Raici Jisu Karisito Matua
Na Turaga o Jisu Karisito sai Koya na iwali ni noda leqa, ia meda sa laveta na matada ka vakanamata tu ni raici Koya.
E dau tukuna vei au o tamaqu, “Kakua ni raica matua sara na nomu leqa mo sega ni raica kina na iwali.”
Au vakadinadinataka ni sa iwali ni noda leqa drakidraki levu sara na Turaga o Jisu Karisito. Vakatabakidua, e ulabaleta o Koya e va na leqa eda sotava yadua tu eda sega ni rawa ni walia vakai keda:
-
Na matai ni leqa na mate vakayago. Eda tovolea meda lokuyarataka se vakawalena, ia eda sega ni lako curuma vakai keda. O Jisu Karisito, sa lako curuma rawa na mate ena vukuda, ka vuna oqo, meda na vakaturi taucoko ena dua na siga.1
-
Na karua ni leqa e oka kina na dredre, sotavi ni veika drakidrakita, rarawa, mosi, kei na tawaduavata ni vuravura oqo. Sa lako cruma taucoko oqo o Jisu Karisito. Vei ira era saga me muri Koya, ena “tavoya tani kecega na wai ni mata” o Koya ena dua na siga ka vakadodonutaka tale na ka kecega.2 Ena gauna oqo, sa rawa ni vakaukauwataki keda o Koya meda lako curuma na noda bolebole ena yalodei, yalomarau, kei na vakacegu.3
-
Na katolu ni leqa na mate vakayalo e vu mai na valavala ca. A lako curma na leqa oqo o Jisu Karisito ena Nona taura vei Koya “na cudruvi sa vu ni noda veivinakati tale.”4 Ena vuku ni Nona solibula veisorovaki, e rawa nida vagalalataki mai na ivesu ni noda valavala ca keda vakabauta na iVakabula, veivutuni vakaidina, ciqoma na veiyalayalati sa solia vei keda na Tamada ena cakacaka vakalotu momona eso vaka na papitaiso kei na vosota vakadede.5
-
Nai kava ni leqa oya na noda ituvaki ni bula tawamacala. Sa tiko talega vei Jisu Karisito na iwali ni leqa oqo. E sega ni vagalalataka tu ga o Koya na noda caka cala ka vakaduavatataki keda tale. Sa rawa me cakava “e dua na veisau levu kina … [lomada], ka sa sega ni tiko vei [keda] na gagadre ni kitaka na ka ca, [meda] kitaka ga na ka veika vinaka.”6 Eda rawa ni vakavinakataki ena loloma soliwale i Karisito ka vakataki Koya ena dua na siga.7
Ia, eda sa rui dau kauwaitaka vakalevu na noda leqa ka sega ni raica matua tu na iwali, na noda iVakabula o Jisu Karisito. Eda levea vakacava na cala oya? Au vakabauta na kena isau sa koto ga ena veiyalayalati eda sa sureti ni vakayacora vata kei Koya kei na Tamada mai Lomalagi.
Raici Jisu Karisito Matua tu ena Veiyalayalati
Sa veivuke na veiyalayalati ni vakanamatataka na noda kauwai, nanuma, kei na itavi kivei Karisito. Nida sa “dei tikoga ki na veiyalayalati [eda] sa cakava,” sa rawa nida kila vakavinaka tu “na veika vakavuravura” sa dodonu meda “vakatikitikitaka” kei na “veika ni [vuravura] vinaka cake” sa dodonu meda qara vagumatua.8
Oqori na ka era kitaka na tamata i Amoni ena iVola i Momani. Nira sa vulici Jisu Karisito tu ka tekivu vakanamatataka na nodra bula ki Vua, era vakila ni sa dodonu mera buluta na nodra yaragi ni valu ka yalodina sara tu ka “bubului ka yalayala vua na Kalou.”9
Sa muataki keda na tutaki ni veiyalayalati ni kena qarai na veika e sureta na veivakayarayarataki ni Yalotabu ka vakanadakuya na veika e kauta tani—“baleta nida kila kevaka eda rawa ni bula kilikili kaya me tiko kei keda na Yalo Tabu, sa rawa talega ni da bula kilikili kaya meda tiko ena iserau ni Tamada Vakalomalagi kei na Luvena, o Jisu Karisito.”10 Sa na dodonu kina meda veisautaka na noda ivosavosa, ena vakayagataki ni vosa yalovinaka cake. E sa baleta talega na sosomitaki ni tovo tawabulabula eso kina veitovo vou e vaqaqacotaka na noda veiwekani kei na Turaga, vaka na masu e veisiga kei na wili volanikalou, vakai iko ka vakamatavuvale.
A kaya o Peresitedi Russell M. Nelson na “ tamata yadua e caka veiyalayalati ena tobu ni papitaiso kei na valetabu—ka maroroya—sa rawaka vakalevu tu kina kaukauwa i Jisu Karisito.
Na isau ni maroroi veiyalayalati tu kei na Kalou oya na kaukauwa vakalomalagi—na kaukauwa e vaqaqacotaki keda ni saqata na veivakatovolei, veitemaki, kei na rarawa ni lomada.”11
Na vakavoui ni noda veiyalayalati ena sakaramede ena vei Sigatabu esa madigi vinaka meda dikevi keda kina12 ka vakanamatataka tale na noda bula vei Jisu Karisito. Ena vakayagataki ni sakaramede, eda tusanaka ni da na “dau nanumi koya tikoga.”13 Na vosa tikoga esa bibi sara. E sa vakuria na veivakayarayarataki ni iVakabula kina veitiki ni noda bula taucoko. Eda sega ni nanumi Koya ga e valenilotu se na gauna ni noda masu ena mataka se gauna ga eda sotavi dredre kina ka gadreva e dua na ka.
Io, eda vakawelewele tu ena so na gauna. Eda guilecava. Eda tawavakanamata. Ia na vakavoui ni noda veiyalayalati sa baleta tu nida vinakata ni nanuma tikoga na iVakabula, ni da na saga ni kitaka ena loma ni macawa, vakadeitaki keda ka vakanamata tale tu ki Vua ena teveli ni sakaramede na macawa ka tarava.
Raici Jisu Karisito Matua Tu ena Noda iTikotiko
Vakamatata, sa dodonu me levu cake mai na itaviqaravi e valenilotu ena Sigatabu na raici Jisu Karisito matua tu. Ni sevutaka o Peresitedi Nelson na Lako Mai, Mo Muri Au ena 2018, a kaya, “E sa gauna tu ni Lotu yavutaki-e-vale.”14 A kaya ni sa dodonu meda “veisautaka na [noda] itikotiko kina dua na itaqotaqomaki ni vakabauta” kei na “loma ni vuli kosipeli.” A cakava vei keda o koya e va na yalayala totoka keda kitaka vakakina.15
Na imatai ni yalayala: Ena daumaka vakaidina na “nomu siga ni Vakacecegu.” Ena yaco tu me siga eda toro voleka kina vua na noda iVakabula. Me vaka a kaya e dua na goneyalewa ni Peru, “Na siga ni Turaga na siga au dau tauri saunitaro vakalevu kina mai vua na Turaga.”
Na ikarua ni yalayala: Era na cikecike na “luvemu mera vulica ka bulataka na ivakavuvuli ni iVakabula.” Oqo na vuna “eda sa veivosakitaki Karisito, eda reki ena vukui Karisito, eda vunautaki Karisito, … me rawa nira kila kina na noda kawa na ivurevure mera rai kina me bokoci kina na nodra ivalavala ca.”16
Eda kitaka oqo ni dua na siga, ni sa laki cakacaka tu se kaba ulunivanua se vakasasa manumanu e veikau na luvequ, vakataki Inosi, ena nanuma o koya na ka keirau vakatavulici koya kina me baleti Karisito kei na marau ni bulataki ni kosipeli. Ia o cei e kila? De sa na kena siga oqo me na vakila kina o koya na lauqa vakayalo e vagolei koya tu vei Jisu Karisito me rawa ni rogoca na domo ni Turaga ni kaya vua, “Sa vosoti na nomu valavala ca, ka ko na vakalougatataki.”17
Na ikatolu ni yalayala: “Ena lailai na veivakayarayarataki ni vunica ki na nomu bula kei na nomu itikotiko.” Cava na vuna? Baleta na levu ga ni noda tauri Jisu Karisito matua, na levu ni kena vakalailaitaki na valavala ca.18 Ni sa vakatawani tu na noda itikotiko ena rarama ni iVakabula, sa lailai tikoga na vanua me baleta na butobuto ni vunica.
Na ikava ni yalayala: “Na veisau ena nomu matavuvale ena totoka tu ka veitokoni. Cava na vuna? Baleta na veisau e vakavurea o Jisu Karisito sa “veisau levu [sara].”19 Sa veisautaka saraga o Koya na keda ituvaki; eda sa “tamata vou.”20 Eda sa vakataka vakalevu tu na iVakabula, vakasinaiti tu ena Nona loloma savavuka me baleta na luve ni Kalou taucoko.
O cei e sega ni vinakata tu me yaco na veiyalayala oqo ki na nodra bula kei na nodra matavuvale? Na cava sa gadrevi me caka meda rawata kina? Na kena isau oya meda veisautaka na noda itikotiko ki na itaqotaqomaki ni vakabauta kei na loma ni vuli kosipeli. Meda cakava tu vakacava? Ena raici matua ni Tamada Vakalomalagi kei Jisu Karisito, me Rau sa ilutua ni noda bula vakamatavuvale, na veivakayarayarata bibi duadua ena noda itikotiko.
Rawa li niu vakatututaka mo tekivu ena vakayagataki ni vosa i Karisito, era kune ena ivolanikalou, me tiki ni nomu bula e veisiga? E sega tu na ituvatuva macala ni wili volanikalou vinaka sara. E rawa ni 5 se 10 na miniti e veisiga—se levu ke o rawata. E rawa ni dua na wase se vica na tikina ena dua na siga. Eso na matavuvale e navuca mera wiliwili ena mataka ni bera nira laki vuli se cakacaka. E navuca eso me wiliwili ena bogi ni bera na moce. E tukuna vei au eso na vakawati gone ni ra wiliwili vakayadua ena ilakolako ki cakacaka ka ra qai veiwasei vakai ira ena text, me rawa ni katoni tu na nodra vosa kei na veivosaki.
Sa vakarautaka tu naLako Mai, Mo Muri Au e vuqa na vakatutu ni taviqaravi kei na vurevure e rawa ni vukea na tamata yadua se matavuvale ni vulica na ivakavuvuli ni kosipeli mai na ivolanikalou. Na vidio ni Vola Tabu kei na Vola i Momani e rawa talega ni yaga sara me vakamatatataka cake na ivolanikalou ki na nomu matavuvale. Era sa dau vakauqeti tu na itabagone kei na gone ena italanoa veivakananumi eso ena ivolanikalou. Na italanoa oqo, kei na vakavuvuli ni kosipeli era vakatavulica, ena dei tu vei ira na luvemu, vaka na veitokani nuitaki, nira gadreva na ivakaraitaki vinaka ni veiqaravi, bula dodonu, talairawarawa, vosota, gugumatua, nomu vakatakila, loloma cecere, yalomalumalumu, kei na vakabauti Jisu Karisito. E muri, ena vukei ira na luvemu na nomu kania vagumatua tu na vosa ni Kalou mera tubu volekata tu ga na iVakabula. Era na kilai Koya tu sega ni vakataka eliu.
Sa bula tu edai na Turaga o Jisu Karisito. Sa rawa me tiko dei tu ena noda bula e veisiga. Sai Koya na iwali ni noda leqa, ia meda sa laveta na matada ka vakanamata tu ni raici Koya. Sa kaya o Koya, “Drau vakararavi tiko mai vei au ena vakasama kece; kakua ni vakatitiqa, kakua ni rere.”21 Nida raici Koya matua kei na Tamada mai Lomalagi, vakadeitaka kei Rau na veiyalayalati, ka me Rau sa veivakayarayarataki bibi duadua ena noda itikotiko kei na matavuvale, eda na vaka na mataqali tamata a raivotutaka o Peresitedi Nelson: “Na tamata ka sa rawa, vakarau, ka bula kilikili tu me ciqoma na Turaga ni sa lako tale mai, na tamata ka sa digitaki Jisu Karisito oti mai na vuravura lutuki oqo, na tamata ka marautaka na nodra dodonu ni bulataka na lawa cecere, tabu i Jisu Karisito.”22 Ena yacai Jisu Karisito, emeni.