Duavata Tu kei Karisito: Na Vosavakaibalebale ni Baba

Mai vei Elder Clark G. Gilbert

Ena Vitusagavulu

Ena gauna ni Turaga, e sega ni ka bibi na vanua eda tekivu kina ia na vanua eda mua tiko kina.

Ni‘u a se gonetagane voli, a vuqa sara na noqu vakanuinui. Ni oti na vuli ena dua na siga, au a taroga: “Nau, na cava me‘u cakava ena gauna au sa qase kina: me‘u dua na dauqito basketball saumi se me‘u daulagasere?” E ka ni rarawa, ni sega na ivakaraitaki lagilagi ni dauqito se daulagasere e tiko vei koya na “baticavuru nuitaki” o Clark. Mai na sasaga vakayadua eso, au a sega ni vakatarai vakaveitarataravi me‘u curu ki na parokaramu ni vuli vakatagedegede e cake ena noqu koronivuli. Era mani vakatututaka na noqu qasenivuli ni sa dodonu me‘u sa toka ga ena rumu ni vuli raraba. Toso tiko na gauna, au sa yavutaka na itovo ni vuli ka veivuke sara eso. Ia sa qai tekivu me buroro cake mai na noqu bula ni vakasama kei na bula vakayalo ena gauna au a qai la‘ki kaulotu kina ki Japani. Au sa tomana me‘u cakacaka sara vakaukauwa. Ia sa qai vakadua ena noqu bula, me‘u sa qai tekivu vakaliuca na Turaga ena vakatoroicaketaki ni noqu bula, ka sa kauta mai na veisau vakataucoko.

Kemuni na taciqu kei na ganequ, ena Lotu oqo, eda vakadinata na nodra rawaka lagilagi na luve ni Kalou kei na noda rawa ni vakataki Karisito vakalevu cake. Ena gauna ni Turaga, e sega ni ka bibi na vanua eda tekivu kina ia na vanua eda mua tiko kina.¹

Me vakaraitaki na ivakavuvuli oqo, au na vakayagataka eso na vakasama vaka fika. Ia, kakua ni taqaya ena rogoci ni vosa fika ena koniferdi raraba. Era sa vakakadeitaka vei au na neimami qasenivuli ni fika e BYU–Idaho ni o koya mada ga e se qai tekivu ena taura rawa na vakasama dei oqo. E tekivu tu ena ivakatakarakara ni dua na laini. Na tadrua, ni noda inaki eso, e sa itekivu ni noda laini. E rawa ni tiko ena tadrua e dua na itoqa ni tekitekivu icake se e ra. Na baba (slope) ni laini sa rawa ni qai vakadeitaki ena sala vinaka se ca.

Sa duidui taucoko tu na noda tadrua ni bula—eda tekivu ena vanua duidui eso ena duidui ni isolisoli ni bula. Eso era sucu vatakaya na tadrua cecere, sinai tu ena madigi. E sotava eso tale na itekitekivu e veibolei ka vaka me ra veivakaduiduitaki.² Eda sa qai toso ki liu ena noda dui baba (slope) ni rawaka. Na noda bula ena gauna mai muri ena vakatautaki sega soti mai na noda itekitekivu ia ka vakalevu cake mai na noda vei baba (slope). Sa raica tu o Jisu Karisito na rawaka vakalou veitalia na vanua eda tekivu kina. A raica o koya vua na daukerekere, na tamata ivalavala ca, kei na tamata malumalumu vakayago. A raica o koya vua na dauqoli, na tamata dau kumuni vakacavacava, kei koya ka kaukauwa sara na nona rai vakalotu. Veitalia na vanua eda tekivu kina, sa taleitaka o Karisito na ka eda kitaka ena ka e soli vei keda.³ Ni vakanamata tu o vuravura ki na noda tadrua, e vakanamata tu na Kalou ki na noda dui baba (slope). Ena ituvatuva ni Turaga, ena kitaka o Koya me vukei keda me da vukica na noda baba me mua cake ki lomalagi.

Sa dodonu me veivakacegui na ivakavuvuli oqo vei ira ka sotavi dredre tu, kei na cegu vei ira ka rairai rawaka tu. Meu tekivu mada ena nodra vakadreti na tamata yadua ka dredre na nodra itekitekivu, oka kina na vakaloloma, sasaga vakavuli ka vakaiyalayala, kei na ituvaki bolebole vakamatavuvale. Eso e sotavi bolebole vakayago, leqa ni bula ni vakasama, se ivakarau ni vakatakilakila kaukauwa eso.⁴ Ki vua e sotava tiko na itekitekivu dredre eso, vakila tu ni sa kila na iVakabula na noda bula dredre. Sa “[taura] ko koya na [noda] malumalumu, me vakasinaiti na lomana ena loloma cecere, … me rawa kina ni vakila … na sala me vukei [keda] kina me vaka na [noda] malumalumu eso.”⁵

Me‘u wasea mada e rua na tikina ni veivakayaloqaqataki vei ira ka sotavi dredre tiko mai na itekitekivu. iMatai, vakanamata ki na vanua o mua tiko kina ka sega ena vanua o a tekivu mai kina. Ena cala ke mo na sega ni kauwaitaka na nomu dredre—era sa yaco dina tiko ka dodonu me ra wali. Ia na vakanamata sivia ki na itekitekivu dredre sa rawa ni vakavuna me vakatakilai iko ka vakadredretaka tu na nomu madigi ni digidigi.⁶

Vica na yabaki sa oti au a veiqaravi kei na dua na ilawalawa tabagone ena loma ni siti o Boston, Massachusetts, ka ra se vou tu ki na kosipeli kei na nanamaki ni Lotu. E a veitemaki sara me‘u vakalecalecava na veika au sa kila kei na noqu kauwai ena vuku ni nodra ituvaki kei na gagadre me vakalailaitaki na ivakatagedegede ni Kalou.⁷ Au sa qai vakila e muri ni sala kaukauwa duadua ga me‘u vakaraitaka kina na noqu loloma sa ikoya me‘u kakua ni vakalailaitaka na noqu nanamaki. Ena ka kece au kila tu meu cakava, keimami a vakanamata ki na nodra rawaka, ka sa tekivu me ra lavetaka na nodra dui baba. Sa malua ka dei tu na nodra tubu ena kosipeli. Era sa kaulotu tu nikua, sa taurivola mai na koronivuli torocake, vakamau oti ena valetabu, ka tutaka tiko na nodra bula momona ka dokai.

iKarua, okata na Turaga ena kena muataki cake na nomu baba. Ni‘u a veiqaravi voli vaka peresitedi ni BYU–Pathway Worldwide, au nanuma na noqu a tiko ena dua na sokalou levu e Lima, Peru, ka a vosa kina o Elder Carlos A. Godoy. Ni rai yani kivei ira na ivavakoso, sa vaka me luvuci ni raica tu e vuqa na gonevuli ni univeseti yalodina ka matai ni kawatamata. Ni railesuva na nona salatu vakaikoya ena ituvaki dredre vataga, a kaya ena yalo luluvu o Elder Godoy: na Turaga ena “vukei iko vakalevu mai na nomu vukei iko vakataki iko. [Ia] okata na Turaga ena sasaga oqo.”⁸ A vakatavulica na parofita o Nifai “ni da sa vakabulai ena loloma soli wale, ni sa oti sara na veika kece eda rawa ni cakava.”⁹ Me da vakayacora ena noda vinaka duadua,¹⁰ ia mai na Nona loloma soli wale duadua ga sa rawa kina ni da kila na noda rawaka vakalou.¹¹

iOtioti, me‘u wasea mada e rua na tiki ni vakasala vei ira ka ra tekivu ena ituvaki cere. iMatai, e rawa li ni da vakaraitaka eso na yalomalumalumu ena so na ituvaki eda rairai sega ni vakavuna? Me vaka a tukuna vei ira na nona gonevuli na Peresitedi e liu ni BYU o Rex E. Lee, “Eda sa gunu taucoko mai na tobuniwai eda sega ni kelia ka vakatakatai keda mai na buka eda sega ni tara.”¹² A qai kerea na nona gonevuli o koya me ra sauma lesu ka sosomitaka na tobuniwai ni vuli era a tara taumada na ivuvu e liu. Na kena sega ni vakavuai na were era teivaka na tani sa rawa ni tautauvata kei na vakalesui ni dua na taledi e sega ni vakuri.

iKarua, na vakanamatataki ni dua na itekitekivu cere sa rawa ni vesuki keda ni nanuma ni da sa cakavinaka tiko ia na kena dina e rairai tuvakadua tu na noda baba eloma. A vakatavulica o parofesa Clayton M. Christensen e Harvard ni o ira na tamata rawaka vakalevu sa yalomalumalumu sara baleta ni ra sa yalodei mera vakadodonutaki ka vuli mai vua e dua ga.¹³ A vakasalataka o Elder D. Todd Christofferson me da “lomasoli ni [raica na sala eso] me vakadonui ka qarai kina na veivakadodonutaki.”¹⁴ Ena gauna e vaka me toso vinaka tu kina na veika eso, sa dodonu me qarai na madigi eso meda vinaka kina ena qaravi ni masumasu.

Veitalia na noda tekivu tu ena ituvaki dredre eso, na vakilai ni noda rawaka ena yaco duadua ga ni da sa veitokani vata kei na Kalou. Au a veivosaki wale toka ga oqo kei na dua na dauraivuli kilai levu raraba ka a vaqaqa tiko na rawaka ni BYU–Pathway. E tamata vuku sara o koya ka malumu na nona vakatataro, ia e a vinakata vakamatata na isau ni taro ka sega ni vakalotu. Au wasea vata kei koya na noda parokaramu ni veivakadeitaki kei na sasaga ni veivakasalataki. Ia au tinia ka kaya, “Era sa ivakarau vinaka kece oqo, ia na vuna dina era rawaka tiko kina na neimami gonevuli oya na neimami vakavulici ira ena nodra rawaka vakalou. Raitayaloyalotaka ke a tukuni vei iko ena nomu bula taucoko, ni ko na sega ni rawaka tu. Qai vakasamataka na bibi ni vakatavulici tu ni o iko e dua na luvena tagane se yalewa na Kalou ena isolisoli vakalou eso?” A cegu o koya, qai sauma lesu, “Qori sa momona saraga.”

Kemuni na taciqu kei na ganequ, dua na cakamana ni Lotu ni Turaga oqo, oya ni sa rawa ni da vakalevutaki vakayadua ena vukui Karisito. Au sega ni kila e dua tale na isoqosoqo e solia ki na lewena e levu na madigi me ra veiqaravi, soli ka lesu, veivutuni, ka yaco me tamata vinaka cake. Se da tekivu ena vei ituvaki dredre eso, me da sa dusimaki tu ga ki lagi na noda vakanamata kei na noda baba. Ni da kitaka oya, ena laveti keda o Karisito ki na dua na vanua cecere. Ena yaca i Jisu Karisito, emeni.

iDusidusi

1. Raica na Clark G. Gilbert, “The Mismeasure of Man” (BYU–Pathway Worldwide devotional, Jan. 12, 2021), byupathway.org/speeches. Au a dikeva ena itukutuku oqo na sala e dau vakacala kina o vuravura na rawaka ni bula ni tamata. O ira sara madaga na tamata yadua era vakayagataka na cakacaka ni daunisaikoloji ka tutaka na ivakarau ni yaloqaqa (o Angela Duckworth) kei na tuburi ni vakasama (o Carol S. Dweck) e rau vakawalena na sasagataki dina ni bula ni tamata ni rau vakanuinui duadua ga ena ivakarau vulici eso ka vakatikitikitaka na noda rawaka vakalou va Karisito.

2. Raica na Dale G. Renlund, “Valavala Tawadodonu Veivakacudrui; Liaona, Me 2021, 41–45.

3. Raica na Maciu 25:14–30. Ena vosavakaibalebale ni taledi, a ciqoma na daucakacaka yadua na iwiliwili duidui ni taledi mai vua na nodratou iliuliu. Ia a sega ni vakatautaki na lewa ena ka era ciqoma ia ena sala e cakacakataki kina. Sa ikoya na kena tubu ka kaya kina na Turaga, “E vinaka, a tamata vinaka ka dina; ko sa dina ena ka e vica ga, au na lesi iko mo lewa na ka e vuqa.” (Maciu 25:21).

4. Raica na Mosaia 3:19. E dua na vakasama sa ikoya na noda rawa ni rawai ena idre ni tamata vakayago ena rawa ni vakatau ena duidui ni bula kei na vanua eda susugu mai kina. Me vaka ga na tauci ni isolisoli duidui eso kivei keda yadua, sa tiko talega na noda bolebole duidui vakayago, ni vakasama, kei na bolebole vakayalo eso e dodonu me da cakacakataka ka uabaleta.

5. Alama 7:11–12. E sega ni vukei keda walega o Karisito me da uabaleta na noda ivalavala ca mai na veivutuni, ia sa kila o Koya na sala me vakaceguya kina na noda bula dredre ni, mai na Veisorovaki, sa vakila ka uabaleta o Koya na leqa taucoko ni kawatamata.

6. E vakananuma vei keda o Elder David A. Bednar ni dodonu me da cakacakataki keda vakataki keda. Ena gauna eda sa vakatauvatani keda ki na ivakatakilakila ni vuravura, eda yalana na noda veika vakalou eda na rawa ni yacova, ni sa yaco vakakina, eda sa yalana na noda rawa ni digidigi. (Raica na David A. Bednar, “Ka na Sega ni Dua na Ka me Vakatarabetaki Ira,” Liaona, Nove. 2006, 89–92.)

7. Raica na Russell M. Nelson, “Na Loloma kei na Lawa ni Kalou” (Brigham Young University devotional, Sept. 17, 2019), speeches.byu.edu. Ena sokalou e BYU oqo, sa vakavulica o Peresitedi Nelson ena vuku ni Nona lomani keda na Kalou kei na Luvena, Rau sa solia vei keda na lawa kei na nanamaki eso me vukei keda. “Na lawa ni Kalou sa vakaraitaka na Nona loloma savavuka kivei keda yadua. Sa taqomaki keda vakayalo na Nona lawa ka vukea na noda torocake tawamudu.” (tabana e 2).

8. Carlos A. Godoy (BYU–Pathway Connections Conference, Lima, Peru, May 3, 2018.

9. 2 Nifai 25:23.

10. Erau vakarautaka na noqu itubutubu nai cibi ni matavuvale na Gilbert ki na “SOLIA NOMU VINAKA DUADUA.” E dua tale na kena ituvatuva eda rawa ni vakabibitaka kina na italanoa vakatautauvata ni baba (slope) sai koya, ni kevaka eda solia na noda vinaka duadua ka nuitaka na Kalou me vakataucokotaka na noda sasaga.

11. Raica na Clark G. Gilbert, “From Grit to Grace” (BYU–Pathway Worldwide devotional, Sept. 25, 2018), byupathway.org/speeches. Au dikeva ena itukutuku oqo ni dina ga ni sa dodonu me da vulica na cakacaka vakaukauwa ka taracake na ituvatuva momona eso ni bula vakaivakarau, me kilai na noda veikilai dina kei Jisu Karisito, sa dodonu meda vakayagataka na Nona loloma soliwale.

12. Rex E. Lee, “Some Thoughts about Butterflies, Replenishment, Environmentalism, and OwnershipBrigham Young University devotional, Sept. 15, 1992), 2, speeches.byu.edu; raica talega na Nai Vakarua 6:11

13. Raica na Clayton M. Christensen, “How Will You Measure Your Life?,” Harvard Business Review, July–Aug. 2010, hbr.org. A soli taumada na itukutuku oqo me vakadre ni Class Day ka a okati ki na tauri vola e Harvard Business School. Ena nona itukutuku, a vakasalataki ira na nona gonevuli o Parofesa Christensen me ra kakua ni wasea na yalodei mai na yalomalumalumu, ka vakananumi ira ke ra tosoya tiko na nodra rawaka ena bula oqo, sa gadrevi mera na yalomalua tu ni qara na veivakadodonutaki ka vuli mai vei ira tale eso.

14. D. Todd Christofferson, “As Many as I Love, I Rebuke and Chasten,” Liahona, May 2011, 97.