Eb’ li santil ochoch, eb’ li rochoch li Qaawa’ chiru chixjunil lix b’een li ruchich’och’
Wi tatchalq chi k’ulub’ejat ut rik’in tijok sa’ lix santil ochoch, tatkawresiiq rik’in lix wankil a’an.
Ma inkʼaʼ nekera li chʼina-usil aatin tojeʼ xqabʼicha? “Tinkʼe aametzʼew, ut xaqxo tateʼril, … chi waklesinbʼil xbʼaan li wuqʼ kaw xwankil.” Li Qaawaʼ yoo chixkawobʼresinkil chixjunilebʼ laj santil paabʼanel naq nekeʼchal saʼ lix santil ochoch. Chalen Kinshasa toj Zollikofen toj Fukuoka toj Oakland, eb’ li saaj, xjuneseb’ rib’, yookeb’ chixnujob’resinkileb’ li kub’sib’aal ha’ reheb’ li santil ochoch. Junxil, lix k’ihaleb’ li qaraarookil aj k’anjel sa’ li santil ochoch ak saq li rismaleb’—a’ut moko jo’kan ta chik. Eb’ li misioneer, li misioneer aj tenq’anel, ut li misioneer ak xe’sutq’i neke’tam yalaq ta b’ar. Chiru li ruchich’och’, yoo chi nimank jun eek’ahom li nokoxjilosi sa’ li rochoch li Qaawa’.
Jun chihab’ chaq, jun chaab’il ramiiw lin junkab’al, 95 chihab’ wan re, li wan sa’ relebʼaal saqʼe arin Estados Unidos, li kitzole’ xb’aaneb’ li misioneer 70 chihab’ chaq, kixye re lix ko’, “Nawaj xik sa’ li santil ochoch aawik’in.”
Lix ko’ kixye, “Us, at inna’, a’ut xb’een wa tento taakub’eeq aaha’.”
“Us,” chan, “nawaj naq taakub’eeq inha’.” A’an kikub’e’ xha’. Wiib’ oxib’ kutan chirix a’an, ki’ok sa’ li kub’sib’aal ha’ re li santil ochoch. Ut jun po chaq anajwan, kixk’ul li loq’laj tiqib’aak ut li tz’ape’k sa’ junajil. “Chiru chik li chʼochʼ yoo chi tamk xwankilal; xpejeʼ chik li tʼikr tzʼaptzʼo wiʼ anajwan.”
Ma aak’oxlahom jun sutaq k’a’ut naq li Qaawa’ tixtaqla raj lix profeet anajwanchixnujob’resinkil li ruchich’och’ rik’ineb’ lix santil ochoch? K’a’ut naq a’an, sa’ tz’aqal li hoonal a’intixk’e raj xb’ihomaleb’ lix tenamit re li sumwank naq rik’ineb’ lix lajetqil, te’ruuq chi kab’lamank k’iila cient chi rochoch li Qaawa’?
Sa’ li eq’la a’in, li Awa’b’ej Dallin H. Oaks kixk’ut jun ch’ina-usil xjalam-uucheb’ li santil ochoch yookeb’ chi kab’lamank chiru li ruchich’och’. Li xKathy ut laa’in toje’ xoowan chaq aran Filipinas. K’oxla li sachb’a-ch’oolej a’in: Li santil ochoch re Manila kiq’axtesiman sa’ 1984. Chirix xnumik 26 chihab’, kikab’laman xkab’il li santil ochoch aran sa’ li Ciudad de Cebu sa’ 2010. Anajwan, chirix xnumik 14 chihab’, yookeb’ chi kab’lamank, k’uub’amank, ut kawresimank re q’axtesiik 11 chik li santil ochoch. Chalen chaq sa’ xnim li saq’e toj sa’ xtz’e: Tuguegarao, Santiago, Urdaneta, Alabang, Naga, Ciudad de Tacloban, Iloilo, Bacolod, Cagayan de Oro, ut Davao. K’a’jo’ xchaq’alileb’ ru lix sachb’a-ch’oolejil k’anjel li Dios!
Chiru li ruchich’och’, yookeb’ chi nach’ok qik’in li rochoch li Qaawa’. K’a’ut naq sa’ li qakutankil?
Li wa’ak sa’ roso’jik
Li Qaawa’ kixye resil naq sa’ roso’jikeb’ li kutan, taawanq xrahileb’ li ninqi tenamit, eb’ li kristiaan “junes reheb’ te’raj,” chixjunil li kʼaʼaq re ru taawanq chi choqinbʼil,” taatamq xsachik li na’leb’, ut “ebʼ li winq teʼlajq xchʼool.” Ak xqileb’ li winq ut ixq neke’laj xch’ool: neke’q’unb’esiik xch’ool xb’aan li ruchich’och’, neke’jalb’ehiik xb’aaneb’ li xyaab’ kuxej aj q’unb’esinel, ink’a’ neke’xch’oolani rib’ sa’ musiq’ej, neke’laj xb’aan xkawil li wank jo’ tzolom. Maare ak xraho’ aach’ool naq aawilom junaq laa raarookil komon, li junxil kixyaab’asi xpaab’aal chirix li Jesukristo, kixch’olob’ xyaalal lix Hu laj Mormon, ut kixk’e xch’ool chixwaklesinkil lix awa’b’ejihom li Dios, chi najto’k sa’ junpaat rik’in xpaab’aal ut toj sa’ xmaril li Iglees. Ninye aawe, misach aayo’onihom! Us wanko. Xb’aan naq rik’in li Dios, maak’a’ li k’a’ru ink’a’ naru chi’uxmanq.
Li choqink ut xlajik li paab’aal a’in kiyehe’ resil xb’aaneb’ li profeet, a’ut li Qaawa’ kixyeechi’i naq taawanq jun tenamit re li sumwank, jun tenamit naroyb’eni lix k’ulunik a’an; jun tenamit li naxaqli sa’eb’ li na’ajej sant ut ink’a’ naru na’eek’asiik sa’ xna’aj. Ki’aatinak chirix jun tenamittiik chi paab’ank li naxka’pak’ali lix b’alaq’il na’leb’ li xik’ na’ilok, li naxkawob’resi lix paab’aal, li naxk’oxla li k’a’ru re choxa, li naxkanab’ rib’ chi tz’aqal sa’ ruq’ li Kolonel Jesukristo.
K’a’ut naq li Qaawa’ anajwan yoo chixnach’ob’resinkileb’ qik’in k’iila cient reheb’ lix santil ochoch? Xb’aan naq, sa’ xyi li choqink ut li aaleek wan sa’ li ruchich’och’, a’an xyeechi’i xkawob’resinkil ut rosob’tesinkileb’ lix santil paab’anel re li sumwank, ut yookeb’ chi tz’aqlok ru lix yeechi’ihom.
Li kiyeechi’iman aran sa’ li santil ochoch re Kirtland
Chan ru naq li santil ochoch a’in neke’xk’e qakawilal, neke’xk’ojob’ qach’ool, ut neke’xkol qix? Naqataw xsumenkil a’an sa’ lix tz’aam li profeet aj Jose Smith naq kixq’axtesi li santil ochoch re Kirtland. Sa’ li santil ochoch a’in eb’ laj santil paab’anel ke’xb’icha, “Chi kaw toobʼichanq qochbʼeenaqebʼ li anjel.” Li Kolonel kixk’ut rib’, ut ke’q’aj li najter profeet, ke’xq’axtesi xkomoneb’ chik lix laawil li tijonelil sa’ li evangelio k’ojob’anb’il wi’chik.
Sa’ li loq’laj hoonal a’an sa’ li santil ochoch re Kirtland, li Profeet kixtz’aama naq sa’ lix santil ochoch li Qaawa’, te’kawresiiq laj santil paab’anel rik’in lix wankil li Dios, naq taawanq lix k’ab’a’ li Jesukristo sa’ xb’eeneb’, naq taak’eemanq xtaqlankilebʼ lix anjel chirixebʼ, ut naq te’k’iiq rik’in li Qaawa’ ut “te’xk’ul xtz’aqalil li Santil Musiq’ej.” Eb’ li ninqi tz’aam a’in yookeb’ chi tz’aqlok ru sa’ li qayu’am naq nokoloq’onin sa’ li rochoch li Qaawa’.
Tiqib’anb’il rik’in wankilal
Sa’ li rochoch, nokotiqib’aak rik’in li choxahil wankilal. Nak’utman xyaalal ut nakawob’resiman li qapaab’aal chirix li Jesukristo ut li qarahom choq’ re. Nak’utman xyaalal chiqu sa’ musiq’ej aniho laa’o ut k’a’ru aj-e li qayu’am. Naq tiiko chi paab’ank, nakole’ qix chiru li aaleek ut li jalb’ehiik. Naqeek’a lix rahom li Kolonel naq a’an nokoxwaklesi chiruheb’ li qach’a’ajkilal ut lix rahil li qach’ool. Nokokawresiik rik’in lix wankil li Dios.
Lix k’ab’a’ wan sa’ qab’een
Sa’ lix santil ochoch, naqak’ul sa’ qab’een lix k’ab’a’ chi tz’aqal chik ru. Naq nakub’e qaha’, naqak’ut xyaalal li qapaab’aal chirix a’an ut li qajom chixpaab’ankileb’ lix taqlahom. Sa’ li santil ochoch, naqayeechi’i, rik’ineb’ li qasumwank, naq taqataaqe a’an chi junelik.
Jwal chaab’ileb’ li saaj re li Iglees a’in. Sa’ jun ch’a’ajkil ruchich’och’, neke’xk’ul sa’ xb’eeneb’ lix k’ab’a’ li Kristo. Sa’ Heber City, Utah, kiwan jun ch’utam re aatinak chirix li santil ochoch li taakab’lamanq aran. Oxib’ cient chi saaj ke’wulak sa’ li awimq wan chixk’atq re xk’utb’al rajomeb’ chirix li santil ochoch. Jun saaj winq, naq na’aatinak rik’ineb’ laj jolominel tenamit sa’ li ch’utam, kixye chi kaw xch’ool: “Laa’in nawaj sumlaak sa’ li santil ochoch a’in. [Li santil ochoch a’in] tinixtenq’a chi kanaak chi saq wu.” Jun chik kixch’olob’ naq li santil ochoch a’an reetalil li saqen ut li yo’onink. Eb’ li saaj winq ut ixq re li Iglees chiru li ruchich’och’ yookeb’ chixk’ulub’ankil lix k’ab’a’ li Jesukristo.
Eb’ li anjel sa’ qayanq
Sa’ li santil ochoch re Kirtland, li profeet aj Jose kixtz’aama sa’ tij naq “kʼeebʼilaq xtaqlankilebʼ laa anjelchirixebʼ [lix santil paab’anel].” Li k’anjelak chi kok’ aj xsa’ choq’ reheb’ li qaxe’ qatoon sa’ li santil ochoch naxk’ut xyaalalil naq toj wan li yu’am chirix naq tookamq.
Wan naq jwal loq’ li naqak’ul sa’ li rochoch li Qaawa’ jo’kan naq ink’a’ naqawotz chi k’utk’u, a’ut wan li k’a’ru naru naqawotz. Kaʼkʼaal chihab’ chaq, naq wan qochoch aran Florida, li xKathy ut laa’in koowulak sa’ li santil ochoch re Atlanta, Georgia. Sa’ li miercoles ewu, sa’ li 9 re mayo re 1984, chirix naq koo’el sa’ jun k’anjel sa’ li santil ochoch, jun aj k’anjel kolxpatz’ we ma wan inhoonal re xb’aanunkil jun chik li k’ojob’anb’il k’anjel. Jalan b’ayaq lix k’ab’a’ li kristiaan li tink’e ruuchil. A’an laj Eleazer Cercy xk’ab’a’.
Wulajaq chik, nujenaq li santil ochoch rik’ineb’ laj santil paab’anel. Naq kinkawresi wib’ re xb’aanunkil xka’ sut li k’anjel re li loq’laj tiqib’aak, kik’ehe’ we xk’ab’a’ li kristiaan li tink’e ruuchil. Kisach inch’ool naq kink’e reetal naq a’an ajwi’ li kinb’aanu ewer, laj Eleazer Cercy. Kiweek’a lix Musiq’ li Qaawa’ naq yoo chi raqe’k li loq’laj tiqib’aak. Moqon sa’ li ewu, naq toj wanko sa’ li santil ochoch, li xKathy kiril jun ramiiw lix junkab’al, li Hermana Dolly Fernandez, li kiwan rochoch aran Atlanta. Rik’in naq maajun winq re lix junkb’al wan rik’in, a’an kixpatz’ we ma naru tintenq’anq sa’ lix tz’apb’aleb’ sa’ junajil lix yuwa’ rik’ineb’ lix na’ xyuwa’. Usilanb’ilin chixtenq’ankil.
Naq wiq’wookin chiru li altar choq’ re li santil k’ojob’anb’il k’anjel a’in, kiwab’i wi’chik li k’ab’a’ej li ak tz’iib’anb’il chiru lin ch’ool, lix yuwa’, a’ laj Eleazer Cercy. Ninpaab’ chi anchal inch’ool naq chirix li yu’am a’in, laa’in tinnaw ru ut tinq’alu jun winq kinawe’ ru jo’ aj Eleazer Cercy sa’ li yu’am a’in.
Lix k’ihal li naqanumsi sa’ li rochoch li Qaawa’ naxk’e sahil tuqtuukilal ut ch’anch’ookil k’utb’esinb’il na’leb’, ut ink’a’ a’an xnimal ru k’utb’esihom. A’b’an chenawaq naq wankeb’ xtaqlankileb’ li anjel chiqix!
Lix tzʼaqalil li Santil Musiqʼej.
Li maatan re li Santil Musiq’ej nak’eeman qe naq nokok’ojob’aak choq’ komon sa’ li Iglees. Rajlal xamaan, naq naqak’ul chi k’ulub’ejo li kaxlan wa ut li ha’ re xjultikankil li qaKolonel, nayeechi’iman qe naq lix Musiq’ taawanq junelik qik’in. Naq nokochal chi kʼeekʼo qachʼool sa’ li rochoch li Qaawa’, li na’ajej q’axal sant sa’ li ruchich’och’, nokok’i rik’in li Qaawa’ ut naru “naqak’ul jun xtzʼaqalil li Santil Musiqʼej.” Rik’in lix wankil li Santil Musiq’ej, nokonuja rik’in tuqtuukilal ut sahil ch’oolejil ut oyb’enihom li inkʼaʼ naru chi yeemank. Naqak’ul li metz’ew re kanaak jo’ xtzolom a’an, us ta naqataw qib’ sa’eb’ li na’ajej moko santeb’ ta.
Li Awa’b’ej Russell M. Nelson kixye: “Laj Kolol qe ut laj Tojol qix, li Jesukristo, tixb’aanu xkomoneb’ lix k’anjel q’axal ninqeb’ chalen chaq anajwan toj taak’ulunq wi’chik. Taqil xnimal ru k’utb’esihomnaq li Dios Yuwa’b’ej ut … li Jesukristo … neke’xjolomi li Iglees a’in sa’ nimajwalil ut loq’alil.” Xnujob’resinkil li ruchich’och’ rik’ineb’ li rochoch li Qaawa’ a’an jun nimla k’anjel ut jun sachb’a-ch’oolejil eetalil.
Ex wamiiw, wi nokoru a’ut maji’ nokoxik chi kok’ aj chik xsa’ sa’ li santil ochoch, chiqatawaq xkomon chik li qahoonal re loq’onink sa’ li rochoch li Qaawa’. Chootijoq chirixeb’ li santil ochoch li yeeb’ileb’ resil, re naq te’ruuq chi loq’mank xna’ajeb’, naq li jolomil tenamit te’xk’ulub’aheb’ lix kab’lankileb’, naq eb’ li chaab’il aj k’anjenel te’nimob’resiiq xseeb’aleb’, ut naq eb’ li santil q’axtesink te’k’ulub’aaq xb’aan li choxa ut te’ula’aniiq xb’aaneb’ li anjel.
Li yeechiʼink
Li santil ochoch a’an tz’aqal rochoch li Qaawa’. Wi tatchalq chi k’ulub’ejat ut rik’in tijok sa’ lix santil ochoch, tatkawresiiq rik’in lix wankil a’an, taawanq lix k’ab’a’ sa’ aab’een, taak’eemanq xtaqlankileb’ lix anjel chawix, ut tatk’iiq sa’ li rosob’tesihom li Santil Musiq’ej.
Li Qaawa’ kixye, “Li junjunq chi aamej li nakanabʼank re lix maak ut nachal wikʼin, ut naxpatzʼ inkʼabʼaʼ, ut naʼabʼin chiru lix yaabʼ inkux, ut naxpaabʼebʼ lin taqlahom, taaril li wilobʼaal ut tixnaw naq wankin.” Wankeb’ k’iila paay ru rilb’al li ru li Kristo, ut maajun chik na’ajej q’axal chaab’il chiru lix santil ochoch.
Sa’ li kutan a’in re xsachik li na’leb’ ut li choqink, ninch’olob’ xyaalal naq li junjunq chi santil ochoch a’an lix santil ochoch a’an ut te’xkol qix ut toohe’xkawresi choq’ re li xchaq’al ru kutan naq, rochb’eeneb’ chixjunil lix santil anjel, li qaKolonel taasutq’iiq sa’ xnimal ru, xwankil, ut xnimal xloq’al. Sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.