Na iYau Levu Duadua
Oi keda vakayadua meda lako mai vei Karisito ena yalodina e dei ki na Nona kosipeli.
Na ivolanikalou e tukuni kina e dua na cauravou vutuniyau, ka cici vei Jisu, tekiduru e yavana, ka qai taroga, ena yalodina, iVakavuvuli, “Na cava meu kitaka meu rawata kina na bula tawamudu?” Ni oti na nona railesuva na levu ni vunau e dau muria voli mai ena yalodina, a kaya vua o Jisu me volitaka na nona iyau kece, ka solia na kena isau vei ira na dravudravua, colata nona kauveilatai, ka muri Koya. Na tukuni vaka doudou ni ivakasala oqo a vakavuna vua na cauravou vutuniyau—me veisau na nona nanuma—ena vuku ni veika a lakova mai, a sa lako tani a sa rarawa na lomana baleta, ni tukuna na ivolanikalou, “Ni sa levu na nonai yau.”1
E matata kina, ni oqo e dua nai talanoa ni veivakasalataki me baleta na vakayagataki ni iyau kei na nodra gagadre na dravudravua. Ia oqo edua na i talanoa baleta na yalodina ki na ilesilesi vakalou e lomada taucoko, ka sega ni vakavotaki kina edua na ka. Kevaka e tiko na iyau se sega, o keda yadudua meda lako mai vei Karisito ena yalodina e dei kina Nona kosipeli me vaka a namaki vua na cauravou oqo. Ena nodra ivosavosa na itabagone ena gauna oqo, meda soli keda “taucoko yani.”2
Ena nona italanoa matalia ka guguilecavi dredre, e raitayaloyalotaka kina o C S.Lewis ni tukuna tiko vei keda na Turaga e dua na ka vakaoqo: “Au sega ni vinakata … nomu gauna [se] nomui lavo … [se] nomu cakacaka, [ia] Au vinakati Iko [ga]. [Na vunikau o samaka tiko.] Au sega ni via tamusuka tani edua na tabana eke kadua mai kea, Au vinakata saraga … meu tamusuka sobu na vunikau [kece]. [Kei na bati o ya.] Au sega ni vinakata meu kelia, se vakaisalataka, se [vakatawana] ga. [Au vinakata] sara ga meu cavuta laivi. [Na ka dina au vinakati iko mo] solia mai [vei au na nomu] itovo ni bula vakayago. … [Ka] Au na qai solia vei iko e dua na bula vou me kena i sosomi. Na ka dina, Au na soli Au sara ga vakai Au: na … lomaqu ena yaco me [lomamu].”3
O ira era na vosa ena koniferedi oqo era na kaya vata, ena vei sala duidui eso, na ka a cavuta na Karisito vua na cauravou vutuniyau: “Lako mai vua na nomu iVakabula. Lako mai vakataucoko ena yalomu taucoko. Colata na nomu kauveilatai, se na mani vakacava na kena bibi, ka muri Koya.”4 Era na tukuna oqo ena nodra kila ni ena matanitu ni Kalou, ena sega ni caka vakavo kina e dua na ka, ena sega ni tekivutaki kina e dua na ka ka sega ni vakacavari sara, ka sega na vuki lesu. Kivei ira ka kerea na veivakadonui me buluta e dua na itubutubu sa mate se tatau vei ira eso tale na lewe ni matavuvale, nai sau ni taro i Jisu e veibolei ka matata. “Laiva oqori vei ira na tani,” e kaya o Koya. “E sega ni dua na tamata sa taura nai siviyara ka qai rai ki muri me yaga ena matanitu ni Kalou”5 Ni kerei meda cakava na veika dredre, ke veisaqasaqa mada ga kei na gagadre ni lomada, nanuma na yalodina eda yalataka ki na inaki i Karisito e dodonu me ulu ni noda lomana na Kalou ena noda bula. Ka, dina ga ni mai vakadeitaka vei keda o Aisea ni rawa me noda “sega ena ilavo se nai voli.”6—e dodonu meda tu vakarau—me vaka e toqa o TS.Eliot, meda taukena, ena kena isau “meda na solia na noda veika taucoko”7
Sa dina sara, ni o keda kece e tu eso noda ivakarau se malumalumu se itukutuku makawa ni bula yadua ka na rawa ni tarovi keda mai na noda vakaogai keda vakayalo vakataucoko sara ena cakacaka oqo. Ia na Kalou e Tamada ka rui vinaka vakaoti ena veivosoti kei na guilecavi ni ivalavala ca eda biuta tani, e baleta beka ni da solia vei Koya e levu na madigi me vakayacora vakakina. Me kena ikuri, e tiko na veivuke vakalou vei keda vaka yadudua sara ena gauna ga eda vinakata kina me veisau na noda itovo. Na Kalou e solia vei Saula “e duatani na yalo.”8 O Isikeli a vakaroti ira na Isireli ni gauna makawa mera luvata tani na veika makawa ka “vakavouya … na lomamudou kei na yalomudou.”9 A vinakata o Alama “e dua na veisau levu”10 ka na vakavuna me tubu na yalodra, ka vakatavulica o Jisu vakataki Koya “kevaka sa sega ni sucu tale na tamata, ena sega ni raica na matanitu ni Kalou.”11 E matata kina ni rawati ni veisau kei na bula e savasava cake e isolisoli tu ga ni Kalou vei ira era vakasaqara.
Kemuni na itokani, ena noda gauna oqo eda kunea na veimataqali tatawasewase, kei na tawase lalai, ilawalawa ni veimaliwai, duidui vapolitiki, na levu ni dredre eda lako curuma. Meda na tarogi keda mada se tiko e dua na bula “e cecere ka savasava cake”12 meu vakayagataka na malanivosa nei Peresitedi Nelson, edua na ka meda na vakasaqara? Ni vakayacori vakakina, ena uasivi sara meda nanuma na gauna veivakurabuitaki ena iVola i Momani ka ra a taroga kina ka sauma na tamata o ya ena io:
“Ka sa yaco ni sa sega na veileti ena kedra maliwa na tamata kecega, ena vanua taucoko … ni sa tiko e lomadra na tamata na loloma ni Kalou.
“A sa sega na vuvu, se na veiqati, … se na gagano ca; sa dina sara ni sa sega beka ni dua na matatamata mamarau cake ena kedra maliwa na tamata kecega sa bulia na liga ni Kalou.
“Sa sega na daubutako, se na daulaba, ka sega na Leimanaiti se dua na mataqali-aiti; ia era sa duavata ga, era sa luvei Karisito ka sa nodra na matanitu ni Kalou.
Era sa kalougata dina!13
Na cava na idola ki na bula toro cake oqo ni lomavinaka kei na bula marau? E volai koto e loma ni ivola ena dua na iyatuvosa: “Na loloma ni Kalou … sa tiko e lomadra na tamata.”14 Ni sa yavutaki na noda bula ena loloma ni Kalou, na noda veiwekani vakai keda ka vakabibi na itovo ni yaloda ki na kawa tamata, na rai makawa, na nodra raici vakatani na tamata, kei na veisei ka dau vakavurei ena seavu yani, ka vakalevutaki cake na vakacegu. Oya sara ga na ka a yaco ena ivakaraitaki ena noda iVola i Momani. A sa sega na Lemanaiti, se na Jekopaiti, se na Josefaiti, se Soramaiti. A sa sega ni dua na “-aiti” me kunei. A ra sa taura vei ira na tamata e dua na ivakatakilakila e uasivi cake. E tukuni, ni ra sa yaco kece mera “luve i Karisito.”15
Io, eda veitalanoataka tiko oqo na imatai ni vunau levu ka soli ki na matavuvale ni kawatamata—me lomana na Kalou e lomada taucoko, sega ni vakaiyalayala se vakatikina, o ya, ena yaloda taucoko, igu, vakasama, kei na kaukauwa.16 Na lomana na Kalou sa imatai ni i vunau levu duadua ena vuravura. Ia na imatai ni dina levu ena vuravura sai koya ni Kalou e lomani keda ena sala vata oya—e lomana taucoko, sega ni vakaiyalayala se vakatikina, ena Yalona taucoko, igu vakasama kei na kaukauwa. Kei na gauna erau sota vata kina na kaukauwa vakaturaga ni Yalona kei na yaloda ka sega ni tarovi, ena basika dina na kaukauwa vakayalo ni bula savasava. Me vaka a vola o Teilhard de Chardin, “ena ikarua [ni] gauna ena i tukutuku makawa kei vuravura, na tamata sa mai kunea tale na bukawaqa.”17
Ena qai tarava mai, ena gauna duadua ga oqori, me rawa kina vei keda meda muria vakavinaka na ikarua ni i vunau levu ena sala e sega ni vovodea se beci. Kevaka eda lomana cake na Kalou ka rawa meda tovolea me yalodina taucoko vei Koya, o Koya ena solia vei keda na igu, kaukauwa, na yalo kei na sala meda lomani ira eda tu veivolekati ka vakakina vei keda sara mada ga. Ena rairai sa na qai rawa meda kaya tale, “sa dina sara ni sa sega beka ni dua na matatamata mamarau cake ena kedra maliwa na tamata kecega sa bulia na liga ni Kalou.”18
Taciqu kei na ganequ, au masuta meda na qaqa ena vanua ka malumalumu kina na cauravou vutuniyau, ka da na colata na kauveilatai i Karisito, se mani vakacava na ka e gadrevi kina, veitalia se dredre cava eda na sotava ka veitalia na kena isau. Au cavuta na noqui vakadinadina ni gauna eda yalataka me muri Koya kina, ena dua ga na sala, ena sotavi kina na isala wavakavotona kei na kauveilatai mosimosi vaka Roma. Se mani vakacava na levu ni nona iyau na cauravou oqo, e sega ni rawa ni volia na sala me levea kina na nona sota kei ira na ivakatakarakara oya, ka vaka kina o keda. Na veivakalougatataki niciqoma na iyau levu duadua—isolisoli ni bula tawamudu—e lailai sara na noda kerei meda tomana tiko na itavi dredre ni muria tiko na Bete Levu ni noda Vakatutusa, noda Kalokalo iVolasiga, Dautataro, ka Tui. Au vakadinadinataka vata kei Amalekai ena gauna makawa ni o keda yadua meda, “cabora [na] yaloda taucoko me isoro kivua.”19 Na mataqali yalodina, tudei sega ni yavalati rawa vakaoqo, eda seretaka kina:
Me vakacaucautaki na ulunivanua; Au sa vakadeitaki kina:
Ulunivanua ni nomuni loloma veivueti. …
Oqo na yaloqu, Ni taura ka dregata;
Ni dregata meu curu kina ki na nomuni itikotiko mai lomalagi.20
Ena yaca tabu i Jisu Karisito, emeni.