O Cei ena Tiko ena Yasa ni Turaga? O Cei?
Na Turaga ena gadreva me kila se o cei me na vakararavi kina.
Ena yakavi nikua au na vagolea tiko na noqu vosa ena kacikaci ni veiqaravi ni dua na sere ni lotu. “O cei ena tiko ena yasa ni Turaga, o cei? Oqo na gauna me vakaraitaki kina“ (Hymns, naba 260).
Ena gauna oqo, na itabatamata ni taucoko ni gauna, ni da vakavakarau ki na iotioti ni veivaluvaluti kei vuni ca, ka namaka tiko na lesu mai ki vuravura nei Karisito, sa ka bibi sara me kilai se o cei e tiko ena yasa ni Turaga.
Ko ni na nuitaka beka me rawa ni ra na wili kece kina na matabete taucoko me ra nuitaki ka tuvai me ra vakaitavi ena mataivalu ni Turaga. Nikua ena rauta tiko ni 3 na milioni na kedra iwiliwili era tiko ena Matabete i Eroni, vakakina na Matabete i Melikiseteki.
E dau leqa, ni levu vei ira na tamata oqo, era se gone kei ira era sega sara ni gone era sa mai yali tawamacala, YT (AWOL).
Ena dua na siga era a dabe vakadigagalu ka ra vakotora e buladeladra na iliuliu na ligadra ka vakadeitaka vei ira na matabete. Era a veiyalayalati ena siga o ya, ena veiyalayalati ni talairawarawa kei na veiqaravi vua na Turaga.
Me da kila vakavinaka na bibi ni veiyalayalati oqo sa dodonu kina me da tarogi keda , “na cava na matabete?” o ira na dikoni gugumatua era kila vinaka na isau ni taro oqo: na matabete sa ikoya na kaukauwa me da veisosomitaki ena yaca ni Kalou.
Na cava na ibaleble ni ka oqo vei kemuni na dikoni, na ivakavuvuli, kei kemuni na bete? Kena imatai, sa dodonu vei iko mo veivotayaka, vakarautaka ka masulaka na sakaramede. E ka bibi li na ka oqo? E vaka dina kina!
O cei e a vakacabora na imatai ni sakaramede ka sa tiko vei keda nikua na kena itukutuku? Io sa dina sara ni kena isau na taro o ya, na Turaga o Jisu Karisito ga. Ena yakavi ni siga ni nona vakararawataki mai na Were o Kecisemani. Na Karisito e vakarautaka, masulaka, ka veisoliyaka na sakaramede vei iratou na Nona tisaipeli. O ya gona ni da sa qarava tiko na cakacaka tabu vakalotu oqo eda sa sosomitaki Koya sara tikoga na iVakabula. O ya sa bau dua toka na ka.
Ena gauna e a solia kina o Joni na Dauveipapitaiso na matabete i Eroni vei Josefa Simici kei Oliva Kauderi ena 15 ni Me 1829, e a kaya, “Na Matabete i Eroni ka tiko kina na nodra cakacaka na agilosi dauveiqaravi, na vunautaki ni ivakavuvuli ni veivutuni kei na papitaiso ena tabadromuci e wai me bokoci kina na ivalavala ca.” (V&V 13:1) O ya e dua na itavi bibi vua na tamata ena veitabayabaki. Na qaravi ni itavi o ya sa na matata sara ga kina ni da tiko ena yasa ni Turaga.
Sa na qai vakacava na Matabete i Melikiseteki? E na i ka 84 ni wase ni Vunau kei na Veiyalayalati e tukuni kina vakaoqo, “Raica sa ilesilesi ni matabete levu me vakayacora na cakacaka kece ga vakalotu; ia sa tu kina na kaukauwa me vakatakila na veika vuni ni matanitu, kei na kaukauwa me kilai kina na loma ni Kalou” (t. 19). Na matabete oqo e tiko kina na kaukauwa ni veivakavulici, veiliutaki, veivakalougatataki ka veivakabulai, veituberi ka veivauci. Na veiqaravi kece ni matabete oqo ena kevaka era qarava vinaka tiko na turaga era na vakamatatataka tu kina ni ra sa tiko sara ga ena yasa ni Turaga.
E dua na ivakaraitaki vinaka duadua ni kaukauwa ni veivauci ni matabete oqo sa i Nifai na luvei Ilamani. Me vaka ni sa rui gugumatua ena nona dau vunautaka na vosa ni Kalou, e a qai solia kina vua na Turaga na kaukauwa ni veivauci me, “… ka kecega ko na vauca e vuravura ena vauci mai lomalagi, ia na ka kecega ko na sereka e vuravura ena sereki mai lomalagi” (Ilamani 10:7). O Nifai e a rawa me dua dina na iliuliu qaqa ena mataivalu ni Turaga e na dua ga na itabatamata e rawa.
Sa dua na ivakaraitaki levu ni veivakadinati mai vua na Tamada Vakalomalagi na nona a wasea mai vei keda e dua na iwase ni Nona kaukauwa, me da vukei Koya kina ena Nona cakacaka ena kena sa toso tiko yani me roboti vuravura.
Vakaraica matua na kena tuvalaki vakamatau na gauna e dau soli kina na kaukauwa ni matabete. Ena gauna au a yabaki 12 kina, erau a vakotora e uluqu na ligadrau o tamaqu, Charles Oaks kei noqu bisopi o George Collard ka solia vei au na kaukauwa ni Matabete i Eroni ka meu vakatikori ki na ilesilesi vakadikoni.
Ena vica vata tale na yabaki e muri, e a vakayagataka tale o Elder Gordon B. Hinckley na veiqaravi vakalomalagi vata ga o ya me tabaki au ki na ilesilesi ni Le Vitusagavulu. Na veitabaki kece e dau vakayacori ena vakaraitaka tiko na ikuri ni veidinadinati vakalou kei na dua na gauna donu ni itavi me qaravi ena yasa ni Turaga.
Ena gauna era vakasoqoni kina na veimataivalu, ena dau buki ga na kena druadrua ena vanua ni veiraravui. Ia, na ivalu oqo ni vakabulai ni yalo e duidui toka. Na veisaqasaqa e yaco tu ga ena veisiga ena bula ni tamata yadua, ka sa qai sotava kina na sotia ni Turaga na mataivalu ni nanumi koya vakaikoya, kocokoco kei na garogaro ca nei Setani.
Eda raici ira e ke na 2,060 na gonetagane bulicaki vinaka ka cauravou yaloqaqa ni mataivalu i Ilamani, ni ra vakadreta tiko na gadrevi ni kena tuvaki vinaka na yago ni bera ni ra lewena na mataivalu. Ia e se vo ga na itutu me ra qaravi tavi kina o ira era yalo vakatagane.
E dua tiko na makubui keirau tagane yabaki 11, o Adriu, ka na rairai sa na dabe tu beka ena idabedabe qiqi ena vo ni nona bula taucoko. E sa na tabaki tiko me dua na dikoni ena vulaivuata ka sa na curu yani me lewe ni mataivalu matabete ni Turaga. Na ituvaki ni yagona ena sega ni vakalailaitaka na itavi ena qarava ena ivalu oqo, baleta ni sega ni iyaragi ni veiraravui ena rara ni veivaluvaluti veilecayaki oqo na moto, iseleiwau, kei na dakaititi.
Ia na iyaragi ni ivalu ka kena isau na bula tawamudu ena laurai kina na isasabai ni Kalou sai koya na dina, buladodonu, vakabauta, masu, kei na vosa ni Kalou (raica Efeso 6:13–18). Na veiyaragi oqo era dulaki tiko ena noda vakasama, gusuda, kei na veika eda vakayacora. Na veika vinaka kece eda vakasamataka, tukuna, ka cakava, sa dua tiko na qaqa vua Turaga.
O ya gona na vuna e sega kina ni dua na leqa vei Adriu na nona vakaitavi ena ivalu oqo. Erau sa vakavulici koya sara vakavinaka na nona itubutubu. Sa tu vakarau sara tu ga oqo o koya me lewena na mataivalu ni matabete.
Na veika ena rawa ena ivalu oqo e sa rui cecere sara. Na icovi sa ikoya na yalodra na luvena tagane kei na yalewa na Kalou, na nodra bula tawamudu. Na nodra vakabulai se yali na yalo oqo ena vakatau mai na kaukauwa kei na itovo savasava, ena yaloloma kei na veiqaravi, vakakina na vakabauta kei na vakanuinui.
O Adriu sa na lewena tiko na kuoramu ni dikoni ena nona tabanalevu. Eratou na vakavulici koya me veivotayaka na sakaramede ka dau vakasoqona vata mai na ilavo ni lolo. Eratou na dau vakaraici koya vinaka tiko baleta ni o ya na itavi ni kuoramu ni matabete—veilomani vakai ira. Sa ikoya o ya na icakacaka ni kena tauyavutaki na mataivalu ni matabete ni Turaga, ki na veikuoramu.
Au a veiqaravi tu vaka pailate ni Mataivalu e Macawa ni Amerika ena dua na gauna balavu ni noqu bula. Ni oti e 40 na yabaki o ira na tamata oqo era se veivolekati tu ga me yacova mai nikua.
Ena neimami vuli pailate dauvala tiko kina sa dau vakadreti vei keimami me ra dau “taqomaki na yamata ni vuka. (wingman) Me dau raici wasoma na nodra ono na kaloko (bui ni waqavuka e muri) me rawa ni kilai ni sega ni dua na waqavuka ni meca e vuni tiko yani e dakuna.”
Kevaka me sa ivakasala vinaka me da dau taqomaki ira na yamata ni vuka ena gauna e yaco tiko kina na vuka sa ivakasala cecere sara me da tiko volekati ira, ka taqomaki ira na lewe ni noda kouramu ena noda sasaga meda tiko ena yasa ni Turaga, me da lako yani ka kauti ira lesu mai ni ra dau lako sese.
Na dei ni noda tiko ena yasa ni Turaga e sa dau ivakasala vinaka bibi me yacova mai na gauna oqo. Sa dau vakadreta tiko na noda parofita ni da sa tiko oqo ena iotioti ni gauna, Eda sa kila mai na ivakatakilakila ni gauna ni sa voleka sara mai na iotioti ni gauna. Sa kila vinaka tale tu ga o Setani. O koya kei ira na nona ilawalawa era na sega vakadua ni moce.
Ena dua na Vuli Veiliutaki e Vuravura Raraba, e kaya kina o Peresitedi Gordon B. Hinckley baleta na ituvaki ni bula savasava e vuravura, “Au sega mada ni kila me levu cake na ca mai na gauna kei Sotoma kei Komora.”
E kuria ka kaya, “O ira kei ira na le wena era a vakarusai. Eda raica na kena ka vakatautauvata nikua. Era babasika ena veiyasai vuravura. Au nanuma ni Tamada e sa na tagi ni rai mai ka raici ira na luvena tagane kei na yalewa ena nodra sa rui talaidredre” (“Tucake Kaukauwa ka Sega ni Yavalati Rawa,” Soqoni ena Vuli ni Veiliutaki e Vuravura Raraba, 10 ni Janu., 2004, 20).
Au sega ni kila se me na qai veivakaroti tale vakacava vei keda na parofita.
Ena itekivu ni nona vosa ena dua na koniferedi sa qai oti walega oqo, e a kaya kina o Elder Dallin H. Oaks, “sa vakavolivoliti keda tu oqo na ivakatakilakila ni Lesu mai Vakarua ka sa toso cake tikoga na kena revurevu… . Ni da sega ni qai rawa ni veisautaka na dina ni kena yaco mai ni lesu mai vakarua, ka dredre talega ni kila na kena gauna dodonu, ia e rawa ni da vakatotolotaka na noda vakavakarau me da vakauqeti ira era bula volekati keda me ra cakava vakakina. Me da sa vakavakarau rawa vakayago ka vakayalo talega me baleta na ka e sa parofisaitaki tu me baleta na Lesu mai Vakarua.” (“Vakavakarau ki na Lesu Mai Vakarua” Liaona, Me 2004, 7–9).
Na veitukutuku vakaoqo era a babasika mai ni bera tiko na gauna era a vakacaca kina na veicagilaba rerevaki ena vanua vaka-Caribbean vakakina na vakacaca ni Sunami mai na Tokalau kei Esia.
Na noda serenilotu, “O Cei ena Tiko ena Yasa ni Turaga,” e vakavulica veikeda, “sa kena gauna oqo me vakaraitaki.” Oqo na gauna me da vakadeitaki keda kina ena noda vakabauta kei na ivakavuvuli vakataki Kavetani Moronai. Eda sa gadrevi sara ga oqo, na dikoni, ivakavuvuli, bete, bisopi, italatala qase, le vitusagavulu bete levu, kei na peteriaki. Oqo na kena gauna me da vakaraitaka kina na noda vakavinavinaka ena vuku ni veisorovaki ni noda Turaga o Jisu Karisito. Oqo na gauna me da vakaraitaka kina na noda vakabauta, ena noda talairawarawa ki na ivunau e so me vaka na lawa ni tiko savasava kei na ikatini, na lawa ni vosa ni vuku kei na rokovi ni Sigatabu.
Oqo na gauna me da wasea kina na kosipeli vei ira na wekada. Oqo na gauna me vakaraitaki kina ki vuravura ni dua tiko na ivakaraitaki ni bula kilikili kei na yalomalumalumu, kei na ivakaraitaki ni bula dodonu kei na bula savasava.
Me kakua sara ni da vakaveitaliataka na kaukauwa ni matabete ka goleva na veivakacacani ni iyaloyalo vakasisila.
Oqo na gauna me da railesuva kina na veiyalayalati eda a cakava vata kei na Turaga ena wai ni veipapitaisotaki, na veiyalayalati eda cakava ni da sa ciqoma na Nona matabete, kei na veiyalayalati eda cakava ena Nona valetabu.
Oqo sara ga na gauna me da vakaraitaka ni da sa tiko dina ena yasa ni Turaga.
Kemuni na taciqu, oqo na Nona cakacaka. Sa vakalesui tale mai vua na Parofita o Josefa Simici na kosipeli i Jisu Karisito ena iotioti ni gauna. E liutaka tiko na Lotu oqo na Turaga o Jisu Karisito, ena nona veivakauqeti vua na Nona parofita o Peresitedi Gordon B. Hinckley. Ena lesu tale mai ki vuravura na Karisito me mai vakatulewa ka veiliuitaki vakatui ka da na tucake yadudua e matana ena dua na siga me da na lewai ena noda vakanananu, na noda ivalavala kei na gagadre ni yaloda. O Koya e noda iVakabula ka Dauveivueti, kau vakadinadinataka ena Yacana tabu, emeni.