Kakean aron Te Tia Kamaiu ao te Karea ae Tabu
Man te kabwarabwara n te taromauri, “Truths Most Worth Knowing,” ae taekinaki n te Brigham Young University n Nowembwa 2011. Bukin taekana ae bwanin n te Taetae n Imatang, nakon speeches.byu.edu.
E na buokiko te Uea. E a tia n aki rau ao ni kabooa te rekenikai ngkana ko motika nanom ni Butimwaia bwa te Tia Kabooko.
Ti bane ni maeka n te tarau n tamnei. N te aro teuana ke teuana, e rikirake boona man rikirake. Ngkana ko kabwaka boona ngkana ko nako, ko aki rangi n tabetabe. Ni waetata ao ko a moanna n reiakina arona ao ko ataia bwa iai te bong ni motikitaeka. Reiakina kabwaraan am tarau n tamnei a na kabwakaaki i marenan tai nakon kariaiakan te bakao ao te rekenikai iai.
Bukina bwa kam a tia ni kataaki, e kantaningaaki bwa kam na karaoi tabeua kairua I katautaua bwa kamwa tia ni karaoi bwaai inanon maiumi are kam rawawata iai, bwaai aika kam aki kona ni kabwarabure ibukiia, e uarereke kaetakiia, ma ngaia are, ko uota te uota. Bon aio kamanenaan te taeka reke n te bure, ae kona ni memea n aron te ingke ae aki kona ni bebete kamaunakina. Te namakin are rekereke nakon namakinan te kairua bon te kananokawaki, aki kakukureina ibukin buan taian kakabwaia ao baika a na kona n reke.
Ngkana ko ikakorakora ma te kairua, tiaki ngkoe aekakiia aomata n ana Boki Moomon are taekinna te burabeti, “Ao ibukin aia bure ao e a moanna n aki kakoaua te ekaretia; ao a moanna n aki kakoaua tamnein te taetae ni burabeti ao tamnein te kaotioti; ao e bon kaitarai moaia ana motikitaeka te Atua.” (Ereman 4:23).
Ti bon aki toki ni kata katokan kangangan te bure man tuanga temanna ma temanna ao n tuangira bwa akea bongana. Ma n te taina, n raba inanora, ti na aki kakoaua aio. Ke ti na aki kakoaua ngkana ngaira ae ti taekinna. Ti ataa ae raoiroi riki. E bon riai!
A aki toki Burabeti n reirei te rairannano. E taku Aramwa, “Ao noria, e roko bwa e na kabooia akana a na bwabetitooaki nakon te rairanano, rinanon onimakinan arana.” (Aramwa 9:27).
Aramwa e kaitara natina te mwane ae aki ongotaeka, “Ao ngkanne te rairanano e aki kona n reke nakoia aomata ma tii ngkana iai te katuua, are akea naba tokina n aiaron naba maiun te tamnei, ao e kanimwaki ma ngaia bwa e na kaitaraa te babaire ibukin te kukurei” (Aramwa 42:16).
Iai uoua oin te kantaningaibukin te maiu ae mamate aika riai. Te moan bon karekean te rabwata are kona, ngkana ti na, kaitiakaki ao ni karietataki ao ni maiu n aki toki. Kauouan bukina bon te kataaki. Inanon te kataaki, ti na bon karaoi kairua, Ma ngkana ti karaoia, ti kona reiakinna man ara bure. Ngkana ti taku bwa ti tuai ni bure, ao ti kakewea, ao e aki mena ana taeka inanora.” (1 Ioane 1:10).
Ngkami, tao, kam namakinna te aki kororaoi n ami iango ao n te rabwata ao ni uota rawawatan taekan te tamnei are kanikinaeaki “tia ni kaman katokaki.” Ngkana ko ataa koauan rongorongom, (are e mwaiti iroura ae kataia ni kararoa), iai riki bwaai tabeua aika katabea nanom? Iai te bwai teuana n am iango aika aki karauko, man te aro teuana ma teuana, ni bure n te bwai nako ae aki riai ke ae riai?
Ti aki toki ni karekei reeta mairouia ake a tia ni karaoi kairua aika kananokawaki ao a rawawata. A bubuti: “A kona ni kabwaraaki ara bure? Ti kona ni bitiira? Te kaeka e kangai eng!
E reireiniia I-Korinto Bauro, “E tuai men roko iroumi te kaririaki teuana ae aki kona te aomata n rawa nako iai: ma E kakaonimaki te Atua, ae bon aki kitani ngkami bwa kam na kaririaki n te aro ae kam aki kona n teimatoa iai; ma E na karaoia bwa raon te kaririaki kawaimi ni birinako ma iai, bwa kam onga ni kona n taon nanomi” (1 I-Korinto 10:13).
E reireiniira te euangkerio bwa inaomatara man te kammarakaki ao te bure e kona ni karekeaki man te rairanano. Tii ibukiia tabeman—tabeman—ake a rinea te mate are akea tokina imwin ataakin te kororaoi, akea te katei, akea te anaaki n nano, ake te kaitara, akea te un, akea te bure ae korakora ke ae karako are na kaokoroaki man berita n te kabwarabure ae tabwanin. Akea boongan te bwai ae tia n riki ni maium, E a tia te Uea ni katauraoa te kawai n oki ngkana ko mwannanoa ana kairi te Tamnei are Raoiroi.
Tabeman a kaonaki ni korakoran anaakin te nano, te kariri are okioki inanon ana iango temanna, are tao e na riki bwa te katei, ao imwiina te anua ae kareke. Ti kona ni irarang nakon uruan tuua ao bure ao n ataa naba bukina bwa akea ara bure bukina bwa ti bungiaki n te aro anne. Ti a riki ni mwane, ao ngkanne e a roko te maraki ao te kanganga ae korakora are tii te Tia Kamaiu ae kona ni katokia. Iai mwakam ni katokia ao ni kamaiuaki.
E buakana te Utu Taatan
Beretitenti Marion G. Romney (1897–1988) e tuangai n te taina, “Tai ti tuangiia n te aro bwa a na oota, tuangiia n te aro bwa a na maatata iai.”
E taku Nibwaai: “Bwa e kimwareirei tamneiu n te oota; bwa bon aio aron te Uea ae te Atua ni mwamwakuri ibuakoia natiia aomata. Bwa E anga te oota te Uea ae te Atua n aron are a na oota iai.” (2 Nibwaai 31:3).
Ma Kakauongo raoi! N na taetae n te aro ae matata n aron temanna ae weteaki ao iaan kairoroana bwa e na karaoia.
Kam ataia bwa iai te tia totoko. A kabwarabwara booki aika tabu n te ara aei: “Te naeta ngkoa, are te riaboro … tamaia taan kewe” (2 Nibwaai 2:18). E karenakoaki ni moanakin bwaai (taraa D&C 29:36–38) ao akea rabwatana. E a tia ni berita bwa e na urua “te babaire ibukin te kukurei ae korakora” (Aramwa 42:8) ao n riki bwa te kairiribai nakon te raoiroi ni kabanea. E boboto ana buaka iaon te utu.
Kam maeka n te bong are kakamaku tamnein tangako e a butanako n te aonaaba. E matoatoa te birinako ma iai. Tamnei n tangako e boboto iaon mwakoronarom are iai mwaakam n roota maium.
N rekerekem ma tamnei n tangako e kairiko nakon kanganga aika mwaiti, te raure, te aoraki, ao kanganga aika mwaiti. Akea mwakorona ae raoiroi. Anakina, matakuakinana, ke uotakina n aekakina nako bon aekakin kawakinan te naeta are moan te kamamate ngkana ko nneia inanon am baekibaeki. E uotiko nakon te tamnei ae booraoi ma tenan te naeta ma karinakin te ran ae kamamate. E kona n ataia temanna, ma aomata bwa tera, bwa ko bon kona n reke iai n aki ataia, warekakina, ke matakuakinana n aki ataa mwina ae kakamaaku. Ngkana ko rekereke n te taeka anne, I kauringko n toki ma iai. Katokia ngkai!
Ana Boki Moomon e reirei bwa ni kabane “mwaane a tia n tuangaki bwa a ataa te raoroi man te buakaka” (2 Nibwaai 2:5). Anne kam reke naba iai. Kam ataa ae eti ao ae kairua. Karaurau tai karaoa te bwai ae ko ataia bwa e kairua.
E ngae ngke a kona ni kabwaraaki buure n te anua ae raba nakon te Uea, iai tabeua uruakan te tua are tangiria riki ae mwaiti nakon uotakin te kabwarabure. Ngkana am kairua e rang korakora, kawara am bitiobi, N aanga tabeua, te kabwarabure ae tataneiai te aba, n rau ao ibon iroum, e riai. Ma uringa te ingabong ni kabwarabure ae kakanato e aki kona n roko n tii te tai teuana. Ngkana ko moan aitara, tai kerikaki. Tokanikaim iaon te bwarannano, bon mwakoron te kataitai. Tai bwara n nano. Ao n aron ae I a tia reirei mai mwaina, n te tai are ko kabwarabure ao ni kitan am bure, tai manga karaoia.
E korakai te Tia Kamaiu ibukin Ara Bure
Te Uea e mena ikekei n tainako. E a tia ni kurakai ao ni kabooa te bure ngkana ko kariaia Ngaia bwa te Tia Kabooko.
Ngkai aomata ngaira, ti kona, ti bon aki kona, n oota raoi bwa e kanga E a tia te Tia Kamaiu ni kakoroa Ana karea ni Kamaiu. Ma ibukin ngkai e kanga bwa e na aki bongana bwa Bukin tera E kainano. Bukin tera E karaoia ibukim ao ibukiu, ibukiia aomata. E karaoaia ibukin tangirakin Tamana ao aomata. “Akea te tangira iroun te aomata, ae korakora riki nakon ae te anga maiuna i bukiia raona.” (Ioane 15:13.)
I Ketetemwane, Kristo e kitaniia Ana abotoro n nako n tataro. Tera are tia n riki e riaon mwakara n ataia! Ma ti ataia bwa E kabobonga te Mwakuri ni Kamaiu. E motika nanona ni katoka Iaona taian kairua, taian bure, ao aaro aika aki eti, te nanououa ao maaku n te aonnaba. E korakai ibukira bwa ti aonga n aki korakai. E mwaiti aomata aika kainano ni korakai ao ni mate ma te maraki, te mate ae kakamaaku. Ma ngirangirana e tokanikai iaoia ni kabane.
N au ririki, I a tia n ataia bwa marakin te rabwata bon tiaki te manikangare! Akea ae kitana te maiu aei n akea reiakinan teutana aron te kainnano. Ma kurakain te aomata are I aki kona ni kaitaraa ngke I a ataia bwa I a tia ni karika temanna bwa e na kainano. Bon ngkanne are I ataa teutana kainanon te Tia Kamaiu are rinanona n te Nne n Aroka are Ketetemwane.
Kainanona e kaokoro ma kainano ni kabane imwaina ke ngkekei bukina bwa E uota iaona ni kabane rekenikai ake e mena iaoia utu n aomata. Iangoa anne! Ake ana tarau. E akea te bure ae karaoia. Engae n anne, uaataon buure ni kabane, te tang ao te nanokawaki, te maraki ao e karinanoaki, rootakin te iango, ao kurakain te rabwata ae ataaki irouia aomata—E rinanona ni kabane. Bon tii Temanna n taekaia aomata n rongorongoia aomata are bon akea ana bure, e tau ni butimwaai buure ao uruan te tua irouia aomata ao n tokanikai n te maraki are irian kaboakiia.
E anga Maiuna ao n tokina e taku, “Bwa bon Ngai are I uota buren te aonnaba” (Motiaea 26:23). E tauraki; E mate. A aki kona n anaa Maiuna mai Irouna. E kariaia bwa E na mate.
E Kona n Reke te Kabwarabure ae Kororaoi
Ngkana ko tatanako ke ni bua n te taina, ngkana ko namakina te kanganga are kabaeko ngkai, ko kona ni waaki nako ma te onimaki ao n aki manga ririaki ikai ao ikekei. Iai naake a tei n tauraoi ni kairiko n oki nakon te rau ao te kamanoaki. Riki ana akoi te Atua, are e taekinaki n te berita n koroboki aika a tabu, nakomai “imwiin bwaai ni kabane ake ti kona ni karaoi” (2 Nibwaai 25:23). Karekean aio, irou, bon te koaua ae moan te kakawaki ataakina.
I berita bwa e kona n roko ingabongin te kabwarabure ae tamaroa. Ngkanne “ao te rau are mairoun te Atua, are te rau are aki kona n ataaki teutana.” (I-Biribi 4:7) e roko ni maiumi teuana riki te tai, ae aekan otintaai, ao ngkami ao Ngaia “e na aki manga uring [ami] bure” (Ieremia 31:34) Ko na Kanga n Ataia? Kam na ataia! (taraa Motiaea 3.)
Aio bukin rokou n reirei ngkami ake kam mena n te kanganga. E na roko ao ni kamauna ami kanganga are kam aki kona ni katokii, ma kam na kabwaka boona. E aki roko n aki karaoa anne. Bon te tautaeka ae akoi n te taeka are e riai ni kabwakaa boona, ma E tangiri ngkami bwa kam nakaraoa are riai bwa kamna karaoia, engae ngkana e kammaraki.
I tangira te Uea, ao I tangira te Tama are Kanakomaia. Rawawatara n aki kakukurein, te bure, te kairua a kona ni kaweneaki i Matana, ao iaon Ana tai n akoi, te bwai n tatabeua ae tauaki mwiina a kona ni mwakenaki “bane ni kabooaki.”
“Mai ikai, bwa ti na iango: ngkana tao ai aroni kunnikai aika uraura ami bure, ao a na riki ni mainaina n ai aron te tinoo; ngkana tao a uraura n ai aron te bwai ae moan te uraura, ao a na rikin n ai aroni buraen te tiibu” (Itaia 1:18).
Bane mai Nakoina
Te Boki ae tabu “reireiniko n am tai n ataei bwa ko na kawakin ana tua te Atua” (Aramwa 37:35) bon te kakaon raonaki ma beritaan te rau ao te kamanoaki man te kanganga. “Tai kariaia temanna bwa e na nanobuaka n rikirakem n ataeinimwaane; ma riiki bwa te banna ni katooto ibukiia taan onimaki, n te taeka, n am taetae ni kawai, n am tangira ae kororaoi, ni korakoran nanom, n te onimaki, n te itiaki.” (1 Timoteo 4:12).
Tai kantaningaia bwa bwaai a na nako raoi inanon maium Nakoia naba ake a maiu n are a tangiria, bon iai n tabetai ae e na riki bwa kaaitarana. Kaitiboko ma kangangan te maiu ma kantaningaan te riai ao te koaua, ao e na reke te rau ao te onimaki ni kamatoako ngkai ao n te tai ae na roko.
Ibukiia ake e tuai n reke irouia te kakabwaia ko namakina ae ko tangiria ao ni kainanoia ni karekea, I kamatoa ni kakoaua are akea te taneiai ke te anga ae tau ibukin te kabooaki ao te mwakuri ni kamaiu a na aki reke iroum ae ko maiu ni kakaonimaki. Teimatoa inanon te raoiroi, kakantaninga, taotaona n nano, ao tataro mwaaka. Bon iai karaoan bwaai ni kabane. Te bwaintangira are te Tamnei are Raoiroi e na kairiko ao ni kaetii am mwakuri.
Ngkana ngkoe temanna mairouia aika ibekibeki ma te kairua, te aki kukurei, ke te bwara n nano, are riki man kairua ake ko tia ni karaoi ke kakabwaia ake a tuai n roko, wareka te reirei ni karaunano ae kuneaki n te anene “Mai nakon Iesu”
Mai nakon Iesu, ngkoe ae rawawata uotam,
Ko kua ao n bwaka, man kangangan te bure.
E na kairiko ni kawakiniko nako karawa
Ike ni kabane ake a onimakinna a na motirawaia.
Mai nakon Iesu; E na tabeakiniko,
Inanon te roo ngke ko tiotio nako.
E na kuneko Ana tangira ao ni kairiko raoi.
Man roon te bong nakon te ngaina.
Mai nakon Iesu; E na bon ongo iroum,
Ngkana ko maroa butia ana tangira.
O, ko aki ataia bwa a kaaniko anera.
Man mweenga aika raneanea ieta?1
I karekea, ma Tariu aika Abotoro, n riki bwa te tia kakoaua iroun te Uea ae Iesu Kristo. Te koaua anne e kamatoaki n taainako I namakina inanou ke irouia tabeman rikin te itiaki n Ana karea ae tabu. Au koaua, ao ai aroia Tariu, e koaua. Ti ataa te Uea. Bon tiaki te ianena nakoia Ana burabeti, taan mamata, ao taan kaotioti.
I ataia bwa kam aki kororaoi, ma kam waaki inanon te kawai, Kam na korakora. Ataia bwa aomata nako are iai rabwatana iai mwakam iaon temanna are akea.2 Tatan ae akea rabwatana, ma ngkana ko aki toki n aitara ma kariri, ataia bwa ko mwaaka iaon kariri aikai ni kabane ngkana ko kamwakura te inaomata are anganaki Atam ao Ewa n te nne n aroka ao e tiku nakon te roro aio.
Ngkana ko kantaninga ma te kantaninga te nano ni kan karaoa are e tangiriko te Uea bwa kam na karaoia—akanne ni kabane aika a kantaningaaki.