Ang Tam-is nga Tunug sa Family History
Paghulagway pinaagi ni Carolyn Vibbert
Sa pagbisita nako sa akong anak nga babaye sa Kentucky, USA, nakadiskubre ko og karaan nga Appalachian nga instrumento sa musika nga gitawag og dulcimer sa bukid. Gitudloan nako ang pipila sa akong mga apo sa pagtugtog og musika ug nakita nga sayon ang pagtukar og yano nga mga melodiya diha sa dulcimer. Kining mabitbit ug sayon tipigan nga instrumento nga kwerdas [stringed instrument] makahatag og makalingaw nga musika sa pamilya samtang maglingkod kami libut sa campfire o diha sa panimalay.
Usa ka hapon ang akong anak nga babaye ug ako nanglakaw aron mangita og tawo nga manghimo og mga dulcimer. Nakakita kami og tigulang nga lalaki kinsa nagpuyo sa gamayng payag sa usa ka dalan sa probinsya. Nanghimo siya og mga dulcimer sa bukid ug aduna sa akong gipangita.
Sa misunod nga pipila ka tuig, nakat-on ko sa pagtukar ug mitudlo sa pipila sa akong mga apo sa pagtukar usab. Gusto nakong hatagan ang kada apo og dulcimer, apan ang pagpalit og 17 niini mahal ra. Busa nakahukom ko nga magkat-on sa paghimo niini sa akong kaugalingon.
Gisugdan nako pinaagi sa pagsiksik sa kasaysayan niining talagsaon nga Amerikanong instrumento. Akong nasayran nga usa ka instrumento nga susama sa dulcimer, gitawag og scheitholt, tingali gidala sa German o Scandinavian nga mga milalin ngadto sa Estados Unidos sa katuigang 1700. Sa samang panahon, ang mga milalin nga Scotch-Irish mitukar usab sa scheitholt. Paglabay sa panahon, ang katawhan misugod sa paghimo og inusab nga mga bersyon sa scheitholt, nga sa katapusan nahimong dulcimer sa bukid. Nasayran usab nako nga ang ngalan nga dulcimer nagagikan sa Latin nga dolce melos, o “tam-is nga tunog.”
Hunahunaa ang akong kakurat sa dihang wala madugay, samtang nag-andam ko og mga istorya sa kasaysayan sa pamilya, akong nadiskubrihan nga ang pipila sa kasagarang German nga katigulangan sa akong inahan ug ang Scotch-Irish nga katigulangan sa akong amahan nakatukar sa dulcimer sa bukid! Nahingangha ko nga, paglabay sa mga henerasyon, akong nadiskubrihan ang instrumento ug nagtudlo sa akong mga apo unsaon sa pagtukar niini! Pagkatalagsaon nga koneksyon sa musika tali kanako ug sa akong katigulangan ug kaliwatan! Mapasalamaton ko alang sa buhat sa family history, nga nakatabang nako nga makadayeg sa akong katigulangan ug mobati og koneksyon ngadto kanila pinaagi sa tam-is nga tunug sa dulcimer sa bukid.