Noda Tabana
‘Na Koronivuli Lailai a Rawa’
Toso Vinaka e Dua na Koronivuli mai Niu Siladi ena dua na Valenilotu ni Lotu
Ni oti e dua na yabaki mai na gauna a tovolea kina na Cagilaba o Gabrielle me vakarusa laivi, se gu tikoga i liu e dua na koronivuli paraimiri ni dua na itikotiko lailai mai Niu Siladi, ka caka tiko na vuli ena valenilotu mai Nuhaka ni Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai.
Oqo sa dua nodra rara ni qito na gone, ka rawa mai na nodra sasaga e vuqa tale ena matanitu raraba, era sa cau mai me rawa ni toso tikoga na koronivuli.
Ena 11 ni Feperueri 2023, a liwava kina na yasayasa vaka-Hawke’s Bay e Niu Siladi na Cagilaba o Gabrielle, ka biuta tu mai na rusa kei na vakaloloma. Na Koronivulu ni Paraimiri na Nuhaka ka vakayaca ga ena itikotiko lailai e Hawke’s Bay e tiko kina, a vakacacani sara vakaca ka sa mani lewai ni sa sega tale ni rawa ni vakayagataki.
Ia ena nodrau cakacaka vata na Lotu kei na Minisitiri ni Vuli, a rawata na koronivuli e dua na iwali uasivi ni leqa oqo ka toki kina valenilotu e Nuhaka me ra vuli kina.
Ni oti e ciwa na vula, sa toso tiko na koronivuli ena valenilotu sa vuki me koronivuli ena loma ni macawa, ka ra sa logavinaka toka kina, ka ra marautaka na uasivi ni nodra sa vuli tiko ena dua na vale sa vakatabui vua na iVakabula ko Jisu Karisito.
E kaya na qasenivuli liu o Raelene McFarlane, na vakayagataki ni valenilotu ni Lotu sa isau ni vuqa sara na qaqa ni masu ena itikotiko lailai oya. Ni oti e ciwa na vula ena kena sa toki na vuli kina vale oya ena sega ni daumaka cake beka na veika sa rawa.
A yaco tale eso na leqa—e dua na cagileca kei na uca ni Okotova 2023 a kauta mai na qele kei na benu lelevu mai na veivanua ni teitei e daku ni vale i loma ni vale ena dua na katuba e muri, ka gadrevi kina me tokitaki mada vakawawa na koronivuli kina Māori marae (valenisoqo ni itikotiko) me samaki na soso ka vakaisosomitaki na ibe vavaku. Ia e kaya o McFarlane nira a nanamaki na gone mera lesu tale mai kina vale oqo.
“Na cava beka na leqa ni tokitoki vakarua?” a dredrevaka o McFarlane. “A kidavaki keimami na marae, ia o Maui (Aben, na peresitedi ni iTeki na Gisborne New Zealand) a yaco mai ena yakavi oya kei ira na tabana ni iyauqaqa, ka tekivu na cakacaka me qaravi vakatotolo na leqa oya,” e kaya o McFarlane.
Ia ni oti e lima na macawa, ni sa tekivu tale na vuli, se bera tikooga e dua na tiki bibi ni koronivuli taumada kece sara—me dua na vanua ni qito. E levu tu na co wavokita na valenilotu ni Tabanalevu o Nuhaka, e sega ni levu na vunikau ni vakaruru ka sega na ka me ia kina na kaba.
Na Enter Pacific Assist Foundation. Me vaka na kena imatailalai ena ni Sepiteba sa oti, na Dairekita ni Pacific Assist o Callum Blair a rawata mai eso na iyaya maroroi tu mai na Koronivuli na Torbay e Okaladi.
Oti e vica na vula me vakataucokotaki kina na veika a lutu tiko, sa qai vakau i Nuhaka ka vakadaberi, kei na so na ivakaruru “laca” ka vakarautaka na Lotu, ena nodra veivuke na daukaulotu e kea ena Feperueri,
Erau a veivuke ena kena vakadaberi na rara ni qito o Elder Nathan Woods, mai Garden City, Utah Amerika, kei Elder Jacob Hughes mai Branson, Missouri Amerika, vata kei Blair kei ira tale eso ena nona Timi ni Veivuke ena Pasifika. E kaya o Elder Woods ni rau marautaka kei Elder Hughes ni rawa ni rau veivuke.
“Ni keimami daukaulotu keimami dau vakamareqeta na madigi me qaravi ira na tani,” e kaya o Woods. “E vukea mo nanuma na gauna era a vukei iko kina na tamata, ka o nanuma na veika o a vakila kei na kedra ibalebale vei iko na tamata oya.”
A duavata kina o Elder Hughes, ka tukuna ni madigi ni veiqaravi e madigi ni tubu vakatamata ka me da taleitaki ira vakalevu cake kina na tani. “E vakasakiti meda kila ni gauna eda vukei ira kina era wavoliti keda tu, ena nanuma tu na Kalou na igu oya.”
A tomana o koya, “au nanuma ni gauna au vukea kina e dua ena ivakarau me kauta mai vua na marau, sa dolava vei au e dua na irairai ni loloma e lomani ira kina o Koya. E dua na ka veivakurabuitaki nida raica na nodra marau o ira kece era a veivuke ena ka oqo.
“Era kila na levu ni reki ena kauta mai vei ira na gone ka ra sa sotava e levu sara na dredre oqo.”
Era marautaka dina na gone na igu a vakayagataki me rawa kina vei ira. “Sa dua na ka na nodra marau ena gauna sa rawa kina,” e kaya o McFarlane.
“Sa sega ni rawa ni ra vakadeitaka toka nodra vakasama ena nodra cakacaka, keitou sa mani tukuna kina mera lako ka tovolea mada!”
Ena gauna vata oqori, sa kau tani na koronivuli makawa ka sa tuvalaki e dua na ka vou me tara ena vanua vata ga. Ni vakanuinui tiko o McFarlane ni sa na oti na koronivuli vou era toki kina ena 2025, e kaya nio koya kei ira na nona qasenivuli era sa vakavinavinaka vakalevu ena isolisoli kei na vakayagataki ni valenilotu ni tabanalevu o Nuhaka era tiko kina ena gauna oqo.
“Na neimami lako kina marae ena Okotova sa oti sa vakananuma vei keimami na neimami kalougata ni rawa me keimami vuli ena vale oqo,” a nanuma lesu o koya. “Na veika kece keimami gadreva ena gauna oqo sa tu oqo, ka sa rawa vei keimami me keimami vakavulica vei ira na neimami gonevuli na veika kece era gadreva mera tubu ka vuavuai kina.
“Sa dua na veivakalougatataki kau kila, ni gauna keimami sa na toki kina kina neimami vale vou, keimami na dau raica lesu na neimami gauna eke ena yalo e taleitaka kei na vakavinavinaka,” e kaya o McFarlane. “Era na nanuma tu ka dau veitalanoataka na gone oqo na veika oqo ena nodra bula taucoko.”