ru ile’k li junkab’al a’in sa’ li k’a’ru re ruchich’och’ ut sa’ musiq’ej.
Li na’b’ej a’an moqon kixtz’iib’a a’in chirix li ramiiw li kitaqlaak chaq sa’ choxa: “Nakanumsi laa yu’am chixtenq’ankileb’ li toj kok’eb’ sa’ qayanq. Nawulak raj chiwu xnawb’al k’a’ raj ru tixye li Qaawa’ aawe naq naxb’antioxi chawu li k’a’ru us nakab’aanu rik’in li k’a’ru re ruchich’och’ ut re li musiq’ej, choq’ reheb’ li kiristiaan li ka’ajwi’ laa’at nakanaweb’ ru ut taanaweb’ ru. B’antiox chixjunil li k’a’ru nakab’aanu choq’ qe, …choq’ reheb’ li misioneer xach’oolaniheb’. … Ninpatz’ wib’ ma tz’aqal k’ulujenaq li Qaawa’ aawik’in malaj yal ka’ajwi’ xawab’i.”
Xraab’al li qas qiitz’in a’an ajwi’ k’anjelak chiruheb’ ut xtenq’ankileb’ jo’ aj Kristiano. Ma naru teekanab’ chi ixb’ej li xik’ ilok-ib’, teekuyeb’ xmaak li xik’ neke’ilok eere, teek’uleb’ ut teerileb’ lee rech kab’al, ut teetenq’aheb’ li cheek? Chejunilex texmusiq’aaq naq yooqex chixkab’lankil lee ninqi oqech re xraab’aleb’ lee ras eeriitz’in.
Li Awa’b’ej Russel M. Nelson kixk’ut: “Xtenq’ankileb’ jalan—xk’oxlankileb’ jo’ naqak’oxla qib’, malaj mas wi’chik chiru xk’oxlankil qib’—wan choq’ tz’aqal xsahil qach’ool. Ut mas wi’chik wi ink’a’ naxchap rib’ rik’in li qab’e laa’o, malaj nokorisi sa’ li k’a’ru k’aynaqo wi’. Xyu’aminkil xkab’ li xnimal ru taqlahom, a’an lix laawil li wulak jo’ tz’aqal xtzolom li Kristo.”
Jun k’amok-ib’
Li Jesus kixk’ut ajwi’, “Saʼ xbʼeenebʼ li wiibʼ chi chaqʼrabʼ aʼin kʼojobʼanbʼil chixjunil li chaqʼrabʼ ut ebʼ li profeet.” Q’axal ch’olch’o ru a’in. Wan x’aajelil ru naq xraab’al li Qaawa’ ut xraab’al qib’ chiqib’il qib’ naxk’am rib’. Re naq li q’a Golden Gate tixb’aanu lix k’anjel li yiib’anb’il wi’, li wiib’ chi ninqi xaqal oqech tento neke’xkuy raalil li k’aam ch’iich’, li b’e, ut eb’ li b’eleb’aal ch’iich’ neke’nume’ chiru. Wi ink’a’ raj yiib’anb’il chi jo’kan, maare moko jwal usaq ta raj li q’a, ut maare taat’ane’q raj. Re naq chixjunil li t’uyt’uukil q’a tixb’aanu lix k’anjel yiib’anb’ileb’ wi’, li roqechal tento te’k’anjelaq sa’ komonil. Jo’kan ajwi’ naq li qajom chixtaaqenkil li Jesukristo naxk’am rib’ rik’in li qakawilal ut qametz’ew chixyu’aminkil li xb’een ut li xkab’ taqlahom chi tuqtu ruheb’ ut rik’in oxloq’.
A’b’anan, li wech’ink-ib’ sa’ li ruchich’och’ naxk’ut naq maare ink’a’ nokoru chirilb’al malaj chixjultikankil a’in. Junjunq neke’xik xch’ool chiroxloq’inkileb’ li taqlahom a’ut maak’a’eb’ xkuyum rik’ineb’ li maare wankeb’ xmajelal. Junjunqeb’ chik ch’a’aj choq’ reheb’ xraab’aleb’ li ani neke’xsik’ ru wank chirix li sumwank malaj chi najt chiru li paab’aal.
Chi junpak’al chik, wankeb’ li neke’aatinak chirix x’aajelil ru xraab’aleb’ li qas qiitz’in a’ut ink’a’ neke’xk’e reetal naq chiqajunil teneb’anb’ilo chiru li Dios. Junjunq neke’xtz’eqtaana chi jun waakaj naq wan junaq li yaal malaj li us ut li ink’a’ us ut neke’xk’oxla naq li k’a’ru na’ajman qik’in a’an roxloq’inkil ut xk’ulub’ankil chixjunil li k’a’ru neke’xsik’ ru li qas qiitz’in. Yalaq b’ar wan reheb’ li na’leb’ a’in naru naxsalab’ laa musiq’ejil q’a malaj naru ajwi’ naxk’e chi t’ane’k.
Li Awa’b’ej Dallin H. Oaks kixch’olob’ a’in naq kixye: “Taqlanb’ilo chixraab’al chixjunileb’, xb’aan naq lix jaljookil ru aatin li Jesus chirix laj Samaria aj uxtaan naxk’ut naq qas qiitz’in qib’ chiqajunilo. A’b’anan, sa’ x’anchalil qach’ool chixpaab’ankil li xkab’ chaq’rab’ a’in, aajel ru naq ink’a’ taasachq sa’ qach’ool xpaab’ankil li xb’een, a’an naq taqara li Dios chi anchal qach’ool, li qaam, ut li qak’a’uxl.”
Ch’otonel aatin
Jo’kan naq li patz’om choq’ qe laa’o a’an, Chan ru naqakawresi xq’ahil li qapaab’aal ut qaloq’onihom—rik’in xyiib’ankileb’ ninqi xaqal oqech re xraab’al li Dios ut xraab’aleb’ li qas qiitz’in? Us, toje’ yooko chixtikib’ankil. Lix yalb’al qaq’e maare nak’utun jo’ jun ka’sutink malaj sutq’iik toj b’ar wi’ natikla xyiib’ankil li q’a naqaj xyiib’ankil. Naru naqoksi re xtawb’al ru chi us lix evangelio li Qaawa’ malaj re xyeechi’inkil naq taqakanab’ xtz’ilb’aleb’ rix li qas qiitz’in. Maa’ani ak tiix malaj jwal saaj re xtikib’ankil a’an.
Rik’in xnumik li hoonal, chi k’uub’anb’il ru chi us ut rik’in xmusiq’ li tijok, li qana’leb’ neke’chaab’ilo’. Li k’a’ru ak’ naqab’aanu neke’ok choq’ xcha’al li qawanjik. Li k’a’ru neke’qatikib’ xb’aanunkil neke’tz’aqlo ru. Naqayiib’ li qamusiq’ejil q’a chi q’axtesinb’il li qaam ut li qak’a’uxl chiru li qaChoxahil Yuwa’ ut li Ralal Junaj Yola’jenaq, jo’ naq nokok’anjelak, nokob’atz’un, ut nokowan rik’ineb’ li qas ut li qiitz’in.
Sa’eb’ li kutan chalel, naq texnume’q sa’ xb’een junaq xchaq’al ru t’uyt’uukil q’a malaj naq teeril xjalam-uuch a’an, nekexinb’oq chixjultikankileb’ li wiib’ xninqal ru taqlahom li ki’aatinak wi’ li Jesukristo sa’ li Ak’ Chaq’rab’. Nintz’aama naq toomusiq’aaq xb’aan lix na’leb’ li Qaawa’. Nintz’aama naq li qaam ut li qak’a’uxl te’taqe’q chi tzuul re xraab’al li Qaawa’, ut te’xjayali rib’ rik’ineb’ li qas qiitz’in, re xraab’aleb’ li qas qiitz’in.
Chikawob’resiiq taxaq li qapaab’aal chirix li Jesukristo ut chirix lix tojb’al rix li maak, li ninch’olob’ xyaalal sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.